Lüğətlərdə axtarış.

Sparta (Qədim Elence; Attika ləhcəsi: Σπάρτη Spártē, qədim Dor ləhcəsi: Σπάρτα Spártā) — klassik antik dövrdə ən çox „Λακεδαίμων" Lakedaimon olaraq adlandırılan şəhər. E.ə. II minilliyin sonunda Dori istilasından sonra Peloponnes (Mora) yarımadasında dorilər tərəfindən qurulan şəhər və şəhər dövləti. Yunanıstanda qədim dövlət. Spartanın tarixi şəhər-dövlətlərin siyasi təkamülündə istisnalıq təşkil edir. Spartalıların digər yunanlarla eyni kökdən gəlməsinə baxmayaraq, dövlət demokratik idarəçilik istiqamətində heç bir inkişafa nail olmamışdı. Bunun əvəzində, Sparta müasir elit diktatorluğa bənzər formada inkişaf etmişdi. Dövlət 6 əsrdən sonra mədəni cəhətdən də inkişafı dayandırmışdı. Ölkənin ətraf aləmdən təcrid olunması qismən bunun səbəblərindən biri idi. Şimal-qərbdən və Qərbdən dağlarla əhatələndiyinə və limanların azlığına görə Spartalıların ətraf dünyada yaşanan inkişafdan faydalanmaq şansı az idi.

Aqoqe (yun. ἀγωγή — Spartada oğlanların təlim-tərbiyə sistemi. Sparta tərbiyə sistemi- Lakonika əkinçilik ölkəsi idi. Əsas yeri qul əməyi tuturdu. Qullar amansızcasına istismar edildiklərindən, bəzən üsyan edir, öz sahibkarlarına divan tuturdular. Qədim yunan mütəfəkkiri Aristotelə görə, Sparta vətəndaşlarının tərbiyəsində daha çox hərbi icma üzvləri hazırlamaq məqsədi güdülürdü. Burada vəzifə möhkəm və davamlı hərbiçilər, gələcək quldarlar yetişdirmək idi. Ona görə də quldar övladlarının fiziki cəhətdən sağlam olmasına ciddi fikir verilirdi. 7 yaşa qədər spartalılar ailədə məşhur dayələrin himayəsində tərbiyə alırdılar. Sonra elə bir vaxt gəldi ki, dövlət böyüməkdə olan nəslin tərbiyə və təlimini öz üzərinə götürdü.

Sparta (Praqa) — Çexiyanın futbol klubu. 16 dəfə Avropa kuboklarında iştirak edib.

Spartak (lat. Spartacus; e.ə. 103, Trakiya – aprel e.ə. 71) — Qədim Romada qulların ən böyük üsyanının (e.ə. 73 və ya 74-71) başçısı. Mənşəcə frakiyalı idi. Romalılar Spartakı əsir almış və qladiator məktəbinə vermişdilər. E.ə. 74 ildə Kapuya şəhərində qladiator məktəbində Spartakın rəhbərliyi ilə başlanmış üsyana bir çox qaçqın qullar, icarədar kəndlilər də qoşulmuşdu. O, e.ə 109-cu ildə doğulmuşdur.

Spartak — ad.

Futbol klubları

Spartak Seyranoviç Məlikyan (erm. Սպարտակ Մելիքյան; 2 yanvar 1968, Çovdar, Daşkəsən rayonu) — Ermənistan Milli Məclisinin deputatı. Spartak Seyranoviç Məlikyan 2-ci illərdə yanvar 1968-ci ildə, Azərbaycan SSR-nin Daşkəsən rayonunun Çovdar kəndində anadan olmuşdur. Məlikyan 1986–1988-ci illərdə SSRİ Silahlı Qüvvələrində xidmət etmişdir. O, 1991–1996-cı illərdə Primorski Dövlət Kənd Təsərrüfatı Akademiyasında baytar mühəndisi kimi təhsil almışdır. Məlikyan 1992–1997-ci illərdə həmin Akademiyanın İqtisadiyyat fakültəsində iqtisadçı olaraq təhsil almış, iqtisad elmləri namizədi olmuşdur. Bundan sonra o, 2003-2006-cı illərdə Moskva Ən Yeni Hüquq İnstitutunda hüquqşünas kimi təhsil almışdır. Məlikyan 1992–1994-cü illərdə "Ararat" özəl müəssisəsində baş mühasib işləmişdir. O, 1994–1995-ci illərdə "Spartak" MMC-nin (Ussuriysk) baş direktoru olmuşdur. Bundan sonra Məlikyan 1995–1996-cı illərdə "Antares" ASC-nin baş direktoru (Ussuriysk) kimi çalışmışdır.

