Lüğətlərdə axtarış.

Echinodorus tunicatus (lat. Echinodorus tunicatus) — baqəvərkimilər fəsiləsinin exinodorus cinsinə aid bitki növü.

Sürfəsixordalılar, qişalılar və ya Tunikalılar (lat. Tunicata, Urochordata) — xordalılar tipinə daxil olan yarımtip. Bura 5 sinif aiddir. 100-dən çox növü məlumdur. Bu heyvanlarda xorda yalnız sürfə mərhələsində olur. Yarımtipin adı da buradan götürülmüşdür. Bunlar dənizdə oturaq həyat keçirir. Bəziləri zəif hərəkətlidir. Bədən pərdə və ya tunika adlanan xüsusi qatla örtülüdür. Suyu süzməkİə passiv qidalanır.

Tunis (ərəb. التونس‎‎) və ya rəsmi adı ilə Tunis Respublikası (ərəb. الجمهوریة التونسیة‎‎) — Şimali Afrikada dövlət. Tunis coğrafi baxımdan Məğrib ölkəsidir. Qərbdə və cənub-qərbdə Əlcəzair, cənub-şərqdə Liviya ilə həmsərhəddir. Şimalda və şərqdə isə Aralıq dənizinə çıxışı vardır. Paytaxtı və ən böyük şəhəri Tunis, ümumi sahəsi 163,610 kvadrat kilometr, əhalisinin sayı 11 milyon nəfərdən çoxdur. Ölkənin cənubunda Saxara səhrası, şərqində Atlas dağları yerləşir. == Tarix == === Erkən tarixi === Bir zamanlar Tunisdə Bərbər tayfaları yaşayırdı. Onlardan çoxu sahil xətti boyu kiçik şəhərləri və limanları tikmişdi, beləliklə onlar Aralıq dənizində hər yerdən müxtəlif səyahətçilər ilə ticarət edə bilirdilər.

Tunc — misin qalay, alüminium, berillium və digər kimyəvi elementlərlə ərintisi. Tuncda sink ya tamamilə olmur, ya da onda əsas legirləyici element kimi işlədilir. Misin sinklə ərintisinə bürünc deyilir. Qalaylı (əsas legirləyici elementi qalay olan) və qalaysız (xüsusi) tunclar var. Qalaysız tunclar ikili (alüminiumlu, berilliumlu, kadmiumlu və s.) və çox komponentli olur. Deformasiya edilən və tökmə tunclara ayrılır. Yüksək antikorroziya və antifriksion xassələri, plastikliyi, möhkəmliyini çox olması və bərkliyi ilə seçilir. Qalaylı tuncdan buxar-su armaturu, podşipnik (yataq), oymaq, bədii məmulat və s., qalaysız tuncdan isə kimyəvi aktiv mühitdə, yüksək temperaturda və s. şəraitdə işlədilən məmulatlar hazırlanır.

Monastır (المـنسـتير: Ərəb dili al-munastîr, Latın dili monasterium) — Tunisdə bir şəhər və turizm mərkəzidir. Eyni zamanda ənənəvi bir balıqçılıq mərkəzidir. 2004-cü il siyahıyaalınmasına görə əhalisinin sayı 41,400-dir. Monastır vilayətinin mərkəzidir.

Spenser Tunik (ing. Spencer Tunick; d. 1 yanvar 1967) — yəhudi əsilli ABŞ fotoqrafı.

Sus (Ərəb dilində: سوسة‎‎, Sus‎;‎ fransız dilində: Sousse) — Tunisdə şəhər, eyniadlı vilayətin mərkəzi. Əhalisi - 173 047 nəfər (2004). == Tarixi == Qədim dövrlərdə Sus şəhəri Qadrumet adlanırdı və o, Afrikada ilk finikiya koloniyalarından və Karfagen dövlətinin ən iri mərkəzlərindən biri idi. III Pun müharibəsi dövründə Sus (Qadrumet) Roma tərəfindən çıxış etdiyinə görə onun sakinlərinə Roma vətəndaşlığı hüququ verilmişdir. Trayanın hakimiyyəti dövründə şəhər koloniya statusu almışdır. Diokletianın hakimiyyəti dövründə isə Bizatsena əyalətinin mərkəzi idi. İmperator Yustinianın dövründə şəhərin adı dəyişdirilərək Yustinianopol adlandırılmışdı. Ərəb işğalı dövründə şəhər Sus adlandırılan bu şəhər bir neşə əsrdən sonra öz əhəmiyyətini itirmişdir. Aqlabidlər sülaləsindən olan Kayruan hakimləri Susa liman şəhəri kimi mühüm əhəmiyyət verirdilər. Onlar 850 ci ildə bu şəhərdə böyük məscid və 859-cu ildə şəhərin ətrafında müdafiə divarlarını tikdilər.

