İndi işlətdiyimiz вена sözünün türkcəsidir, qanı ürəyə aparır. “Böyük (qara sözünün bir mənası böyükdür) damar” deməkdir
7 rəng var, birincisi ağ, sonuncusu qara rəngdir. Deyim bununla bağlıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
400-cü ildə Çiçinin (Günçinin oğlu olub) 9-cu nəslindən olan Balamir ölür və oğlu Ulduz imperator olur
Qoyun cinsinin adıdır. Rəngi qara olur, gül isə sarı-qızılı qıvırcıqlara deyirlər. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Sözün birinci hissəsi (qara) rəng bildirmir, “pis” anlamını əks etdirir, güruh isə farsca “qrup” deməkdir
Dilimizdə qarağat, sarığat, qızılğat sözləri olub, rəngə görə fərqlənən giləmeyvə adlanır. Ğat türk dillərində “giləmeyvə” anlamını verən ən qədim söz
Qara “tünd” deməkdir, kəhər açıqşabalıdı, qarakəhər isə tünd şabalıdı rəngə deyirlər. (Bəşir Əhmədov
Hələ 1107-ci ildə rus dilində карач sözü olub, “nazir” anlamında işlədilib. Uyğur dilində həmin söz elə “nazir” deməkdir
Hodax sözü var və 2 mənada işlədilir: 1. “Cütçü” (xışla yer şumlayan), kotanı dartmaq üçün qoşulmuş birinci boyun öküz (Şamaxıda buna çərkov deyirlər)
Ağcaqovaq sözünün əksidir. Qabığı qara olduğundan belə adlanılıb. Ağcaqovağın qabığı gümüşü olur. (Bəşir Əhmədov
“Məni yaman qaralamısan” deyirik. Sözün əsli qaraqlamaqdır, yəni “göz altına almaq”, “nəzərdən qaçırmamaq”, “hər addımını izləmək” deməkdir
M.Kaşğaridə ilxı sözü “iri heyvan”, qara ilxı birləşməsi isə rus dilindəki “скот” mənalarında izah olunub
Qarı (əl) kəlməsi ilə bağlıdır, rus dilinə “пятерня” kimi tərcümə olunub: “əlin barmaqların açılmış vəziyyəti” (qapaz) kimi başa düşülə bilər
Qara və daş sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlmiş xalis türk sözüdür. Karandaş formasında rus dilində də işlədilir və rus dilinin təsiri ilə biz də s
Sözün əsli fırlanquş, burulanquş kimi olub. Sürətlə və sapma vuraraq uçduğu üçün belə adlanıb. Anadolu türklərində kurlanğuc balıq ifadəsi “qanadlı ba
Xolera xəstəliyinin adıdır. Burada qara hissəsi “pis” mənasını əks etdirir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Birinin arxasınca danışanda, qeybətini edəndə deyirik: “qarasına danışır”. Qarasına sözünün kökü qaraq (göz) kəlməsi ilə bağlıdır
Qalukoma xəstəliyinə el arasında qarasu deyirlər. Buradakı qara sözü sifət deyil və rəng bildirmir, həmin kəlmə göz (qaraq) deməkdir, qarasu məfhumu i
Adam adıdır, qaraşın (müq et: sarışın) sözünün dəyişmiş formasıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
“Qətran” anlamında işlədilib. Qara burada rəng bildirir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Türk dillərində qara sözünün mənaları olduqca çoxdur: rəng, çirk, torpaq, yazmaq, ağır, pis, yas, cinayət, yaraq, xalq, xuruş
Çöldə çəpəri olmayan qoyun yatağına deyirlər, rəng bildirmir. Burada qara “sadə” deməkdir (müq. et: qara camaat)
Rusca buna шторм deyirlər. “Pis yel” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Doğduqdan sonra süd verməyən heyvana qarayelin deyirlər. “pis yelin” deməkdir (qara sözünün “pis” mənası məlumdur)
