I
сущ. мемориал:
1. спорт. соревнования, посвящённые памяти выдающихся спортсменов, а также лиц, внёсших большой вклад в развитие спорта
2. архит. художественный комплекс, воздвигнутый в честь павших героев, выдающихся деятелей и памятных событий
II
прил. мемориальный. Memorial lövhə мемориальная доска
Memorial skamya
Memorial skamya və ya memorial oturacaq — vəfat etmiş şəxsin xatirəsinə ithaf olunan oturacaq. Memorial skamyalar əsasən ağacdan hazırlansa da, metal, daş və ya sintetik materialdan hazırlanan skamyalara da rast gəlinir. Əsasən ictimai yerlərdə qurulur, şəxsi bağ ərazilərində də yerləşdirilə bilir.
Memorial skamyalar ABŞ və Böyük Britaniyada geniş yayılmışdır və demək olar ki, bütün ictimai parklarda, tələbə kampuslarında və digər ictimai yerlərdə mövcuddur. Bəzi skamyalar çox məşhur insanlara həsr olunur, məsələn, ABŞ-də Kurt Kobeynin, Estoniyada isə Pyotr Çaykovskinin xatirəsinə həsr olunmuş memorial skamya var.
Memorial xəstəxanası
Memorial xəstəxanası — 1995-ci ildə qurulan Memorial Sağlamlıq İnvestisiyaları Korporasiyasının ilk sağlamlıq xidmətləri layihəsidir. Memorial xəstəxanası ilk xəstəsini 2000-ci ilin Fevral ayında qəbul etmişdir.
Memorial xəstəxanası kardiologiya, ürək-damar əməliyyatları, orqan nəqli, sınaq borusundan uşaq və genetika kimi sahələrdə olduqca prestijli bir reputasiyaya malikdir və hər tibbi sahədə yüksək keyfiyyətli sağlamlıq xidmətləri təmin edir.
Memorial xəstəxanası, 53000 m²-lik qapalı sahəsi, 200 yataqlı həcmi, avtoparkı (10000 m² və 300 maşın yerli), mərkəzi avtomatik sistemi, istilik və nəmliyi yoxlamaq üçün təzyiq dəstək sistemi, pnevmatik tunel transfer sistemi və 120 nəfərlik toplantı zalı ilə, yerli və beynəlxalq xəstələrinə beynəlxalq standartlarda yüksək keyfiyyətli sağlamlıq xidmətləri təqdim edir.
Memorial xəstəxanası, JCI səlahiyyət sertifikatını alan və yeniləyən Türkiyədəki ilk sağlamlıq təşkilatıdır. JCI, bütün ölkələrdə beynəlxalq standartları müəyyən edən və bu standartlara uyğun təşkilatlara sertifikat verən bir quruluşdur. Memorial Sağlamlıq Qrupu quruluş mərhələsində JCI-yə müraciət etmiş və 2002-ci ildə dünya səviyyəsində istənən dərəcəni əldə etmişdir.
Memorial xəstəxanası həmçinin Amerikan Xəstəxana Birliyinin (AHA) üzvüdür.
Memorial xəstəxanası, ISO 9001 və TS-EN-ISO 9001 adlı keyfiyyət idarə sistemi sertifikatlarına malikdir.
Genişlənmə layihələrindən başqa (İstanbulda 2007-ci ilin ortalarında açılan bir əlavə xəstəxana və İstanbulda 2007-ci ilin ilk kvartalında açılan bir əlavə gündəlik əməliyyat mərkəzi) Memorial Sağlamlıq Qrupu, ana Xəstəxana Kompleksini, İstanbulun müxtəlif rayonlarının ətrafındakı kiçik xəstəxanalarla dəstəklənən Təkmilləşdirmə Mərkəzinə çevirmək niyyətindədir.
Memorial Soyqırım Muzeyi
Azərbaycan Respublikası Hərbi Prokurorluğunda Memorial Soyqırım muzeyi — Azərbaycan xalqının gələcək nəsillərinin qan yaddaşının qorunmasına və soyqırım qurbanlarının xatirəsinin əbədiləşdirilməsinə xidmət edən ağır bir tarixi hadisəni özündə əks etdirən nümunə.
24 fevral 2014-cü ildə Azərbaycan Respublikasının Hərbi Prokurorluğunun inzibati binasında Memorial Soyqırımı Muzeyinin açılışı olmuşdur. Muzey 4 bölmədən: tarix, deportasiya-repressiya, soyqırım və terror bölməsindən ibarət olmaqla cəmi 320 kvadratmetr sahədə yerləşib. Muzeyin girişində yerləşdirilmiş rəsm əsərləri soyqırım qurbanlarının matəm sükutunu özündə əks etdirir.
Muzey xalqımıza qarşı törədilmiş soyqırım, deportasiya, hərbi cinayətlər barədə xarici və azərbaycan müəllifəlirinin kitablarından ibarət zəngin kitab fondu ilə təchiz olunub. Tarix İnstitutunun və Hərbi Prokurorluğun əməkdaşları "Memorial Soyqırımı Muzeyi"ndə saxlanılan sənədlər və istintaq materialları əsasında yeni kitablar hazırlayırlar.
Hideyo Noquçi Memorial Muzeyi
Hideyo Noquçi Memorial Muzeyi (野口英世記念館, Noquçi Hideyo Kinenkan) – Yaponiyanın Fukuşima prefekturasının İnavaşiro qəsəbəsində yerləşən bioqrafik muzey. Muzey Yaponiya bakterioloqu Hideyo Noquçiyə həsr olunmuşdur.
== Tarixi ==
Muzey 1939-cu ildə Hideyo Noquçi Memorial Cəmiyyətinin təşəbbüsü ilə açılmışdır. 2015-ci ildə isə muzeydə yenidənqurma işləri aparılmışdır.
== Xüsusiyyətlər ==
Muzey kompleksinə Noquçinin doğulduğu ev də daxildir və ev xüsusi mühafizə qurğusu ilə yağıntılardan qorunur. Evdə Noquçinin 1896-cı ildə tibb imtihanı üçün Tokioya yola düşməzdən qabaq yazdığı mesajı görmək mümkündür: "Bütün məqsədlərimə çatmadan bu yerə bir daha ayaq basmayacam".
Muzeyin əsas binasında "Hideyonun həyatı və dövrləri", "Əsl Hideyo" və "Həkimin laboratoriyası" adlı daimi sərgi otaqları yerləşir. Hər bir sərgidə alimə aid əşyalar, fotolar və digər materiallar sərgilənir. "Həkim Noquçinin həyatında bir gün" sərgisi onun Rokfeller İnstitutundakı laboratoriya fəaliyyətlərini nümayiş etdirir. Onun Danimarka, Meksika, Peru, Ekvador və Afrikadakı fəaliyyətlərini əks etdirən xronoloji sərgilər quraşdırılmışdır.
Hideyo Noquçi Memorial Zalı
Hideyo Noquçi Memorial Muzeyi (野口英世記念館, Noquçi Hideyo Kinenkan) – Yaponiyanın Fukuşima prefekturasının İnavaşiro qəsəbəsində yerləşən bioqrafik muzey. Muzey Yaponiya bakterioloqu Hideyo Noquçiyə həsr olunmuşdur.
== Tarixi ==
Muzey 1939-cu ildə Hideyo Noquçi Memorial Cəmiyyətinin təşəbbüsü ilə açılmışdır. 2015-ci ildə isə muzeydə yenidənqurma işləri aparılmışdır.
== Xüsusiyyətlər ==
Muzey kompleksinə Noquçinin doğulduğu ev də daxildir və ev xüsusi mühafizə qurğusu ilə yağıntılardan qorunur. Evdə Noquçinin 1896-cı ildə tibb imtihanı üçün Tokioya yola düşməzdən qabaq yazdığı mesajı görmək mümkündür: "Bütün məqsədlərimə çatmadan bu yerə bir daha ayaq basmayacam".