Tunis (ərəb. تونس‎) — Tunisin paytaxtı və ən böyük şəhəri. Aralıq dənizindəki Tunis körfəzinin sahilində və Tunis gölünün yaxınlığında yerləşir. Kanal və dəmir yolu vasitəsilə Rades və Xalq-əl-Vadi (fr. La Goulette) limanı ilə birləşir. Əhalisi 2011-ci ilin hesablamalarına görə 2,2 milyon nəfər, şəhərətrafı ilə birlikdə 4 milyon nəfərə yaxındır. Şəhərin adı tarixi mənbələrdə ilk dəfə 814-cü ildə çəkilir, şəhərdəki ən qədim tikili isə XIII–XV əsrlərə aid edilir.

Tunis (ərəb. التونس‎‎) və ya rəsmi adı ilə Tunis Respublikası (ərəb. الجمهوریة التونسیة‎‎) — Şimali Afrikada dövlət. Tunis coğrafi baxımdan Məğrib ölkəsidir. Qərbdə və cənub-qərbdə Əlcəzair, cənub-şərqdə Liviya ilə həmsərhəddir. Şimalda və şərqdə isə Aralıq dənizinə çıxışı vardır. Paytaxtı və ən böyük şəhəri Tunis, ümumi sahəsi 163,610 kvadrat kilometr, əhalisinin sayı 11 milyon nəfərdən çoxdur. Ölkənin cənubunda Saxara səhrası, şərqində Atlas dağları yerləşir. == Tarix == === Erkən tarixi === Bir zamanlar Tunisdə Bərbər tayfaları yaşayırdı. Onlardan çoxu sahil xətti boyu kiçik şəhərləri və limanları tikmişdi, beləliklə onlar Aralıq dənizində hər yerdən müxtəlif səyahətçilər ilə ticarət edə bilirdilər.

Tunis Universiteti (ərəb. جامعة تونس‎) — Tunisdə eyniadlı paytaxtında yerləşən ali təhsil müəssisəsi. == Tarixi == Universitetin əsası 1945-ci ilin oktyabr ayında qoyulmuşdur.

Tunis bayrağı — Tunisin Dövlət bayrağı Tunisin dövlət bayrağı rəsmi şəkildə 1999-cu ilin iyun ayının 30-da qəbul edilib. 1827-ci ilin oktyabr ayının 20-də Navarin döyüşündən sonra Tunis hökmdarı əl-Hüseyn ikinci ibn Mahmud Tunisin hazırkı bayrağını tətbiq edib. Aypara və ulduz şəkli İslamı tərənnüm etməklə yanaşı, uğurun da rəmzi sayılır. Bundan əlavə, aypara və ulduz şəkli Tunisin vaxtilə Osmanlının tərkibinə daxil olduğuna dəlalət edir. Ölçüsü 2:3 nisbətindədir.

Ər Jedid Məscidi

Vətənin müdafiəçiləri (ərəb. حماة الحمى‎‎) — Tunis dövlət himni, 1987-ci ilin noyabrında təsdiq olunub.

Tunisin paytaxtı Tunis şəhərində də kasıblar küçələrə çıxmağa başlayıblar. Paytaxtda əsasən, fəhlələrin yaşadıqları Ettadamen məhəlləsində yüzlərlə gənc mağazalara hücum çəkib, bir bankı yandırıb. Polis onlara qarşı güc tətbiq edib. Hökumət bu vaxta qədər baş verən olaylarda 21 nəfərin öldüyünü açıqlayıb. Ancaq hüquq müdafiəçiləri ölənlərin sayının 50 nəfəri keçdiyini iddia edirlər. Tunis hakimiyyəti ölkədə komendant saatı tətbiq edib. Lent.az-ın "Reuters" agentliyinə istinadən verdiyi məlumata görə, buna səbəb bir həftədən artıqdır ki, ölkədə işsizliyə, qiymət artımına və korrupsiyaya etiraz edən yoxsulların aksiyalarının səngiməməsidir. Komendant saatı saat 20:00-dan saat 06:00-a qədər insanların və nəqliyyatın hərəkətinin qadağan edilməsini nəzərdə tutur. Ölkədəki bütün məktəblər və universitetlər artıq bağlanıb. Bu arada Tunis prezidenti Zin əl-Abidin bin Əli ölkədə 300 min yeni iş yeri yaradılacağına söz verib.

Tunis (ərəb. تونس‎) — Tunisin paytaxtı və ən böyük şəhəri. Aralıq dənizindəki Tunis körfəzinin sahilində və Tunis gölünün yaxınlığında yerləşir. Kanal və dəmir yolu vasitəsilə Rades və Xalq-əl-Vadi (fr. La Goulette) limanı ilə birləşir. Əhalisi 2011-ci ilin hesablamalarına görə 2,2 milyon nəfər, şəhərətrafı ilə birlikdə 4 milyon nəfərə yaxındır. Şəhərin adı tarixi mənbələrdə ilk dəfə 814-cü ildə çəkilir, şəhərdəki ən qədim tikili isə XIII–XV əsrlərə aid edilir.

Qabes Tunisin Qabes vilayətinin mərkəz şəhəridir.Qabes 152.921 əhali ilə Tunisin ən böyük 6-cı şəhəridir.Qabes paytaxt Tunisə 327 km,Sfaksa isə 113 km uzaqlıqda Qabes körfəzinin sahilində yerləşir. == Tarix == Şəhər Roma dönəmindən mövcud olmuşdur.Şəhər haqqında Strabon və Plini kimi tarixçilər məlumat vermişdir.Bir müddət sonra öz əhəmiyyətini itirən şəhər yepiskoplar üçün bir məntəqəyə çevrilmişdir. 7-ci əsrdə Ərəb xilafəti bölgəni fəth etmişdir. 1574-cü ildə şəhər Osmanlıların Tunisi işğal etməsindən sonra Osmanlının Tunis əyalətinin bir parçası olmuşdur. 1881-ci ildə Qabes Fransızların əlinə keçdi 1940-cı ildə Almanların Fransanı məğlub etməsindən sonra şəhər Almanların nəzarətinə keçdi. 1943-cü ildə İngilislərin köməyi ilə şəhər yenidən Fransız nəzarətinə keçdi.Bu zaman şəhər infrastrukturuna ciddi ziyan dəydi. 1945-ci ildə şəhər yenidən inşa olunmağa başlandı. 1956-cı ildə Tunisin Fransadan müstəqilliyini qazanması ilə şəhər Tunisin bir parçası oldu. == Təhsil == Şəhərdə Qabes üniversiteti yerləşir. == Sənaye == Qabes Tunisin ən böyük sənaye şəhərlərindən biridir.Sənaye sahələrinin əsası kimya sənayesinə aitdir,buna görə də şəhərdə yerləşən Qabes Üniversiteti Tunisdəki ən yaxşı kimya dərəcələrini təklif edir.Əsas sənaye məhsulları: Sement Kimya məhsulları Kərpic Emal olunmuş yağSürətlə artan fabrika sayı bölgənin və Qabes körfəzinin ciddi şəkildə ekoloji çirklənməsinə səbəb olur.Hökümət son illərdə çirklilik miqdarını azaltmaq üçün layihələr və qanunlar üzərində işləyir.

Tunc dövrü — e.ə. IV minilliyin sonlarından II minilliyin sonuna kimi davam etmiş tarixi dövr.Bu dövr 3 yerə bölünür:Erkən,Orta,Son Tunc dövrü. Erkən Tunc dövrü: Xış əkinçiliyi yarandı.Köçəri maldarlıq yarandı. Bu dövrdə birinci böyük ictimai əmək bölgüsü baş verdi əkinçilik maldarlıqdan ayrıldı.Bu dövrdə fiziki güc tələb edən xış əkinçiliyi,metalişləmə kimi işlər yarandı.Kişi əməyinə tələbat artdı . Beləcə anaxaqanlığını ataxaqanlığı (patriarxat) əvəz etdi. Erkən tunc dövründə tayfalar yarandı. Ölüyandırma və kollektiv dəfn adətləri yarandı. Bəzi qəbirlərin üzərində kurqanlar quruldu. Orta tunc dövrü: Boyalı qablar mədəniyyəti yarandı. İkinci böyük ictimai əmək bölgüsü yarandı:sənətkarlıq müstəqil sahəyə çevrildi.

Azərbaycan–Tunis münasibətləri — Azərbaycan Respublikası ilə Tunis Respublikası arasındakı mövcud ikitərəfli əlaqələr. == Diplomatik əlaqələr == İki ölkə arasında diplomatik əlaqələr 1998-ci ilin iyul ayının 1-də qurulmuşdur. Azərbaycanla Tunis arasında əlaqələr beynəlxalq təşkilatlar, əsasən də BMT və İƏT çərçivəsində mövcuddur.

Tunisin paytaxtı Tunis şəhərində də kasıblar küçələrə çıxmağa başlayıblar. Paytaxtda əsasən, fəhlələrin yaşadıqları Ettadamen məhəlləsində yüzlərlə gənc mağazalara hücum çəkib, bir bankı yandırıb. Polis onlara qarşı güc tətbiq edib. Hökumət bu vaxta qədər baş verən olaylarda 21 nəfərin öldüyünü açıqlayıb. Ancaq hüquq müdafiəçiləri ölənlərin sayının 50 nəfəri keçdiyini iddia edirlər. Tunis hakimiyyəti ölkədə komendant saatı tətbiq edib. Lent.az-ın "Reuters" agentliyinə istinadən verdiyi məlumata görə, buna səbəb bir həftədən artıqdır ki, ölkədə işsizliyə, qiymət artımına və korrupsiyaya etiraz edən yoxsulların aksiyalarının səngiməməsidir. Komendant saatı saat 20:00-dan saat 06:00-a qədər insanların və nəqliyyatın hərəkətinin qadağan edilməsini nəzərdə tutur. Ölkədəki bütün məktəblər və universitetlər artıq bağlanıb. Bu arada Tunis prezidenti Zin əl-Abidin bin Əli ölkədə 300 min yeni iş yeri yaradılacağına söz verib.

Alacahöyük tunc standartları Alacahöyük yaşayış yeri ərazisindəki hökmdar qəbirlərindən aşkarlanmış tunc standartlar seriyasıdır. Kult məqsədi ilə istifadə edildiyi düşünülən standartların arabalara bərkidilməsi ehtimal olunur. == Kəşfi == 1935–1939-cu illərdə türk arxeoloqlar Hamit Zübeyir Koşay və Rəmzi Oğuz Arık Çorum ilinin Alaca kəndi yaxınlığında yerləşən Alacahöyük yaşayış yerində arxeoloji tədqiqat işləri aparmışlar. Tədqiqatlar zamanı erkən tunc dövrünə aid 14 məzar aşkarlanmışdır ki, bunlar da "hökmdar məzarları" və ya "kral məzarları" adlandırılmışdır. Bu məzarlarda və onların ətrafında aparılmış tədqiqatlar zamanı çoxsaylı artefaktlar, o cümlədən iyirmi bürünc standart aşkarlanmışdır. == Təsvir == Arxeoloq Uinfrid Ortmann (ing.) standartları iki əsas qrupa ayırır. Qruplardan biri fərdi heyvanlardan, digəri isə disk və üzüklərdən (heyvan təsvirləri ilə və ya təsvirlərsiz) təşkil olunmuşdur. O, standartları formalarına və məzmununa görə qruplara bölmüşdür. Fərqi heyvanlar maral və ya öküzlərdir. Dörd ayaq üzərində təsvir olunmu heyvan fiqurlarının ayaqları aşağı uzanaraq birləşir və ehtimal ki, bu hissədə standartlar taxta özülə bərkidilirdi.

Tunc Allahın yükü (rus. Бремя бронзового бога) — Vahid Məmmədlinin “Tunc Mələk” və “Tunc Mələyin yolu” romanlarından ibarət, dünyada ilk qansız döyüş romanı olan dilogiyası. Vahid Məmmədli ədəbi yaradıcılığa ilk dəfə Rusiya Mədəniyyət Fondunun (RMF) “Qrifon” nəşriyyatında nəşr olunan “Tunc Allahın yükü” əsəri ilə başlamışdır. Əsərin RMF tərəfindən nəşr olunması və tez bir zamanda bestsellerə çevrilməsi onunla əlaqədardır ki, əsər dünya ədəbiyyatında tamamilə yeni bir janrda, qansız döyüş romanı janrında yazılmışdır. Əsərin tez bir zamanda tanınması Rusiyanın və Avropanın ən böyük nəşriyyatı olan “Eksmo” nəşriyyatının diqqətini cəlb etmiş, 2006-cı ildə onun “Tunc Mələk” əsərini “Cəllad tələsməyi sevmir” adı ilə “Rus bestselleri” seriyasında çap edib. == Məzmun == Dilogiyanın hər iki romanı “İnsanın öz ağlından başqa onun qəlbinə və beyninə heç nə və kimsə hakim kəsilə bilməz” düşüncəsinə əsaslanır. Əsər qəhrəmanı Tunc Mələyin müharibə gedən İraqda istənilən situasiyada – yaraqlı terrorçuların milyonlarla pul tələb etmək üçün oğurladıqları biznesmen və jurnalisti azad etməsi, var-dövlət hərisliyindən ən yaxın adamlarını, polis əməkdaşlarını öldürənlərin, öz uğursuzluğunun qisasını yaşlı təqaüdçüdən alan qatilin aşkara çıxarılması üçün, böyük bir qoşunun qarşısında, hər addımda təhlükəylə üzləşsə də, bir güllə belə atmadan, qan tökmədən yalnız yüksək intellekti və ağlının gücü ilə bütün çətinlikləri dəf etməklə, tanımadığı, müxtəlif millətdən, dindən olan insanları xilas edib Tunc Mələk adını alan detektiv analitikin fəaliyyətindən bəhs edir. Hər iki romanın qayəsini təşkil edən, müəllifin “Bu dünyada heç kim mələk deyil, başqaları üçün özlərini fəda edənlər mələklərdən də üstündürlər” sözləri, təsadüfi deyil ki, dünyanın bir çox yerlərində müdrik kəlamlar toplularında, saytlarında yer alır. Dilogiyanın yalnız xeyirxahlığı və ağlının gücü ilə hər kəsə qalib gələn qəhrəmanı Tunc Mələk romanı bir detektiv, döyüş romanından çox, dünyanın bir çox mütərəqqi fəlsəfə və dünyagörüş məktəblərindən qaynaqlanan möhtəşəm ədəbiyyat nümunəsi kimi oxuculara sevdirir.

Tunis Milli Dialoq Dördlüyü (ərəbcə: الرباعي التونسي للحوار الوطني‎, fransızca: Quartet du dialogue national) 2011-ci il Yasəmən inqilabı iğtişaşlarından və tarixi rejim dəyişikliyindən sonra Tunisdə əldə edilmiş demokratik qazancları möhkəmləndirmək və konstitusiyanın möhkəmləndirilməsində mərkəzi vasitəçi olan dörd vətəndaş cəmiyyəti təşkilatından ibarət qrupdur. Dördlük 2013-cü ilin yayında konstitusiya prosesini dayandıran siyasi böhrandan sonra yaradılıb. Dördlüyün İntibah partiyasının başçılıq etdiyi hökumət gedən danışıqlardan uğur əldə etməsi və tarixi konstitusiyanın hazırlanmasında əldə etdiyi uğurun nəticəsi olaraq, 9 oktyabr 2015-ci ildə Nobel sülh mükafatına layiq görülmüşdür.Milli Dialoq Dördlüyü Tunis vətəndaş cəmiyyətində aşağıdakı təşkilatlardan ibarətdir: Tunis Ümumi Həmkarlar İttifaqı (UGTT, Union Générale Tunisienne du Travail) Tunis Sənaye, Ticarət və Sənətkarlıq Konfederasiyası (UTICA, Union Tunisienne de l'Industrie, du Commerce et de l'Artisanat) Tunis İnsan Hüquqları Liqası (LTDH, La Ligue Tunisienne pour la Défense des Droits de l'Homme) Tunis Vəkillər kollegiyası (Ordre National des Avocats de Tunisie) == Tunis vətəndaş cəmiyyəti konteksti == 2010-cu ilin dekabr ayının ortalarında Məhəmməd Buəzizinin Sidi Bu-Zeyddə özünü yandırmasından sonra Tunis artan etiraz hərəkatları ilə əhatə olundu. Hərəkat əvvəlcə Sidi Bu-Zeyddə bölgəsindəki kənddə orta səviyyəli işçilər və gəncləri tərəfindən sürətləndirildi, lakin əhalinin müxtəlif təbəqələrini əhatə etdi. Tunis həmkarlar ittifaqlarının etiraz səylərini gücləndirəcəyi müəyyən deyildi. Müstəqillik əldə etdikdən sonra Tunis Ümumi Həmkarlar İttifaqı (UGTT) siyasi cəhətdən fəal idi, xüsusən də Beynəlxalq Valyuta Fondunun subsidiyalarının kəsilməsinə etiraz etdi, lakin Ben Əli rejimi tərəfindən getdikcə daha çox repressiyaya məruz qaldı. İstehlak qiymətlərinin artmasına və əmək haqqının durğunluğuna cavab olaraq 1978-ci ildə "Qara cümə axşamı" etirazı kimi hadisələr və BVF-nun subsidiyalarının daha da azaldılması və yaşayış dəyərinin sürətlə artması ilə əlaqədar 1985-ci il etirazlarının Ben Əlinin daha repressiv mühitində təkrarlanacağı çətin görünürdü. Bu repressiv dövrün zirvəsində Tunis İnsan Haqları Liqası rəsmi olaraq qəbul edilən tək QHT idi. 2011-ci il Ərəb Barometri Tədqiqatına görə, etiraz edən əhalinin 10 faizinin həmkarlar ittifaqına mənsub olduğu Misirdən fərqli olaraq seçmənin yalnız üç faizinin həmkarlar ittifaqında iştirak etdiyini iddia etdi.Etirazlar 2010-cu ilin dekabr ayına qədər durmadan artdı. Təkcə 2006 və 2007-ci illərdə Baş nazir Nazifin bütün dövlət işçilərinin maaşlarını azaltması ilə 100.000 tunisli tətilə çıxdı, halbuki 1996-cı ildən 2004-cü ilə qədər hər il 50.000 nəfər etiraz etdi.2008-ci ildə Qafsa iğtişaşları zamanı işçiləri səfərbər etməkdə qəbul edilən uğursuzluğa cavab verən Tunis Ümumi Həmkarlar İttifaqı Tunis inqilabını öz xeyrinə uğurla idarə edə bildi.

Tunisin paytaxtı Tunis şəhərində də kasıblar küçələrə çıxmağa başlayıblar. Paytaxtda əsasən, fəhlələrin yaşadıqları Ettadamen məhəlləsində yüzlərlə gənc mağazalara hücum çəkib, bir bankı yandırıb. Polis onlara qarşı güc tətbiq edib. Hökumət bu vaxta qədər baş verən olaylarda 21 nəfərin öldüyünü açıqlayıb. Ancaq hüquq müdafiəçiləri ölənlərin sayının 50 nəfəri keçdiyini iddia edirlər. Tunis hakimiyyəti ölkədə komendant saatı tətbiq edib. Lent.az-ın "Reuters" agentliyinə istinadən verdiyi məlumata görə, buna səbəb bir həftədən artıqdır ki, ölkədə işsizliyə, qiymət artımına və korrupsiyaya etiraz edən yoxsulların aksiyalarının səngiməməsidir. Komendant saatı saat 20:00-dan saat 06:00-a qədər insanların və nəqliyyatın hərəkətinin qadağan edilməsini nəzərdə tutur. Ölkədəki bütün məktəblər və universitetlər artıq bağlanıb. Bu arada Tunis prezidenti Zin əl-Abidin bin Əli ölkədə 300 min yeni iş yeri yaradılacağına söz verib.

Tunis milli futbol komandası - Tunisi beynəlxalq futbol turnirlərində təmsil edən milli komanda.

