Lüğətlərdə axtarış.

Qazaxıstan təngəsi — Qazaxıstanın milli valyutası. Təngə 100 tiyinə bölünür (тиын, tiyin və ya tijin kimi də tərcümə olunur). ISO-4217 kodu KZT-dir. == Etimologiyası == Təngə sözü Qazax dilində və bir çox türk dillərində tərəzi mənasını verir(qədim özbəkcə tənga və ya tacik dilində tanga borc götümək terminidir). Sözün mənşəyi bərabər, balans mənasında olan türkcə teŋ- hissəciyindən gəlir. Bu valyutanın adı funt, lira, pesoya oxşardır. Valyutanın adı rus dilinə türk dilindən keçmiş rus. деньги / den'gi pul sözü ilə bağlıdır. == Simvol == Novruz bayramından iki gün əvvəl 20 mart 2007-ci ildə, Qazaxıstan Milli Bankı Təngə üçün əyani simvolu təsdiqlədi . Simvol 2008-ci ildə Unicodedə kodlaşdırma üçün təklif olunub.

Bulbophyllum tenue (lat. Bulbophyllum tenue) — səhləbkimilər fəsiləsinin bulbofillium cinsinə aid bitki növü.

Lolium perenne (lat. Lolium perenne) — bitkilər aləminin qırtıcçiçəklilər dəstəsinin qırtıckimilər fəsiləsinin quramit cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == Festuca perennis (L.) Columbus & J.P.Sm. Hordeum compressum Boiss. & Orph. [Invalid] Lolium aechicum Rouville [Spelling variant] Lolium agreste Roem. & Schult. [Invalid] Lolium brasilianum Nees Lolium canadense Bernh. ex Rouville [Invalid] Lolium cechicum Opiz Lolium compressum Boiss. & Orph.

Tvente — Niderlandın futbol klubu. Enshede şəhərini təmsil edir. "Tvente" ev oyunlarının 24 min tamaşaçı tutumuna malik "Qrols Veste" stadionunda keçirir. Komandanın baş məşqçisi İngiltərə millisinin keçmiş məşqçisi Stiv Maklaren, prezidenti isə Yop Münstermandır. == Tarixi == "Tvente"nin əsası 1 iyul 1965-ci ildə qoyulub. Məhz həmin gündə iki komanda - "SK Enshede" və "Enshedes Boys"un birləşməsindən sonra "Tvente" klubu fəaliyyət göstərməyə başlayıb. "Tvente" Niderland çempionu ola bilməsə də, onun sələfi "SK Enshede" 1926-cı ildə qızıl medallara yiyələnib. "Tvente" adıyla çıxış etməyə başladıqdan sonra komanda dərhal uğur qazanmağa başladı. Kes Reyversin dövründə ardıcıl surətdə beş il ərzində "Tvente" ölkə çempinatında 3 dəfə bürünc medallara yiyələndi, bir dəfə dördüncü, bir dəfə isə beşinci oldu. Həmin dövrdə "Tvente"nin heyətində Epi Drots, Eddi Ahterberq, Kik van der Drost və Teo Pahlplats kimi o dövrdə kifayət qədər məşhur olan futbolçular çıxış edirdi.

Tvente Universiteti (nid. Universiteit Twente) — Niderlandın Enshede şəhərində universitet; sosial sferada innovasiya hazırlamalarının tətbiqinə yönəlmiş akademik universitetdir. == Tarixi və fəaliyyəti == Universitetin tarixi 1961-ci ildən başlayır. Həmin il Tvente Ali Texniki Məktəbinin yaradılması haqqında qərar qəbul edilmişdir. Bu həmin vaxt Niderlandda müasir texnologiyalar üzrə ixtisaslaşan üçüncü ali məktəb idi. Kimyaçı Qerrit Berkhof ilk rektor olub. 1964-cü ildə ali məktəbin birinci dörd fakültəsi ilk 200 tələbəni qəbul edib. Ali məktəb 1986-cı ildən rəsmən Tvente Universiteti kimi fəaliyyət göstərir. Universitetin nüfuzlu bakalavr, magistr və doktorantura proqramları elmi tədqiqat institutları ilə sıx qarşılıqlı əlaqə nəticəsində hazırlanıb və onların bazasında həyata keçirilir. Hazırda universitetdə təxminən 8500 tələbə təhsil alır.

