Lüğətlərdə axtarış.

Nəbtiyyə əyaləti (ərəb. النبطية (محافظة)‎) — Livanın əyalətlərindən biridir. == Haqqında == Bu əyalət Livanın orta və cənub hissələrində yerləşir. Sahəsi 1058 kvadrat kilometr, 129 qəsəbə və kəndi var. Vilayətin səthi dağlar və təpələrlə örtülüdür. Əsas şəhərləri Nəbtiyyə, Bint Jubeyl və əl-Xiyamdır.

Zaviyə Liviyanın şimal-qərbində yerləşən şəhərdir. Tarixi Tropolitaniya bölgəsində, Tripolinin təxminən 47 km (29 mil) qərbində ,Aralıq dənizinın Liviya sahillərində yerləşir. Zaviyə, Zaviyə rayonunun mərkəzidir. 1973 və 1984-dəki Liviya əhali siyahıya almalarında, şəhərin əhalisi 91.603 idi. Əhaliyə görə (Tripoli,Benqazi , Misrata və Baydadan sonra) Liviyanın ən böyük beşinci şəhəridir .2011-də Zaviyə rayonunun təxminən 200.000 əhaliyə sahip olduğu təxmin edilirdi bunların çoxu şəhər əhalisi idi. Zaviyə şəhərinin 1988-də qurulan Al Zawiya Üniversiteti adında bir üniversiteti vardır . Şəhərin yaxınında neft sahəsi yerləşir və Zaviyə, Liviyanın ən önəmli iki neft rafinəsindən birinə sahib. Zaviyə ilk dönəmdəki ən şiddətli döyüşlərdən bəzilərinin yaşandığı yeriydi. Çünki Zaviyənin yerləşdiyi yer Tripoli və Tunis sərhəddi arasındakı maşruta nəzarət etməyə imkan verən bir yerdir. Zaviyə quru tropik bir iqlimə sahibdir.

Rəbiyyə Qədir (Uyğurca: رابىيه قادىر, (Çincə: 热比娅·卡德尔); 21 yanvar 1947, Altay) — Çinin Sincan-Uyğur Muxtar Rayonunda yaşayan Uyğur xalqının insan haqqları üçün mübarizə edən Uyğur aktivist. Rəbiyə Qədir 1947-ci il yanvar ayının 21-də Sincan Uyğur Muxtar Vilayətinin Altay şəhərində anadan olub. Kasıb bir ailədə böyüyən Rəbiyə orta təhsilini Altay şəhərində alıb. 1965-ci ildə 18 yaşında ikən ailə həyatı quran Rəbiyə vilayətin digər şəhəri Ağsuya köçür. Çində mədəni inqilab illərində öz həyat yoldaşı ilə birlikdə dini paltar biznesi ilə məşğul olan R. Qədir belə bir təcarətlə məşğul olmasına görə, bir müddət sonra yüksək dairələr tərəfindən düşmən və möhtəkir elan edilir ki, bu da sonda onun öz həyat yoldaşından boşanması ilə nəticələnir. 1981-ci ildə Rəbiyə Qədir elm xadimi Siddiq Ruzi ilə ailə həyatı qurur. Bu izdivacdan sonra cütlük Sincan Uyğur Muxtar Vilayətinin mərkəzi şəhəri olan Urumçiyə köçür. Artıq özünü işadamı kimi təsdiqləməyə başlayan Rəbiyə Urumçidə uyğur etnik mallarının satıldığı univermaq açır. 1985-ci ildə Rəbiyə Qədirin sahib olduğu ticarət məkanının sahəsi 14 000 kv metr təşkil edirdi. Getdikcə biznesini genişləndirən R. Qədir imkanlarının çoxaslması ilə paralel olaraq, həm bir çox uyğur türkünü də işlə təmin edir, həm də onların maariflənməsi ilə məşğul olurdu.

