Güman edirəm ki, sözün ikinci hissəsi zənci kəlməsinin dəyişmiş formasıdır: ərəb zəncisi. İkinci yozum: ikinci hissə zəngulə kəlməsi ilə də bağlı ola
Dilimizdə mənaca yaxın olan qısır və ərəmik sözləri var. Ərəmik “ər”(kişi) sözü ilə bağlıdır: ərdən yarımayan (heç vaxt doğmayan) deməkdir
Kökü “igid” mənasını verən ər sözüdür. Kişi anlamında işlədilən ər sözü də yuxarıdakı ilə eyni olub. İndi Anadolu türkləri kişi əvəzinə erkək kəlməsin
Yetişmək, çatmaq mənasını verən ermək feili var. Ərgən həmin feildən əmələ gəlib, mənası yetişmiş deməkdir
Ər “yetişmək” deməkdir. Ərgən “yetişmiş oğlan, qız” anlamını verir. Ərgənlik cinsi yetişmə əlaməti olaraq üzdə əmələ gələn sızaqları bildirir
Qədimdə çəyirdəyi bərk qabıqla örtülmüş, giləmeyvə ilə müqayisədə böyük olan bütün meyvələrə ərik deyilib (Bağda ərik var idi
Əsli örümək kimi olub. Od sözünün sinonimi kimi ört (öt) kəlməsi də işlədilib, ütmək, ütü, ərimək kimi sözlər həmin örü feili əsasında yaranıb və ist
Ər (ör) sözünün bir mənası “hündür” deməkdir. Ör – “hündür”, “örüş” deməkdir. Əriş “örüş”ün dəyişmiş formasıdır
Farsca riştə (ip) sözünün təhrifidir. Əriştə ip kimi uzun olur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəb sözüdür və ərz (“ərz etmək” deyirik) kəlməsi ilə eyni kökə malikdir, mənası “xahiş (yazılı) etmək”dir
Bu kəlmə ər(kişi) sözündən əmələ gəlib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərk (sərbəst, azad) sözündən əmələ gəlib. Ehtimal ki, öyün hissəsi -in şəkilçisinin qədim forması olub: ərk-in (erkin)
Farscadır, “hədiyyə” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Uyğur dilində əs feili var və “içmək” mənasını verir. “Dədə Qorqud”da və digər mənbələrdə əsrük sözü içkili, sərxoş anlamında işlədilib
Ərəbcə “ən ağıllı”, “doğru yol göstərən” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcədir, ruh sözünün cəm formasıdır (ruhlar). Kabus (ölünün ruhunun müəyyən cildə girərək gəzməsi) mənasında işlədilir
Farscadır: 1. “Layiq” deməkdir, bərazənde və ərzidən (layiq olmaq, qiymətli olmaq) məsdərləri ilə qohumdur
Ərəbcədir, əsir sözü ilə eyni kökə malikdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcə əsturə sözünün cəmidir, “mif” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcə “şir”, “aslan” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcədir, “Allahın şiri (aslanı)” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcə “xalis bal” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Əsən monqol dilində “sağlamlıq” deməkdir, əsəni kəsilmək “xəstələnmək”dir, “məhv olmaq”dır. İndi əsəni kəsilmək “kökü kəsilmək” kimi başa düşülür
Ərəb mənşəlidir. Təsir sözü ilə qohumdur. Hərfi mənası “iz” deməkdir. Yazılmış məqalələrə, kitablara
Ərəb mənşəlidir. Əsabə sözünün təhrifidir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Əsil-nəsil deyirik. Sinonimlər birləşməsidir. “Soy-kök” deməkdir. Əsl sözü isə ərəb mənşəlidir. Üsul sözü ilə eyni kökə malikdir