Azərbaycanın tunc kəmərləri (son tunc-ilk dəmir dövrü) — Cənubi Qafqazda, xüsusilə Azərbaycan ərzisində tapılmış son tunc-erkən dəmir dövrünə aid tunc kəmərlərin tədiqi və öyrənilməsi. Azərbaycan dünyada qədim insanların məskunlaşdığı, həmçinin, qədim mədəniyyətlərin yaranıb, ətraf regionlara yayıldığı ərazilərdən biridir. Arxeoloji ədəbiyyatda Xocalı-Gədəbəy mədəniyyəti adı ilə tanınan son tunc-ilk dəmir dövrü Azərbaycanın qədim tarixinin öyrənilməsində xüsusi rol oynayır. Bu dövrdə cəmiyyətin həyatındakı əsaslı dəyişikiliklər, təsərrüfatın bütün sahələri — əkinçilkik, maldarlıq, metallurgiya,metalişləmə və digər sənətkarlıq sahələrinin inkişaf edərək,yüksək səviyyəyə çatmasına rəvac verdi. Azərbaycan xalqının metalişləmə sənətkarlığının inkişaf etməsində xammal ehtiyatının zənginliyi mühüm rol oynamışdır. E.ə. II minilliyin sonu-I minilliyin əvvəllərində Xocalı-Gədəbəy mədəniyyətinin yaradıcıları metaldan,xüsusilə tuncdan müxtəlif əşyalar, silahlar,əmək alətləri, yüksək bədii tərtibata malik bəzək və geyim aksesuarları istehsasl etmişlər ki, onlarında içərisində nadir incəsənət əsərləri sayılan tunc kəmərlər xüsusi yer tutur. Tunc kəmərlərin üzərində olan kompazisiyalar qədim Azərbaycanda yaşamış tayfaların zəngin dünyagörüşünü, estetik zövqünü, ibtidai dini təsəvvürlərini və s. özündə əks etdirir. Kəmərlərin üzərindəki təsvirlər müxtəlif heyvan, insan rəsmlərindən, döyüş, ov, təbiət səhnələrindən, həmçinin astral işarələrdən, müxtəlif həndəsi fiqur və naxışlardan ibarətdir.

Bu məqalə Tunis klublarının FİFA Klublararası Dünya Çempionatındakı iştirakı haqqındadır.

Tunis qadın milli voleybol komandası — Tunis Voleybol Federasiyasının qadınlar üçün əsas milli komandası. Federasiya Afrika Voleybol Konfederasiyasının üzvüdür. == Tarixi == Tunis millisi 3 dəfə Afrika çempionu olmuşdur. İki dəfə ikinci, üç dəfə üçüncü yeri tutmuşdur. Tunis qadın milli komandası 3 dəfə də dünya çempionatına yüksəlmişdir. 1986-cı ilin mundialında 16-cı yeri tutaraq tarixinin ən yaxşı nəticəsini qazanmışdır. Dünya kubokuna isə yalnız iki dəfə yüksələ bilən Şimali Afrika komandasının bu yarışlarda da bir səkkizinciliyi və bir on ikincilyi vardır.

Cunci — Yaponiya adı. Cunci Nişikava — keçmiş Yaponiya futbolçusu. Cunci Kavano — keçmiş Yaponiya futbolçusu.

Dunit — demək olar ki, təmamilə olivindən (>90%) ibarət, olivinitlər – dunit ailəsindən olan tam kristallik ultraəsasi dərinlik süxuru. == Haqqında == Tərkibində adətən 3–12% fayalit komponenti olur. Aksessor minerallardan yüksəkxromlu idiomorf xrom-şpinelid (5%-dək) iştirak edir. Adətən qismən serpentinləşmiş olur. Panidiomorf dənəvər, serpentinləşmiş növü isə ilgəkvari quruluşda olur. Qırışıqlıq əyalətlərdə dunit – qarsburkit və dunit – piroksinit-qabbro komplekslərində, qədim platformalarda isə təbəqələşmiş intruzivlərdə və həlqəvi qələvi-ultraəsasi komplekslərdə yayılmışdır. Növ müxtəlifliyi: tərkibinə görə – hortonolitli, qranatlı, xromitli, enstatitli dunit, ferrodunit; əmələgəlmə şəraitlərinə görə – törəmə dunitlər. == Həmçinin bax == Olivin Süxur Aksessor minerallar == Mənbə == Geologiya terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: Nafta-Press. 2006.

Nar (lat. Punica) — bitkilər aləminin mərsinçiçəklilər dəstəsinin ağlarotukimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. == Nar == Nar ilkin olaraq Aralıq dənizi bölgəsində görülmüşdür . 16-cı əsrin sonlarında İspanlar Amerikaya, 1769-cu ildə isə ispan köçkünləri Kaliforniyaya gətirmişlər. Meyvənin mövsümü Cənub yarımkürədə martdan may ayına qədər, Şimal yarımkürəsində isə sentyabrdan fevral ayına qədər olur . Sağlam sarkotestalar və ya şirə kimi nar çörək bişirməkdə, yemək hazırlamaqda, şirə qarışıqlarında, yemək qarnirlərində, kokteyl və şərab kimi spirtli içkilərdə istifadə olunur. Nar Yaxın Şərq və Qafqaz regionunda, şimal və tropik Afrikada, İranda, Hindistan yarımadasında, Mərkəzi Asiyada, Cənub-Şərqi Asiyanın daha quru hissələrində və Aralıq dənizi hövzəsində geniş şəkildə becərilir. . == Etimologiyası == Narın adı orta əsrlərdə Latın pōmum "alma" və qranātum "toxumlu" sözlərindən yaranmışdır. Ola bilsin ki, köhnə fransız dilində meyvə, pomme-qranat sözündən qaynaqlanan nar qədim ingilis dilində "Qrenadanın alması" kimi tanınırdı - bu termin bu gün yalnız heraldik blazonlarda qalır. Bu, Latın qranatusunu İspaniyanın Qranada şəhərinin adı ilə qarışdıran xalq etimologiyasıdır ki, bu da əlaqəsi olmayan ərəb sözündəndir.

