Lüğətlərdə axtarış.

Tomsk (rus. Томск) — Rusiyada şəhər. Tomsk vilayətinin mərkəzi. Tomsk Sibir ərazisində yerləşən ən qədim tarixə malik şəhərlərdən biridir. 2014-cü ildə şəhərin əsasının qoyulmasının 410-cu ildönümü qeyd olunmuşdur. Şəhərdə tədris və elmi mərkəz olaraq fəaliyyət göstərən 7 dövlət universiteti yerləşir. Burada yerləşən Tomsk Dövlət Universiteti bütün Sibir ərazisində yaradılmış ilk ali təhsil müəssisəsi hesab olunur. == Həmçinin bax == Rusiya şəhərləri Sibir Tomsk vilayəti == İstinadlar == == Xarici keçidlər == Официальный сайт муниципалитета города Томска Товики — томская городская вики Памятники Томска Томское краеведение ОЭЗ в г. Томске Arxivləşdirilib 2011-08-16 at the Wayback Machine Российские особые экономические зоны Томск.

Tomsk vilayəti (rus. Томская область) — Rusiya Federasiyasının subyektlərindən biri.

Rubla abidə (Tomsk) — iki metr hündürlükdə, 250 kiloqram çəkidə ağacdan hazırlanmış rubl abidəsi. 100:1 nisbətində hazırlanmışdır. Ağcaqayın ağacından hazırlanıb və rütubətdən qorunması üçün üstü xüsusi məhlulla örtülüb. Hal-hazırda şəffaf qutu içərisinə yerləşdirilib.

Tomsk Politexnik Universiteti (rus. Национальный исследовательский Томский политехнический университет (ТПУ)) — Rusiyada universitet; Rusiyanın texniki istiqamət üzrə ixtisaslaşan aparıcı ali təhsil ocaqlarından biridir. Hazırda Tomsk Politexnik Universitetində Təbii resurslar, Energetika, Yüksək texnologiyalar fizikası, Kibernetika, Fiziki-texniki, İctimai-humanitar texnologiyalar, Beynəlxalq təhsil və dil kommunikasiyası, Distant təhsil, əlavə fasiləsiz təhsil adlı tədris institutları yaradılıb. Universitetin iki filialı fəaliyyət göstərir: Yurginski Texnologiya İnstitutu (4 fakültə, 11 kafedra) və Novokuznetsk filial (2 kafedra). Hazırda ali məktəbdə təqribən 22 600 tələbə təhsil alır. == İnformasiya texnologiyalarının tətbiqi == Tomsk Politexnik Universitetində informasiya texnologiyalarının inkişafı təhsildə, elmi-tədqiqat fəaliyyətində və resursları idarə etmədə dünya təcrübəsindən istifadəni təmin edir. Bu sferada əsasən smart-təhsil prinsipləri üzrə elektron tədris mühitinin qurulması, bulud texnologiyalar əsasında universitetin partnyorlarının informasiya sistemləri ilə inteqrasiyada tədris resurslarının münasib bankının yaradılması, mürəkkəb trendlərin proqnozlaşdırılması üçün təşkilatın resurslarının planlaşdırılması sisteminin (ERP-sistemlər) tətbiqi məsələlərinə diqqət yetirilir. Universitetin Distant Texnologiyalar Mərkəzində kompüter proqramları, interaktiv elektron sənədlər, videomateriallar, uyğunlaşdırılmış komplekslər istiqamətləri üzrə elektron tədris resursların hazırlanması həyata keçirilir. Sadalanan istiqamətlərdən hər biri bir neçə bölmə üzrə metodiki tədris materiallarını ehtiva edir. Mərkəzin öhdəsində videomaterialların istehsalı üçün videokameralar, videomontaj pultları, translyasiya avadanlığı ilə təchiz edilmiş iki çəkiliş pavilyonu var.

Monsu (fr. Montsoult) — Fransada bələdiyyə , region — İl-de-Frans, departament — Val-d’Uaz, rayon — Sarsel, kanton — Viarm. Əhalisi — 3.492 nəfər (2006). Bələdiyyə Paris şəhərinin təxminən 24 km şimalda, Serji belediyyənin 19 km şərqdə yerləşir.