Otkrıtiye Arena (rus. "Открытие Арена") — Rusiyanın paytaxtı Moskvada yerləşən stadiondur. Spartak Moskva öz ev oyunlarını bu stadionda keçirir. Rusiya millisi də bəzən oyunlarını burada keçirir. Stadion Spartak Stadionu adı ilə də tanınır. Tamaşaçı tutumu 45360 nəfərdir. Stadion öz adını Spartakın baş kommersiyaçısı olan Otkrıtie Holdinqdən götürüb. Stadionun təməlqoyma mərasimi 2 iyul 2007-ci ilə salınmışdı, lakin bu mərasim müxtəlif səbəblərdən dəfələrlə ertələndi. İlk əvvəl stadionun inşasının 2009 ilə 2010-cu illərin arasında tamamlanması planlaşdırılmışdı. Lakin həmin vaxt stadion dizayn mərhələsindəydi.

Spartak buxtası — Taymır yarımadasının sahilində yerləşən buxta. Avrasiya materikinin materik hissəsində yerləşən ən ucqar körfəzdir. İnzibari cəhətdən Krasnoyarsk diyarı ərazisinə daxildir. Buxta Sakko burnu ilə Çelyuskin burnu arasında yerləşir. Dərinliyi 10-20 metr arasında dəyişir. Qərb sahilində bir necə ev vardır. Cənub hissədən körfəzə çaylar axır. Şərq sahilində isə Çelyuskin qütb stansiyası yerləmir. Buxta 1937-ci ildə stansiya əməkdaşları tərəfinfən stabsiyaya ləvazimatlar daşıyan gəminin şərəfinə adlandırmışlar.

Spartak üsyanı (lat. Bellum Spartacium) — e.ə. 74-71-ci illərdə Spartakın başçılığı ilə baş vermiş qul üsyanı. Üsyan haqqında onun iştirakçılarından alınan heç bir məlumat yoxdur. Buna görə də üsyançıların bir çox planları və onların həyat təfsilatları hələ də naməlum olaraq qalır. Eramızdan əvvəl 1-ci əsrdə İtaliyaya qulların axını davam edirdi. Qulların vəziyyəti əvvələrdə olduğu kimi çox ağır idi. Bu, qulların öz zülmkarlarına qarşı mübarizəsinin daha da güclənməsinə gətirib çıxarırdı. Kapuya şəhərində qladiatorların böyük həbsxana məktəbi var idi. B.e.-dan əvvəl 74-cü ildə qullar gizlincə qaçmağa hazırlaşırdılar.

Spartak (ing. Spartacus) — Stenli Kubrikin rejissoru olduğu 1960-cı illərin tarixi dram filmi. Dalton Trambo tərəfindən filmin ssenarisi yazılıb. Film Hovard Fast tərəfindən yazılan "Spartak" hekayəsi əsasında çəkilib. Film "Üçüncü qoşun döyüşü" hadisələrindən bəhs edir. Kirk Duqlas Spartak, Lourens Olivye general və siyasətçi Markus Likiniyus Krassus, Peter Ustinov Lentalus Batiyatus, Con Qovin Yulius Sezar Hentşe, Cin Simmons Variniya, Çarlz Lafton Semproniyus Qrakçus, Toni Körtis Antoniyus rolunu canlandırıb. Film dörd dəfə Akademiya mükafatını qazanıb. Film Bryna Prodakşn və Universal Studios istehsalıdır. Çəkilişin ilk həftəsindən sonra rejissor Antoni Mann rejissorluqdan imtina etdi. Daha sonra filmin prodüseri və aktyoru Kirk Duqlas daha əvvəl işlədiyi Stenli Kubriki filmə rəhbərlik etməyə dəvət etdi.