Muzeyin əsas binasında "Hideyonun həyatı və dövrləri", "Əsl Hideyo" və "Həkimin laboratoriyası" adlı daimi sərgi otaqları yerləşir. Hər bir sərgidə alimə aid əşyalar, fotolar və digər materiallar sərgilənir. "Həkim Noquçinin həyatında bir gün" sərgisi onun Rokfeller İnstitutundakı laboratoriya fəaliyyətlərini nümayiş etdirir. Onun Danimarka, Meksika, Peru, Ekvador və Afrikadakı fəaliyyətlərini əks etdirən xronoloji sərgilər quraşdırılmışdır.
Metyu Stenford Robison (memorial)
Matthew Stanford Robison — Solt Leyk Siti qəbiristanlığında yerləşən xatirə heykəl. O, Metyu Stanford Robisonun atası Ernest tərəfindən hazırlanmışdır.
2000-ci ildə Ernest Robison oğluna xatirə abidəsi tikmək qərarına gəldi. Qəbiristanlıqdakı heykəl Metyu əlil arabasından qalxaraq göyə qalxdığını təsvir edir. Xatirə uşağı yer üzündəki əzab-əziyyətlərdən azad olaraq axirətdə olduğunu təsvir etmək üçün nəzərdə tutulub. Qəbiristanlıq Yuta ştatının turistik məkanı olub, bir neçə səyahət veb-saytında ziyarət etmək üçün yer kimi görünür.
Our Inspiration (ing.)
Matthew: un bimbo disabile che ha donato amore e gioia da vivo e continua a farlo dal Cielo!
Quba Soyqırımı Memorial Kompleksi
Quba Soyqırımı Memorial Kompleksi – 1918-ci ildə bolşevik-erməni silahlı dəstələrinin Azərbaycan torpaqlarında həyata keçirdikləri kütləvi qırğınlar nəticəsində həlak olan on minlərlə azərbaycanlının xatirəsinə ucaldılıb.
30 dekabr 2009-cu ildə Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyev erməni millətçilərinin Azərbaycana qarşı ərazi iddialarını və təcavüz siyasətini, qanlı cinayətlərini dünya ictimaiyyətinə çatdırmaq, gələcək nəsillərin milli yaddaşını qorumaq və soyqırım qurbanlarının xatirəsini əbədiləşdirmək məqsədi ilə Quba şəhərində “Soyqırım Memorial Kompleksi”nin yaradılması haqqında sərəncam imzalayıb.
2013-cü il sentyabrın 18-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev və xanımı Mehriban Əliyeva Quba Soyqırımı Memorial Kompleksinin açılışın ediblər.
Abidə üç hissədən: sivriuclu bıçaqları xatırladan iki konstruksiya – giriş və çıxışdan, mərkəzində qara xatirə daşı yerləşən əsas zaldan ibarətdir.
Abidənin iti ucları şiddətli ağrını təcəssüm etdirir. İti ucların yerin altından üzə çıxması həqiqəti gizlətməyin mümkünsüz olduğunu əks etdirir.
Abidə bütövlükdə brutto-betondan hazırlanıb. Faciə qurbanlarının xatirəsinə matəm sükutunu təcəssüm etdirmək məqsədilə layihədə hər hansı bəzəkdən imtina edilib.
Abidə-muzeyin ekspozisiyasında 1918-ci il mart-iyul aylarında Bakı quberniyasının 5 qəzasında – Bakı, Şamaxı, Quba, Cavad və Göyçayda müsəlman əhalinin soyqırımı tarixi öz əksini tapıb. 19 bölmədən ibarət muzey ekspozisiyası Azərbaycan, rus və ingilis dillərində təqdim olunur.
Tsuşima-maru Memorial Muzeyi
Tsuşima-maru Memorial Muzeyi (対馬丸記念館, Tsuşima-maru Kinenkan) – Yaponiyanın Okinava prefekturasının paytaxtı Naha şəhərində yerləşən xatirə muzeyi. İkinci Dünya müharibəsi zamanı 1944-cü ildə ABŞ donanmasına məxsus bir sualtı qayıq tərəfindən batırılmış Tsuşima-maru gəmisinin və həmin hadisə nəticəsində ölmüş 1484 nəfərin xatirəsinə həsr olunmuşdur.
Tsuşima-maru Yaponiyaya məxsus olan karqo və sərnişin gəmisi olmuşdur. 22 avqust 1944-cü ildə Yaponiyanın Akuseki adası yaxınlığında ABŞ donanmasına aid olan USS Bowfin sualtı qayığı tərəfindən batırılmışdır. Həmin an Tsuşima-maru Okinavadan Naqasakiyə 1788 sərnişin daşıyırdı ki, onlardan 834 nəfərini məktəbli uşaqlar təşkil edirdi. Tsuşima-marunun batırılması nəticəsində gəmidəki 1484 nəfər ölmüşdür.
Muzey 22 avqust 2004-cü ildə açılmışdır. Muzeyin sərgisi birinci və ikinci mərtəbələrə bölünür. Girişin birinci yox, ikinci mərtəbədə yerləşməsinin səbəbi ziyarətçilərdə gəmiyə minmək barədə təəssürat yaratmaqdır. İkinci mərtəbədə yerləşən sərgi Tsuşima-marunun Naha limanından yola düşməsinə və batırılmasına həsr olunmuşdur.
Liaquat Milli Memorial Kitabxana
Liaquat Milli Memorial Kitabxanası — Pakistanın Karaçi şəhərindəki Stadion Yolunda yerləşən ictimai kitabxanadır.
== Tarix ==
Pakistan Milli Kitabxanası 1951-ci ildə filial müdiri olaraq yaradılmışdır.1954-cü ildə Liaquat Memorial Kitabxanası Müəllif Hüquqları Qanununa əsasən hüquqi depozitari elan edildi. Bu kitabxana 1986-cı ilə qədər Milli Kitabxananın fəaliyyətini davam etdirmişdir. Qısa bir neçə il ərzində kitabxana alışlar, müəllif hüquqları depozitləri, hədiyyələr, mübadilələr və ianələr hesabına çoxsaylı kolleksiyalar əldə etmişdir. Kitabxananın ümumi fondu 144.000 cilddən ibarətdir (73.000 ingilis və Avropa dilləri, 40.000 Şərq dilləri).
Liaquat Memorial Kitabxanası əlli ildən artıqdır ki, xalqa xidmət edir və onun 150,000-dən çox oxu materialı kolleksiyasını indi onlayn axtarış etmək olar. Kitabxana ölkənin kütləvi kitabxanaları arasında ən böyük kolleksiyaya malikdir. Liaquat Memorial Kitabxanasında minlərlə cild kitab və digər oxu materialları var. Kitabxana bütün məqsədlər üçün istinad kitabxanası, alimlər, ictimai və humanitar elmlər üzrə aspirantlar üçün iş yeri və gələcək tarixçilər üçün milli nəşr olunmuş ədəbiyyatın repozitoru kimi nəzərdə tutulmuşdur.
== Linkoln Küncləri ==
Liaqaut Memorial Kitabxanası, Linkoln Corners, Beynəlxalq Təşkilatın Pakistan Mərkəzini təqdim edir.
Uçimura Kanzo Memorial Daş Kilsəsi
Uçimura Kanzo Memorial Daş Kilsəsi (石の教会・内村鑑三記念堂) və ya qısaca Daş Kilsə – Yaponiyanın Naqano prefekturasının Karuizava qəsəbəsində orqanik memarlıq üslubunda olan tikili. Yapon xristian evangelist lideri Uçimura Kanzoya həsr olunmuşdur.
Daş Kilsə Yaponiyada qeyri-kilsə hərəkatının qurucusu olmuş xristian evangelist Uçimura Kanzonun xatirəsinə 1988-ci ildə tikilmişdir. O, dinin tikililərə əhəmiyyət verməməli olduğunu və dua etdiyin istənilən yerin kilsə olduğunu müdafiə edirdi. Kanzonun ideaologiyasından təsirlənən ABŞ memarı Kendrik Benqs Kelloqq onun fəlsəfəsini əks etdirmək üçün Yaponiyada bu cür tikili tikdirmək qərarına gəlmişdir.
Daş Kilsə adlandırılmasına baxmayaraq tikili əsl kilsə deyil. Sekulyar kapelladan və Uçimura Kanzoya həsr olunmuş memorial zaldan ibarətdir. Orqanik memarlıq üslubunda olan kilsə daş tağlardan və şüşə panellərdən ibarətdir: şüşə qadını, daş kişini simvolizə edir. Daş və şüşə tağlar kilsəsnin tavanında şərqdən qərbə doğru qövs əmələ gətirir ki, bu, tikilinin içərisinə günəş işığının düşməsinə şərait yaradır. Burada tez-tez toy mərasimləri keçirilir.
