Qırxbulaq mahalı

Qırxbulaq nahiyəsi — XVIII əsr-XIX əsrlər. İnzibati ərazi. Adı Qırxbulaq çayının adındandır. 1728-ci ildə Osmanlı dövründə inzibati-ərazi vahidi. İrəvan əyalətinin nahiyəsi İndiki Ermənistanda mövcud olan azərbaycanlıların yaşadığı mahal. Osmanlı dönəmində Qırxbulaq nahiyəsi davamı olan Qırxbulaq mahalı İrəvan xanlığının tərkibinə daxil olmuşdur. Sonra mahal ərazisində Ellər rayonu təşkil olmuşdur.

1728-ci ilin icmal dəftərinə görə Osmanlı İmperiyasının İrəvan əyalətinə tabe olan Qırxbulaq nahiyəsində aşağıdakı kəndlər mövcud idi:

• Yeqavert kəndi. Gəlir:100.000 ağça
• Kanakir kəndi. Gəlir: 50.000 ağça
• Ərinc kəndi və Məqhud məzrə`əsi. Gəlir: 15.100 ağça
• Çölməkçi kəndi. Gəlir: 5.040 ağça
• Yelqovan kəndi. Gəlir: 9.000 ağça
• Zak kəndi. Gəlir: 10.000 ağça
• Kəmris kəndi. Gəlir: 8.000 ağça
• Çatqırani-zimmi kəndi. Gəlir: 5.000 ağça
• Ərzni kəndi. Gəlir: 6.000 ağça
• Ərzkan kəndi. Gəlir: 25.000 ağça
• Mehmandari-Şollu kəndi. Gəlir: 3.500 ağça
• Dəmirçiliye-Şollu kəndi. Gəlir: 13.000 ağça
• Xaçaparaq kəndi. Gəlir: 30.000 ağça
• Hacı İlyas kəndi. Gəlir: 3.500 ağça
• Donuzpayan kəndi. Gəlir: 12.000 ağça
• Yuxarı Göykənd. Gəlir: 12.000 ağça
• Aşağı Göykənd. Gəlir: 10.000 ağça
• Noregiğ kəndi. Gəlir: 8.000 ağça
• Beçni kəndi. Gəlir: 18.000 ağça
• Şeyx Kəlul kəndi. Gəlir: 4.000 ağça
• Köhnə Dəlilər kəndi. Gəlir 4.000 ağça
• Çərəçür kəndinin yaxınlığında yerləşən Böyük Ağviran kəndi. Gəlir: 4.000 ağça
• Dəlilər kəndinin yaxınlığında olan İşxavənk məzrə`əsi. Gəlir: 4.000 ağça
• Dəlilər kəndinin yaxınlığında yerləşən Baba Çərçür kəndi. Kəndin başqa adı Məhəmmədkənddir. Gəlir: 7.200 ağça
• Ağviran kəndinin yaxınlığında yerləşən Qızılviran kəndi. Gəlir: 2.700 ağça
• Qarğılıq kəndi. Gəlir: 3.000 ağça
• Yeni qışlaq kəndi. Kəndin başqa adı Əxi təpəsidir. Gəlir: 3.000 ağça Keçili və
• Kənzək kəndləri. Gəlir: 2.000 ağça
• İmadi-açur (?) qışlağı. Gəlir: 3.000 ağça

ZEAMƏT VƏ TİMARLAR

İbrahim Əhməd oğlunun adına olan zeamət.

• Xaçaparaq kəndinin yaxınlığında yerləşən Arebat kəndi. Gəlir: 20.000 ağça.

İsmayıl Abdulla oğlunun adına olan timar

• Aran kəndi. Gəlir: 3.500 ağça

Mustafa Həsən oğlunun adına olan timar.

• Zaq kəndinin yaxınlığında yerləşən Tərkivan kəndi. Gəlir: 3.200 ağça.

