yun. xenos – yad + yun. lithos – daş
yun. xeros – quru + yun. phileo – sevirəm
yun. xeros – quru + yun. phitos – bitki
1861-1865-ci illərdə ABŞ-da Şimal və Cənub ştatları arasında gedən vətəndaş müharibəsində Cənub məğlub olmuşdu
isp. cubano – Kuba; Kuba adasındakı yatağın adından
lat. cuprum – mis
Məşhur Mamayev Kurqanı var. Kurqan “qurmaq”, “tikmək” anlamları ilə bağlı olan qədim türk sözüdür. Bu kəlməni bəzən qorunmaq (qala), bəzən də gorxana
Təxminən 1450-ci ildə alman ixtiraçısı İohann Qutenberq çap dəzgahını icad etdi. O, Qərb mədəniyyətində baş və kiçik hərflərdən istifadənin əsasını qo
ing. cursor – işarə, əqrəb
lat. curvus – əyri + yun. metron – ölçü
Ərəbcə kədər sözü ilə kökdaşdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Kürü sözünün sinonimidir və hər ikisi yumurta mənasını əks etdirir. Bəzi türk dillərində kükə aşar kəlməsi var, rus dilinə яйцоед kimi tərcümə olunub
Farscadır, əsli qüqerd kimidir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Türk dillərində köy sözü olub (bəzilərində indi də işlədilir), od, yanmaq mənalarını əks etdirib. Qaynamaq, göynəmək, qor, kömür, qovurmaq, qaymaq, k
Mənbələrdə külük sözü “sürətli”, “iti” anlamında açıqlanıb. Yelmək feili “sürətlə getmək” deməkdir
Farscadır, əsli külbə kimidir. “Qazma”, “daxma” deməkdir. Bizdə “quyu (kömür yandırılan yer)” anlamında işlədilir
Farscadır, əsli əsli kölənq kimidir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Farsca kəndən məsdərindən əmələ gəlib, mənası “kəsmək”, “kəsilmiş” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
“Baltanın arxa tərəfi deməkdir”. Təpik, daban mənalarında da işlədilir (küpə getsin deyirik). Tüp, dib, küt formalarında da işlədilir
Gildən düzəldilmiş iri qaba küp deyirik. Küpə onun kiçik formasıdır. Deməli, -ə şəkilçisi kiçiltmə mənalı sözlər yaradıb
Çayın adı dəli, nadinc mənası ilə bağlıdır. Çaylara dəli adı verilməsi faktları var. Məsələn, Ceyhun ərəbcə “dəli çay” deməkdir
Əsli qırt toyuq kimi olub, “qırt-qırt edərək səs salan” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Dəmirçi kürəsi, çörək bişirmək üçün olan kürə birləşmələrindəki kürə sözünü fars mənşəli hesab edirlər
İki mənası var: 1. Orqanizmdə üçbucağı xatırladan sümük. 2. Ağacdan hazırlanmış bel. Kürək ismi ilə kürəmək feili eyni kökə malikdir
Quda kəlməsi ilə kökdaşdır (göy kimi də işlədilir). “Kəbin əsasında qohum olan oğlan (qızın əri)” deməkdir
Alınma sözdür, bizdə onun qarşılığı sarımtıl kəlməsidir. Kayrıy şəklində rus dilində də işlədilir (ruslar buna рыжак da deyirlər)
Qərb dialektlərində “asan açılan düyün” mənasında işlədilir. Əsli “ilmək”dir, ilişdirmək kəlməsi ilə kökdaşıdır
İt, canavar və s. kürsəyə gəlir. Kükrə feilinin bir mənası искать самку kimi açıqlanıb. Kürsək sözünün kökü yumurta mənasını verən kür (kürü) kəlməs
Güman olunur ki, kürə (yumru) sözü ilə qohumdur. Maraqlıdır ki, ruslardakı ikra kəlməsi də “şiş” deməkdir
İncimək mənasında işlədilir. Qədim mənalarından biri də gözləmək, istəmək, ummaq deməkdir. Küs sözü ilə yanaşı, küsə feili də olub (tıx və tıxa qəlib
Farscadır (əsli: künd), “korş” deməkdir. Baltanın küpü ifadəsindəki ikinci söz də küt kəlməsinin dəyişmiş formasıdır
Anadolu türklərində gün düşməyən yer kimi başa düşülür, bizdə “payız” anlamında işlədilir. Güman etmək olar ki, gü-n və gü-z eyni kökə malikdir
alm. quarz
Mənbələrdə bunu ərəb mənşəli hesab edirlər, inandırıcı deyil. Zənn etmək olar ki, qabıq sözü ilə qohumdur
Mənbələrin verdiyi məlumata görə, qab sözü ərəbcədir (məncə, bizdən keçib), qacaq isə, əslində, çanaq kimi olub və forma dəyişmələrinə məruz qalıb
İlkin mənası “yoğun” demək olub, indi həm də “kobud” anlamında işlədilir. Ehtimal etmək olar ki, qabar sözü ilə qohumdur
Sözün əsli qaraq (göz) kimi olub “ön tərəf” anlamını əks etdirib, qarşı kəlməsi ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov
Belə bir deyim var: xəstə sağalacaq olsa, həkim qənşər gələr. Salyanda qabaq-qənşər sözü qabaq-qarşaq kimi işlədilir
Belə mülahizə var ki, bu söz qabarmaq feili ilə kökdaş olub, “çöl donuzu” deməkdir. Adamın üstünə qabardığı (hücum etdiyi) üçün belə adlanıb
Ad-feil omonimdir, “şişmək” və “мозоль” anlamlarını əks etdirir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Dilimizdə -ğar şəkilçisi adlardan feil düzəldib: atğar “atlandır”, “ata mindir” demək olub. Otarmaq sözü qabaqlar otğar kimi işlədilib
1. Kökü qab hissəsidir və “dış örtüyü” mənasını verir. -ıq şəkilçisi qab (qapamaq) feilini ismə çevirib
Qabarmaq feili ilə qohumdur. Qabırğa bir qədər qabarıq olur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Bax: qabğarmaq. D.Karneginin “Dostu necə qazanmalı” əsərində oxuyuruq: “O, çamadanını qabqarıb Çikaqoya yollandı”
Qabın elə bir növüdür ki, onun içinə bir neçə xırda qab yığmaq olur (qazandan bir qədər kiçik qabdır)
Ay sözünün “şəxs” mənası mənbələrdə qeydə alınıb. Söz “Qoç ay” (qoçaq şəxs) deməkdir. (Bəşir Əhmədov
Qoşmaq variantı da olub. Eyni sözün müxtəlif formalarıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Fars mənşəlidir, “icazə verilməyən” (“запрет”) deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Farsca qədəğən kimidir. Bizdə yasaq sözü işlədilib. Danışıqda qadağa forması da mövcuddur. (Bəşir Əhmədov
Bu söz həm də ölçü vahidi kimi (funt) işlədilib. Yaylı əl tərəzisində şkala olmayan vaxt onun yerinə xırda mıxlar vururlarmış