Dioskoreya (lat. Dioscorea) – dioskoreyakimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Çəngələbənzər vəzi ya timus (lat. thymus) — 15 yaşınadək uşaqlarda olur, sonra reduksiya edərək piy toxuması ilə əvəz olunur, odur ki, uşaqlıq dövrü vəzilərindən hesab olunur. Endokrin sisteminin bronxiogen vəzilərdəndir. Çəngələbənzər vəzinin şəkli müxtəlifdir – gah qısa, qalın, gah uzun, və ensiz olur; embrional dövrdə rəngi çəhrayı, uşaqlarda boz və çəhrayı , böyüklərdə piy toxuması ilə əvəz olunduğu üçün sarımtıl olur. yeni doğulmuşda çəkisi 10-15 q, uzunluğu 5-6 sm, eni (aşağı tərəfdə) 2-4 sm və qlınlığı 1-1,5 sm-dır. Qızlarda çəngələbənzər vəzi oğlanlarınkindən kiçik olur. == Quruluşu == Çəngələbənzər vəzi iki asimmetrik hissədən. sağ və sol paydan – lat. lobus dexter et sinister ibarətdir. Binlar bir -birilə ancaq piy toxuması ilə birləşmişdir, beləliklə bunların hər birini ayrı-ayrı üzv hesab etmək olur.

Tolosu xaqan - Uyğurların beşinci xaqanıdır. Onun dövründə Çindən asılılıq və üsyanlar artmağa başladı. Cəmi bir il hakimiyyətdə qalan Tolosu həyat yoldaşı E tərəfindən zəhərləndi. Yerinə oğlu Aço gəldi.

Tomak (ing. Tomacco) — pomidorun qələmlik tütünə vurulması yolu ilə əldə edilmiş bitki. 2003-cü ildə amerikan fermeri Rob Braur tərəfindən yetişdirilmişdir. Tomakı hibrid adlandırmaq düzgün deyildir, çünki o calaq yolu ilə əldə edilməmişdir. == Tarixi == 1959-cu ildə "Scientific American"' jurnalında belə bitkinin yetişdirilməsi prosesi təsvir edilmişdi və iddia edilirdi ki, tərkibində nikotin olan pomidor tipli bitki əldə etmək mümkündür. Hələ yetişdirilməzdən öncə bitki "Simpsonlar" multserialında ("E-İ-E-İ- (Annoyed Grunt)" seriyası) xatırlanmışdı. Bu seriyadan ilhamlanan Rob Baur jurnaldakı məqalənin köməyilə bu bitkini yetişdirə bilmişdi. Yoxlamalar göstərdi ki, bitkinin yarpaqlarında doğrudan da nikotin var. 2004-cü ildə "tomacco" sözü Amerikan dialekt cəmiyyəti tərəfindən neologizm kimi tanınmışdır.

Topçu (İsmayıllı)

Tansu (箪笥) – ənənəvi yapon sandığı. Tansu səyyar sandıq olub paltar və şəxsi əşyaları saxlamaq üçün nəzərdə tutulub. Xüsusilə, dükkançılar dükkan ləvazimatlarını, qeydləri və dəyərli əşyaları saxlamaq üçün tansudan istifadə edirdilər. Tansu anbarlarda və gəmilərdə də istifadə olunurdu. == Tarixi == Yaponiyada səyyar sandıqların ən qədim nümunəsi 673-cü ilə aiddir və Nara şəhərindəki Today məbədində yerləşən Şoso-in anbarında saxlanılır. "Tansu" sözü ilk dəfə XVII əsrin sonunda qeyd olunmuşdur. 1657-ci ildə Edo şəhərində baş vermiş Meyreki yanğını zamanı insanlar yanğından qaçarkən səyyar sandıqlardan istifadə etmişdirlər. Bunlar tansunun ilk nümunələri hesab olunur.Tansunun istehsalı iki dövrə bölünür: Edo dövrü və Meyci dövrü. Edo dövrünün tansuları sahibinin sinfini, sosial-iqtisadi vəziyyətini və işini əks etdirirdi. Bu dövrdə şoqunlar öz təbəələrinə çox ciddi şəkildə nəzarət etməyə çalışırdılar.