Bəkir İbrahim oğlunun adına olan timar.

• Şahab kəndi və Yardəsti məzrə`əsi. Gəlir: 4.500 ağça

Həsənin adına olan timar.

• Ağazor kəndi. Gəlir: 5.000 ağça

Məhəmməd Mahmud oğlunun adına olan timar.

• Qaraca Örən kəndi. Kənddə heç kim yaşamır. Gəlir: 3.000 ağça

Həsənin adına olan timar.

• Kürəcik kəndi. Gəlir: 3.000 ağça

Dərviş İsmayıl oğlunun adına olan timar.

• Tezxarab kəndi. Gəlir: 3.000 ağça

Həsən Hüseyn oğlunun adına olan timar.

• Kəngi kəndi. Gəlir: 4.200 ağça
• Qaraqaş kəndi. Gəlir: 3.000 ağça

Xəlilin adına olan timar.

• Böyrüdəlik kəndi. Gəlir: 3.500 ağça

Əlhac Bəkirin adına olan timar.

• Ərzqan kəndinin yaxınlığında yerləşən Haks kəndi. Gəlir: 8.000 ağça
• Kərəcxana məzrə`əsi. Gəlir: 3.000 ağça

Məhəmməd Abdulla oğlunun adına olan timar.

• Ərzqan kəndinin yaxınlığında yerləşən Dəlilər kəndi. Gəlir: 3.500 ağça.

Əlinin adına olan timar.

• Kütüran kəndi. Gəlir: 6.000 ağça

Xəlilin adına olan timar.

• Dəlilər kəndinin yaxınlığında yerləşən Horet kəndi. Kəndin başqa adı Kərəburundur. Gəlir: 3.000 ağça

Hacı Bəkir Həmzə oğlunun adına olan timar.

• Keşişkənd. Gəlir: 5.000 ağça
• Bekin kəndi və Alçakilsə məzrə`əsi. Gəlir: 14.000 ağça^[1]

1826–1828-ci illər Rusiya-İran və 1828–1829-cu illər Rusiya-Türkiyə müharibələri nəticəsində Qırxbulaq mahalında dağıdılmış kəndlərin siyahısı

1. Küzəcik, 2.İynədüz, 3.Güllücə, 4.Qaracaörən, 5.Tecrəbək, 6.Bezaklı, 7.Qaraqala,8. Qatırçay (Heydərgöl), 9.Ərzap, 10.Norinus, 11.Damcılı, 12.Kitikən (Kətiqut) 13.Quyulu, 14.Qızılqala (Qırxbulaq), 15.Tezxaraba, 16.Babacur, 17.Damagirməz, 18.Dəlləkli, 19.Kankan, 20.Göykilsə, 21.Yaycı, 22.Qızılqala, 23.Çobangərəkməz (Qırxbulaq), 24.Azaklar, 25.Əkikənd (Muradtəpə), 26.Ərzni

1828-ci ildə Qırxbulaq mahalında mövcud olan kəndlərin siyahısı

1.Voxçaberd, 2. Məngüs, 3.Cüvriş, 4.Kamal (Qırxbulaq), 5. Tutiya, 6.Zar, 7.Çatqıran, 8. Kəmrəz, 9.Ağadərəsi, 10.Başkənd, 11.Şahab, 12.Ərəmus, 13.Dizək, 14.Ərinc, 15.Avan, 16.Çalmaxçı, 17.Kanakir, 18.Kətran, 19.Pütkni, 20.Məəgüb, 21.Ellər, 22.Yelqovan.

