Sürməli mahalı

Sürməli mahalı — indiki Ermənistanda mövcud olan azərbaycanlıların yaşadığı mahal. Sürməli mahalı İrəvan xanlığının tərkibinə daxil olmuşdur. Sonra mahal ərazisinsə Eçmiədzin qəzası təşkil olmuşdur.

Sürməli mahalı

1728-ci ilin icmal dəftərinə görə Osmanlı İmperiyasının İrəvan əyalətinin İrəvan livasınə tabe olan Sürməli nahiyəsində aşağıdakı kəndlər mövcud idi:

1826–1828-ci illər Rusiya-İran və 1828–1829-cu illər Rusiya-Türkiyə müharibələri nəticəsində Sürməli mahalında dağıdılmış kəndlərin siyahısı

1. Vəlican, 2. Talasavan, 3. Abbasabad, 4. Sərhəngabad, 5. Rəsullu, 6. Zəngan, 7. Hacı Abbas, 8. Saxsalı, 9. Atlıca, 10. Qaracılı, 11. Mərhava, 12. Çıraxlı, 13. İstinax-Çıraxlı, 14. Urumuş, 15. Ərköv, 16. Göyumus, 17. Qurğan, 18. Qaraçay, 19. Əli Malik, 20. Zor, 21. Əlikeçən, 22. Quşçu, 23. Karvansaray, 24. Əsmə, 25. Quyuça, 26. Çıraxçı, 27. Sarı Hasar, 28. Muça.

1828-ci ildə Sürməli mahalında mövcud olan kəndlərin siyahısı

1. Arkuri, 2. Rəhmətabad (Ramazankəndi), 3. Həsənabad, 4. Süleymanabad, 5. Cənnətabad, 6. Daşburun, 7. Toxanşahlı Qacar, 8. Göycəli, 9. Toxanşahlı Bayat, 10. Şirəci, 11. Səfərqulu, 12. Əlican, 13. Hüseyn kəndi, 14. Mürşüd Əliqışlağı, 15. Zülfüqar, 16. Tecirli, 17. Evcilər, 18. Amarat, 19. Nəcəf Əli, 20. Qazıqışlağı, 21. Ələtli, 22. Panik, 23. Qızıl Zakir, 24. Qazançı, 25. Sarıçoban, 26. Ağaver, 27. Ağməhəmməd, 28. Ərəbkirli, 29. Molla Əhməd, 30. Yaycı, 31. Quzukənd, 32. Qasımcan, 33. Blur, 34. Ağ veis, 35. Əli Qəmərli, 36. Xoşxəbər, 37. Xəlifəli, 38. İydir, 39. İbrahimabad, 40. Baharlı, 41. Arxacı, 42. Mələkli, 43. Qaraqoyunlu, 44. Daşlıca, 45. Siçanlı, 46. Qızılqula, 47. Güllücə, 48. Molla Qəmər, 49. Çançavat, 50. Qulp.

• VAQİF ARZUMANLI, NAZİM MUSTAFA, "TARİXİN QARA SƏHİFƏLƏRİ. Deportasiya. Soyqırım. Qaçqınlıq", AZƏRBAYCAN MİLLİ ELMLƏR AKADEMİYASININ MİLLİ MÜNASİBƏTLƏR İNSTİTUTU, Bakı, "Qartal, 1998 (ELMİ REDAKTOR : professor TEYMUR ƏHMƏDLİ)

1. Azərbaycan Respublikası prezidentinin 18 dekabr 1997-ci il tarixli "1948–1953-cü illərdə azərbaycanlıların Ermənistan SSR ərazisindəki tarixi-etnik torpaqlarından kütləvi deportasiyası haqqında" fərmanı
2. Azərbaycan Respublikası prezidentinin 26 mart 1998-ci il tarixli "Azərbaycanlıların soyqırımı haqqında" fərmanı
3. Петрушевский И.П., Очерки по истории феодальных отношений в Азербайджане и Армении в XYI — начале XIX в., Ленинград, 1949
4. Байбуртян В.А., Армянская колония Новой Джульфы в XYII веке, Иряван, 1969
5. Тер-Мкртчян Л.Х., Армения под властью Надир шаха. Москва, 1963
6. Езов Г.А., Сношение Петра Великого с Армянским народом, СПб, 1898
7. Мамедов С.А., Азербайджан по источникам XV — первой половины XVIII вв., Бакы, 1993 Шопен И., #Шопен И., Исторический памятник состояния Армянской области в эпоху его присоединения к Российской империи, СПб 1852
8. Azərbaycan tarixi üzrə qaynaqlar, Bakı, 1989
9. Enikolopov İ. K., Qriboedov i Vostok, İrəvan 1954
10. Qлинка Н.С., Описания переселения армян Aзербайджанских в пределы России, M.1831
11. Kemal Beydilli, 1828–1829. Osmanlı — Rus savaşında Doğu Anadoludan Rusiyaya Köçürülen Ermeniler, X T. T. K. konqresinde sunulan tebliğ, Ankara,1986
12. Hovannesiyan R., Armenia on the Road to Independence, Los Angeles, 1976
13. Обозрение Российских владений за Кавказом в статистическом, этнографическом, топогрфическом и финансовом отношениях, СПб, 1836
14. Материалы для изучения экономического быта государственных крестьян Закавказского края, Tiflis, 1885
15. Величко В.Л., Кавказ. Русское дело и междуплеменные вопросы, С.Петербург, 1904
16. "Армянский геноцид". Миф и реальность. Справочник фактов и документов, Б.1992
17. Hüsyin Baykara., Azərbaycan istiqlal mücadiləsi tarixi, Bakı, 1992
18. Cahangir Zeynaloğlu, Müxtəsər Azərbaycan tarixi, Bakı, 1992
19. Заварян С., Экономические условия Карабаха и голод 1906–1907 г., Перевод с армянского, С.Петербург, 1907
20. Готлиб В.В., Тайная дипломатия во время первой мировой войны, М.1960
21. Suleyman Kocabas, Tarihte Turk-Rus Mucadelesi, Istanbul, 1989
22. Шахдин И., Дашнакцутюн на службе русской белогвардейщины и английского командования на Кавказе, Bakı, 1990
23. Cəmil Həsənov. Azərbaycan beynəlxalq münasibətlər sistemində, 1918–1920-ci illər, Bakı, 1993
24. Məmməd Sadıq Aran. "Qardaş köməyi" məqaləsi;1951; Bax: "Ədəbiyyət və incəsənət" qəzeti, 2 oktyabr 1990-cı il.
25. Azərbaycan Respublikası MDSPİHA, f.276, s.8, iş 463, v.23; Bax: Bəxtiyar Nəcəfov, Лицо врага (История Армянского национализма в Закавказье в конце XIX начале XX в.), Bakı, 1993
26. Грибойедов А., Seçilmiş əsərləri, 2-ci cild, Moskva, 1977.

• [1]