Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti

  • İnkar bağlayıcısı kimi farscadır, eyni formalı sual əvəzliyi öz sözümüzdür. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • NƏ TÖKƏRSƏN AŞINA…

    Qədim zamanlarda aş sözü “plov” mənasında işlədilməyib, bütövlükdə “azuqə, xörək, yemək” anlamlarını əks etdirib

    Tam oxu »
  • NƏBİ

    Ərəb sözüdür, “peyğəmbər” deməkdir (cəm forması “ənbiya”dır). Peyğəmbər isə farscadır. (Bəşir Əhmədov

    Tam oxu »
  • NƏCƏF

    İmam Əlinin dəfn olunduğu yerin adıdır. Nəcəf qulu “Əlinin qəbrinin qulu” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • NƏCMƏDDİN

    Ərəbcə, “dinin ulduzu” deməkdir (dinin qorunmasında ulduz kimi par­layan). Nücum və din sözlərindən əmələ gəlib

    Tam oxu »
  • NƏÇİ

    Dilimizdə insan bildirən sözlər kim? sualına cavab verdiyi halda, bəzən nə? sualı da özünü göstərir: Əli sənin nəyindir? Atan nəçidir? və s

    Tam oxu »
  • NƏDİDƏ

    Farsca “görünməyən” deməkdir. Nəticənin uşağına nədidə deyirlər (bizdə kötücə sözü işlədilib). Farsca didən (görmək) məsdərinin qrammatik əsası bin sö

    Tam oxu »
  • NƏF

    Ərəbcədir “qazanc” mənasında işlədilir. Mənafe sözü də buradandır. Eyni qayda ilə müdafiə sözü də dəf (etmək) sözü ilə kökdaşdır

    Tam oxu »
  • NƏFƏR

    Ərəb mənşəlidir, “adam” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • NƏFƏS

    Ərəb mənşəlidir, tənəffüs sözü ilə eyni kökə malikdir. Bizdə nəfəs sözünün əvəzinə tin (din) və soluq kəlmələri mövcud olub

    Tam oxu »
  • NƏĞMƏ

    Ərəb mənşəlidir, “avaz” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • NƏHAYƏT

    Ərəb mənşəlidir, nəhayi (sonuncu) sözündən əmələ gəlib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • NƏİM

    Ərəbcədir, cəmi “ənam”dır, “bolluq” deməkdir. Nəimi adı da buradandır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • NƏQQAL

    Ərəb mənşəlidir, “nəql edən” deməkdir. Nağıl sözü ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • NƏQLİYYAT

    Ərəbcə nağıl, naqil sözləri ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • NƏM-NƏM

    Nənə, няня kəlmələri ilə qohumdur, “qidalanma” anlamı ilə bağlıdır. Alban dilində nəm-nəm “yedirtmə” deməkdir, məmə mənası da qeydə alınıb

    Tam oxu »
  • NƏM-NÜM

    Ərəb sözüdür (əsli: ləm -mim), l və m hərflərinin adlarıdır. Mənası “danış­ma!, sus!” demək olub, lakin indi bir qədər başqa anlamı əks etdirir: “nara

    Tam oxu »
  • NƏMƏNƏ

    Sual əvəzliyinin (nə?) təkrarından əmələ gəlib. -mə hissəsi qədim türk dillərində və bağlayıcısının vəzifəsini yerinə yetirib (bu, özünü dar –ma –dağı

    Tam oxu »
  • NƏMİDƏ

    Farsca nam (ad) sözü ilə bağlıdır, “adlı-sanlı” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • NƏMİŞ

    Fars mənşəlidir. Höyüş isə mənbələrdə “nəm”, “su” anlamında işlədilib. Öz sözümüzdür. (Bəşir Əhmədov

    Tam oxu »
  • NƏNƏ

    Serb dilində bu söz “ana”, polyak dilində “dayə”, hind dilində “ana”, alban di­lin­də “qidalandırıcı (dayə)”, bolqar dilində “xala”, fin dilində “məmə

    Tam oxu »
  • NƏNNİ

    Fars sözüdür, “yuxarıdan asılmış yüyrük” anlamını əks etdirir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • NƏR DÖYÜŞÜ

    Nər birhörgüclü güclü erkək dəvədir, heyvanlar aləmində belə bir təbii əxlaq var: cinsi əlaqə vaxtı yalnız güclülərin ata olmağa haqqı çatır, ona görə