Spartak Moskva — Rusiyanın paytaxtını təmsil edən futbol klubu və ölkənin ən məşhur klublarından biri. 12 dəfə SSRİ, 9 dəfə Rusiya çempionu, SSRİ Kubokunun 10 qat və Rusiya Kubokunun 3 qat qalibidir. Sovet dövründə "Xalq komandası" ləqəbinə sahib idi. 18 aprel 1922-ci ildə "Spartak"ın sələfi hesab edilən MKS klubu yaradılmışdır. 19 aprel 1935-ci il tarixində Ümumittifaq bədən tərbiyəsi soveti tərəfindən "Spartak" könüllü bədən tərbiyəsi cəmiyyətinin nizamnaməsi təsdiq edilmişdir. Həmin tarix klubun rəsmi yaranma tarixi hesab edilir. Klubun adı italyan yazıçısı Rafaello Covanyolinin Qədim Romada qullar üsyanından və onun rəhbərindən bəhs edən "Spartak" romanının adından götürülmüşdür.

"Spartak Plovdiv FK" — Bolqarıstannın futbol klubu. 15 noyabr 1947-ci ildə yaranıb. 2 dəfə Avropa kuboklarında iştirak edib.

"Şahdağ Quba" — Azərbaycanın Quba rayonunda futbol klubu. Ümumiyyətlə Qubada futbolun tarixi ötən əsrin 20-ci illərinə gedib çıxır. Məsələn, 1928-ci ildə 8 komandanın iştirakı ilə keçirilən Azərbaycan çempionatında Quba komandası da iştirak edib. Buna əsasən demək olar ki, rayonun futbolunun 100 ilə yaxın yaşı var. 1936-cı ildə keçirilən Azərbaycan kuboku uğurunda yarışda da Qubanın komandası olub. Bu komanda Böyük Vətən müharibəsinin başlamasına qədər fəaliyyət göstərib və yalnız müharibə başladıqdan sonra fəaliyyətinə ara verib. Müharibədən sonra isə rayonda yenidən futbolun bərpası bir qədər uzun sürüb. Belə ki, müharibə 1945-ci ildə başa çatsa da Qubada futbolun yenidən bərpası 60-cı illərdən başlayıb. 1961-ci ildə rayonda “Şahdağ”ın sələfi hesab olunan “Spartak” komandası yarandı. Komandanın adını “Spartak” olması o dövr üçün normal qarşılandı.

Spartak Zlatibor Voda FK (serb-kiril. Фудбалски клуб Спартак Суботица) və ya Spartak Subotiça FK (serb-kiril. ФК Спартак Суботица), — Serbiyanın ən üst səviyyəli futbol liqası olan Serbiya Super Liqasında iştirak edən bir futbol klubu. 1945-ci ildə qurulan Spartak Subotiça FK, Voyvodina FK-dan sonra Serbiyanın şimalındakı ən müvəffəqiyyətli futbol klubu olmuşdur. İlk müharibə sonrası futbol çempionatına 1946-1947 illər arasında Yuqoslaviya Birinci Liqasında qatılmış və bundan sonra həmişa birinci və ikinci milli liqalar arasında oynamışdır. Klubun ən böyük müvəffəqiyyəti, 1993-1994 illəri arasında Yuqoslaviya FR Kuboku finalında Partizan Belqrad FK-a qarşı (1-6 məğlub) oynadığında əldə edilmişdir. 1945-ci ilə qədər fəaliyyətdə olan JAK Subotiça FK-nun dağılmasından sonra, yeni qurulan iki klubda (Radniki ya da Qraqilanski) oynamaq istəməyən oyunçular, Spartak Subotiça FK-u qurdular. Yeni qurulan futbol klubunu, əfsanəvi bir Subotiça atleti və ikinci dünya müharibəsi komandiri olan Yovan Mikiçin ləqəbi (Spartak) ilə adlandırıldı. Klub ilk illərində çox fəal olaraq, Subotiça futbol ənənəsini davam etdirirdi. Klubun bir çox oyunçusu daha sonra ölkənin və ya dünyanın ən böyük futbol klublarında oynamağa başladılar.