Adron atomu – mənfi yüklənmiş adronlu (π- -, κ-- mezonlar, antiproton və s.) mezoatom. Adron atomları-kulon cazibəsi hesabına müsbət yüklənmiş nüvənin mənfi adronu tutub saxlayan atomabənzər sistemdir. Pion (π-), kaon (κ-), antiproton və hiperon atomları müşahidə olunmuşdur. A.a.-nın öyrənilməsi həm adron və həm də nüvə (adronun kütləsi və maqnit momenti, nüvədə maddənin paylanması, adron və nüvənin polyarlaşması), həmçinin onların qarşılıqlı təsiri (nüvənin adronu səpməsi və udması) haqqında məlumat verir. A.a. maddədə mənfi adronun yavaşıması ilə yaranır. Adron atom tərəfindən tutulur və baş kvant ədədi n›(m\m4)½ olan yüksək həyəcanlanmış hal yaranır, adronun kütləsi, elektronun kütləsidir. Atomun həyəcanlanması çoxsaylı, ardıcıl oje-keçidlər və adronun rentgen şüalanması ilə müşayiət olunan bir səviyyədən digərinə elektrik dipol keçidləri hesabına aradan qalxır. Bu zaman dairəvi orbitlərin məskunlaşması üstünlük təşkil edir. Adron halı n-nin kiçik qiymətlərinə çatanda güclü qarşılıqlı təsir effektləri əhəmiyyətli olur, bu isə adronun nüvə tərəfindən tutulmasına səbəb olur.Rentgen şüalanması ilə müşayiət olunan adron keçidinin baş verdiyi atom səviyyələri əsasən atomlardakı adi elektron səviyyələri təbiətinə malikdirlər.

Alopecurus myosuroides (lat. Alopecurus myosuroides) — qırtıckimilər fəsiləsinin tülküquyruq cinsinə aid bitki növü. == Sinonim == Alopecurus adanensis Dogan Alopecurus affinis Desv. Alopecurus agrestis L. Alopecurus agrestis var. minimus Post Alopecurus agrestis var. tonsus Boiss. Alopecurus agrestis var. versicolor Biasol. Alopecurus caerulescens C.Presl [Invalid] Alopecurus coerulescens Steud. & Hochst.

Şarl Luis Ambruaz Tomas (fr. Charles Louis Ambroise Thomas; 5 avqust 1811, Meç — 12 fevral 1896, Paris) — fransız opera bəstəkarı, Fransa İnstitunun üzvü, 25 il Paris konservatoriyasının direktoru. Uşaqikən Tomas əla musiqi qabiliyyətinə malik olmuşdur. Atasının rəhbərliyo altında məşhurlaşır. Paris konservatoriyasında Durlenin (harmoniya), Leskürün (kompazisiya nəzəriyyəsi), Kalkbrennerin (fortopiano) tələbəsi olmuşdur. Daha sonra 3 il İtaliyada yaşadıqdan sonra 1866 cı ildə ilk Minyon və sonra 1868 ci ildə Hamlet operalarını yazır. Hər iki opera bütün məşhur opera səhnələrini dolaşmış olur. Daha sonra Qaraçı, Betti və Tufan, Raymon kimi operalarını yazır. 1852 ci ildən Paris konservatoriyasında dərs demiş 1871 ci ildən isə ona rəhbərlik etmişdir. Bəstəkar Jül Massne onun parlaq tələbələrindəndir.