Tene (fr. Tenay) — Fransada kommuna, Rona-Alplar regionunda yerləşir. Departament — En. Sen-Ramber-an-Byuje kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Burk-an-Bres. INSEE kodu — 01416. == Coğrafiyası == Kommuna Paris şəhərinin 410 km cənub-şərqində, Lion şəhərindən 55 km şimal-şərqdə və Burk-an-Bres şəhərindən 39 km cənub-şərqdə yerləşir. == Əhalisi == 2010-ci ildə əhalinin sayı 1120 nəfər təşkil edirdi. == İqtisadiyyatı == 2010-cu ildə əmək qabiliyyətli 657 nəfər (15-64 yaş) arasında 444 nəfər iqtisadi cəhətdən fəal, 213 nəfər fəaliyyətsizdir (fəaliyyət göstərici 67.6%, 1999-cu ildə 63.4%). Fəal 444 sakindən 398 nəfər (228 kişi və 170 qadın) işləyir, 46 nəfər işsizdir (18 kişi və 28 qadın).

"Tent" — Serbiyada 1981-ci ildə yaradılmış qadın voleybol klubudur. Serbiyanın Obrenovaç şəhərinin komandasıdır. Komandanı tez-tez avrokuboklarda müxtəlif turnirlərdə görmək olar. Hətta, 2010-11 Avropa Qadınlar CEV Challenge Kubokunun üçüncü mərhələsində Azərbaycan voleybol klubu İqtisadçıyla qarşılaşmış və hər iki görüşdə məğlub olaraq turnirlə vidalaşmışdır. Qeyd edək ki, həmin il komanda CEV Kuboku turnirinin iştirakçısı idi,lakin turnirin ilk mərhələsində Beşiktaş voleybol klubuna qızıl setdə məğlub olaraq daha aşağı reytinqli Challenge Kubokuna düşmüşdür.

"Tent" — Serbiyada 1981-ci ildə yaradılmış qadın voleybol klubudur. Serbiyanın Obrenovaç şəhərinin komandasıdır. Komandanı tez-tez avrokuboklarda müxtəlif turnirlərdə görmək olar. Hətta, 2010-11 Avropa Qadınlar CEV Challenge Kubokunun üçüncü mərhələsində Azərbaycan voleybol klubu İqtisadçıyla qarşılaşmış və hər iki görüşdə məğlub olaraq turnirlə vidalaşmışdır. Qeyd edək ki, həmin il komanda CEV Kuboku turnirinin iştirakçısı idi,lakin turnirin ilk mərhələsində Beşiktaş voleybol klubuna qızıl setdə məğlub olaraq daha aşağı reytinqli Challenge Kubokuna düşmüşdür.

"Tent" — Serbiyada 1981-ci ildə yaradılmış qadın voleybol klubudur. Serbiyanın Obrenovaç şəhərinin komandasıdır. Komandanı tez-tez avrokuboklarda müxtəlif turnirlərdə görmək olar. Hətta, 2010-11 Avropa Qadınlar CEV Challenge Kubokunun üçüncü mərhələsində Azərbaycan voleybol klubu İqtisadçıyla qarşılaşmış və hər iki görüşdə məğlub olaraq turnirlə vidalaşmışdır. Qeyd edək ki, həmin il komanda CEV Kuboku turnirinin iştirakçısı idi,lakin turnirin ilk mərhələsində Beşiktaş voleybol klubuna qızıl setdə məğlub olaraq daha aşağı reytinqli Challenge Kubokuna düşmüşdür.

Lolium perenne (lat. Lolium perenne) — bitkilər aləminin qırtıcçiçəklilər dəstəsinin qırtıckimilər fəsiləsinin quramit cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == Festuca perennis (L.) Columbus & J.P.Sm. Hordeum compressum Boiss. & Orph. [Invalid] Lolium aechicum Rouville [Spelling variant] Lolium agreste Roem. & Schult. [Invalid] Lolium brasilianum Nees Lolium canadense Bernh. ex Rouville [Invalid] Lolium cechicum Opiz Lolium compressum Boiss. & Orph.

Qazaxıstan təngəsi — Qazaxıstanın milli valyutası. Təngə 100 tiyinə bölünür (тиын, tiyin və ya tijin kimi də tərcümə olunur). ISO-4217 kodu KZT-dir. == Etimologiyası == Təngə sözü Qazax dilində və bir çox türk dillərində tərəzi mənasını verir(qədim özbəkcə tənga və ya tacik dilində tanga borc götümək terminidir). Sözün mənşəyi bərabər, balans mənasında olan türkcə teŋ- hissəciyindən gəlir. Bu valyutanın adı funt, lira, pesoya oxşardır. Valyutanın adı rus dilinə türk dilindən keçmiş rus. деньги / den'gi pul sözü ilə bağlıdır. == Simvol == Novruz bayramından iki gün əvvəl 20 mart 2007-ci ildə, Qazaxıstan Milli Bankı Təngə üçün əyani simvolu təsdiqlədi . Simvol 2008-ci ildə Unicodedə kodlaşdırma üçün təklif olunub.

Təngə (fars. تانقا‎) — Əmir Teymur dövründə yeni bir sikkə buraxıldı. XIV yüzilliyin sonlarında buraxılan bu pul vahidinin adı "təngə" idi. "Təngə" hind sözüdür, "danq" sözündəndir, çəki vahidi olub.Əmir Teymurun üçüncü yürüşündən sonra Azərbaycan zərbxanaları Teymuri pul-çəki sistemi ilə yeni sikkə nominalları – təngə və miri zərb etməyə başladılar. Bu dövrdən başlayaraq Cəlairi və Şirvanşahlar dövlətinin zərbxanaları pul dövriyyəsinə gümüş dirhəm dinarlarla yanaşı, həm də təngə və miri buraxmağa başladılar. Təngələr Şirvanşah, Qaraqoyunlu, Ağqoyunlu və ilk Səfəvi hökmdarlarının zamanında əsas pul nominalına çevrilmişdi. Şirvanşah I İbrahim Qara Yusifdən vassallığı qəbul edərək, 1413-cü il baharında Şirvana qayıdır. Bu dövrdən başlayaraq Şirvan zərbxanaları Qaraqoyunlu hökmdarı Sultan Pir Budaq və Əmir Qara Yusifin adından məscidlərdə xütbə oxutmağa və zərbxanalarda gümüş təngə, dirhəmlər və mis felslər zərb etməyə başladı. Şirvanşah I İbrahimin Əmir Qara Yusifdən asılılığı nominal xarakter daşıyırdı. 1417-ci il Şeyx I İbrahimin ölümündən sonra onun taxta çıxmış oğlu I Xəlilullah, Qara Yusifin başının Teymurilərlə müharibəyə qarışmasından istifadə edərək, ona tabe olmaqdan əl çəkib Teymurilərlə əlaqələr qurmağa başladı.

Tənta (ərəb. طنطا‎) — Misirdə şəhər, əl-Qərbiyyə mühafəzəsinin inzibati mərkəzi. Əhalisi təxminən 429.503 nəfərdir (2006).

Corc Bentam (ing. George Bentham; 22 sentyabr 1800 – 10 sentyabr 1884) — ingilis botaniki. == Əsərləri == "Labiatarum genera et species" (London, 1832–1836) (lat.) "Handbook of the British Flora" (1858 и 1865) (ing.) "Flora Honkongensis" (1861) (lat.) "Flora Australiensis" (Ferdinand Müllüer ilə birlikdə, 1863–1870) (lat.) == Şərəfinə adlandırılmış taksonlar == === Cinslər === Benthamia A.Rich. Benthamiella Speg. === Növlər === Acanthocephalus benthamianus Regel Andropogon benthamianus Steud. Gardenia benthamianus F.Muell. Croton benthamianus Müll. Arg. Distemonanthus benthamianus Baill. Nicotiana benthamiana Domin Pinus ponderosa ssp.