Dağıntı Axınından Dağılmış Evlərin Memorial Parkı
Dağıntı Axınından Dağılmış Evlərin Memorial Parkı (土石流被災家屋保存公園, Dosekiryu Hisay Kaoku Hozen Koen) – Yaponiyanın Naqasaki prefekturasının Minamişimabara şəhərində yerləşən memorial park. 1991-ci ildə Unzen vulkanının püskürməsi hadisəsinə həsr olunmuşdur.
== Tarixi ==
1991-ci ilin iyununda Minamişimabara şəhərinin yaxınlığında yerləşən Unzen vulkanı püskürmüş və piroklastik axına səbəb olmuşdur. Nəticədə, 43 nəfər ölmüş və şəhərdəki bir çox tikili dağıntıların altında qalmışdır.
Faciəni yad etmək üçün dağıntıların altında qalmış bəzi evlər qorunub saxlanmasına və memorial parkın yaradılmasına qərar verilmişdir. Parkın yaradılması barədə qərar 24 mart 1999-cu ildə verilmiş və park 1 aprel 1999-cu ildə yaradılmışdır.
== Xüsusiyyətlər ==
Memorial park açılanda oraya 11 tikili daxil idi (3-ü çadır strukturunun içərisində, qalanları çöldə). Lakin həmin tikililərdən 2-si istismar müddətini keçib ziyarətçilər üçün potensial təhlükə yaratdığı üçün 2021-ci ilin dekabrında sökülmüşdür. Parkdakı evlərdən ancaq birinin yeri əvvəlki yerindən fərqlidir. Evlər orta hesabla yerin 2,7 metr dərinliyinə batmışdır.
Şova Memorial Parkı
Şova Memorial Milli Hökumət Parkı (国営昭和記念公園, Kokuei Shōwa Kinen Kōen) – Yaponiyanın Akişima və Taçikava şəhərlərində yerləşən milli hökumət parkı. Parka giriş pulludur (böyüklər üçün 410 yen).
Ərazi əvvəlcə Yaponiya hökuməti tərəfindən aviabaza (Taçikava aerodromu) kimi istifadə olunub, İkinci dünya müharibəsindən sonra ABŞ ordusunun nəzarəti altına keçib. 1977-ci ildə Yaponiya hökumətinə qaytarılıb. Ərazinin bir hissəsi hələ də Yaponiya Quru Özünümüdafiə Qüvvələri tərəfindən istifadə olunur, bir hissəsi isə 1983-cü ildə imperatorun qızıl yubileyi münasibətilə xatirə parkına çevrilmişdir. Burada İmperator Şovaya həsr olunmuş kiçik muzey var.
Parkda velosiped kirayələmək mümkündür və istifadə olan velosiped zolağının uzunluğu 11 km təşkil edir. Parkda barbekyu bölgəsi də mövcuddur.
Dekabr ayında Miladla əlaqədar olaraq park xüsusi işıqlandırmaya keçir.
Parka Ome xətti üzərində yerləşən Nişi-Taçikava stansiyası vasitəsilə və ya Taçikava stansiyası ilə Musaşi-Sunaqava stansiyalarında düşüb 15-20 dəqiqə piyada getməklə çatmaq mümkündür.
Totalitarizm qurbanlarına memorial abidə
Totalitarizm qurbanlarına memorial abidə — 17 iyun 2000-ci ildə Ukrayna və Polşa prezidentlərinin təşəbbüsü ilə Xarkov meşə parkında açılmış memorial abidə. Abidə Stalinin 22 mart 1940-cı ildə imzaladığı "USSR və BSSR ərazisindəki XDİK həbsxanalarının boşaldılması haqqında" sənədindən sonra güllələnmiş əsir polyak zabitlərinə və yerli dinc sakinlərə həsr olunub.
Abidə XDİK tərəfindən 1938-1940-cı illərdə güllələnmiş və meşənin ərazisində qardaşlıq məzarlığında dəfn edilmiş, polşalı hərbiçilərin adları əks olunmuş lövhələrdən və onların qarşısında yerləşən Virtuti militari xaçından ibarətdir. Stalinin 22 mart 1940-cı ildə imzaladığı "USSR və BSSR ərazisindəki XDİK həbsxanalarının boşaldılması haqqında" sənədindən sonra bu meşədə 3809 polşalı zabit və 500 polşalı dinc sakin güllələnmişdir.
2010-cu ildə abidənin açılışının 10 illiyi münasibətilə Polşanın prezidenti Bronislav Komorovski Xarkova gəlmiş və abidəni ziyarət etmişdir.
Doqquz qüllə
Kədər maskası
Qolodomor və siyasi repressiyalar qurbanlarına abidə
İ.Aleksandrova - Nə qədər ki sağıq xatırlayacağıq (ukr. Покуда живы — будем помнить) // Слобода. — 2000. — 23 iyun.
Y. Soldatenko - Ümumi tarixin, ümumi talenin simvolu (ukr.
Yusif Məmmədəliyevin Memorial Muzeyi
Yusuf Məmmədəliyev - Azərbaycan-sovet kimyaçı alimi, kimya elmləri doktoru, professor Yusif Məmmədəliyevin ev muzeyi.
2015-ci ildən isə muzeyin nəzdində Gənc Alimlər Klubu yaradılmışdır. Muzeyin ümumi sahəsi 170 kv.m., fondu isə 669 eksponat təşkil edir. Muzey Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Neft-Kimya Prosesləri İnstitutunda 1985-ci ildən fəaliyyət göstərir. Muzey müasir texnologiyalarla tam təmin olunan yeni dizayn ən müasir standartlara cavab verən muzey 2012-ci il iyun-sentyabr aylarında təmirə bağlanan muzeyin bədii tərtibatını ARDNŞ tərəfindən dəvət olunmuş Latviyanın "Digital Design" studiyası həyata keçirərək 2013-cü ildə muzeyin sahəsi genişləndirilmişdir.
İki bölmədən ibarət olan Memorial muzeyin birinci bölməsində alimin həyat və yaradıcılığını əks etdirən akademikin yazı masası, kitab şkafı, çoxsaylı fotolar, yer alıb. Müasir texnologiyalara əsaslanan yeni dizaynda alimin həyatı, elmi yaradıcılığı və fəaliyyəti haqqında hazırlanmış video materiallar xüsusi tele lövhələrdə ziyarətçilərə təqdim olunur. Akademikin şəxsi fotoaparatı ilə çəkilmiş şəkillərdən hazırlanmış elektron fotoalbom xüsusi texnologiyalarla hazırlanmış ayrı bir stenddə nümayiş olunur. Bu bölmədə Məmmədəliyevə 1946-cı ildə hədiyyə edilmiş alimin qol saatı, dekorativ qab, gündəliyi və çoxsaylı elmi jurnallar, "Kiyev" markalı fotoaparatı, yer alıb.
Memorial muzeyin ikinci bölməsində alimin neft-kimya sahəsində qazandığı uğurları əks etdirən stendlər var.
Yusuf Məmmədəliyevin Memorial Muzeyi
Yusuf Məmmədəliyev - Azərbaycan-sovet kimyaçı alimi, kimya elmləri doktoru, professor Yusif Məmmədəliyevin ev muzeyi.
2015-ci ildən isə muzeyin nəzdində Gənc Alimlər Klubu yaradılmışdır. Muzeyin ümumi sahəsi 170 kv.m., fondu isə 669 eksponat təşkil edir. Muzey Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Neft-Kimya Prosesləri İnstitutunda 1985-ci ildən fəaliyyət göstərir. Muzey müasir texnologiyalarla tam təmin olunan yeni dizayn ən müasir standartlara cavab verən muzey 2012-ci il iyun-sentyabr aylarında təmirə bağlanan muzeyin bədii tərtibatını ARDNŞ tərəfindən dəvət olunmuş Latviyanın "Digital Design" studiyası həyata keçirərək 2013-cü ildə muzeyin sahəsi genişləndirilmişdir.