    Tam oxu »
  • NƏRDİVAN

    Fars mənşəlidir. Əsli nərdüban kimidir. Bizdə ağmaq (yüksəlmək) feili olub və ondan ağınğac (nərdivan) sözü əmələ gəlib

    Tam oxu »
  • NƏRGİZ

    Yunan sözüdür. Əfsanəyə görə, gözəl bir oğlan suda əksini görür, özünə vurulur, donub qalır. Oradan çıxan çiçəyə nərgiz (donmuş) adı verilir

    Tam oxu »
  • NƏSİL

    Ərəb sözüdür, ”əcdadı bir olan qohumlar”, yəni “tirə” deməkdir. Tənasul (or­qanı) kəlməsi də onunla kökdaşdır

    Tam oxu »
  • NƏSRƏDDİN

    Ərəbcə “dinin köməkçisi” deməkdir. Xəsrəddin isə “dinə xəsarət gə­ti­rən”dir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • NƏSRULLAH

    Ərəbcə “Allahın köməkçisi” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • NƏVAHİ

    Ərəbcə nahiyyə sözünün cəmidir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • NƏVAZİŞ

    Farsca nəvaxtən (əzizləmək) məsdəri ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • NƏVƏ

    Nəvə, nəticə, nəbibə, nədidə kimi sözlər alınmadır. Bizdə nəvə yerinə uruğ, to­­run (törəmək), axtıq işlədilib, Kötücə, yadıça, iticə, tullançı kəlməl

    Tam oxu »
  • ... NƏVİS

    Farsca neveştən (yazmaq) məsdəri ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • NƏYYİR (NEYR)

    Ərəbcə nur sözü ilə qohumdur. Münirə sözü də buradandır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • NƏZİFƏ

    Ərəbcə “təmiz” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • NƏZİRƏ

    Ərəbcə nəzir (bənzətmə) sözünün qadın cinsidir, za hərfi ilə yazılır. Nəzir isə “zal”la yazılır və “vəd” deməkdir

    Tam oxu »
  • NİFTULLA

    Ərəbcə “Allahın övladı” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • NİGAHBAN

    Fars mənşəlidir, “neqah” (baxış) deməkdir, ban isə bağban sözündəki şəkilçi ilə eynidir və bizdəki -çı şəkilçisinə uyğun gəlir, “gözətçi” deməkdir

    Tam oxu »
  • NİK

    ing. nickname – «təxəllüs» sözünün qı­saldılmış variantı

    Tam oxu »
  • NİKAH

    Ərəb sözüdür, farsca ona kəbin deyirlər. Bizdə tarixən quda sözündən istifadə olunub. Nigah sözü də var, farsca “baxma” anlamını əks etdirir, nigahban

    Tam oxu »
  • NİKBİN

    Bin hissəsi farsca didən (görmək) feilinin qrammatik əsasıdır, nik “yaxşı” de­məkdir. Antonimi “bədbin”dir

    Tam oxu »
  • NİKOTİN

    Adam adı ilə bağlıdır: 1530-1600–cü illərdə yaşamış və Fransanın Lis­sa­bonda səfiri olmuş Nikot ilk dəfə Hindistandan tütün gətirən şəxs olmuş, söz d

    Tam oxu »
  • NİMÇƏ

    Farscadır, nim “yarı” deməkdir. Nimçə “yarıdan da balaca” anlamını əks etdirir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • NİMDAŞ

    Əsli nimdaşt kimidir, nimdar forması da var, fars sözüdür: daşt (dar) hissəsi daştən (malik olmaq) məsdərinin qrammatik əsasıdır

    Tam oxu »
  • NİSGİL

    Güman olunur ki, ərəbcə miskin (aciz, yazıq) sözünün həm fonetik, həm də semantik baxımdan dəyişilmiş formasıdır

    Tam oxu »
  • NİŞAN

    Farscadır, мишень şəklində rus dilinə də keçib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • NİTQ

    Ərəb sözüdür, natiq, məntiq sözləri ilə eyni kökə malikdir. Bizdə bunun əvəzinə ayıtmaq işlədilib. Ay (oy) “ağıl”, “şüur” deməkdir

    Tam oxu »
  • NİVASİYA

    lat. nivis – qar

    Tam oxu »
  • NİVELİR

    fr. niveler – tarazlaşdırmaq, niveau – səviyyə

    Tam oxu »
  • NİVELİRLƏMƏ

    fr. niveler – tarazlaşdırmaq, niveau – səviyyə

    Tam oxu »
  • NİYAMƏDDİN

    Ərəbcə “dinin qını (qoruyanı)” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »