köpəkbalığı

Köpəkbalıqları (lat. Selachimorpha) — Qığırdaqlı balıqların dəstəüstü. Bura 8 müasir dəstə, 20 fəsilə və 350-yə yaxın növ daxildir. Bundan başqa dəstəüstünə 4 nəsli kəsilmiş dəstə də daxildir. Təxminən 400 milyon ildir ki, köpək balıqları mövcuddurlar. Bədənində sümük əvəzinə qığırdaq olan bu balıqlar suda çox çevik hərəkət edirlər. Akulaların həyat tərzi çox müxtəlifdir, əksəriyyəti yırtıcıdır, balıqla qidalanır, yalnız balina-akula və nəhəng akula plankton yeyəndir; az miqdarda olsa da bentosla qidalanan növləri də var. Qidalanmada qoxu bilmənin əhəmiyyəti böyükdür. Akulalar qana qarşı daha çox həssasdır, insan üçün də təhlükəlidir. İnsana hücum edən akulalardan pələngi akulanı, ağ akulanı, çəkici akulanı, qumluq akulalarını göstərmək olar.

Balina köpəkbalığı (lat. Rhincodon typus) — Orectolobiformes dəstəsinin balina köpəkbalıqları fəsiləsindən balıq növü. 40 ölkədən olan ekspertlər qrupu balina köpək balıqlarının mühafizəsi üçün bir araya gəliblər. Qeyd edək ki, bu növ planetin ən iri balıqlarıdır. Bu haqda Meksikanın Ətraf Mühitin Mühafizəsi və Təbii Sərvətlər Nazirliyindən məlumat yayılıb. Atlantik, Hind və Sakit okean tropik sularının sakinləri olan balina köpək balıqları Karib dənizinin Meksika sahillərində məskunlaşıblar. Bir çox turistlər istirahət adası olan Xolboşun yaxınlığındakı yerə suda bu canlıların ətrafında üzmək üçün gəlirlər. Bu nəhəng balıqların uzunluğu 15 metrə, kütləsi isə 20 tona yaxın olur. Bu balıq növünün problemlərinə həsr olunmuş konfransda iştirak edən mütəxəssis – ixtioloq və ekoloqlar avqust ayının 30-u Beynəlxalq Balina Köpək balığı Günü elan olunması ilə əlaqədar razılığa gəliblər. Onların bu qərara gəlmələrində məqsəd, nəsli kəsilmə təhlükəsi olan bu növə insanların diqqətini cəlb etməkdir.

Pələng köpəkbalığı (lat. Galeocerdo cuvier) – лarxarinkimilər dəstəsindən balıq növü. Akulanın pələnglərdəki kimi zolaqlara malik olduğuna görə bu adı almışdır. Pələng köpəkbalığı bütün dünyada geniş yayılmışdır və okeanlarda olduğu kimi, sahil sularına yaxın yerlərdə də yaşayırlar. Uzunluqları 5 m-ə çatmasına baxmayaraq, daha uzun fərdlərinə də rast gəlinir. Pələng köpəkbalıqları diribala doğanlardır. Doğulan balaların sayı 40-a qədər çata bilir. Kütlələri 570–750 kq arasında dəyişir. Pələng akulaları balıq, delfin, molyusk, tısbağa, dəniz ilanları, eləcə də leşlə qidalanırlar. Dəniz akulaları insanlar üçün potensial təhlükəli varlıqlar hesab olunurlar.

Çəkicbaşlı köpəkbalığı (akula) - başları yan tərəflərə (sağa və sola) uzanmış köpək balığı növü. Kəllələrinin quruluşundan digər növlərdən asanlıqla ayırd edilə bilir. Əsasən çox dərin olmayan isti sularda rast gəlinir. İlin isti vaxtlarında soyuq sularda da rast gəlinə bilir. Çəkicbaşlı köpəkbalıqlarının rəngi açıq bozdan yaşılımtıl rəngə qədər dəyişir. Digər köpəkbalıqlarına nisbətən kiçik ağıza sahibdir. Balıqlardan fərqli olaraq heç bir köpəkbalığı növündə, eləcə də çəkicbaşlı köpəkbalığının bədəni pulcuqlar yoxdur, hamardır. Belində və yanlarında (sağda və solda) olmaqla 3 böyük üzgəci və növündən asılı olaraq bir neçə kiçik üzgəci var. . Əsas dayaq sistemini sümüklər deyil, qığırdaq təşkil etdiyindən fosillərində, əsasən, dişlər tapılır. Çəkicbaşlı köpəkbalıqları gündüz sürü şəklində, gecələr isə tək ovlanırlar.

Uçurtma köpəkbalığı və ya suiti köpəkbalığı (Dalatias licha) — Dalatiidae fəsiləsinə aid köpəkbalığı növünə və onun cinsinə aid növdür. Dünyada nadir hallarda rast gəlinir, adətən dəniz dibinə yaxın 200–600 metr (660–1,970 ft) dərinlikdə m (660–1970 ft) . Neytral üzmə qabiliyyətini qorumaq üçün böyük miqdarda yağla doldurulmuş qaraciyəri ilə bu köpək balığı az enerji sərf edərək yavaş-yavaş suda gəzə bilir. Qeyd edilən ən böyük işıq saçan onurğalı olan kitefin köpəkbalığı çox qısa, küt burnu, iri gözləri və qalın dodaqları olan nazik bədənə malikdir. Onun dişləri yuxarı və aşağı çənələr arasında çox fərqlənir, yuxarı dişləri kiçik və dar, alt dişləri isə iri, üçbucaqlı və dişlidir. Onun tipik uzunluğu 1.0–1.4 metr (3.3–4.6 ft) dür m (3,3–4,6 ft), 5.9 fut (180 cm) a qədər olan nümunələr olsa da fut (180 sm) rast gəlinmişdir. Böyük dişləri və güclü dişləməsi ilə silahlanmış uçurtma köpəkbalığı, sümüklü balıqlardan, köpəkbalıqlardan və şüalardan tutmuş sefalopodlara, xərçəngkimilərə, çoxilli qurdlara, sifonoforlara və bəlkə də leşə qədər müxtəlif növ yırtıcıları qəbul edən güclü, tək bir yırtıcıdır . O, həmçinin kiçik qohumu olan peçenye köpəkbalığı (Isistius brasiliensis) kimi özündən böyük heyvanları dişləyir. Bu köpəkbalığı plasental canlıdır və – bala doğur. Uçurtma köpəkbalığı, əsasən Portuqaliya və Yaponiya tərəfindən əti, dərisi və qaraciyər yağı üçün ticari olaraq ovlanır .

Böyük ağ köpəkbalığı (lat. Carcharodon carcharias) Lamniformes dəstəsindən olan balıq növü. Bütün okeanlarda isti su olan ərazilərdə, həmçinin Aralıq və Yapon dənizində yaşayır. Onların uzunluğu 7–8 metrə, bəzən isə 12 metrə qədər olur. Ağ köpək balığı yırtıcılıq və gücünə görə köpəkbalıqları arasında ən təhlükəlisi hesab olunur. Dişi fərdləri erkəklərdən daha iri olur. == Qidalanma == Böyük köpəkbalığı ətyeyəndir və balıqlar (məsələn, tuna, vatoz, digər köpəkbalığı növləri), su məməliləri (məsələn, delfin, balina), üzgəcayaqlılar (suiti, xəzli suiti, dəniz şiri), su tısbağası və su quşları ilə qidalanır.

Kesennuma Köpəkbalığı Muzeyi (気仙沼シャークミュージアム, Kesennuma Şaku Myuciamu) – Yaponiyanın Miyaqi prefekturasının Kesennuma şəhərində yerləşən muzey. Yaponiyada köpəkbalıqlarına həsr olunmuş yeganə muzeydir. == Tarixi == Kesennuma şəhəri Yaponiyada köpəkbalığı ovu və köpəkbalığı xörəkləri ilə məşhurdur, hətta şəhər "Köpəkbalığı şəhəri" ləqəbi ilə tanınır. Bu səbəbdən 1997-ci ildə şəhərdə köpəkbalıqlarına həsr olunmuş muzey açılmışdır. 2011-ci ildə baş vermiş Tohoku zəlzələsi səbəbilə muzey bağlanmış, yenidənqurma işlərindən sonra 2014-cü ildə yenidən açılmışdır. == Xüsusiyyətlər == Umi no İçi binasının 2-ci mərtəbəsində yerləşən muzey köpəkbalıqlarının ekologiyasına və 2011-ci ildə baş vermiş zəlzələyə həsr olunmuşdur. Muzey 4 bölmədən ibarətdir: bölmələrin ikisi zəlzələdən, biri Kesennuma limanının indiki vəziyyətindən, biri isə köpəkbalıqlarından bəhs edir. Köpəkbalığı bölməsində "Köpəkbalığı möcüzələri" adlı sərgi keçirilir. Burada böyük ağ köpəkbalığı və balina köpəkbalığının realistik modelləri dayanır, köpəkbalığı çənələri sərgilənir, köpəkbalıqlarının yaşayış arealını göstərən xəritə nümayiş etdirilir.

Köpək balığı üzgəclərindən şorba — əsasən toy və ya ziyafətlərdə süfrəyə verilən Çin mətbəxinin yeməklərindən biri. Şorba əsrlər əvvəl Sonq xanədanında imperatorun ailəsinə və məhkəmə üzvlərinə verilən zaman ortaya çıxdı. Balıqçılıq ticarəti artdıqda şorba dünyada məşhur oldu. 2011-2013-cü illər arasında Çində istehlak 50-70 % azaldı.