İki bölmədən ibarət olan Memorial muzeyin birinci bölməsində alimin həyat və yaradıcılığını əks etdirən akademikin yazı masası, kitab şkafı, çoxsaylı fotolar, yer alıb. Müasir texnologiyalara əsaslanan yeni dizaynda alimin həyatı, elmi yaradıcılığı və fəaliyyəti haqqında hazırlanmış video materiallar xüsusi tele lövhələrdə ziyarətçilərə təqdim olunur. Akademikin şəxsi fotoaparatı ilə çəkilmiş şəkillərdən hazırlanmış elektron fotoalbom xüsusi texnologiyalarla hazırlanmış ayrı bir stenddə nümayiş olunur. Bu bölmədə Məmmədəliyevə 1946-cı ildə hədiyyə edilmiş alimin qol saatı, dekorativ qab, gündəliyi və çoxsaylı elmi jurnallar, "Kiyev" markalı fotoaparatı, yer alıb.
Memorial muzeyin ikinci bölməsində alimin neft-kimya sahəsində qazandığı uğurları əks etdirən stendlər var.
İvate Sunami Memorial Muzeyi
İvate Sunami Memorial Muzeyi (東日本大震災津波伝承館) – Yaponiyanın İvate prefekturasının Rikuzentakata şəhərində yerləşən muzey. 2011-ci ilin martında baş vermiş Tohoku sunamisi hadisəsinə həsr olunmuşdur.
Muzeyin rəsmi adı 26 mart 2018-ci ildə açıqlanmışdır. Açılışı 22 sentyabr 2019-cu ildə baş tutmuşdur. 2024-cü ildə muzey 1 milyonuncu ziyarətçisini qəbul etmişdir.
Muzey binası Takata Matsubara Memorial Parkının ərazisində yerləşir. Parkın ərazisində sunami nəticəsində su altında qalmış üçmərtəbəli Kesen liseyinin binası, Xatirə meydanı, eləcə də "Möcüzə şamı" adlandırılan şam ağacı yerləşir. Sunamidən öncə ərazidə 70.000 şam ağacı olsa da, ancaq bir şam ağacı sunami nəticəsində yıxılmamışdır. Möcüzə şamı hadisədən bir il sonra ölsə də, parkda nümayiş olunur.
Muzey binası ikimərtəbəlidir.
Hakuşika Memorial Sake Muzeyi
Hakuşika Memorial Sake Muzeyi (白鹿記念酒造博物館) və ya sadəcə Sake Muzeyi – Yaponiyanın Hyoqo prefekturasının Nişinomiya şəhərində yerləşən sake muzeyi. Yaponiyada açılmış ilk, eləcə də, yeganə sake və sakura muzeyidir.
== Tarixi ==
Muzeyin yerləşdiyi Nişinomiya şəhəri Edo dövründə sake sənayesinə görə məşhur olmuş, sake istehsalçıları şəhərin infrastrukturunun inkişafına kömək etmişdirlər. Regionun inkişafı sake sənayesi ilə bağlı olmuşdur.
Muzeyin yaradılması barədə təklif 1980-ci ilin mayında təklif olunmuş, 17 fevral 1982-ci ildə muzey yaradılmışdır. 1884-cü ilin iyununda muzey Yoşida İsoya xüsusi mükafatına layiq görülmüşdür. 1995-ci ildə baş vermiş Böyük Hanşin zəlzələsi zamanı muzey zərər görmüş, Sakaruqa-kan binası məhv olmuşdur. Sakaruqa-kan 1998-ci ildə martında yenidən tikilmiş və istifadəyə verilmişdir.
== Xüsusiyyətlər ==
Muzeyin ümumi sahəsi 5069,75 m² təşkil edir. Muzey bir-birinin qarşısında dayanan iki binadan ibarətdir: Kinen-kan və Sakaqura-kan.
Osamu Dazai Memorial Muzeyi
Osamu Dazai Memorial Muzeyi (太宰治記念館, Dazai Osamu Kinenkan) və ya digər adı ilə Şayokan (斜陽館) – Yaponiyanın Aomori prefekturasının Kanaqi bölgəsində yerləşən ev-muzey. Yaponiya yazıçısı Osamu Dazainin həyat və yaradıcılığına həsr olunmuşdur.
== Tarixi ==
Ev-muzey Yaponiya yazıçısı Osamu Dazainin uşaqlığının bir hissəsini keçirdiyi malikanədə yerləşir. Tikili yazıçının atası Qenemon Tsuşima tərəfindən tikdirilmiş, tikintisi 21 iyun 1907-ci ilin tamamlanmışdır. Osamu Dazai 1909-cu ildə bu malikanədə doğulmuşdur. Malikanə İkinci Dünya müharibəsindən sonra Tsuşima ailəsi tərəfindən satılmış, 1950-ci ildə yazıçının "Batan günəş" (Şayokan) romanının şərəfinə adlandırılmış "Şayokan" mehmanxasına çevrilmişdir. Osamu Dazai ilə əlaqəsinə görə bir çox şəxs mehmanxananı ziyarət etməyə gəlmişdir.
Mehmanxana regionun əsas görməli yerlərindən biri kimi tanındığı üçün 1996-cı ilin martında keçmiş Kanaqi qəsəbəsinin rəhbərliyi malikanəni satın almış, əvvəlki vəziyyətinə gətirmiş və 17 aprel 1998-ci ildə Osamu Dazaiyə həsr olunmuş muzey kimi açılmışdır. 10 dekabr 2004-cü ildə tikili Yaponiyanın əhəmiyyətli mədəni mülkü statusu almışdır.
== Xüsusiyyətlər ==
İrimoya üslubunda dama malik malikanənin birinci mərtəbəsində 11 otaq, ikinci mərtəbəsində 8 otaq yerləşir.
Osamu Dazai Memorial Zalı
Osamu Dazai Memorial Muzeyi (太宰治記念館, Dazai Osamu Kinenkan) və ya digər adı ilə Şayokan (斜陽館) – Yaponiyanın Aomori prefekturasının Kanaqi bölgəsində yerləşən ev-muzey. Yaponiya yazıçısı Osamu Dazainin həyat və yaradıcılığına həsr olunmuşdur.
== Tarixi ==
Ev-muzey Yaponiya yazıçısı Osamu Dazainin uşaqlığının bir hissəsini keçirdiyi malikanədə yerləşir. Tikili yazıçının atası Qenemon Tsuşima tərəfindən tikdirilmiş, tikintisi 21 iyun 1907-ci ilin tamamlanmışdır. Osamu Dazai 1909-cu ildə bu malikanədə doğulmuşdur. Malikanə İkinci Dünya müharibəsindən sonra Tsuşima ailəsi tərəfindən satılmış, 1950-ci ildə yazıçının "Batan günəş" (Şayokan) romanının şərəfinə adlandırılmış "Şayokan" mehmanxasına çevrilmişdir. Osamu Dazai ilə əlaqəsinə görə bir çox şəxs mehmanxananı ziyarət etməyə gəlmişdir.
Mehmanxana regionun əsas görməli yerlərindən biri kimi tanındığı üçün 1996-cı ilin martında keçmiş Kanaqi qəsəbəsinin rəhbərliyi malikanəni satın almış, əvvəlki vəziyyətinə gətirmiş və 17 aprel 1998-ci ildə Osamu Dazaiyə həsr olunmuş muzey kimi açılmışdır. 10 dekabr 2004-cü ildə tikili Yaponiyanın əhəmiyyətli mədəni mülkü statusu almışdır.
== Xüsusiyyətlər ==
İrimoya üslubunda dama malik malikanənin birinci mərtəbəsində 11 otaq, ikinci mərtəbəsində 8 otaq yerləşir.
Beşşi Mis Mədəni Memorial Muzeyi
Beşşi Mis Mədəni Memorial Muzeyi (別子銅山記念館, Beşşi Dozan Kinenkan) – Yaponiyanın Ehime prefekturasının Niihama şəhərində yerləşən muzey. Beşşi mis mədəninin tarixinə və fəaliyyətinə həsr olunmuşdur.