Bento (弁当) – Yaponiya mətbəxində bir porsiya şəklində servis edilən hazır və ya evdə paketlənmiş yemək. Ənənəvi bentoya qutuya qoyulmuş düyü və ya əriştə, balıq və ya ət, bişmiş tərəvəzlərdən ibarətdir. Qutunun içində mütləq tərəvəz, oniqiri, ət məhsulu (bir parça toyuq, balıq və ya sosiska), şirniyyat və meyvə olur. Bəzən yumurtadan da istifadə olunur. Qablar bir istifadəlik toplu istehsaldan əl işi olanlara qədər fərqlilik göstərir. Yaponiyada dükkanlar, bento mağazaları (弁当屋, bentō-ya), qatar stansiyaları və supermarketlərdə hazır şəkildə satılmasına baxmayaraq, yapon qadınlar həyat yoldaşları, uşaqları və özləri üçün xüsusi olaraq bu qutuları hazırlamağa daha çox üstünlük verirlər. Bentolar kyaraben adlandırılan və mənası "personaj bentosu" olan stildə xüsusi şəkildə də hazırlana bilərlər. Kyaraben stilində yeməklər anime, manqa və ya videooyun personajlarına bənzədilir. Bir başqa bento stili oekakiben adlanır. Mənası "rəsm bentosu"dur.

Benue (fr. Bénoué) — Kamerunun Şimal regionunun 4 departamentindən biri. Regionun şimal hissəsində yerləşir, ərazisi 13 614 kv. km.-dir. Benue departamentinin inzibati mərkəzi Qarua şəhəridir (fransız dilində: Garoua). Qərbdə Nigeriya ilə, şərqdə Çadla, həmçinin Mayo-Luti (şimalda), Mayo-Rey (cənub-şərqdə) və Faro (cənub-qərbdə) departamentləri ilə həmsərhəd idi.

Cenne (fr. Djenné) — Malinin mərkəzində şəhər və şəhər kommunası. İnzibati cəhətdən Mopti vilayətinə aiddir. Cenne XIII əsrdə transsəhra ticarət yolunda Sudandan olan müsəlman tacirlər ilə Qvineyanın tropik meşələrinin sakinləri arasında məhsul mübadiləsi üçün bir yer kimi yaranmışdır. Timbuktu ilə çay yolu ilə, Toqo ilə isə meşə yolları ilə əlaqə saxlanılırdı. Sonqay imperiyasının İmperatorluğunun qurucusu Sonni Əli 1473-cü ildə yeddi illik mühasirədən sonra onu ələ keçirmişdir.

Dante Aligyeri (əsl adı it. Durante di Alighiero degli Alighieri; təq. 1265, Florensiya, Florensiya Respublikası – 14 sentyabr 1321, Ravenna, Papa dövləti) — italyan şairi, italyan ədəbi dilinin banisi. Qədim zadəgan nəslindəndir. Bolonya Universitetində təhsil almış, hüquq və fəlsəfəni öyrənmişdir. Gənc yaşlarından Florensiyanın ictimai həyatında fəal iştirak etmiş, "ağ" qvelflər partiyasına qoşulmuşdur. "Qara" qvelflərin qələbəsindən sonra qiyabi olaraq yandırılmağa məhkum edilmişdir (1302). Didərgin həyat sürmüş, 1315-ci ildə ikinci dəfə ölümə məhkum olunmuşdur (həmin hökm 1966-cı ildə ləğv edilmişdir). Ömrünün son 6 ilini Ravennada yaşamışdır. Yaradıcılığının ilk dövründə Beatriçe adlı gənc bir qızı vəsf etmiş, onun vaxtsız ölümündən doğan kədər və hüzn dolu şerlər yaratmışdır ("Yeni həyat" kitabı, 1292).