Antoniya Lora Tomas (ing. Antonia Laura Thomas; 3 noyabr 1986) — Böyük Britaniya aktrisası. "Misfits" serialında Alişia Beyli roluna görə tanınır. == Karyerası == Antonia Tomas London şəhərində anadan olub və böyüyüb. Uşaqlıqda Antonia Çelsi İncəsənət Kollecinə daxil olur. Lakin daha sonradan teatr dərnəklərinə yazılır və 2001-ci ildə Gənc Tamaşaçılar Teatrına daxil olur və qastrollarda iştirak edir. 2006-2009-cu illərdə Bristol şəhərində yaşayır və Old Vik teatr məktəbində təhsil alır. 2009-cu ildə televiziyada ilk rolunu Misfits teleserialında alır. Bu serialda Antonia Alişia Beyli rolunu ifa edir. Qısa zamanda serial böyük populyarlıq qazanır və 2010-cu ildə BAFTA (British Academy of Film and Television Arts) mükafatına layiq görülür.

Bolonyeze sousu (italyan dilində: Ragù alla bolognese, fransız dilində: Sauce bolognaise) - İtaliya mətbəxinə aid olan və ilk dəfə XVIII əsrdə Boloniya makaron evində meydana çıxan ətli sous. Bolonya sakinləri Bolonyeze sousunu adətən təzə talyatelle (makaron məhsullarından biri olan olan lapşanın bir növü) və tərəvəzdən hazırlanan lazanya ilə birlikdə süfrəyə verirdilər. Bolonyeze sousu kartof püresi ilə birlikdə servis edilməsi hallarına da rast gəlmək mümkündür.

Tromsö (norv. Tromsø [²trʊmsœ] dinlə) — Norveçdə şəhər və kommuna, Troms fülkesinin inzibati mərkəzi. Tromsö bələdiyyəsi şəhər xaricində böyük bir ərazini əhatə edir. Tromsö, Norveçin ən çox məskunlaşdığı doqquzuncu şəhərdir. Şəhər mərkəzi, Arktik dairəsindən təxminən 400 km şimalda yerləşən Tromsö adasında (sahəsi 22 km²) yerləşir. Burada dünyanın ən şimal botanika bağları, pivə zavodu, futbol klubu və planetariyalar var. == Tarixi == Tromsö ərazisindəki yaşayış məskənləri son buzlaşma dövründən və Dəmir dövründən bəri mövcuddur. Tromsödəki ilk kilsə 1252-ci ildə inşa edilmişdir. Orta əsr salnamələrində indiki Norveçin şimal-şərqini əhatə edən sahil torpaqlarından qorunmaq üçün qala adlandırılır. Tromsö şəhər statusunu 1794-cü ildə almışdır.

== Ərzaqlar == Biskvit üçün 1 stəkan un; 4-5 ədəd yumurta;8 1 stəkan şəkər (200qram). Krem üçün 200 qram kərə yağı; 7 x.q. qatılaşdırılmış süd; 1-1,5 .q. sirop; malina siropu. == Hazırlanma qaydası == Biskviti hazırlayıb bişirəndən sonra, soyumaq üçün 8-12 saat müddətində kənara qoymaq lazımdır. Sonra həmin bu biskviti iki hissəyə bölün ki, arasına sirop çəkmək üçün iki korj alınsın. Kremi hazırlamaq üçün: kərə yağın üzərinə qatılaşdırılmış südü və malina siropunu əlavə edib (çəhrayı rəng alınsın deyə) mikserlə çalın. Hazırladığınız kremi kopjların üzərinə çəkib, onları üst-üstə yerləşdirin. Tortun üstünə kremi səliqəli sürtün. Çalışın ki, tortun üstü hamar olsun.

Ayerşekke (alm. Eierschecke‎ — «яичный шекке»)-Alman tortu olub, kəsmikli xəmirdən və alma içliyindən, kəsmik və xaş-xaşın qarışığından ibarətdir.Tarixi Saksoniya və Trürinqindən gəlir. == Adı == Şekke-kişi geyim aksesuarı olub, XIV əsrə aiddir. Belə ki, üç hissədən ibarət kəmərli gödəkçədir.Yuxarı, orta və aşağı hissə. Necə ki, bu tortda üç hissədən ibarətdir. Ayerşekkenin yuxarı hissəsi yumurtalı olub, yumurtanın sarısı, kərə yağ, şəkər tozu, vanil və yumurtanın ağından ibarətdir.İkinci qat özündə vanilli kəsmikli, yumurtalı, kərə yağlı, şəkər tozlu və südlüdür. Tortun əsasını isə üçüncü kəsmikli xəmirdən ibarətdir. Hazır ayerşekke üçbucaq formasında kəsilir. Bəzən isə tortun üzəri şokoladlı qlazur, çərəzlərlə və kişmiş hissəcikləri ilə bəzədilir.

== Ərzaq == Xəmir üçün 3 yumurta 1,5 stəkan şəkər 1,5 xörək qaşığı bal 100 qr yağ 3 stəkan un 1 çay qaşığı soda. Krem üçün 1 banka qatılaşdırılmış süd 200 qr kərə yağ. == Hazırlanma qaydası == Yumurta şəkərlə çalınır, bal və yumşaq kərə yağı əlavə edilib qarışdırıla – qarışdırıla 5 dəq odun üstündə vamla bişirilir. Oddan götürəndən sonra qarışdırmaya ara vermədən ona 1 çay qaşığı çay sodası və tədricən un əlavə olunur. Sonra xəmir 5 – 6 yerə ayrılıb (təxminən 2 xörək qaşığı) un tökülmüş taxta üstündə 0,5 sm qalınlığında yayılır və 6 – 8 dəqiqə duxovkada bişirilir. Hər layın üstünə krem çəkilib üst – üstə yığılır. Üst qata da krem çəkilib yaymalardan çıxmış ovuntu səpilir. Krem hazırlamaq üçün ağzı açılmamış qatılaşdırılmış süd bankası su olan qazana qoyulub 2 ssat qaynadılır. Fikir vermək lazımdır ki, süd qabı həmişə suyun içində olsun, əks təqdirdə banka partlaya bilər. Sonra banka soyudulur və yaxşı çalınmış kərə yağı ilə qarışdırılmış krem hazırlanır.

Battenberq və ya Battenburq tortu cemli parçalar ilə örtülmüş yüngül bir tort növü. == Mənşəyi == Əvvəllər Battenburq tortu "Domino tortu"(Aqnes Bertha Marşalın resepti, 1898), "Neopolitan ruleti"(Robert Uels, 1898) və ya "Kilsə pəncərəsi tortu" kimi adlanıb. Tort kraliça Viktoriyanın nəvəsi Şahzadə Viktoriyanın 1884-cü ildə Battenberq şahzadəsi Luizlə nigahı şərəfinə bu adı alıb.

Biskvit tortu — tort növü == Ərzaq == xəmir üçün 2 stəkan un, 6 yumurta, 1 stəkan şəkər tozu, 1 stəkan xama, 0,5 çay qaşığı soda. Krem üçün 200 qr yağ, 8 xörək qaşığı qatılaşdırılmış süd götürülür. == Hazırlanma qaydası == Əvvəldə göstərdiyimiz resept üzrə biskvit bişirilir, nahamar yerləri kəsilib qırıntıya çevrilir, özü isə iti bıçaq ilə iki hissəyə bölünür. Biskvitin aşağı qatı dayaz buluda qoyulub, üstünə ya qaşıq, ya da fırça ilə ətirli şirə çəkilir. Ətirli şirə belə hazırlanır; 6 xörək qaşığı şəkər tozunun üstünə 9 xörək qaşığı su tökülür və qaynadılır. Üzünə çıxan köpük yığılır, soyuyandan sonra ona ətir üçün 1 – 2 qaşıq albalı, portağal şirəsi, ya da konyak, likör tökülür. Ətirli şirə ilə isladılmış qata krem çəkilir və ikinci qat onun üstünə qoyulur. İkinci qata da ətirli şirə çəkilib, krem sürtülür və üçüncü qat qoyulur. Ona da şirə və krem çəkilir, qıraqlarına krem çəkilir, tortu kəsəndə əmələ gəlmiş qırıntılar tökülür. Qalan krem xüsusi şprisə yığılır və tortun üstünə zövqdən asılı olaraq, bəzək vurulur.

Buççellato (it. buccellato) — Siciliyanın yumru tortudur == Haqqında == Hansı ki, xaç atasının öz xaç oğulluğuna vəftiz günündə verir. Tortun çox iri olması vacibdir. Çünki xaç suyuna salınan uşağa tort nə qədər iri olsa daha çox uğur gətirmiş olacaq. Tortun içərisinə təbii və konservləşdirilmiş meyvələr, müxtəlif çərəzlərdə qatılır. Bu tortun bənzəri yalnız anis əlavəli İtaliyanın Lukka şəhərinin məşhur desertidir.

Caner Topçu (25 iyun 1997, İstanbul) Türk aktyordur. == Həyatı == Əslən Kastamonulu olan Caner Topçu, 25 iyun 1997 tarixində İstanbulda anadan olub. İbtidai təhsilini və orta təhsilini İstanbulda tamamladı. Daha sonra isə özündə aktyorluq bacarığını kəşf etdi və Harun Özer Teatr təhsili və Fulya Filazi aktyorluq təhsilini aldı. Ağ Cəhənnəm, Diqqət İnternet Var, Sarıqamış və İnamdan Zəfərə kimi bir çox teatr oyununda rol aldı. 2015-ci ildə Savadsızlar adlı kinoteatr filmində Rəcəb obrazı ilə kameraların qarşısına keçdi.

Cansu Tosun - Türk aktrisası, fotomodel. == Həyatı == 1988-ci ildə Almaniyanın Nürnberq şəhərində doğuldu. Orada peşəkar fotomodel kimi çalışdı. Televiziyada ilk rolu 2011-2012-ci illərdə yayımlanan "Küçük Hanımefendi" serialında Neriman oldu. 2012-2013-cü illərdə "Kayıp Şehir" serialında Zəhra rolunda çəkildi. 2013-2014-cü illərdə "Bugünün Saraylısı" serialında Ayşən rolunu ifa etdi.

Göksu — Türkiyədə çay. Çayın uzunluğu 260 km bərəbərdir. == Tarixdə == 1190-cı ildə üçüncü Xaç yürüşü vaxtında Müqəddəs Roma imperiyasının imperatoru I Fridrix Barbarossa bu çayda batmışdı (o vaxt çay Kalikadın adlanırdı). Çayı keçəndə, imperator attan düşüb və boğulmuşdur.

Göysu — Göyçə mahalının Basarkeçər rayonunda kənd. == Tarixi == Irəvаn qubеrniyаsının Nоvоbаyаzid qəzаsındа kənd аdı. Əslində «köy» (kənd) və «su» (çаy) sözlərindən ibаrətdir. «Çаy kənd» mənаsındаdır. Kənd rаyоn mərkəzi Bаsаrkеçərdən 23 km məsаfədə yеrləşir. == Əhalisi == Kənddə 1897-ci ildə 187 nəfər, 1908-ci ildə 233 nəfər, 1914 - cü ildə 360 nəfər, 1916-cı ildə 284 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır. 1918-1919 - cu illərdə ermənilər tərəfindən azərbaycanlılar soyqırımına məruz qalaraq deportasiya olunmuşdur. İndiki Ermənistanda sovet hakimiyyəti qurulandan sonra azərbaycanlılar 1922-1924 - cü illərdə ata-baba torpaqlarına qayıda bilmişlər. 1926-cı ildə burada 143, 1931-ci ildə 215 nəfər, 1939 - cu ildə 314 nəfər, 1959 - cu ildə 264 nəfər, 1970-ci ildə 396 nəfər, 1979 - cu ildə 531 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır. 1988-ci ildə azərbaycanlılar Ermənistan dövləti tərəfindən yenidən tarixi�etnik vətənlərindən qovulmuşlar.

Honşu (yap. 本州), həmçinin Hondo, Hippon — Yaponiyanın ən böyük adası. == Coğrafiya == Adanın uzunluğu 1300 km, eni isə 50 – 230 km arasında dəyişir. Sahəsi 227 969,74 km² təşkil edir. Bu isə Yaponiya ərazisinin 60 % deməkdir. Honşu adası Britaniya adasından bir qədər kiçikdir. Sahil xəttinin uzunluğu 5450 km təşkil edir. Honşunun reylefi dağlıqdır. Onlar arasında vulkanlar üstünlük təşkil edir. Onlar arasında ən böyüyü Fuci dağıdır.

Şorsu (Şəki) — Şəki rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Şorsuçay — Babək rayonu ərazisində çay. Şorsu — Qazax rayonunda çay. Kürün sağ qoludur; Şorsu — Şahbuz rayonunda çay. Şahbuz çayının sağ qoludur. Şorsulu — Qobustan rayonu ərazisində palçıq vulkanı. Dərəkənd və Mərəzə yaxınlığındadır. Şorsulu — Salyan rayonunun eyniadlı inzibati ərazi vahidində kənd.

Şumşu adası (yap. 占守島) — Kuril arxipelaqının şimal qrupuna daxil olan adalardan biri Kamçatka yarımadasından (Lopatka burnu) Birinci Kuril boğazı ilə ayrılır. Boğazın eni 11 km təşkil edir. Cənubdan idə Paramuşir adasından eni 2 km təşkil edən İkinci Kuril boğazı ilə ayrılır. İnzibati cəhətdən isə Saxalin vilayəti Şimali Kuril şəhər dairəsinə daxildir. XXI əsrdən adada daimi yaşayış məntəqəsi yixdur. Bununla belə sərhəd zastavası və mayak fəaliyyət göstərir. Əvvəllər adada Baykov, Şutov, Şumnıy, Babuşkin, Kurbatov, Kozırevsk adlı yaşayış məntəqələri olmuşdur. Baykovda yaponların tərk edilmiş keçmiş hərbi hava limanı var. Hələ XX əsrin 90-cı illərində burada L-410 təyyarələri Elizovdan uçuşlar həyata keçirirdi.

Adalar qövsü — əsasən bir-birinə yaxınlaşan iki tektonik plitə arasındakı sərhəd, paralel və yaxın olaraq yerləşdirilmiş, bir qövsdə düzülmüş, vulkan zəncirlərindən və bir çox adadan ibarət arxipelaq. == Adalar qövsü == Zirvəsi su səthindən qalxaraq qövsvari adalar sırası əmələ gətirən sualtı dağ silsiləsi. Adalar qövsü tək və qoşa olur. Sonuncular iki bir-birinə paralel sıra dağlardan ibarətdir: daxili — vulkan və xarici — qırışıqlıq dağlardan təşkil olub dağarası novla ayrılırlar. Adalar qövsü müasir mütəhərrik əyalətlərin bir hissəsi olub, qitədən okeana keçid zonasında yerləşir; bunlarla kənar geosinklinal dənizlərin dərin çökəklikləri, dərin okean novları və kənar okean tirələri (valları) əlaqədardır. Adalar qövsü aktiv vulkanik (əsasən andezit tərkibli) və seysmik fəaliyyətlə, eləcə də Yer qabığının kəskin şaquli hərəkətləri və parçalanmış relyeflə səciyyələnir. Bunlar qədim geosinklinal əyalətlərin geoantiklinal qalxımlarının və ya dağ silsilələrinin analoqu hesab edilir. == Adalar qovsünün maqmatizmi == Adalar qovsünə xas olan maqmatizm. Dərinlik novları və kənar dənizlərlə yanaşı, adalar qövsü fəal qitə kənarlarının tərkib hissəsidir. Bunlar üçün yüksək maqmatik və seysmik fəallıq, qeyri-bircins blok quruluşu, süxurların qələviliyinin strukturun arxa hissəsinə doğru artması, turş süxurların lokal inkişafı, əsasi və orta tərkibli süxurların isə geniş yayılması və terrigen turbiditlərlə sıx assosiasiya yaradan kalsiumlu qələvi və andezit vulkanizmin sahəvi inkişafı səciyyəvidir.