== Tarixi ==
Niihama şəhərində yerləşən və 1691-ci ildə açılmış Beşşi mis mədəni Yaponiyanın ən böyük mis mədənlərindən biri olmuşdur. Mədən 283 il boyunca "Sumitomo Group" tərəfindən idarə olunmuşdur. 1973-cü ildə bağlanmışdır. Muzey mis mədəninin bağlanmasından iki il sonra – 1975-ci ildə açılmışdır.
Muzey binası 1976-cı ildə Tikinti Sənayesi Assosiasiyası Mükafatına, 2001-ci ildə BELCA mükafatına, 2002-ci ildə Yaponiya Memarlar İnstitutunun mükafatına layiq görülmüşdür.
== Xüsusiyyətlər ==
İkimərtəbəli muzey binası Oyamazumi məbədinin ərazisində yerləşir. Bu məbəd mədənin qoruyucusu hesab olunan kami Oyamazumiyə həsr olunmuşdur. Muzey binasının bir qismi yeraltındadır və interyeri mis mədəninə daxil olmaq təəssüratı oyadacaq şəkildə dizayn olunmuşdur.
Arbi Mamakayev adına Ədəbi Memorial Muzeyi
Arbi Mamakayev adına Ədəbi Memorial Muzeyi — Tanınmış Çeçen yazıçısı Arbi Mamakayevin həyat və yaradıcılığına həsr olunmuş muzeydir. Muzey 1989-cu ildə yazıçının oğlu Eduard Mamakayev tərəfindən Nadterek rayonunda yaradılıb.
== Təsviri ==
Muzey Arbi Mamakayevin doğulub boya-başa çatdığı XIX əsrin sonlarına aid olub, sonradan bərpa edilmiş yaşayış binasında yerləşir. Muzeyin tərkibinə respublikanın tanınmış ictimai-siyasi xadimləri, elm və mədəniyyət xadimləri tərəfindən əkilmiş ağaclardan ibarət əlavə tikililər, xatirə bağı da daxildir. Binanın qarşısında yazıçının büstü qoyulub. Muzeyin fondları 3 mindən çox eksponatdan ibarətdir. Muzey Çeçenistan Respublikası Milli Muzeyinin bir şöbəsidir.
Arbi Mamakayevin evinin otaqları və iş otağı sağlığında olduğu kimi bərpa edildi. Ekspozisiyada yazıçının həyatı və yaradıcılığı ilə birbaşa əlaqəli eksponatlarla yanaşı, çeçenlərin həyatına, mədəniyyətinə və tarixi irsinə həsr olunmuş bir çox eksponatlar da var. Muzeyi hər il Çeçenistan, Rusiya və Müstəqil Dövlətlər Birliyi ölkələrindən minlərlə ziyarətçi ziyarət edir.
Yumoto Koiçi Memorial Yaponiya Yokay Muzeyi
Miyoşi Mononoke Muzeyi (三次もののけミュージアム) və ya rəsmi adı ilə Yumoto Koiçi Memorial Yaponiya Yokay Muzeyi (湯本豪一記念日本妖怪博物館) – Yaponiyanın Hiroşima prefekturasının Miyoşi şəhərində yerləşən muzey. Yaponiya folklorundakı fövqəltəbii varlıqlar olan yokaylara həsr olunmuşdur.
== Tarixi ==
Muzey 26 aprel 2019-cu ildə Tokioda yaşayan yokay tədqiqatçısı və etnoloq Koiçi Yumotonun xatirəsinə Miyoşi şəhəri tərəfindən açılmışdır. O, 2016-cı ildə kolleksiyasındakı 5000-dən çox əşyanı muzeyə bağışlamışdır. Miyoşi şəhəri Edo dövrünə aid "İno Mononoke Roku" nağılına görə tanınır. Nağıl 16 yaşlı bir oğlanın 30 gün ərzində yokaylarla mübarizəsindən bəhs edir.
== Xüsusiyyətlər ==
Muzey binası ikimərtəbəlidir və polad karkasla tikilmişdir. Ümumi sərgi sahəsi 1.241 m² təşkil edir.
Miyoşi Mononoke Muzeyi Yaponiyada yokaylara həsr olunmuş ilk muzeydir. Yokaylar haqqında məlumatlar tarixi artefaktlar və interaktiv rəqəmsal quraşdırmalar vasitəsilə çatdırılır.
Azərbaycan Respublikası Hərbi Prokurorluğunda Memorial Soyqırım Muzeyi
Azərbaycan Respublikası Hərbi Prokurorluğunda Memorial Soyqırım muzeyi — Azərbaycan xalqının gələcək nəsillərinin qan yaddaşının qorunmasına və soyqırım qurbanlarının xatirəsinin əbədiləşdirilməsinə xidmət edən ağır bir tarixi hadisəni özündə əks etdirən nümunə.
24 fevral 2014-cü ildə Azərbaycan Respublikasının Hərbi Prokurorluğunun inzibati binasında Memorial Soyqırımı Muzeyinin açılışı olmuşdur. Muzey 4 bölmədən: tarix, deportasiya-repressiya, soyqırım və terror bölməsindən ibarət olmaqla cəmi 320 kvadratmetr sahədə yerləşib. Muzeyin girişində yerləşdirilmiş rəsm əsərləri soyqırım qurbanlarının matəm sükutunu özündə əks etdirir.
Muzey xalqımıza qarşı törədilmiş soyqırım, deportasiya, hərbi cinayətlər barədə xarici və azərbaycan müəllifəlirinin kitablarından ibarət zəngin kitab fondu ilə təchiz olunub. Tarix İnstitutunun və Hərbi Prokurorluğun əməkdaşları "Memorial Soyqırımı Muzeyi"ndə saxlanılan sənədlər və istintaq materialları əsasında yeni kitablar hazırlayırlar.
Gürcüstan tarixi memorialı
Gürcüstan tarixi memorialı (gürc. საქართველოს მემატიანე) – Tbilisi şəhərində, hündür təpə üzərində yerləşən və Zurab Seretelinin layihəsi əsasında hazırlanmış abidə kompleksi.
== Tarixi ==
Zurab Seretelinin layihəsi əsasında işlənmiş abidə kompleksinin yerində ilkin olaraq İosif Stalinin 100 metrlik nəhəng heykəlinin ucaldılması planlaşdırılırdı. Lakin, ideya Stalin tərəfindən bəyənilmir. O, həmin ərazidə hansısa böyük layihənin gerçəkləşdirilməli olduğunu desə də, belə layihəni gerçəkləşdirəcək sənətkar olmadığını bildirir. Gürcüstan tarixinə həsr edilmiş dəbdəbəli abidənin yaradılmasından əvvəl 1980-ci illərin ortalarına kimi ərazi boş qalmışdır.
Memorialın inşasına iyirmi il (1985-2003) vaxt sərf edilsə də, o, hələ də tamamlanmamış olaraq qalmaqdadır. Patriarx bəzi lövhələrdə qeyri-dəqiqliklər müşahidə etmiş və bundan sonra, həmin lövhələr yenidən işlənməsi üçün sökülərək emalatxanaya göndərilmişdir.
== Təsviri ==
Gürcüstan tarixi memorialı şəhər mərkəzindən 13 km aralıda, Tbilisi dənizi adlandırılan su anbarının sahilindəki hündür təpə üzərində yerləşir. Abidə dəniz səviyyəsindən 120 metr yüksəklikdə yerləşir.
Himeyuri memorialı
Himeyuri qülləsi (ひめゆりの塔, Himeyuri no to) – Yaponiyanın Okinava prefekturasının İtoman şəhərində yerləşən memorial abidə. Abidə İkinci dünya müharibəsi zamanı yaralı yapon əsgərlərə tibbi yardım göstərmiş Himeyuri tələbələrinə həsr olunmuşdur.
== Tarixi ==
"Himeyuri" sözü Okinava prefekturasının iki qadınlar məktəbini bildirmək üçün istifadə olunur: Okinava Normal Məktəbi və Okinava 1 Saylı Qızlar Liseyi. Bu söz adıçəkilən təhsil müəssisələrinin 1916-cı ildə yaratdıqları jurnalın adından yaranmışdır. Tezliklə bu məktəblərdə təhsil alan şəxslər Himeyuri tələbələri adlanmağa başlanmışdır.