Zəkiyyə Güləmi qızı Mahmudova (7 noyabr 1949, Bakı) — geyim rəssamı, Cəfər Cabbarlı adına “Azərbaycanfilm” Kinostudiyasının üzvü (1996), Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının üzvü (2005), Balaxanı qəsəbəsinin ilk qadın rəssamı, Azərbaycanın əməkdar mədəniyyət işçisi (2019). Zəkiyyə Mahmudova 1949-cu il noyabr ayının 7-də Bakı şəhərində dünyaya gəlib. O, 40-a yaxın cizgi filminin rəssam assistenti, bir neçə bədii filmin geyim rəssamı olub. Zəkiyyə Mahmudova 1966-cı ildə Əzim Əzimzadə adına Bakı Rəssamlıq Məktəbinə daxil olub. O, 1970-ci ildə rəssamlıq məktəbini bitirdikdən sonra taleyini kino sənətinə bağlayaraq, C.Cabbarlı adına “Azərbaycanfilm” Kinostudiyasının cizgi filmləri şöbəsində çalışmağa başlayıb. Zəkiyyə Mahmudovanın “Bulud niyə ağlayır?”, “Kirpi balası və alma”, “Meşəyə insan gəlir”, “Şah və xidmətçi”, “Daş”, “Balaca çoban”, “Qaya” və s. animasiya filmlərinin, “Nar ağacının nağılı”, “Qərib cinlər diyarında”, “Hökm”, “Qorxma, mən səninləyəm” kimi bədii filmlərin yaranmasında əlbəsə ustası, rəssam assistenti, geyim rəssamı qismində böyük əməyi olub. 1996-cı ildən Cəfər Cabbarlı adına kinematoqrafiya ittifaqının, 2005-ci ildən Azərbaycan rəssamlar birliyinin üzvüdür. 31 iyul 2019-cu ildə Azərbaycan kinematoqrafiyasının inkişafında xidmətlərinə görə Azərbaycanın əməkdar mədəniyyət işçisi fəxri adına layiq görülmüşdür.

Zəkiyyə Qiyasbəyli' (Tam adı:Zəkiyyə Nadir qızı Qiyasbəyli; d.30 dekabr 1932, Tbilisi) — Ədəbiyyatşünas, publisist, tərcüməçi, filologiya elmləri doktoru, professor. Zəkiyyə Qiyasbəyli 30 dekabr 1932-ci ildə Tbilisi şəhərində müəllim ailəsində anadan olmuş, Tbilisidəki M. F. Axundov adına 97 saylı orta məktəbi bitirdikdən sonra ADU-nun filologiya fakültəsində təhsil almışdır. Əmək fəaliyyətinə Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatında başlamışdır. 1992–1993-cü illərdə Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetində Dünya mədəniyyəti tarixi və nəzəriyyəsi‖ fənnini tədris etmişdir. 1993-cü ildə Təfəkkür Universitetinin filologiya fakültəsində professor, 1997–2002-ci illərdə dekan vəzifəsində çalışmışdır. Zəkiyyə xanım 1971-ci ildə Mehdi Hüseynin əsərlərində "Fəhlə-neftçi surətləri" adlı elmi işini müdafiə edib filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almışdır. 1989-cu ildə isə "Azərbaycan sovet ədəbiyyatında ictimai fəal qəhrəmanın təkamülü" adlı doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir. Zəkiyyə xanım Qiyasbəyli ədəbi yaradıcılığa publisistik yazılar, tənqidi məqalələrlə başlamışdır. Əmək adamlarının həyatından bəhs edən kitabların: "İllər və insanlar" (1980), "Bu günün həqiqəti" (1980), "Söz və iş" (1982), "Dama-dama göl olar" (1987) adlı kitabların tərtibçisi olmuşdur. Zəkiyyə Qiyasbəyli həmçinin bədii tərcümə ilə də ardıcıl məşğul olur.

İsmayılova Zəkiyyə Cəbrayıl qızı (d. 12 avqust 1941- Tovuz rayonu) — farmakologiya sahəsində ilk azərbaycanlı qadın elmləri doktoru (1991) və professoru (1992) Zəkiyyə İsmayılova 1941-ci il avqustun 12-də Tovuz şəhərində anadan olmuşdur. Ali təhsilini 1959-1964-cü illərdə Leninqrad Kimya-Əczaçılıq İnstutunda previzorluq ixtisası üzrə almışdır. Daha sonra Leninqrad Universitetinin hərbi kafedrasında (1965-66), Leninqrad Kimya-Əczaçılıq İnstitunun farmakologiya kafedrasında (1966-67) pedaqoji fəaliyyət göstərmişdir. 1967-ci ildən Zəkiyyə xanım Azərbaycan Tibb Universitetinin farmakklogiya kafedrasında assistent (1967-70), baş müəllim (1970-77), dosent 1977-91), 1991-94 illərdə kafedra müdiri vəzifələrində çalışmışdır. 1994-cü ildən isə həmin kafedranın professorudur. Zəkiyyə İsmayılova Azərbaycan SSR Baş prokuroru və Azərbaycan Respublikasının ilk ədliyyə naziri İlyas İsmayılovun həyat yoldaşıdır. Zəkiyyə İsmayılova bir çox beynəlxalq elmi konfrans və konqreslərdə məruzələrlə çıxış etmişdir. O, 143 elmi əsər və məqalənin, eləcə də, 5 ixtiranın müəllifidir.