Bençe — Vyetnamın cənubunda, Mekonq deltası sahəsində yerləşən şəhər, Bençe vilayətinin mərkəzi və bələdiyyəsi. Şəhər 65,75 km2 ərazini əhatə edir və 143 639 nəfər (2009-cu il) əhalisi var.

Lenti (sloven. Lentiba) — Macarıstanın Zala medyesində, Avstriya, Slovakiya və Xorvatiyanın sərhədində yerləşən rayon.

Leyte adası (ing. Leyte) — Filippin arxipelaqının mərkəzində, Mindanao adası adasından şimalda yerləşir. Əhalisi — 2 188 295 nəfərdir (2010). == Coğrafiya == Adanın uzunluğu (şimaldan cənuba) — 183 km, sahəsi — 7367,6 km² təşkil edir. Mərkəzdə və qərbdə alçaq dağlar yerləşir. Burada vulkan məşəlli Lobi dağı vardır (1349 m). Subekvatorial iqlimə malik olaraq, il ərzində 2000 mm yağıntı düşür. Ərazidə Musson meşələri geniş yayılmışdır. Maxaqnao-Volkano və Kuipnit-Balinsasayo parkları vardır. == Tarixi == Ada yaxınlığında dünya tarixində İkinci Dünya müharibəsinin Yaponiya və ABŞ hərbi donanmaları arasında ən qanlı dəniz döyüşü baş vermişdir.

Mende (fr. Mende) — Fransada şəhər, Lozer departamentinin prefekturası (Langedok-Russilyon bölgəsi). Onun sakinləri Mendois adlandırılır. Şəhər qədim tarixə malikdir. Burda yaşayış yerlərinin ilk izləri də daxil olmaqla şəhər eramızdan əvvəl 200-cü ilə aiddir. O, əvvəlcə Mimata adlandırılmışdır. Ehtimal etmək olar ki, onu əhatə edən dağlara görə belə ad verilmişdir. Mende nisbətən seyrək məskunlaşan yaşayış məskəni (təxminən 12.000 əhali) olaraq qalmasına baxmayaraq, Lozer departamentinin ən mühüm şəhəri olaraq qalır. Bundan əlavə, bu departamentin unikal-tarixi şəhər ərazilərindən biridir. Mende Roma Katolik Yeparxiyasının yerləşdiyi yerdir.

Monte — ad. Yaşayış məntəqələriMonte (səhra) — Argentina ərazisində yerləşən, 460 000 km² sahəyə malik səhra. Monte-Karlo — Monako rayonu.Bu adı olan tanınmışlarMonte Melkonyan — Ermənistan Milli qəhrəmanı və terrorçu.DigərMonte-Karlo (film, 2011) — 2011-ci ilin melodram elementli romantik komediya. Monte Kristo (musiqi qrupu) — Fransanın "Sinti pop" janrında ifa edən qruplarından biri.

Aksel Martin Frederik Munte (31.10.1857, Oskarshamn – 11.2.1949, Stokholm) — İsveç həkimi, yazıçı. == Həyatı == 1857-ci ildə əczaçı ailəsində dünyaya gəlmişdir. 1874-cü ildə Upsala universitetinin tibb fakultəsinə daxil olmuşdur. Fakultənin ən parlaq və çalışqan tələbəsi olan Aksel Munte iki il sonra 1876 cı ildə ciddi xəstələnir. Həkimlərin qoymuş olduğu ağciyər qanaxması diaqnozundan sonra yeganə ümidlə cənuba, dəniz sahillərinə üz tutur. 1876-1878 ci illərdə Fransanın cənubunda, Monpele universitetində, 1878-1880 cı illərdə isə Paris universitetinin tibb fakultəsində təhsilini davam etdirərək, Fransada ən gənc diplomlu həkim olur. Hələ Parisdə oxuyarkən, işgüzarlığı, bilik və təcrübəliliyi ilə Jan-Martin Şarkonun diqqətini cəlb etmiş və onun rəğbətini qazanmış olur. 1880 cı ildə evləndikdən dərhal sonra Kapri adasına yaşamağa gedir. Onun peşəkar karyera nailiyyətləri özünə məxsusluğu ilə seçilir. 1881 ci ilin payızında Parisə dönərək avenyu Viledə öz praksisini açır.