İkinci dünya müharibəsi zamanı Himeyuri tələbələri Okinava döyüşündə yaralanan yapon əsgərlərə tibbi yardım göstərmək məqsədilə səfərbər olmuşdurlar. Müharibə nəticəsində əsgərlərə qayğı göstərən 136 Himeyuri tələbəsi və müəllimi ölmüşdür.
İkinci dünya müharibəsindən sonra Himeyuri tələbələrinin birinin qohumu Kinco Vaşin ərazi sakinləri ilə birlikdə insan qalıqlarını toplamağa başlamış və 1946-cı ildə bu abidənin əsasını qoymuşdur.
== Xüsusiyyətlər ==
Əsasən kenotaflardan ibarət olan abidə müharibə zamanı Himeyuri tələbələri tərəfindən yaradılmış Haebaru sahə xəstəxanasının ərazisində və eyniadlı mağaranın yaxınlığında yerləşir. Bu mağara Himeyuri tələbələri tərəfindən əsgərlərə tibbi yardım göstərmək üçün istifadə olunmuşdur.
Hiroşima Sülh Memorialı
Hiroşima Sülh Memorialı (yap. 広島平和記念碑 - Hiroşima heiva kinenhi) və ya daha çox Atomik Bomb Dome (Atom bombası Gümbəzi) və ya Genbaku Domu (Atom bombası Günbəzi - yap. 原爆ドーム) adı ilə tanınır — Yaponiyada tarixi abidə. Eyni adlı parkın bir hissəsi olan Hiroşima Sülh Memorialı 1996-cı ildə UNESCO-nun Dünya Mədəni İrsi siyahısına daxil edilib. Lakin bu proses də siyasi müdaxilələrdən yan keçməyib. Çin və ABŞ hökumətinin etirazlarına baxmayaraq, 1996-cı ilin dekabrında Genbaku Günbəzi ümumdünya mədəni və təbii irsin müdafiəsi Konvensiyasına əsasən UNESCO-nun Dünya Mədəni İrsi siyahısına daxil edilib. Tarixi binanın həmin siyahıya daxil edilməsi bəşəriyyət tarixində ilk dəfə insanların yaşadığı ərazilərdə nüvə silahının istiafdə edilməsi nəticəsində atom bombasının dağıdıcı təsirindən "sağ çıxması" və daha vacibi tikilinin sülhün rəmzi kimi təqdim olunması ilə əsaslandırılıb.
Binanın qalıqları 6 avqust 1945-ci ildə Hiroşimaya atılan atom bombasının təsiri nəticəsində həlak olanların xatirəsini yad etmək məqsədilə saxlanılıb. Bütövlükdə, atom bombasının təsiri nəticəsində Yaponiyada 70 mindən çox insan yerindəcə həlak olub daha 70 min nəfər isə radiasiyanın müxtəlif dərəcəli, ölümcül təsirlərinə məruz qalıblar.
O qədər də qeyri-adi tarixçəsi olmayan tikili hazırda yaponlar üçün unudulmaz və bir o qədər də yaxın keçmişin, daha da önəmlisi isə, dəhşətli və faciəli günün tarixinə çevrilib.
Linkoln memorialı
Linkoln memorialı ABŞ-nin paytaxtı Vaşinqtonda ABŞ prezidenti Abraham Linkolnun xatirəsinə inşa edilmiş bir abidədir.
Dözümlülüyü, dəqiqliyi və qətiyyəti simvollaşdırır. Henry Bacon tərəfindən, Afina Akropolundakı Parfenonu xatırladacaq üslubda tərtib edilmişdir; Hündürlüyü 13.4 m olan 36 sütuna malikdir. Kolorado mərmərindən hazırlanmış bu sütunların sayı ABŞ-nin Linkolnun dövründəki əyalətlərinin sayı qədərdir. Linkolnun 5.80 m hündürlüyündəki heykəli ağ Corciya mərmərindən düzəldilib və Tennesse mərmərindən düzəldilmiş bir özül üzərindədir. Daniel Chester French tərəfindən hazırlanan heykəl Nyu-Yorkdakı Piccirilli qardaşları tərəfindən mərmərə həkk edilmişdir.
Abidənin önündəki bir hovuzun üstündən şərqə, Vaşinqton abidəsi və Kapitola doğru baxır. Abidə içərisində, Lincolnun Gettyburg nitqi cənub divarına həkk edilmişdi və ikinci dəfə prezident seçildikdən sonra etdiyi çıxışı isə şimal divarına həkk olunmuşdur. Tavanda Jules Guerinin iki rəsm əsəri var; bunlardan biri Birləşmə və Tərəqqi, digəri Bir irqin azadlığını əldə etməsi adlanır.
Qarabağ müharibəsi memorialı
Qarabağ müharibəsi memorialı (Xocalı) — Xocalı rayonu Badara kəndində erməni separatçılarının ucaltdığı memorial.
Qarabağ müharibəsi tank memorialı (Əsgəran) — Xocalı rayonu Əsgəran qəsəbəsində erməni separatçılarının ucaltdığı memorial.
Qarabağ müharibəsi memorialı (Ağdərə) — Tərtər rayonu Talış kəndində erməni separatçılarının ucaltdığı memorial.
Qarabağ müharibəsi memorialı (Tərtər)
Qarabağ müharibəsi memorialı (erm. Արցախյան ազատամարտի հուշահամալիր, Artsaxyan azatamarti huşahamalir) — Azərbaycanın Tərtər rayonu ərazisində yerləşən Talış kəndində Qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikası tərəfindən Birinci Qarabağ müharibəsi (1988–1994) üçün ucaldılan memorial kompleksi. 1990-cı illərdə ucaldılan memorial həmçinin, İkinci Dünya müharibəsində həlak olan erməni əsilli döyüşçülər üçündür.
Qarabağ müharibəsi memorialı Qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikası (DQR) tərəfindən 1990-cı illərdə ucaldılmışdır. Memorial kompleksi ümummilli əhəmiyyətli abidə kimi Qondarma DQR-nın daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələri siyahısına "062" nömrəsi altında daxil edilmişdir.
2020-ci il sentyabrın 27-də Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən Ermənistan işğalı altında olan ərazilərin azad edilməsi üçün Vətən müharibəsi başladılmışdır. Azərbaycan hərbçiləri 3 oktyabr tarixində Tərtər rayonunun Talış kəndini tamamilə işğaldan azad etmişdir. Döyüşlər zamanı memorial dağılmışdır.
Memorial kompleksinin hündürlüyü 48 metr, eni 38 isə metrdir. Memorial 3 hissədən – iki qartal heykəlindən, daşlardan və İkinci Dünya müharibəsində həlak olan Talış kəndi sakinləri üçün xatirə lövhəsindən ibarətdir.
Qarabağ müharibəsi memorialı (Xocalı)
Qarabağ müharibəsi memorialı (erm. Արցախյան ազատամարտի հուշահամալիր, Artsaxyan azatamarti huşahamalir) — Azərbaycanın Xocalı rayonu ərazisində yerləşən Badara kəndində Qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikası tərəfindən Birinci Qarabağ müharibəsində (1988–1994) həlak olan erməni hərbçilər üçün ucaldılan memorial kompleksi.
Dağlıq Qarabağ münaqişəsi 1988-ci ildə bölgənin erməni əhalisinin Azərbaycan SSR-dən ayrılaraq Ermənistan SSR-yə qoşulmaq istəməsi ilə başlamışdır. 1991-ci ildə münaqişə artıq müstəqil Azərbaycan ilə Ermənistan respublikaları arasında genişmiqyaslı müharibəyə çevrilmişdir. Birinci Qarabağ müharibəsində Badara kəndindən 155 nəfər erməni hərbçi iştirak etmiş, onlardan 22-si döyüş əməliyyatları zamanı həlak olmuşdur.