Zaviyə məscidi — Naxçıvan şəhərində Heydər Əliyev prospekti və Təbriz küçəsinin kəsişdiyi yerdə, Zaviyə məhəlləsində tarixi-memarlıq abidəsi. Ərəbcə guşə, künc, bucaq mənasmı verən zaviyə sufi təriqətlərinə mənsub məskənlərin adlarmdan biridir. Xanəgahlar kimi zaviyələrdə də ayrı-ayrı təriqətlərə mənsub dərvişlər yaşamış və ətraflarma müridlər toplayaraq öz ideyalarmı yaymışlar. İslam dininin yarandığı ilk yüzilliklərdə xristian ra- hiblərinin hücrələrini, kiçik müsəlman məscidlərini və ya ibadətxanalarmı da zaviyə adlandırırdılar. Məğrib ölkələrində zaviyə məsciddən, məktəbdən, övliya məqbərəsindən, mehmanxanadan ibarət dini binalar kompleksi kimi fəaliyyət göstərirdi. Sonralar Şimali Afrika övliyaları öz şagirdləri və ardıcılları ilə birlikdə yaşadıqları binaları da zaviyə və ya ribat adlandırmağa başladılar. Ümumiyyətlə, orta əsrlər zamanı zaviyə sufı qardaşlıqları ardıcıllarmm məskənlərinin adlarmdan biri olmuşdur. Onlar həm də ayin və mədəni-maarif mərkəzləri sayılırdı. Orta əsrlərdə Naxçıvanda mövcud olan bəzi təriqət tərəfdarları məscidlərə getmir, özləri üçün ayrıca təkyələr, zaviyələr tikir, orada yaşayır və zikrlə məşğul olurdular. Hürufı təriqətçiləri belə zikr yerlərini xanəgah, bəktaşi və nəqşibəndilər isə zaviyə adlandırırdılar.

Mariyə əl-Qibtiyyə (ərəb. مارية القبطية‎; bilinmir, Bizans imperiyası – 16 fevral 637, Mədinə) — İslam peyğəmbəri Məhəmmədin həyat yoldaşlarından biri, möminlərin anası. 628-ci ildə Misir hökmdarı Mukaukis tərəfindən bacısı ilə birlikdə ona cariyə kimi təqdim edilən İslam peyğəmbəri Məhəmmədin həyat yoldaşı. İbn Hişam və İbn İshaq kimi bioqraflar Məhəmməd peyğəmbərin zövcələri siyahısında onun adı çəkilmir. Bir çox mənbələr onun yalnız cariyə olduğunu güman edir. Mariyə Məhəmməd peyğəmbərin körpə ikən ölən oğlu İbrahimi dünyaya gətirmiş qadındır. Mariyə Məhəmməd peyğəmbərin vəfatından beş il sonra vəfat etmişdir. == Bioqrafiyası == Mariyənin atasının adı Şamun adlı nüfuzlu qibti xristianlarından biri idi. Anası isə Roma əsilli olmuşdur. Hicrətin 6-cı ilində (627-628) Məhəmməd peyğəmbər Yaxın Şərqin hökmdarlarına məktublar göndərir, bu məktublarda onları yeni bir inancın yaranmasından xəbərdar edir və onları özünə qoşulmağa dəvət edir.

Zeydilik (ərəb. زيدية‎) məzhəbi — İslamın Şiə məzhəbinin fiqhi məzhəblərindən biri. 4-cü imam İmam Əli ibn Hüseyn Zeynül Abidinin (ə) oğlu Zeyd ibn Əlinin davamçılarıdır. Zeydilər, 4-cü imam Zeynül Abidindən (ə) sonra Zeydi imam bilirlər. İndi də Yəmən və ətrafında zeydiyyə firqəsinə bağlı insanlar kifayət qədər sayca üstünlüyə malikdirlər. Zeydilik təriqəti Zeydilik hərəkatının nəticəsində yaranmışdır. Zeyd Əməvilər tərəfindən qətlə yetirildikdən sonra onun vəfalı silah dostları və övladları Əməvi rejiminə qarşı daha da əzmkarlıqla mübarizə aparmağa başladılar. Zeydin şəhid olmasından sonra onun hərəkatını davam etdirən oğlanları Yəhya (Yəhya ibn Zeyd), İsa (İsa ibn Zeyd)və "Züddəmə" (gözüyaşlı) ləqəbli Hüseynin (Hüseyn ibn Zeyd) nəvəsi Yəhyanın (Yəhya ibn Hüseyn ibn Zeyd) və eləcə də ardıcılları İbrahimin, İmam Həsənin (ə) nəticəsi "Zunnəfsizzəkiyyə" (saf nəfs sahibi) ləqəbli Məhəmmədin (Məhəmməd ibn Abdullah ibn Həsən Mutəna ibn Həsən Müctəba) və başqalarının adlarını çəkmək olar. Məhz onların zərbələrindən sonra, onların qanları bahasına Əməvi hökuməti zəifləyib süquta uğradı. Zeyd hərəkatı uzun müddət yaşadı, gücləndi, Əməvi və Abbasi xəlifələrinə qarşı mübarizə apardı.