Andi Göysu — Gürcüstan (Kaxeti) və Rusiya (Dağıstan) ərazisindən axan çay. Andi Göysu çayı Sulak çayının sol qoludur. Çayın uzunluğu 144 km-dir. == Toponimiyası == “Göysu” adı türkcə (qumuq) “k'oy suv”– göy su adından götürülmüşdür. XX əsrin ortalarına qədər "Göysu" adını Sulak çayı daşıyırdı. == Relyefi == Andi Göysu çayı Sulak çayının sol qoludur. O, mənbələrini dağlıq ərazi olan Tuşetiyadan götürən Pirikitel Alazani və Tuşeti Alazani çaylarının birləşməsindən əmələ gəlir. Andi Göysu Çirkata kəndindən 6 kilometr şərqdə Avarskoe Koisu çayı ilə birləşərək Sulak çayını əmələ gətirir. İki çayın qovuşduğu yerdən çayın uzunluğu 144 km (Tuşeti Alazani mənbəyindən –192 km), ümumi enmə 2500 m, su toplama sahəsi 4810 km², orta hündürlüyü 2140 m-dir. Çay hövzəsindəki buzlanma sahəsi 14 km²-dir.

Aorta qövsü – lat. Arcus aortae ikinci sağ döş-qabırğa oynağının bərabərində qalxan aortanın ardını təşkil edib çıxıq tərəfi yuxarıya çevrilmiş bir halda sola və arxaya doğru gedir və 4-cü döş fəqərəsinin bərabərində onurğanın sol tərəfində enən aortaya keçir; bunun uzunluğu 5–6 sm-ə bərabərdir və enən aorta ilə hüdudunu arterial bağın (lat. lig. arteriosum) bağlanan yeri təşkil edir. Aorta qövsü sol bronxun kökünü yuxarıdan çarpazlayır və sağ tərəfdə sağ orta divar plevrasına, arxada isə qida borusunun sol tərəfinə söykənir. Sintopiya cəhətcə aşağıda göstərilən üzv, sinir və damarlarla rabitədədir: ön tərəfdə – hüzrəli toxuma qatı və çəngələbənzər vəzi, dal tərəfdə – nəfəs borusu, lat. n. reccurens sinister və qida borusu, sağ tərəfdə – yuxarı boş vena, solda və bir az ön tərəfdə – lat. n. vagus sinister və sol diafraqma siniri, yuxarı tərəfdə – sol adsız vena və aşağı tərəfdə sol bronx ilə sağ ağciyər arteriyası olur.

Aviasiya şousu (aviaşou) — xüsusi təşkil edilmiş şouda təyyarəni idarə etmək bacarığını göstərilməsi. Aviasiya texnikanın göstərilməsi də deyilir. == Tarix == Birinci Dünya Müharibəsindən sonra təcrübəli döyüş pilotları yeni bacarıqlarını nümayiş etdirməyə çalışdılar. Bir çox amerikalı pilot uçuş sirklərində çıxış etməyə, ölkənin kiçik şəhərlərini gəzməyə və uçuş bacarıqlarını nümayiş etdirməyə və sərnişin daşımalarını təşkil etməyə başladı. Nəticədə bu pilotlar birləşməyə və daha mütəşəkkil aviaşou keçirməyə başladılar. Hava yarışları və akrobatik stunları göstərən bir aviaşou, ölkə daxilində hərəkət etdilər. Hava yarışları mühərrik performansının yaxşılaşdırılmasına və gövdənin inkişafına təkan verdi — məsələn, Schneider Kuboku daha sürətli və daha rasional monoplan layihələrinin yaradılmasına səbəb oldu, ən yaxşısı Spitfire-in birbaşa sələfi Supermarine S.6B oldu. Pul mükafatları pilot və dizaynerlər arasında rəqabəti artırdı və irəliləməni xeyli sürətləndirdi. Amelia Earhart bəlkə də çoxsaylı aviaşoularının ən populyar üzvü idi. O, Atlantik və İngilis kanalı üzərindən uçuş kimi rekordlar vuran ilk qadın idi.