2013-cü ildə Qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikası (DQR) tərəfindən müharibədə həlak olan 22 erməni hərbçisinin xatirəsini yad etmək üçün Badara kəndinin girişində Qarabağ müharibəsi memorialı inşa edilmişdir. Memorial kompleksinin memarı Vladimir Sarkisyandır. İnşaat işləri üçün Suren Xaçatryan, Aleksandr Musayelyan, Gerasim Barseğyan və "Artsax Azadlıq Döyüşçüləri" Birliyi maliyyə ayırmışdır. Memorial kompleksinin açılış mərasimi 20 may 2013-cü il tarixində Qondarma DQR-nın keçmiş prezidenti Bako Saakyan, Qondarma DQR Milli Məclisinin sədri Aşot Qulyan, Qondarma DQR Müdafiə Ordusu komandiri Movzes Akopyan, Erməni Qriqorian Kilsəsinə bağlı fəaliyyət göstərən Qarabağ yeparxiyasının baş yepiskopu Pargev Martirosyan və digər rəsmi şəxslərin iştirakı ilə baş tutmuşdur.
Memorial kompleksi Badara kəndinə girən yoldan bir az yuxarıda yerləşən bir təpədə inşa edilmişdir.
Qarabağ müharibəsi tank memorialı (Əsgəran)
Qarabağ müharibəsi tank memorialı (erm. Արցախյան ազատամարտի տանկ-հուշարձան, Artsaxyan azatamarti tank-huşardzan) — Azərbaycanın Xocalı rayonu ərazisində yerləşən Əsgəran qəsəbəsində Qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikası tərəfindən Birinci Qarabağ müharibəsi (1988–1994) üçün ucaldılan tank memorialı.
Tank memorialı erməni separatçı qüvvələri tərəfindən 1992-ci ildə Şuşanın işğalının xatirəsinə ucaldılmışdır. Memorialı Qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikasının (DQR) yüksək vəzifəli şəxsləri və hərbi xadimləri ziyarət etmişdir. Tank memorialı hərbi silahlı qüvvələrin andiçmə mərasimi zamanı ucalmışdır. Mərasimdə Ermənistanın müdafiə naziri Vigen Sarkisyan, Qondarma DQR Müdafiə Ordusu komandiri Levon Mnatsakanyan və digər yüksək vəzifəli şəxslər iştirak etmişdir.
Memorial Əsgəran–Ağdam yolunun sol tərəfindəki kiçik bir təpədə ucaldılmışdır. Memorial üzərində "T-72" tankı olan daş postamentdən və ona bitişik parkdan ibarətdir. Həmin "T-72" tankı Ağdamın işğalında iştirak etmişdir.
Quba memorialı
Quba Soyqırımı Memorial Kompleksi – 1918-ci ildə bolşevik-erməni silahlı dəstələrinin Azərbaycan torpaqlarında həyata keçirdikləri kütləvi qırğınlar nəticəsində həlak olan on minlərlə azərbaycanlının xatirəsinə ucaldılıb.
30 dekabr 2009-cu ildə Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyev erməni millətçilərinin Azərbaycana qarşı ərazi iddialarını və təcavüz siyasətini, qanlı cinayətlərini dünya ictimaiyyətinə çatdırmaq, gələcək nəsillərin milli yaddaşını qorumaq və soyqırım qurbanlarının xatirəsini əbədiləşdirmək məqsədi ilə Quba şəhərində “Soyqırım Memorial Kompleksi”nin yaradılması haqqında sərəncam imzalayıb.
2013-cü il sentyabrın 18-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev və xanımı Mehriban Əliyeva Quba Soyqırımı Memorial Kompleksinin açılışın ediblər.
Abidə üç hissədən: sivriuclu bıçaqları xatırladan iki konstruksiya – giriş və çıxışdan, mərkəzində qara xatirə daşı yerləşən əsas zaldan ibarətdir.
Abidənin iti ucları şiddətli ağrını təcəssüm etdirir. İti ucların yerin altından üzə çıxması həqiqəti gizlətməyin mümkünsüz olduğunu əks etdirir.
Abidə bütövlükdə brutto-betondan hazırlanıb. Faciə qurbanlarının xatirəsinə matəm sükutunu təcəssüm etdirmək məqsədilə layihədə hər hansı bəzəkdən imtina edilib.
Abidə-muzeyin ekspozisiyasında 1918-ci il mart-iyul aylarında Bakı quberniyasının 5 qəzasında – Bakı, Şamaxı, Quba, Cavad və Göyçayda müsəlman əhalinin soyqırımı tarixi öz əksini tapıb. 19 bölmədən ibarət muzey ekspozisiyası Azərbaycan, rus və ingilis dillərində təqdim olunur.
Sambek yüksəkliyi şöhrət memorialı
Sambek yüksəkliyi şöhrət memorialı — Rostov vilayəti Neklinnovski rayonu Sambek qəsəbəsindən bir qədər aralıda yerləşən memorial abidə kompleksi. Kompleks 130 və 416 atıcı diviziyalarının Taqanroqun alınmasındakı xidmətlərinə görə qoyulmuşdur. Bu diviziyalar fəxri "Taqanroq diviziyası" adın layiq görülmüşlər.
Abidə kompleksinin müəllifi bakılı heykəltaraş Elcan Seyfulla oğlu Şamilov və rostovlu V. İ. və İ. V. Qriqor.
Abidə kəndin ətrafında ən hündür nöqtədə, vaxtı mövcid olan səngərlərin yerində, pulemyotların yerləşdirildiyi ərazidə ucaldılmışdır.
Abidə iki beton lövhədən ibarətdir. Mərkəzdə ayrılmış abidə iki hissədən ibarətdir. Bu isə Taqanroqun azad olunmasında iştirak etmiş iki atıcı diviziyanı tərənnüm edir. Bu abidə bütün Rostov vilayəti ərazisində ən böyük memorial abidədir.
Abidə 7 may 1980-ci ildə Azərbaycan SSR MK baş katibi Heydər Əliyev başda olmaqla Azərbaycandan gəlmiş nümayəndə heyətinin iştirakı ilə açılmışdır.
Spaldinq Müharibə Memorialı
Spaldinq Müharibə Memorialı — İngiltərənin şərqində yerləşən Linkolnşir, Spaldinqdəki Ayskofi Zalında Birinci Dünya Müharibəsi memorialıdır. Memar Ser Edvin Lütyens tərəfindən dizayn edilmişdir. Spaldinqdən müharibədə ölənlərin xatirəsinə memorial ucaldılması təklifini 1918-ci ilin yanvarında Barbara Maklaren etmişdir. Onun bölgə parlamentinin üzvü olan həyat yoldaşı da müharibə zamanı hava qəzasında öldürülmüşdü. Barbara mövcud ailə əlaqələri vasitəsiylə Lütyenslə təmas qurdu və memar ortasında xaç olacaq, dairəvi hovuzla əhatələnən memorial monastır üçün layihə hazırladı.
Memorial yerli bölgə şurasının sahib olduğu rəsmi Akskofi bağçalarında inşa edilməli idi. Barbara bu təklifi şuraya bildirdiyi zaman icma daxilində ciddi müzakirələrə səbəb oldu və çoxlu sayda müxtəlif planlar təklid edildi. 1919-cu ildə reallaşan ictimai yığıncaqdan sonra Barbaranın təklifinin kiçildilmiş versiyası qəsəbənin taxıl mübadilə binasında bir saatla birlikdə üstün tutulan seçim kimi formalaşdı.
Memorialın hazırlanmasına ümumi 3.500£ lazım idi. Barbara və qayınatası bu məbləğın 1.000£-u qarşıladı, onun qayını isə bir cüt rənglənmiş daş bayraqlar bağışladı.
Qarabağ müharibəsi memorialı (Ağdərə)
Qarabağ müharibəsi memorialı (erm. Արցախյան ազատամարտի հուշահամալիր, Artsaxyan azatamarti huşahamalir) — Azərbaycanın Tərtər rayonu ərazisində yerləşən Talış kəndində Qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikası tərəfindən Birinci Qarabağ müharibəsi (1988–1994) üçün ucaldılan memorial kompleksi. 1990-cı illərdə ucaldılan memorial həmçinin, İkinci Dünya müharibəsində həlak olan erməni əsilli döyüşçülər üçündür.
Qarabağ müharibəsi memorialı Qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikası (DQR) tərəfindən 1990-cı illərdə ucaldılmışdır. Memorial kompleksi ümummilli əhəmiyyətli abidə kimi Qondarma DQR-nın daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələri siyahısına "062" nömrəsi altında daxil edilmişdir.