1905 Qırxbulaq mahalında dağıdılmış kəndlərin siyahısı

1.Kamal (Qırxbulaq) 2. Məngüs 3. Tutiyə

• VAQİF ARZUMANLI, NAZİM MUSTAFA, "TARİXİN QARA SƏHİFƏLƏRİ. Deportasiya. Soyqırım. Qaçqınlıq", AZƏRBAYCAN MİLLİ ELMLƏR AKADEMİYASININ MİLLİ MÜNASİBƏTLƏR İNSTİTUTU, Bakı, "Qartal, 1998 (ELMİ REDAKTOR : professor TEYMUR ƏHMƏDLİ)

1. Azərbaycan Respublikası prezidentinin 18 dekabr 1997-ci il tarixli "1948–1953-cü illərdə azərbaycanlıların Ermənistan SSR ərazisindəki tarixi-etnik torpaqlarından kütləvi deportasiyası haqqında" fərmanı
2. Azərbaycan Respublikası prezidentinin 26 mart 1998-ci il tarixli "Azərbaycanlıların soyqırımı haqqında" fərmanı
3. Петрушевский И.П., Очерки по истории феодальных отношений в Азербайджане и Армении в XYI — начале XIX в., Ленинград, 1949
4. Байбуртян В.А., Армянская колония Новой Джульфы в XYII веке, Иряван, 1969
5. Тер-Мкртчян Л.Х., Армения под властью Надир шаха. Москва, 1963
6. Езов Г.А., Сношение Петра Великого с Армянским народом, СПб, 1898
7. Мамедов С.А., Азербайджан по источникам XV — первой половины XVIII вв., Бакы, 1993 Шопен И., #Шопен И., Исторический памятник состояния Армянской области в эпоху его присоединения к Российской империи, СПб 1852
8. Azərbaycan tarixi üzrə qaynaqlar, Bakı, 1989
9. Enikolopov İ. K., Qriboedov i Vostok, İrəvan 1954
10. Qлинка Н.С., Описания переселения армян Aзербайджанских в пределы России, M.1831
11. Kemal Beydilli, 1828–1829. Osmanlı — Rus savaşında Doğu Anadoludan Rusiyaya Köçürülen Ermeniler, X T. T. K. konqresinde sunulan tebliğ, Ankara,1986
12. Hovannesiyan R., Armenia on the Road to Independence, Los Angeles, 1976
13. Обозрение Российских владений за Кавказом в статистическом, этнографическом, топогрфическом и финансовом отношениях, СПб, 1836
14. Материалы для изучения экономического быта государственных крестьян Закавказского края, Tiflis, 1885
15. Величко В.Л., Кавказ. Русское дело и междуплеменные вопросы, С.Петербург, 1904
16. "Армянский геноцид". Миф и реальность. Справочник фактов и документов, Б.1992
17. Hüsyin Baykara., Azərbaycan istiqlal mücadiləsi tarixi, Bakı, 1992
18. Cahangir Zeynaloğlu, Müxtəsər Azərbaycan tarixi, Bakı, 1992
19. Заварян С., Экономические условия Карабаха и голод 1906–1907 г., Перевод с армянского, С.Петербург, 1907
20. Готлиб В.В., Тайная дипломатия во время первой мировой войны, М.1960
21. Suleyman Kocabas, Tarihte Turk-Rus Mucadelesi, Istanbul, 1989
22. Шахдин И., Дашнакцутюн на службе русской белогвардейщины и английского командования на Кавказе, Bakı, 1990
23. Cəmil Həsənov. Azərbaycan beynəlxalq münasibətlər sistemində, 1918–1920-ci illər, Bakı, 1993
24. Məmməd Sadıq Aran. "Qardaş köməyi" məqaləsi;1951; Bax: "Ədəbiyyət və incəsənət" qəzeti, 2 oktyabr 1990-cı il.
25. Azərbaycan Respublikası MDSPİHA, f.276, s.8, iş 463, v.23; Bax: Bəxtiyar Nəcəfov, Лицо врага (История Армянского национализма в Закавказье в конце XIX начале XX в.), Bakı, 1993
26. Грибойедов А., Seçilmiş əsərləri, 2-ci cild, Moskva, 1977.

• [1]

1. ↑ [2] ^{[ölü keçid]}