Spartak Zlatibor Voda FK (serb-kiril. Фудбалски клуб Спартак Суботица) və ya Spartak Subotiça FK (serb-kiril. ФК Спартак Суботица), — Serbiyanın ən üst səviyyəli futbol liqası olan Serbiya Super Liqasında iştirak edən bir futbol klubu. 1945-ci ildə qurulan Spartak Subotiça FK, Voyvodina FK-dan sonra Serbiyanın şimalındakı ən müvəffəqiyyətli futbol klubu olmuşdur. İlk müharibə sonrası futbol çempionatına 1946-1947 illər arasında Yuqoslaviya Birinci Liqasında qatılmış və bundan sonra həmişa birinci və ikinci milli liqalar arasında oynamışdır. Klubun ən böyük müvəffəqiyyəti, 1993-1994 illəri arasında Yuqoslaviya FR Kuboku finalında Partizan Belqrad FK-a qarşı (1-6 məğlub) oynadığında əldə edilmişdir. 1945-ci ilə qədər fəaliyyətdə olan JAK Subotiça FK-nun dağılmasından sonra, yeni qurulan iki klubda (Radniki ya da Qraqilanski) oynamaq istəməyən oyunçular, Spartak Subotiça FK-u qurdular. Yeni qurulan futbol klubunu, əfsanəvi bir Subotiça atleti və ikinci dünya müharibəsi komandiri olan Yovan Mikiçin ləqəbi (Spartak) ilə adlandırıldı. Klub ilk illərində çox fəal olaraq, Subotiça futbol ənənəsini davam etdirirdi. Klubun bir çox oyunçusu daha sonra ölkənin və ya dünyanın ən böyük futbol klublarında oynamağa başladılar.

Spartak Trnava FK — Slovakiyanın futbol klubu. Trnava şəhərində yerləşir. 30 may 1923-cü ildə Sk Çcechie və CsSK klublarının birləşməsindən yaranıb. “Spartak”in tarixinin qızıl dövrü ötən əsrin 70-ci illəri ilə bağlıdır. 1968/1969 mövsümündə Çempionlar Liqasının yarımfinalınadək yüksəlib gələcək qalib “Ayaks”a uduzan “Spartak” 1972/1973 və 1973/1974 mövsümlərində avrokubokların 1/4 finalınadək irəliləyib. Lakin müstəqillik illəri komanda üçün uğursuz olub. Ölkə çempionatlarında 434 oyun keçirib, 208 qələbə qazanıb, 104 heç-heçə edib, 122 dəfə uduzan Trnava təmsilçisi 651 qol vurub 478-ni buraxıb. Slovakiya çempionatında ən yaxşı nəticəni 1997/1998 mövsümündə əldə edən trnavalılar çempionluğu son turlarda əldən verib. Slovakiyanın son çempionatında “Spartak” 33 oyuna 55 xal toplayaraq çempiondan 15 xal geri qalıb. Həmin çempionatın bürünc mükafatçısı ev oyunlarını Anton Malatinski adına stadionda keçirir.

Spartak stadionu — Vladiqafqazdakı futbol stadionu, "Alania Vladikavkaz" futbol klubunun ev stadionu. Tutumu 32464 tamaşaçıdır. 1962-ci ildə inşa edilmişdir. Stadionun sahəsi təbii ot örtüyünə malikdir, sonuncu təmir 2004-cü ilin iyun ayında həyata keçirilmişdir. Burada "Alaniya" 1995-ci ildə çempionluq, 1992 və 1996-cı illərdə gümüş medal qazanmışdır. Stadion 1960–1962-ci illərdə memar Tamara Butaevanın layihəsi əsasında tikilmişdir. 1962–1991-ci illərdə daha sonra "Alaniya" olan "Spartak" (Ordjonikidze) klubu SSRİ çempionatının oyunlarını stadionda keçirir. 1970-ci ildə Spartak (Ordjonikidze) komandası SSRİ çempionatının yüksək liqasına daxil olduqdan sonra ilk yenidənqurma işləri aparılır: Şərq stendinin yuxarı pilləsi tamamlanır. 1991–1993-cü illərdə. Spartak (Vladikavkaz) klubu SSRİ/Rusiya çempionatının yüksək liqasına daxil olduqdan sonra ikinci bir yenidənqurma işləri aparılmışdır.

Kinolent 1966-cı ildə keçirilmiş SSRİ Xalqlarının Spartakiadası haqqındadır. Film Azərbaycan Bədən Tərbiyəsi və İdman Komitəsinin sifarişi ilə çəkilmişdir.

SSRİ Xalqlarının Spartakiadasında futbol — Milli futbol yığmalarının SSRİ Xalqlarının Spartakiadasında qarşılaşdığı turnir. Aşağıdakı cədvəldə SSRİ Xalqlarının Spartakiadasının futbol turnirlərinin qalibləri haqqında ümumi məlumat qeyd olunmuşdur.

Senecio spartareus (lat. Senecio spartareus) — mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin xaçgülü cinsinə aid bitki növü.