2020-ci il sentyabrın 27-də Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən Ermənistan işğalı altında olan ərazilərin azad edilməsi üçün Vətən müharibəsi başladılmışdır. Azərbaycan hərbçiləri 3 oktyabr tarixində Tərtər rayonunun Talış kəndini tamamilə işğaldan azad etmişdir. Döyüşlər zamanı memorial dağılmışdır.
Memorial kompleksinin hündürlüyü 48 metr, eni 38 isə metrdir. Memorial 3 hissədən – iki qartal heykəlindən, daşlardan və İkinci Dünya müharibəsində həlak olan Talış kəndi sakinləri üçün xatirə lövhəsindən ibarətdir.
Böyük Şərqi Yaponiya Zəlzələsi və Nüvə Fəlakəti Memorial Muzeyi
Böyük Şərqi Yaponiya Zəlzələsi və Nüvə Fəlakəti Memorial Muzeyi (東日本大震災・原子力災害伝承館) – Yaponiyanın Fukuşima prefekturasının Futaba qəsəbəsində yerləşən muzey. Muzey 2011-ci ilin martında Yaponiyanın şərqində baş vermiş Tohoku zəlzələsi və sunamisi, eləcə də, Fukişima-1 AES nüvə fəlakəti hadisəsinə həsr olunmuşdur.
== Tarix ==
Muzey Fukuşima prefekturasının hökuməti tərəfindən tikilmiş və 20 sentyabr 2020-ci ildə açılmışdır. 1 oktyabrda muzeydə Futaba Biznes İnkubasiyası və İcma Mərkəzinin açılışı baş tutmuşdur.
== Xüsusiyyətlər ==
Muzeyin məqsədi 2011-ci ildə baş vermiş Tohoku zəlzələsi və sunamisi fəlakətinin səbəb olduğu dağıntılar, eləcə də, fəlakətdən sonra aparılmış yenidənqurma işləri haqqında məlumat verməkdir. Muzeyin yerləşdiyi ərazi həm zəlzələ, həm sunami, həm də nüvə fəlakətinin fəsadları ilə üzləşmişdir. Muzey Fukuşima-1 AES-dən cəmi 4 kilometr uzaqlıqda tikilmişdir.
Muzey üçmərtəbəlidir və ümumi sahəsi 5.256 ㎡ təşkil edir. Muzeyin divarlarında və tavanında quraşdırılmış yeddi ekranda fəlakətin detalları və təxliyə haqqında videomateriallar nümayiş etdirilir. Ziyarətçilər fəlakət haqqında fotoların sərgiləndiyi ikinci mərtəbəyə qalxmaq üçün qıvrılmış pandusdan istifadə edirlər.
Böyük Şərqi Yaponiya Zəlzələsinin Dağıntıları Kesennuma Şəhər Memorial Muzeyi
Böyük Şərqi Yaponiya Zəlzələsinin Dağıntıları Kesennuma Şəhər Memorial Muzeyi (気仙沼市東日本大震災遺構・伝承館) – Yaponiyanın Miyaqi prefekturasının Kesennuma şəhərində yerləşən muzey. 2011-ci ilin martında Yaponiyada baş vermiş Tohoku zəlzələsi və sunamisinin səbəb olduğu dağıntılara həsr olunmuşdur.
== Tarixi ==
Muzeyin rəsmi açılışı 10 mart 2019-cu ildə baş tutmuşdur. Fəaliyyətinin ilk bir ili ərazində 100.000-ə yaxın ziyarətçi qəbul etmişdir.
== Xüsusiyyətlər ==
Muzey keçmiş Kesennuma Koyo liseyinin dördmərtəbəli binasının ərazisində yerləşir. 2011-ci ildə baş vermiş Tohoku zəlzələsi və sunamisi zamanı liseyin 170 şagirdi təxliyə edilmişdir. Zərər görmüş lisey və ətrafındakı digər tikililərin mühafizə olunmuş dağıntıları muzeyin əsasını təşkil edir. Muzey fəlakətin səbəb olduğu dağıntıları nümayiş etdirmək məqsədini daşıyır.
Muzeyin dağıntılar sahəsində heç bir işçi yoxdur və heç bir şeyə toxunulmayıb. Otaqların şüşəsi sındığı üçün interyeri xarici təsirlərdən qoruyan heç bir vasitə yoxdur.
77-ci atıcı diviziyanın əsgərlərinə həsr olunmuş memorial
S.Orjonikidze adına Qırmızı Bayraqlı Suvorov ordenli 77-ci atıcı Simferopol Diviziyasının əsgərlərinə abidə — İkinci Dünya Müharibəsi illərində Krımın azad edilməsində və Sapun dağına hücumda iştirak edən milli 77-ci atıcı diviziyasının azərbaycanlı döyüşçülərinin şərəfinə Sevastopol şəhərində Sapun dağında quraşdırılmış xatirə kompleksi.
== Tarixi hadisələr ==
1943-cü ilin yaz-yay aylarında milli 77-ci atıcı diviziyası Azərbaycandan 1500 döyüşçü və komandirdən ibarət dəstə ilə möhkəmləndirildi. 1944-cü il aprelin 13-də 77-ci atıcı diviziya Qırmızı Ordunun digər hərbi birləşmələri və hissələri ilə birlikdə minə yaxın nasisti əsir götürərək Simferopolu azad etdi. SSRİ Ali Sovetinin Rəyasət Heyətinin fərmanı ilə bu qəhrəmanlığa görə diviziyaya "Simferopol" fəxri adı verildi. Hərbi hissənin 613 döyüşçü və diviziya komandiri SSRİ-nin orden və medallarına layiq görüldü.
1944-cü il mayın 7-də səhər 10.30-da Sovet qoşunları Sapundağ - Karan ərazisinə hücum etdi. Bütün cəbhəboyu qanlı döyüşlər başladı. Döyüş hər xəndək üçün saatlarla davam etdiyi Sapundağı bölgəsində xüsusilə şiddətli idi. Saat 19.30-da 77-ci və 32-ci Qvardiya atıcı diviziyalarının əsgərləri ilk olaraq Sapun dağının zirvəsinə çatdılar. 77-ci diviziyanın döyüşçüsü Əbdüləziz Qurbanov düşmən atəşi altında hücum zamanı zirvəyə çatdı və Sapundağının üstünə Qırmızı Bayraq sancdı.
77 –ci atıcı diviziyanın əsgərlərinə həsr olunmuş memorial
S.Orjonikidze adına Qırmızı Bayraqlı Suvorov ordenli 77-ci atıcı Simferopol Diviziyasının əsgərlərinə abidə — İkinci Dünya Müharibəsi illərində Krımın azad edilməsində və Sapun dağına hücumda iştirak edən milli 77-ci atıcı diviziyasının azərbaycanlı döyüşçülərinin şərəfinə Sevastopol şəhərində Sapun dağında quraşdırılmış xatirə kompleksi.
== Tarixi hadisələr ==
1943-cü ilin yaz-yay aylarında milli 77-ci atıcı diviziyası Azərbaycandan 1500 döyüşçü və komandirdən ibarət dəstə ilə möhkəmləndirildi. 1944-cü il aprelin 13-də 77-ci atıcı diviziya Qırmızı Ordunun digər hərbi birləşmələri və hissələri ilə birlikdə minə yaxın nasisti əsir götürərək Simferopolu azad etdi. SSRİ Ali Sovetinin Rəyasət Heyətinin fərmanı ilə bu qəhrəmanlığa görə diviziyaya "Simferopol" fəxri adı verildi. Hərbi hissənin 613 döyüşçü və diviziya komandiri SSRİ-nin orden və medallarına layiq görüldü.
1944-cü il mayın 7-də səhər 10.30-da Sovet qoşunları Sapundağ - Karan ərazisinə hücum etdi. Bütün cəbhəboyu qanlı döyüşlər başladı. Döyüş hər xəndək üçün saatlarla davam etdiyi Sapundağı bölgəsində xüsusilə şiddətli idi. Saat 19.30-da 77-ci və 32-ci Qvardiya atıcı diviziyalarının əsgərləri ilk olaraq Sapun dağının zirvəsinə çatdılar. 77-ci diviziyanın döyüşçüsü Əbdüləziz Qurbanov düşmən atəşi altında hücum zamanı zirvəyə çatdı və Sapundağının üstünə Qırmızı Bayraq sancdı.