Allen Center - ABŞ-nin Hyuston şəhərində yerləşən göydələn kompleksidir. Kompleks One Allen Center, Two Allen Center və Three Allen Center binalarından ibarətdir. Kompleks 280,000 m² yeri tutur.

Bense Balzam (27 iyul 1999) — Serbiyalı üzgüçü. Bense Balzam Serbiyanı 2017-ci ildə XXXVII Su idman növləri üzrə Dünya Çempionatında təmsil etdi. == Karyerası == Bense Balzam birinci dəfə Dünya Çempionatına 2017-ci ildə qatıldı. O, Budapeştdə baş tutan XXXVII Su idman növləri üzrə Dünya Çempionatında kişilər 5 km məsafəyə açıq hovuz üzgüçülüyü yarışlarında iştirak etdi. 1:00:11.2 saniyəlik nəticə ilə 53-cü yeri tutdu və yarışı başa vurdu.

Bense Buyaki (25 sentyabr 1993) — Macarıstanlı peşəkar kişi BMX velosipedçisi. Bense Buyaki Macarıstanı beynəlxalq yarışlarda təmsil edir. == Karyerası == Bense Buyaki 2015 UCI BMX Dünya Çempionatında 1 km zaman yarışında iştirak etmişdir. O, Belçikada baş tutan yarışlarda 33.733 saniyəlik nəticəsi ilə 67-ci yeri tutdu.

Bense Talas (d. 7 iyun 1991; Budapeşt, Macarıstan) — Azərbaycanı təmsil edən Macarıstan əsilli idman gimnastı. == Karyerası == Bense Talas birinci ciddi yarışına 2017-ci ildə qatıldı. Həmin ildə Talas, "FIG Dünya Kuboku" turnirində halqa ilə çıxışları təsnifat mərhələsində 13.066 xal topladı və 19 gimnast sırasında 10-cu yeri tutdu.

Bentem sultanlığı—Yava adasının şimal-qərbində iqtidarda olan qədim bir İslam dövləti. == Tarixi == Öncələri Bentem, Yava adasının iç bölgəsində hökm sürən Hindu-Budist Pajajaran dövlətinə bağlı bir hakim tərəfindən idarə edilirdi. Bu durum, Yavanın şimal sahillərində olan Demak İslam dövlətinə bağlı bir əsgər və hakim olan Sunan Gunung Jatinin (ö. 1552) Qərbi Yavada ticari və strateji bir mərkəz qurmaq üçün hərəkətə keçməsinə qədər davam etdi. Şeyx İbn Mövlanə deyə də tanınan Jati 1522-ci ildə Bentemdən Pajajaran dövlətinin hakimini qovarak bölgəni ələ keçirdi. Onun ölümünə qədər Bentem Demak sultanlığına bağlı qaldı. Ardından taxta keçən oğlu Həssənəddin (1552-1570) Demak sultanlığından ayrılaraq Bentemi müxtəlif bir dövlət halına gətirdi. Həssənəddin zamanında Bentemin sərhəd-sınırları, Cənubi Sumatrada qara bibərin hazırlandığı Lumbang bölgəsinə qədər genişlədi. Bundan dolayı Bentem şəhəri bir qara bibər anbarı halına gəldi və Yava adasının ixracat limanlarından biri oldu. Bentemin ikinci hökmdarı Pangeran Yusuf (1570-1580) Pajajaranı ələ keçirip Yavadakı son Hindu-Budist dövlətini yıxdı və ölkəsinin sərhəd-sınırlarını daha da genişlətdi.