Bu söz qarın və daş kəlmələrindən əmələ gəlib, “bir qarında olanlar” deməkdir. Qıza da qardaş demişik, oğlana da
Qaragilə (meyvə adı) sözünün dialekt formasıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcədir, “çapovul” (talan) deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Bunun üç yozumu mümkündür: 1. Qara sifətindən əmələ gəlib, quşun rəngi ilə bağlıdır (rus dilindəki галка və ворона sözləri də “qara” deməkdir)
Ruslar buna ckoбa deyirlər. Tikintidə istifadə olunur və milləri bir-birinə bərkidir. Qarğanın burnu (dimdiyi) kimi olur(ucları şiş)
İraq türkmənləri buna ağ darı, bəyaz darı, Anadolu türkləri mısır deyirlər. Bizim alimlər “budaqlı, qollu ( dal “budaq”dır) qarğı” kimi yozurlar
“Patrondaş” deməkdir. Qarğı həm də ucunda nazik (batıcı) dəmir olan ağaca deyiblər: oxluqlar, ox qabıdır
Qayğı sözü ilə bağlıdır. Qarğamaq “qayğı arzu etmək”dir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Dilimizdə “qocalmaq”, “köhnəlmək” mənasını verən qarımaq feili olub (indi az işlədilir). Qarı (qoca arvad) sözü də onun əsasında əmələ gəlib
“Quyu”, “səngər” mənasında qeydə alınıb. Lağım (atmaq) sözünün təhrifidir. Gen və uzun olur, rusca ров deyirlər
Bu söz həm “живот”, həm də “qarın boşluğunda yerləşən əzalar (içalat)” anlamında işlədilir. Qarnım ağrıyır dedikdə heç də живот nəzərdə tutulmur, iç
Tatar dilində bu söz 40 qarta kimi işlədilir, mənası “çoxlu qırışları olan” deməkdir (türk dillərində 40 sözü həm də qeyri-müəyyən çoxluq bildirir)
Bu qarışqanın variantıdır və “qarınyox” (qarınsız) kimi açıqlanır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
0,213 m ölçü vahidi (baş və çeçələ barmaq arası), sözün kökü “əl” mənasını verən qar kəlməsidir (müq
Bu sözün kökü qa feilindən ibarətdir. Sonuna r (qar) və ya t (qat) artırmaqla yeni (sinonim) kəlmələr düzəldilib
Bu sözün mənası “qarışıq yaşayan, çox olan dəstə” deməkdir. Mətbuatda oxuyuruq: “они живут большими семьями-колониями
Ərəbcədir, “su ilə yaxalamaq” deməkdir. İkinci qarqara da var, farsca “кaтушка”, “ролик” deməkdir (iti qarqaraya bağlayırıq)
Kök qar hissəsidir, -ma indiki və bağlayıcısının qədim sinonimidir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ədəbiyyatda haqlı olaraq, göstərilir ki, qanırmaq feili ilə bağlıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Əsli qaraq yox kimi olub, qaraq “göz”dür, söz “kor” anlamında işlədilir. (Ruslar куриная слепота deyirlər, zəif görən adamla bağlı işlədilir)
Bir zamanlar “baxmaq” mənasını verən qaramaq feilimiz olub. Göz yerinə qaraq işlətmişik. Gözümün qarası birləşməsindəki qara sözü də həmin qaraq kəl
“Avesta”da, qədim fars dilində bucina (xiyar) və xərbucina (eşşək xiyarı) sözləri olub. Sonradan xərbucina sözü qarpız şəklinə düşüb
fr. garrigue – boş yer
Qaraq (göz) sözü ilə qohumdur, “ön (göz) tərəf” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Mənbələrdə qartal ət (tikə-tikə doğranmış ət), qartal qoyun (zolaqlı qoyun) kimi ifadələr var. Görünür, qartal sözü “parçalayan” demək olub
Yaranın üzündə əmələ gələn bərk qabıq belə adlanır (qərtmək də deyirlər). Mənbələrdə qart sözü “язва” kimi şərh olunub