eston

Estonlar Estoniyanın əksəriyyətini meydana gətirən və ölkənin rəsmi dili olan Eston dili danışan etnik qrupa verilən addır. Estonlar, minlərlə il əvvəl Ural dağlarına sonrakı həyatdan olduqları bölgəyə köç etmişlər.

Eston dili (orijinal dildə eesti keel ) — estonların dili. Ural dillərinin fin-uqor budağının baltika-fin alt qrupuna aiddir. Estoniya və Avropa birliyinin rəsmi dilidir. Yazı sistemi Latın əlifbasına əsaslanır. Eston dili təxminən 1 milyon insanın ana dilidir. Onların əksəriyyəti (təxminən 900.000 nəfər) Estoniya sakinləridir. Estoniya dili səslərin üç dərəcə uzunluğu ilə (həm sait, həm samit) diqqət çəkir: qısa, uzun və ən uzun. Uzunluqdan asıllı olaraq sözlər fərqli mənalar verir. Dilin kodu — et və ya est (ISO 639-a uyğun olaraq). == Adı == Estlər xalqının adına ilk dəfə Tasitin (98-ci il) əsərlərində rast gəlinir, lakin, göründüyü kimi, bu etnonim Baltik tayfalarından birinə aiddir, çünki Tasitin təsvir etdiyi xalq Baltik dənizinin Visladan şərqdə olan sahilində məskunlaşmışdır, orada isə Baltika-Fin xalqları heç vaxt yaşamamışdılar.

Eston Sovet Ensiklopediyası (est. Eesti nõukogude entsüklopeedia) — Sovet dövründə Estoniyada eston dilində nəşr olunmuş 8 cilddən ibarət universal ensiklopediya. 1968–1976-cı illərdə nəşr edilmişdir.

2011-12 Estoniya Kuboku — Estoniya Futbol Federasiyası tərəfindən təşkil edilən, Estoniyanın mərhələli futbol turnirinin iyirmi ikinci mövsümüdür. Kubokun qalibi 2012-13 UEFA Avropa Liqası turnirinin birinci təsnifat mərhələsinə vəsiqə qazanmışdır. == 1/64 final == Heç-heçə iyunun 15-də Estoniya Futbol Federasiyası tərəfindən keçirilmişdir. 1 Luunya 1-0 hesabı ilə qalib gəlməsinə baxmayaraq, qeyri-münasib oyunçudan istifadə etdiyinə görə Elvaya 1-x kimi götürülmüşdür. == 1/32 final == Heç-heç oyunu 21 iyulda keçirilmişdir. == 1/16 final == Heç-heçə oyunu 4 avqustda keçirilmişdir. == 1/8 final == Heç-heçə 6 sentyabrda baş tutmuşdur. == 1/4 final == Heç-heçə oyunu 8 mart — yeni sezonun açılışında baş tutmuşdur. Oyunlar 24-25 apreldə baş tutmuşdur. == Yarımfinal == Yarımfinal oyunları 8 may 2012-ci ildə baş tutmuşdur.

Abxaziya estonları (est. Eestlased Abhaasias) — Abxaziyada yaşayan etnik estonlara verilən ümumi ad. Gürcüstanın şimal-qərbində yerləşən Abxaziya de-yure olaraq Gürcüstanın hüquqi ərazisi hesab olunsa da, de-fakto olaraq müstəqil şəkildə idarə olunur. Abxaziya bölgəsinə estonların köçürülməsi prosesi bölgə Rusiya imperiyasının hakimiyyəti altında olduğu dövrdə baş vermişdir. Abxaziyada müharibə zamanı və ondan sonra bir çox estoniyalı Estoniyaya getmişdir. 1992-ci ildə bir əməliyyatda Estoniya hakimiyyəti 170 estoniyalını təxliyə etmişdir.

== Kişilər ==

== Kişilər ==

Azərbaycan–Estoniya münasibətləri — Azərbaycan Respublikası ilə Estoniya arasındakı mövcud ikitərəfli əlaqələr. Hər iki ölkə bir müddət Rusiya imperiyasının və SSRİ-nin bir hissəsi olmuşdur. Azərbaycanın Tallin şəhərində səfirliyi mövcuddur. Amma, Estoniya Azərbaycan ilə Estoniyanın Ankaradakı (Türkiyə) səfirliyi vasitəsilə əlaqə saxlayır. Hər iki ölkə Avropa Şurası-nın və ATƏT-in tam hüquqlu üzvüdür. Azərbaycan Gürcüstan ilə birlikdə Estoniyanın Cənubi Qafqazda müttəfiqidir. Estoniyada təxminən 2500 azərbaycanlı yaşayır. == Tarixi == Hər iki ölkə SSRİ-nin tərkibində müttəfiq respublika olmuşlar. Elə həmin dövrdə də onlar arasında iqtisadi və mədəni əlaqələr formalaşmışdır. SSRİ dağıldıqdan, postsovet məkanında müstəqil dövlətlər yarandıqdan sonra bu münasibətlər daha da inkişaf etməyə başlamışdır.

Estonca Vikipediya — Vikipediyanın eston dilində olan bölməsidir. Bu bölmə 24 iyul 2002-ci ildən fəaliyyətə başlamışdır. Bu günə gədər 243.999 məqalə yaradılıb.

Estoniya Hava Yolları və ya Estonian Air — Estoniyanın milli hava yolu şirkətidir. Şirkətin mərkəzi ölkənin paytaxtı Tallindir. Estonian Air Skandinaviya Hava yolları Sisteminin bir parçasıdır. Bu avia şirkət Stokholm, Oslo və Kopenhagendən Estoniyaya uçuşlar da təşkil edir. Estonian Air ölkənin müstəqilliyini əldə etməsinin dərhal ardından 1 dekabr 1991-ci ildə quruldu. İlk uçuşunu Frankfurta 1991-ci ildə reallaşdırdı. 1992-ci ildə IATAnın üzvü oldu. İndiki vaxtda 22 uçuş nöqtəsində xidmət verməkdə olan şirkətin cəmi 6 təyyarəsi var.

Estoniya (rəsmi adı Estoniya Respublikası) — Şimali Avropanın Baltik regionunda dövlət. Paytaxtı Tallin şəhəridir. Estoniya cənubda Latviya, şərqdə isə Rusiya ilə həmsərhəddir. Şimalda Fin körfəzi Estoniyanı Finlandiyadan, Baltik dənizi isə İsveçdən ayırır. Estoniyanın ərazisi 45.226 km², əhalisi isə 1.34 milyon nəfərdir. Mülayim iqlimə malik ölkədir. Estonlar fin qrupuna daxil olan xalqdır, rəsmi dili eston dilidir, bu dil fin dilinə çox yaxındır. XX əsrin əvvəllərinə aid Azərbaycandilli mənbələrdə Estlandiya (ائستلان‌دییا) adlandırılmışdır. Estoniya müstəqilliyini 20 avqust 1991-ci ildə bərpa etmişdir. Estoniya demokratik parlament respublikası olub, inzibati cəhətdən 15 maakonda (region) bölünür.

Estoniyanı Avroviziya 2010 mahnı müsabiqəsində müğənni Malkolm Linkoln “Siren” mahnısı ilə təmsil edəcək. == Eesti Laul-2010 == 11 martda Tallində “Eesti Laul-2010” ("Estoniya mahnısı-2010") müsabiqəsinin finalı başa çatıb. Bu müsabiqə Avroviziyanın milli seçim turu sayılır. Finalda 155 iddiaçsı arasından seçilmiş 10 ifaçı çıxış edib. Müsabiqənin qalibi iki tur nəticəsində müəyyənləşib. Birinci turda bəyəndikləri mahnıya tamaşaçılar və münsiflər səs veriblər. Daha çox xal toplayan iki ifaçı ikinci tura keçib və həlledici turda qalibi yalnız tamaşaçılar seçiblər. Televiziya tamaşaçılarının 54 faizi Malkolm Linkolnun “Siren” balladasına, 46 faizi isə Lenna Kuurmaanın “Rapunzel” mahnısına səs veriblər. Lenna Kuurmaa müsabiqənin favoriti hesab olunurdu.

Estoniya 2012 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində iştirak edəcək.

Estoniya — iyun ayının 12-dən 28-nə kimi Azərbaycanda keçirilən 2015 Avropa Oyunlarında iştirak edən ölkələrdən biridir. Estoniya ümumilikdə 58 idmançı ilə təmsil olunub.

Estoniya 2018 Qış Olimpiya Oyunlarında 3 idman növü üzrə 22 idmançı ilə təmsil olunmuşdur == Millinin tərkibi == ==== Dağ xizəyi idmanı ==== Təsnifat mərhələsində idmançı Beynəlxalq Xizək İdmanı Federasiyasının 21 yanvar 2018-ci il reytinqinə əsasən yarışmada iştirak edirlər. Bu yarışmada top-500 daxil olan və təsnifat xalını toplaya bilən idmançılar iştirak edə bilirlər. Top-500 daxil olmayan ölkələrin idmançıları «B» kateqoriyasında iştirak edirlər. Nəticələrə əsasən Estoniya kişilərdə «A», qadınlarda isə «B» kateqoriyası üzrə kvota əldə etmişdir. Kişilər Qadınlar ==== Xizək yürüşü ==== Təsnifat mərhələsində idmançı Beynəlxalq Xizək İdmanı Federasiyasının 21 yanvar 2018-ci il reytinqinə əsasən iştirak edə bilər. «A» kateqoriyası üzrə lisenziya qazanmaq üçün idmançı reytinq üzrə 100 xal qazanmalıdır. Bununla belə MOK-ləri «B» kteqoriyasını ödəyə biləcək 1 qadın və 1 kişi olmaqla iştirakçı ilə təmsil oluna bilər. Təsnifata əasən Estoniya 7 lisenziya əldə edə bilmişdir. Kişilər Uzaq məsafəli yarış Sprint Qadınlar Uzaq məsafəli yarış Sprint ==== Tramplindən atlayış ==== Təsnifat mərhələsində idmançı Beynəlxalq Xizək İdmanı Federasiyasının 21 yanvar 2018-ci il reytinqinə əsasən iştirak edə bilər. Təsnifata əasən Estoniya olimpiya oyunlarında 3 idmançı ilə təmsil olunacaqdır.

Estoniya Avroviziya Mahnı Müsabiqəsinə 1994-cü ildə qoşulmuş və ümumilikdə 25 dəfə müsabiqədə iştirak etmişdir. Ölkənin müsabiqədə ilk iştirak cəhdi 1993-cü ildə olmuşdur. Lakin həmin il iştirakda maraqlı olan ölkələrin sayının çoxluğu və yayım vaxtının yetərli olmaması səbəbindən iştirak etmək istəyən ölkələr arasında seçim turu keçirilmişdir. Estoniya həmin seçim turunda məğlub olmuş və iştirak hüququ əldə edə bilməmişdir. 1994-cü ildə ilk dəfə müsabiqəyə qoşulan Estoniya göstərdiyi zəif nəticə səbəbindən 1995-ci ildə müsabiqədən bir illik kənarlaşdırılmışdır. Ölkə 1996-cı ildən bəri hər il Avroviziyada iştirak etmişdir. İştirak etdiyi illər ərzində Estoniya yalnız bir dəfə 2001-ci ildə Tanel Padar, Deyv Benton və 2XL qrupunun birlikdə ifa etdiyi "Everybody" mahnısı ilə müsabiqədə qələbə qazanmışdır. == Təmsilçilər == == Səsvermə tarixçəsi == QEYD:Yuxarıdakı xallar yalnız finalda verilən xallardır.

Estoniya Hava Yolları və ya Estonian Air — Estoniyanın milli hava yolu şirkətidir. Şirkətin mərkəzi ölkənin paytaxtı Tallindir. Estonian Air Skandinaviya Hava yolları Sisteminin bir parçasıdır. Bu avia şirkət Stokholm, Oslo və Kopenhagendən Estoniyaya uçuşlar da təşkil edir. Estonian Air ölkənin müstəqilliyini əldə etməsinin dərhal ardından 1 dekabr 1991-ci ildə quruldu. İlk uçuşunu Frankfurta 1991-ci ildə reallaşdırdı. 1992-ci ildə IATAnın üzvü oldu. İndiki vaxtda 22 uçuş nöqtəsində xidmət verməkdə olan şirkətin cəmi 6 təyyarəsi var.

Estoniya Mərkəzi Bankı (est. Eesti Pank, ing. Bank of Estonia) — Estoniyanın mərkəzi bankıdır, ölkənin iki pilləli bank sisteminin üst qatı, Avropa Mərkəzi Banklar Sisteminin üzvüdür. == Tarix == Estoniya Bankı Müvəqqəti Hökumətin bankın nizamnaməsini təsdiqlədiyi və xəzinədən 10 milyon marka bank hesabına köçürdüyü 1919-cu ildən bəri il dönümünü sayır. İlk əskinaslar 1921-ci ildə buraxılmışdır. 1940-cı ildə bank SSRİ Dövlət Bankının respublika idarəsinə çevrilir. Kronlardakı əmanətlər 1 kron = 8.10 rubl həqiqi alıcılıq qabiliyyəti ilə 1 kron = 1.25 rubl nisbətində Sovet rubluna dəyişdirilir. 1941-1944-cü illərdə bank Almaniya işğal orqanlarının nəzarəti altında olur. 1944-1990-cı illərdə SSRİ Dövlət Bankının respublika bankı kimi fəaliyyət göstərir. 1989 il: 15 dekabrda Estoniya Respublikasının Ali Şurası, 1919-cu ildə qurulan Estoniya Bankının hüquqi varisi olaraq 1 yanvar 1990-cı ildən Estoniya Bankının yenidən qurulmasını elan edir.

== Medal cədvəli ==

Estoniya prezidentlərinin siyahısı — 1990-cı ildə Sovet İttifaqından müstəqilliyini qazanan Estoniyanın, dövlət başçılarının siyahısı. Estoniya Prezidenti, Estoniya Silahlı Qüvvələrinin Ali Baş Komandanıdır. Estoniya Prezidenti vəzifəyə, Estoniya Konstitusiyasının müvafiq maddələri ilə təyin olunur. 2021-cı ilin ilin 11 oktyabr tarixindən vəzifəni, Alar Karis icra edir.

Estoniya (rəsmi adı Estoniya Respublikası) — Şimali Avropanın Baltik regionunda dövlət. Paytaxtı Tallin şəhəridir. Estoniya cənubda Latviya, şərqdə isə Rusiya ilə həmsərhəddir. Şimalda Fin körfəzi Estoniyanı Finlandiyadan, Baltik dənizi isə İsveçdən ayırır. Estoniyanın ərazisi 45.226 km², əhalisi isə 1.34 milyon nəfərdir. Mülayim iqlimə malik ölkədir. Estonlar fin qrupuna daxil olan xalqdır, rəsmi dili eston dilidir, bu dil fin dilinə çox yaxındır. XX əsrin əvvəllərinə aid Azərbaycandilli mənbələrdə Estlandiya (ائستلان‌دییا) adlandırılmışdır. Estoniya müstəqilliyini 20 avqust 1991-ci ildə bərpa etmişdir. Estoniya demokratik parlament respublikası olub, inzibati cəhətdən 15 maakonda (region) bölünür.

Estoniya SSR (est. Eesti Nõukogude Sotsialistlik Vabariik) — Estoniya Sovet Sosialist Respublikası. SSRİ-nin tərkibinə daxil olan 15 ittifaq ölkələrindən biri.

== Tarix == Stalinin adını çıxarmaq üçün 1956-cı il iyul ayının 21-də mətnin üçüncü bəndi dəyişdirilmişdir. Burada dəyişiklikdən sonrakı versiya verilmişdir. Himnin mətnini yazdığına görə Yohannes Semper 1947-ci ildə Sovet Estoniyasının mükafatını almışdır.