Spartacus Legends (azərb. Spartak əfsanələri‎) — "Kung Fu Factory" tərəfindən "Spartak" teleserialı əsasında hazırlanan və "Ubisoft" tərəfindən nəşr olunan free-to-play faytinq videooyunu. Videooyun 26 iyun 2013-cü il tarixində "PlayStation Network" və "Xbox Live" platformaları üçün buraxılmışdır. "Spartacus Legends" 22 dekabr 2015-ci il tarixində ləğv edilmişdir. "Spartacus Legends" bütün platformalarda "qarışıq" və "mənfi" rəylər almışdır. Rəy toplayıcısı "Metacritic"ə əsasən videooyun PlayStation 3 platformasında 6 rəy əsasında 100 baldan 50 bal, Xbox 360 platformasında 8 rəy əsasında 100 baldan 45 bal almışdır. "Game Revolution" mütəxəssisi Nikolas Ten videooyunun təqdim etdiyi məzmunun çoxluğunu tərifləmiş, ancaq onun çətinlik səviyyəsini, o cümlədən qrafik problemlərini tənqid etmiş və oyuna 5 ulduzdan 3 ulduz vermişdir.

"Spartak: Qan və Qum" (ing. Spartacus: Blood and Sand) — tarixi bir hadisəni mövzu edən serial. Nümayişi Amerikan Starz kanalında 2010-ci il yanvarın 22-dən başlayıb. İlk bölüm 22 yanvar 2010 tarixində verilmişdir. İlk mövsüm 13 bölüm ilə tamamlanmışdır. Serialın əsas mövzusu Spartakın tarixi dövründə qulların öz başçılarına və Roma Respublikasına qarşı ən böyük üsyanları barədədir. Trakyalı bir əsgər olan Spartak davamlı təzyiqi altında qaldıqları Roma Respublikası ilə birlikdə Getaelar-a qarşı döyüşmək üçün Roma ordusuna qatılır. Daha sonra Spartak şöhrətpərəstliklə övünən Roma canişi Qay Klavdi Qlaberin əmrdindən dönərək evinə qayıdan Spartak və ordusu, Qlaberin qəzəbinə tuş gəlir. Spartak geri döndük də Getae qəbiləsinin onların kəndinə hücum edərək kəndliləri öldürmüş və ordan yalnız Spartak-ın həyat yoldaşı sağ qalaraq kənddən uzaqlaşaraq bir mağara sığınaraq gecəni orda keçirtdilər. Lakin səhər Qlaberin özü və ordusu gələrək Spartakın həyat yoldaşını əsir alaraq Suriyalı bir tacirə satır və Spartak və onun döyüş dostlarını əsir tutur və özləri ilə Kapuaya götürür.

Spartak: İntiqam (ing. Spartacus: Vengeance) — Starz kanalının Spartak: Qan və Qum serialının davamı və Spartak serialının ikinci sezonu. Spartak: Qan və Qum-da Spartak rolunu canladıran aktyor Andy Whitfield-in xərçəng xəstəliyindən ölümündən sonra,bu rola Liam McIntyre dəvət edilir.İntiqam sezonun da artıq Spartak öz dəstəsini qurur və Romaya qarşı vuruşur.Və bundan narahat olan Roma hakimiyyəti Spartak və onun döyüşçülərini yox etmək üçün Romanın komandiri Qay Klavdiy Qlaberi Spartak və onun döyüşçüləri ilə vuruşmaq üçün Kapuaya gəlir.

İsparta — Türkiyənin İsparta ilinin inzibati mərkəzi. Əhalisi 51 min nəfərdir. Xalçaçılığın ən iri mərkəzlərindəndir.

Sarta (fr. Sarthe, bret. Sarthe) — Fransanın qərbində yerləşən, Pei-de-la-Luar regionun departamentlərindən biri. Sıra nömrəsi — 72. İnzibati mərkəzi — Le-Man. Əhalisi — 579 497 nəfər (departamentlər arasında 46-cı yer, 2010-cu ilin məlumatları). Ərazisi — 6206 km². Departamentə 3 rayon, 40 kanton və 375 kommun daxildir. Sarta — 1790-cı ilin mart ayında Böyük Fransa İnqilabı dövründə yaradılan ilk 83 departamentdən biridir. Keçmiş Men əyalətinin ərazisində yerləşir.

Baccharis spartea (lat. Baccharis spartea) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin bakxaris cinsinə aid bitki növü.

Linaria spartea (lat. Linaria spartea) — bağayarpağıkimilər fəsiləsinin mahmızca cinsinə aid bitki növü.

Spartak Əliyev(tam adı: Spartak Əsgər oğlu Əliyev; d. 14 may 1930, Türkmənistan SSR, Bayraməli şəh.) — aqrar elmlər üzrə elmlər doktoru. Spartak Əliyev 1930-cu il may ayının 14-də Türkmənistan SSR-nin Bayraməli şəhərində anadan olmuşdur. Spartak Əliyev 1954-cü ildə K. A. Timiryazev adına Lenin ordenli Kənd Təsərrüfatı Akademiyasını bitirmişdir. Alimin torpaqşünaslıq, torpaq biologiyası və torpağın üzvü hissəsinin öyrənilməsində xidmətləri olmuşdur. S. Ə. Əliyev 1964-cü ildə kənd təsərrüfatı elmləri doktoru (aqrar elmlər üzrə elmlər doktoru) elmi dərəcəsi almışdır. 1976-cı ildə isə Azərbaycan EA-nın müxbir üzvü seçilmişdir. 1967-ci ildə Azərbaycan SSR EA Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutunda Torpağın biokimyası və humus əmələgəlmənin ekologiyası laboratoriyasının müdiri olmuş, daha sonra 1979-cu ildən 1983-cü ilə kimi həmin institutun direktoru vəzifəsində işləmişdir. Əsas tədqiqatları torpaqda üzvi maddələrin ekologiyası, energetikası, torpağın paramaqnit xassələri, torpağın münbitliyinin və kənd təsərrüfatı bitkilərinin məhsuldarlığının artırılmasında bunlardan səmərəli istifadə yolları, torpaqda fermentativ proseslərin termodinamikasının öyrənilməsinə həsr olunmuşdur. Torpaqşünasların Adelaidada (1968) və Moskvada (1974) keçirilən Beynəlxalq konqreslərində məruzələrlə çıxış etmişdir.

İsparta ili — Türkiyədə ili. İnzibati mərkəzi Isparta şəhəridir.

Alenia C-27J Spartan Leonardo şirkəti tərəfindən istehsal olunan hərbi nəqliyyat təyyarəsidir. İlk uçuşunu 1999-cu ildə həyata keçirib. Standart konfiqurasiyadan əlavə olaraq, C-27J-nin dəniz patrulu, axtarış və xilasetmə, müşahidə və kəşfiyyat, yanğına dəstək və radioelektron mübarizə üzrə variantları mövcuddur. C-27J Avstraliya, Bolqarıstan, Çad, Yunanıstan, İtaliya, Keniya, Litva, Meksika, Mərakeş, Peru, Rumıniya, Slovakiya, Sloveniya, Zambiya və açıqlanmayan ölkələrin hərbi hava bölmələri tərəfindən sifariş edilmişdir. == Tarixi == == İstifadə edən ölkələr == Avstraliya — Kral Avstraliya Hərbi Hava Qüvvələri 10 ədəd təyyarə sifariş edib, ilk təyyarə 2015-ci ildə təhvil verilib. 2018-ci ilin aprelində 10-cu təyyarənin təslimatı tamamlandı. Azərbaycan — Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələri tərəfindən 2023-cü ildə sifariş olunmuş 1 ədəd C-27J Spartan tipli hərbi nəqliyyat təyyarəsi 2024-cü ilin iyununda Azərbaycan tərəfinə təqdim olunub. Bolqarıstan — Bolqarıstan Hərbi Hava Qüvvələrində 2024-cü ilin may ayından etibarən xidmətdə olan üç C-27J var. Çad — Çad Hərbi Hava Qüvvələri əvvəlcə 2013 və 2014-cü illərdə alınan iki C-27J-ni ​​idarə edir. Yunanıstan — Yunanıstan Hərbi Hava Qüvvələrində 2012-ci ilin yanvarından istifadədə olan səkkiz C-27J var.

Aparat (lat. apparatur – avadanlıq) 1)cihaz, texniki qurğu, alət, tərtibat; 2)idarə orqanlarının məcmusu; 3)hər hansı təşkilatın və ya birliyin işçilərinin hamısı – bütün işçiləri: idarə, müəssisə və ya təşkilatın ifrat tərkibi; 4)tədqiqat üzrə əlavə məlumat; 5)hər hansı bir idarəetmə və yaxud təsərrüfat sahəsinə xidmət edən bir və ya bir neçə müəssisə; 6)müəssisənin ştat tərkibi; 7)elmi əsərə, seçilmiş əsərlərə əlavə edilən qeydlər, göstəricilər və digər köməkçi məlumatlar; 8)tədqiqat üsulu, metodu; 9)idarə və ya təsərrüfatın müəyyən sahəsində xidmət edən müəssisələrin məcmusu; Məsələn, dövlət aparatı, bir idarənin və ya təşkilatın bütün işçiləri, ştatı. == Ədəbiyyat == Əliquliyev R.M., Şükürlü S.F., Kazımova S.İ., Elmi fəaliyyətdə istifadə olunan əsas terminlər // Bakı. İnformasiya Texnologiyaları nəşriyyatı. 2009. 201 s.

Partav, Firuzabad və ya Qədim Bərdə — Qafqaz Albaniyasının və Ərməniyyənin paytaxtı. Rusların hücumları nəticəsində zəifləyib və monqol işğalı dövründə şəhər dağıdılıb. 460-cı illərdə Qafqaz Albaniyası hökmdarı II Vaçe tərəfindən əsası qoyulub və Albaniyanın paytaxtı olaraq Kabalakanı əvəz edib. VII əsr atlası Aşxaratsuyts onu Utik vilayətinin tərkibində göstərir. 552-ci ildə Partav Alban Həvari Kilsəsinin mərkəzinə çevrilir. Bərdə X əsrdə Nestorian kilsəsinin Arran yepiskopluğunun mərkəzi olmuşdur. Musa Kalankatlı Cavanşir tərəfindən Bərdə yaxınlığında inşa etdirilmiş monastırlar haqqında da məlumat verir: “Katolikos və bütün əyalətlərin yepiskoplarını yanına alaraq o, Firuzabaddan yola çıxdı, iki əyalət arasında öz rahatlığı üçün inşa etdirdiyi monastırda dua etdi....” Bu məlumatda Cavanşirin Bərdə-Girdman yolunda, paytaxtdan bir günlük məsafədə, qışlaq ərazisində inşa etdirdiyi başqa bir monastır da xatırlanır. İlkin salnaməyə görə 944-cü ildə ali liderləri I İqor olan ruslar Salarilər dövlətinin hökmdarı Mərzban ibn Məhəmmədi məğlub etdikdən sonra və Aranın paytaxtı Bərdəni ələ keçirdilər. Ruslar hakimiyyətlərinin tanınması qarşılığında yerli camaata öz dinlərində qalmağa imkan verdilər; mümkündür ki, ruslar burda daimi qalmaq istəyirdilər. İbn Miskəveyhə görə yerli insanlar ruslara daş ataraq və onlarla pis davranaraq sülhü pozdular.

Sarata (ukr. Сарата; keçmişdə – Qura-Kuruder) — Ukraynada şəhər tipli qəsəbə, Odessa vilayətinin Sarata rayonunun inzibati mərkəzi. Sarata (rus. duzlu) adı eyniadlı bir çaydan törəyir. Əvvəllər qəsəbənin adı Qura-Kuruder idi. Bu qəsəbə tatarlar tərəfindən qurulmuşdur. Qəsəbə şurasının ərazisinin ümumi sahəsi 2187 hektardır, qəsəbənin ərazisinin ümumi sahəsi isə 1132 hektardır. Qəsəbədə 1,022 fərdi ev və 2,193 mənzil var. Kənd ərazisində regional əhəmiyyətli büdcə təşkilatları var. Qəsəbədə müxtəlif istiqamətlərdə fəaliyyət göstərən bir neçə istehsal müəssisəsi də fəaliyyət göstərir.

Sartaq xan - Qızıl Ordanın 2-ci xanı idi. Sartaq xanın doğulduğu yer və tarix bilinmir. Batı xan və Borakçin xatunun ilk oğlu idi. 1252-ci ildə Aleksandr Nevski ilə tanış olmuş, dostlaşmışdı. 1254-cü isə xristian olmuşdu. II Monqol qurultayından qayıdandan sonra çox yaşamadı və qardaşı Ulaqçi xan oldu. Sartaqın qızı Teodora Beloozero knyazı Qleb Vasilkoviç ilə evlənmişdi.