Ərəb mənşəlidir, biz onun yerinə bulun sözünü işlətmişik. Bulmaq (əldə etmək) feili ilə bağlıdır, bucaq sözünün sinonimi də bulun olub (görünür, “xətl
Buradakı düşmək sözü tuş (olmaq) (yəni “rastlaşmaq”) kəlməsinin təhrifi ilə bağlıdır. Yola düşmək (getmək) ifadəsində də belədir
Mənbələrdə əs sözü “xeyirxah”, əssiz kəlməsi isə “xəsis” kimi açıqlanıb. Əsirgə “qıymamaq” kimi şərh olunub
Keçmiş, köhnə mənalarında işlədilən bu söz çuvaş dilində z ilə yazılır: əzki. Altay dillərində izo(ozo) sözü “əvvəlki”, “qabaqkı” mənalarında işlədili
1. Dilimizdə əs feili olub, “azaltmaq” mənasında işlədilib. Onun da əsasında əvvəlcə əski törəmə kökü, sonra isə əskik sifəti, əskilmək feili əmələ gə
Əsmək, əsin (bu söz qabaqlar külək mənasında çox işlədilib) sözləri ilə kökdaşdır və qədim mənası rus dilindəki дуть feili ilə tərcümə olunub
O.Süleymenova görə, slavyan mənşəlidir və есть sözünün dəyişmiş formasıdır. Gün və günəş sözlərini fərqləndirmək üçün ikinciyə есть (əş) artırılıb, mə
Ərəbcədir, şərəf, şərif kimi sözlərlə kökdaşdır, mənası “yaradılmışların ən əlası” deməkdir. (Bəşir Əhmədov
Dünya dillərinin çoxunda ət anlamını verən sözün mənası bədən deməkdir. Məsələn, latış dilindəki myaso (ruslara da latışlardan keçib) indi də bədən
Əta sözü ilə qohumdur, “hədiyyə” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
“Ətcə” “əti görünən”, “lüt”, “tükü olmayan” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Qədim mənbələrdə adaq, aşaq formalarında yazılıb, onu ayaq və aşağı sözləri ilə qohum hesab etmək olar
Ət sözü ilə bağlıdır. İçərisində dölün yerləşdiyi kisəyə (ət kisəsi) deyirlər. Doğuşdan bir qədər sonra (2-6 saat arası) düşür
Ərəbcədir, tərəf sözünün cəmidir. Bizdə onun yerinə tövərək (yan-yörə və s.) işlədilib. (Bəşir Əhmədov
Rəngi ətə bənzəyən şeylərlə bağlı işlədilir, rəng hissəsi fars mənşəlidir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Dilimizdə “əyan olmaq” ifadəsi var. Əyan sözü eyn (göz) sözü ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcə (iyar) saflığı ölçən vasitəyə deyirlər. Əyyar isə “bic, hiyləgər” və s. anlamlarında işlədirlər
Qaşığın içini dərinləşdirmək üçün əyri “bıçaq”dır. Əymək feilindən düzəlib və isimləşib. (Bəşir Əhmədov
Əsli gərək-əskik kimi olub: “gərək olan və bu gərək olandan nəyinsə çatışmaması” mənasını əks etdirir
Yalnız dialektlərdə işlədilir. Bal kəsmək üçün tiyəsi əyri olan xüsusi alətdir (bıçaqdır). Əydi sözü də var (bax: yuxarıda): ağacdan qaşıq düzəldərkən
Türkmən dilində bu söz i:n kimi işlədilir və ruscaya “тело” kimi çevrilib. Çiyin sözü ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov
Əymək feilindən düzəlib. Mənası “dolamaq” deməkdir. “Su gəmini əyirdi”, cümləsi “su gəmini əydi” demək olub
Dostlar yaman əyişiblər deyirik. Mənbələrdə ağış feili var, ruscaya уклоняться kimi tərcümə olunub. Bunlar kökdaşdır və əyişmək “ağışmağ”ın təhrifi il
Qədim forması ilincü kimi olub. Güman ki, ilişmək feili ilə qohumdur. Əyləncə adamla obyekt arasında bağlılıqla əlaqədardır