Bəndə — Sumqayıt şəhərində yaranmış Azərbaycan rok qruplarından biri. 2008-ci ildən bugünəcən fəaliyyətdədir. == Qrupun tarixi == Qrup 2008-ci ildə Sumqayıt şəhərində Elçin Emin və Səttar Məhərrəmov tərəfindən qurulub. Müxtəlif problemlərlərə (maliyyə, məkan, musiqi təchizatları) baxmayaraq işinə davam eləyən qrup Şəhər Bağı (QorSad) Mədəniyyət Evini özünə məkan seçir. Bəzi təchizatlar isə İbrahim Emin (Yuxu, Sirr) tərəfindən təmin edilir. Zərbdə ifa üçün Şahin Şəmiyev dəvət olunsa da, Şahinin heç vaxt zərbdə ifa etməməsi səbəbindən bir az məşq etməsi lazım bilinir. Vokal və qrupa ad axtarışı qrupun vaxtını çox alır; Belə ki, öncə Kamran daha sonra Fərid vokal olaraq qrupa dəvət olunsa da, istənilən nəticə əldə olunmadığı üçün onlarla yollar ayrılır. Sumqayıtın yerli televiziyası olan Dünya TV-də Ramin Quliyevin çıxışını görən Elçin qrupun digər üzvləri ilə Ramin Quliyevin qrupa vokalist olaraq dəvət olunması üçün məsləhətləşir və beləcə Ramin qrupda vokalist kimi fəaliyyət göstərməyə başlayır. === İlk çıxış === İlk çıxış 15 mart 2008-ci ildə Half Way Inn-də Ozanla birlikdə olur. Bu konsertdə qrupun 6 ifası səslənir.

Dəstə (taksonomik kateqoriya)

Gəncə (1935-1989: Kirovabad) ( tələffüzü) — Azərbaycan Respublikasının ikinci böyük şəhəri. Gəncə şəhəri Kiçik Qafqazın şimal-şərq tərəfində, Gəncə-Qazax düzənliyində, Gəncəçayın hər iki sahilində yerləşir. == Tarixi == === Etimologiya === Müasir ərəb tarixşünasları "Gəncə" adının ərəb dilindəki farsca kökənli xəzinə anlamlı "kənz" sözündən gəldiyini irəli sürürlər. Ərəb coğrafiyaşünası İbn Havqəl 977-ci ildə "Gəncə gözəl, varlı və qələbəlik şəhəridir. Buranın çoxsaylı əhalisi səxavətinə, mehribanlığına, elm adamlarına və mühacirlərə hörmətli münasibətlərinə görə fərqlənirlər" yazmışdır.Fərrux Əhmədov Gəncə şəhərinin adının türk mənşəli olduğunu irəli sürür və ilkin forması hesab etdiyi "Qança" sözünün ilk komponenti "qan", "kan", "kaan", "xan" sözlərini türk dillərində hakim, sərkərdə, başçı, ikinci hissəsi olan –ca şəkilçisini isə məkan, yer, yurd kimi izah edir. Beləliklə, "Gəncə", "Qanca", "Kancə" sözləri "xan yeri", "xan məkanı","xan yurdu", "xanın, xaqanın oturduğu yer" anlamını verir. Müəllif bildirir ki, XX əsrin əvvəlinə kimi "Qanja" və "Xan yurt" adları yerli əhalinin dilində Gəncənin cənub hissəsindəki dağlıq yerlərdə saxlanmışdı".Müasir İran tarixşünasları "Gəncə" adının fars dilindəki "gənc" (azərb. xəzinə‎) sözündən törədiyini iddia edir. === Gerbi === Gəncə şəhərinin gerbi 21 may 1843-cü ildə təsdiq olunmuşdur. Qalxanvari gerbin ikiyə bölünmüş yuxarıdan 1-ci qızılı sahəsində zirvəsində Nuhun gəmisini simvolizə edən Ağrı dağı təsvir olunmuşdur.