Runiz – İranın Fars ostanının İstəhban şəhristanının Runiz bəxşində şəhər və bu bəxşin mərkəzi. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 5,991 nəfər və 1,466 ailədən ibarət idi.

Tonik - qazlı alkoqolsuz içkidir. Tonik içinə xinin qatılmış sodaya verilən addır. Tonikdən kokteyllərdə çox istifadə edilir. İlk dəfə bu alkoqolsuz içkidən Hindistan və Afrikada malyariya xəstəliyi ilə mübarizə etmək üçün istifadə edilmişdir. Tibbdə tonik yalnız qaz və xinindən ibarət alkoqolsuz içkidir. Bir zamanlar Britaniya Ost-Hindistan şirkəti toniki alkoqol içki cin ilə qatışdırırlar ki, xinin dadı itsin. Bununla da populyar olan cin-tonik kokteyli meydana çıxır. Xinin hesabına Tonik güclü antibiotik kimi istifadə edilir.

Tunes (lat. Thunnus) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin şüaüzgəclilər sinfinin skumbriyakimilər dəstəsinin skumbriyalar fəsiləsinə aid heyvan cinsi. Tunes balıq sənayesində mühüm rol oynayır. Onların çox ovlanması bir neçə tunes tövünün nəsli kəsilmək təhlükəsi yaradıb. Tunesin cinsinə aid bəzi fərdlərin uzunluğu 3,5 metrə çatır. Dünyada qeydə alınan ən böyük kütləyə malik tunesin kütləsi 635 kq olub.

Tunika (lat. Tunica) — Ağ yundan və kətandan qədim Roma geyimi. Qısa qollu uzun köynək idi. Üst paltarın altından geyilirdi. E.ə. 1-ci minilliyin əvvəllərinə aid aşşur təsvirlərində midiyalılar üstdən heyvan dərisi bərkidilmiş tunika ilə təsvir edilirdilər. == Mənbə == ASE, "Tunika", Bakı, 1986, səh. 373.

Tunxa (isp. Tunja [ˈtuŋxa]) — Kolumbiyanın qərbində yerləşən bir şəhərlərdən biri, 1539-cu ildə əsası qoyulmuşdur. == Coğrafiyası == Tunxa, ölkənin ortasında 2800 m yüksəklikdə Rio Çiçamoçanın Rio-Cordan çaylarının birləşdiyi yerdə, ekvator yaxınlığında yerləşir. Bu yüksəklikdə yerləşməsinə baxmayaraq Tunxada hər il mülayim bir iqlim şəraiti hökm sürür. Ən yüksək temperatur günorta 20 °C, ən aşağı temperatur gecə 3 °C çatır. Orta temperatur 14 °C səviyyəsindədir. Şəhərdə yalnız iki növ hava vardır: quru və nəmli. Quru (iyun-sentyabr)yay mövsümü, nəmli (oktyabr-may) isə qış mövsümüdür. == İqlimi == Tunxanın iqlimi onun yeri və hündürlüyüdən təsirlənir. Demək olar ki, 3000 m məsafədə olan, Kolumbiyanın yüksək şəhərlərdən biridir.

Kütdimdik (lat. Fratercula) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin çovdarçıkimilər dəstəsinin təmizçilər fəsiləsinə aid heyvan cinsi.

Luffa (lat. Luffa) — bitkilər aləminin balqabaqçiçəklilər dəstəsinin balqabaqkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Aznıç - türk və balkar mifologiyasında itkin cini və ya yol cini. Azmıç və ya Azıtkı (Azıktı) olaraq da bilinir. Qaraçay - Balkarlar ın inanclarına görə şeytani bir ruh. Müəyyən bir görünüşü yoxdur. İnsanlara düşməndir, qurbanları tək başına yola çıxan insanlardır. Azmıç bu insanları onu tanıyan birinin səsiylə çağırır. İnsan dönüb cavab versə Azmıç'ın əmri altına girir. Azmıç də bu insanı kayalıklardan aşağı atar. Tek başına yola çıxan insanları aldadıb aparan və itirən pis ruhdur. Tanışı birinin səsiylə bu insana səslənir.