Sparks – 1970-ci ildə Ron və Rassell Mael qardaşları tərəfindən yaradılan ABŞ rok qrupudu. Əvvəlki illərdə eksperimental pop rok, proto-pank, psixodeliya, proq elementləri ilə ifa edən Sparks qrupu sonra disko janrına keçib. Zaman-zaman qrup inkişafının istiqamətini radikal dəyişirdi, lakin musiqi tənqidçilər (xüsusilə britaniyalı) tərəfindən yüksək qiymətlər alırdı. Bu qrup bir sıra musiqiçilərə (Depeche Mode, New Order, Morrissey və s.) təsir gostərib və müasir musiqi tarixində ən nüfuzlu və yenilikçi qruplardan biri sayılır. Sparks qrupunun yeddi sinqlı "UK Top 40" -a daxil idi; bu sıradan birincisi ən yüksək yerə (#2) çatan "This Town Ain't Big Enough for Both of Us" sinqlı qrupun ən tanınan mahnısıdır.

Sperma — kişilərə xas qamet. Xayada olan bu hüceyrələrin yaranması yetkinlik dövründə başlayır. Üst hissəsində və döllənmə əsnasında yumurtaya irsi məlumat (DNT) köçürür. Quyruqlu və hərəkətlidir. İnsanlarda cütləşmə əsnasında təxminən 150-200 milyon sperma atılır. Lakin yumurtanı təkcə bir sperma hüceyrəsi dölləyə bilər. Bir sperma bir yumurta hüceyrəsinə çatanda, yumurtaya girmək üçün quyruğunu çöldə qoyub, yumurta zərindən keçərək irsi məlumatları yumurtaya çatdırmış olur. Spermalar sıx konsistensiyada bir mayenin içində olurlar. Bu mayenin adına meni və ya daha geniş yayılmış adı ilə sperma deyilir. Spermanın içində irsi məlumatlar olur.

Startap (ing. dilində startup company, startup), miqyaslana biləcək bir biznes modeli öncə axtarmaq, daha sonra inkişaf etdirmək və təsdiqləmək üçün yaranan şirkət və ya bir layihədir. Adətən startapların əməliyyat tarixi qısa olur və onlar qısa müddət ərzində ya uğurlu şirkətlərə çevrilir yaxud uğursuzluqla üzləşib müflis olurlar. Startap və sahibkarlıq anlayışları oxşardır. Halbuki, sahibkarlıq anlayışı bütün yeni müəssisələrə əhatə edir. Buraya özünüməşğulluq fəaliyyəti, və böyümək niyyətində olmayan müəssisələr də daxildir. Startap isə yalnız təsisçidən ibarət yox, kənar ərazilərdə inkişaf etmək niyyətində olan, işçiləri olan və sürətlə böyümək məqsədi daşıyan yeni müəssisə növüdür. Startap termini ilk dəfə 1973-cü ilin avqustunda Forbes və 1977-ci ilin sentyabrında Business Week jurnallarında istifadə edilmişdir. Konsepsiya 90-cı illərdə dildə daha da möhkəmləndi və dotkom iqtisadi köpüyün ortaya çıxması zamanı geniş yayıldı. Müştəri inkişafı metodologiyasının yaradıcısı (ing.

Sparama — 694–699-cu illərdə Qafqaz Albaniyasının kraliçası. Qagik ilə evlənmiş, II Vardan və I Stepannos adlı övladları olmuşdur. 699-cu ildə həyat yoldaşı qayıtdı. O, qayıtdıqdan sonra tezliklə taxtdan əl çəkdi. Onun bu il (699) hələ də sağ olduğu məlumdur.

Buğda (lat. Triticum) — bitkilər aləminin qırtıcçiçəklilər dəstəsinin qırtıckimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. Kökləri saçaqlı, 14-40 sm arasında uzun saplaqlı bir bitkidir. Buğda ən çox yetişdirilən taxıl olaraq yerini almışdır. Bunun əsas səbəbləri arasında, müxtəlif iqlim şərtlərinə göstərdiyi uyum, qidalandırıcı xüsusiyyəti, xammal olaraq istifadə olunan sahənin genişliyini göstərə bilərik. Buğdа – əsаs ərzаq bitkisidir. Dünyаdа əkin sаhəsinə görə birinci yеri tutur. Buğdа dənində 80-84% еndоspеrm оlmаsı istеhsаl zаmаnı yüksək sоrtlu un çıхımını аrtırır. Buğdаnın bоtаniki və əmtəə təsnifаtı vаrdır. Cəmi 22 bоtаniki növü yаyılmışdır.