Gənzə mineral bulağı — Azərbaycan Respublikası Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ordubad rayonunda bulaq Gənzə (Ordubad) — Azərbaycan Respublikası Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ordubad rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Gənzə (İsmayıllı) — Azərbaycan Respublikasının İsmayıllı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Gənzəçay — Ordubad rayonu ərazisində çay. Arazın sol qolu.

Həftə farsca هـفـت sözündən götürülüb, 7 deməkdir. Həftə 7 gündən ibarətdir: Bazar ertəsi (Birinci gün) Çərşənbə axşamı (İkinci gün) Çərşənbə (Üçüncü gün) Cümə axşamı (Dördüncü gün) Cümə (Beşinci gün) Şənbə (Altıncı gün) Bazar (Yeddinci gün) == Tətbiqi == Qriqorian təqvimi də daxil olmaqla bir çox təqvimlər, o cümlədən xristian vaxt ölçüsünə əsaslanmayanlar, həftəyə yeddi gün daxil edirlər. Həftənin astronomik əsası, ayın yarıya kimi tutulma və ya açılma vaxtına bərabərdir. O, dünyada çox geniş istifadə edilir. Prinsipcə həftəlik təqvimlər astronomik zamanı özünə tabe etdirir. Qədim Misir də on günlük həftədən (dekada) istifadə edirdilər. Mayya mədəniyyətində həftə 13 gündən ibarət idi, onlarda 20 günlük təqvim də var idi.

Gənzə mineral bulağı — Azərbaycan Respublikası Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ordubad rayonunda bulaq Gənzə (Ordubad) — Azərbaycan Respublikası Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ordubad rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Gənzə (İsmayıllı) — Azərbaycan Respublikasının İsmayıllı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Gənzəçay — Ordubad rayonu ərazisində çay. Arazın sol qolu.

Kənəə – Azərbaycan Respublikasının İsmayıllı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Kənəə kəndi dağətəyi ərazidədir. Keçmiş adı Kənəgə olub. Toponim təhrifə uğramışdır. Əslində Kənagah olmalıdır. Bəzi tədqiqatçıların fikrincə, toponim tat dilindəki kənə (mədən, yataq) və gah (məkan) sözlərindən ibarət olub, “mədən olan yer” mənasındadır. == Əhalisi == Kəndin əhalisi 27 nəfər yaşayır ki, onun da 14 nəfəri kişi, 13 nəfəri isə qadındırdir.

Qədim Gəncə qalası — Qədim Gəncə şəhərini əhatə edən üç qatlı müdafiə səddləri. Şəhər ərazisi əvvəlcə daxili, daha sonra ikinci, sonradan isə üçüncü qat divarlarla əhatə edilmişdir. Qala divarlarının dəqiq inşa edilmə tarixi bilinməsə də, məlumdur ki, Gəncə Şəddadilər dövlətinin paytaxtı olarkən (971-1088) artıq şəhər qala divarı ilə əhatə edilmişdir. 1063-cü ildə isə Əbüləsvar Şavurun sifarişi ilə usta İbrahim ibn Osman tərəfindən Qədim Gəncə qalası üçün qoşa qala qapıları hazırlanmışdır. 1139-cu ildə baş vermiş Gəncə zəlzələsi zamanı qala divarlarına ciddi zədə dəysə də, onlar sonradan bərpa olunmuş və 1235-ci ildə monqollar tərəfindən dağıdılana kimi şəhəri müdafiə etmişdir. XVII əsrdə şəhər ərazisi I Şah Abbas tərəfindən köçürülənə kimi Gəncə qalası əhali ilə məskunlaşmışdır. Qala-şəhərin solsahil hissəsi daşlarla üzlənmiş qala divarları və dərin xəndəklərlə əhatə olunmuşdur. Qala divarları ilə əhatə olunmuş ərazi düzgün olmayan dördbucaqlı formasına və 600x750 m ölçüyə malikdir. Daxili qala divarları çaydaşı və əhəng məhlulu qarışığından inşa edilmişdir. Qala divarları arasındakı dərin xəndək Gəncəçayından gələn su ilə doldurulurdu.