Kuliç Pasxa çörəyinin rus adıdır. == Tarixi == Şərq slavyanlarında bayram çörəyi hündür olub, üzəri bəzədilirdi.Silindrik formada olması onun kilsə ilə əlaqəsi ilə bağlıdır. == Təsviri == Bu mayalı xəmirdən hazırlanan çörək müxtəlif formalarda olub, yalnız həmişə hündür olmalıdır. Katoliklər mayalı kuliçlərdən başqa şəkərli kuliçlərdə hazırlayırdılar ki, bunu da "babı" adlandırırdılar.Üzəri bəzən kişmişlə, qlazurla və ya şəkər tozu ilə bəzədilir. Dadlandırıcılardan vanil, hind qozundan istifadə edilir. Rusiyanın müxtəlif əyalətlərində kuliçin forması fərqli olur.

Nanıc — Azərbaycan Respublikasının İsmayıllı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Lahıc turizm zonasında yerləşir. Əhalisi 73 nəfərdir ki onunda 33 nəfəri kişi, 40 nəfəri qadındır.. Kənd əhalisi maldarlıqla və bostançılıqla məşğul olur. Kənd elektrik enerjisi ilə təmin edilir. Kənddə yeməkxana və çayxana yoxdur. Kəndə yay mövsümündə avtomobillə, qış mövsümündə isə Lahıc qəsəbəsindən sonra 10 km yolu piyada və ya atla eləcə də Namazgah kəndindən Müdrü çayı boyunca 8 km yolu atla və ya piyada getmək olar. Nanıc kəndindən Küpüc dağını aşmaqla atla Aşağı Cülyan kəndinə gəlmək üçün dağ yolu (cığır) vardır. İlin aprel-may aylarında kəndin ərazisində məşhur "Xarı-bülbül" çiçəyinə rast gəlmək olar.

Sünik və ya Sisakan (erm. Սյունիք, Սիսական) – Cənubi Qafqazda tarixi-coğrafi region. I Artaşesin hakimiyyəti dövründə (e.ə. 189 – 160) ermənilər tərəfindən ələ keçirilən Sünik albandilli tayfalar olan ərazi sayılırdı və b.e. 387-ci ilində Ermənistanın Bizans və Sasanilər arasında bölünməsinə kimi Ermənistan krallığının işğal etdiyi doqquzuncu vilayətini təşkil etmiş, 387-ci ildən sonra Sasanilərin tərkibində gah Qafqaz Albaniyasından, gah da Atropatenadan asılı olmuşdur. “VII əsr Ermənistan coğrafiyası”na görə Sünik 12 vilayətdən ibarət olmuşdur. Sünikin cənubu mənbələrdə həm də Zəngəzur kimi qeyd edilir.387-ci ilə kimi Ermənistan ordusuna başçılıq edən bdeşx-sərkərdə vəzifələrini Sünik knyazları daşımışlar. Mərzban Ermənistanı dövründə Sünik knyazları İberiyaya da nəzarət etmişlər. Artıq VI əsr mənbələrində Sünikin nestorian mövqeyi tutan Ermənistandan siyasi və dini baxımdan ayrılması qeyd edilir. Sasanilərin bilavasitə vassalı sayılan Sünik, həm də, siyasi baxımdan Mehranilərdən asılı olmuşdur.Albaniyanın böyük knyazı Cavanşir Sünik knyazının qızı ilə evlənərək, onların ailəsi ilə qohumluq münasibətləri yaratmışdı.

Şahid (ərəb. الشاهد‎) və ya tanıq, hansısa bir hadisəni görən ya bilən şəxs. Ədalət məhkəməsi araşdırmalarında bildiyi məlumatı söyləmək üçün əhəmiyyətlidir. Azərbaycan Respublikasının Cinayyət-prossesual məcəlləsinə əsasən cinayət işi üzrə hər hansı əhəmiyyət kəsb edən hallardan xəbərdar olan şəxs ittiham tərəfindən ibtidai araşdırma və ya məhkəmə baxışı zamanı, müdafiə tərəfindən isə məhkəmə baxışı zamanı çağırılıb şahid qismində dindirilə bilər.

Taxıc — naqillərin şəbəkəyə birləşdirilməsi ilə elektrik enerjisi, texniki informasiyalar və optik şüalarının ötürülməsinə xidmət edir. Adətən o taxıc yuvası ilə birlikdə ayrılabilən birləşməni təşkil edir. Taxıc gövdə və ondan kənara çıxan çəngəl formalı kontakt çubuqlardan ibarətdir. Taxıc adətən naqilin uc hissəsinə bərkidilir və çevik olur. Taxıcdan məişətdə elektrik cihazlarının şəbəkəyə qoşulmasında geniş istifadə olunur. İlk dəfə yaranması da elə evlərdə elektrik lampalarının şəbəkəyə qoşulması ilə bağlı olub. 1904-cü ildə Harvi Hubbel (Harvey Hubbell) ilk dəfə taxıc və taxıc yuvasını patentləşdirmişdir. Bundan sonra o geniş yayılır. Taxıcların başqa bir tətbiq sahəsi kompüter texnikası ilə bağlıdır. Burada müxtəlif periferiya qurğularının (monitor, printer, tastatur, siçan, skayner və s.) kompyüterin əsas gövdəsi ilə birləşdirlməsi öndə durur.