Antanta

Antanta (fr. Entente — saziş) — Almaniya tərəfindən gözlənilən təcavüzə qarşı 1904–1907-ci illərdə yaradılmış B.Britaniya-Rusiya-Fransa kollektiv müdafiə ittifaqı. Sonralar 1915-ci ildə İtaliya və Yaponiya da bu ittifaqa qoşuldu. == Tarixi == İttifaqın adı 1904-cü il ingilis-fransız müqaviləsinin mətnində fransız sözü olan "entente cordial" ("antant kordivl" kimi tələffüz edilir) — "qəlblər və ya ürəklər razılığı" kimi izah edilmişdir. Sonralar ona 20-dən çox dövlət qoşulmuşdur. Birinci dünya müharibəsi illərində B.Britaniya, Fransa və Rusiyaya qoşularaq Almaniya blokuna (Almaniya, Avstriya — Macarıstan, Osmanlı imperiyası, Bolqarıstan) qarşı vuruşan dövlətlər də Antanta ölkələri adlandırılmışdır. Anti-Almaniya mövqeyi tutan dövlətlərin sayı çox olsa da, onların bir çox Almaniyaya qarşı hərbi əməliyyatlar da iştirak etmirdilər. Məsələn, Çin I Dünya Müharibəsinə Antantanın tərkibində başlasa da, o sadəcə formal olaraq üzvlük daşıyırdı. O, yalnız Almaniya ilə diplomatik əlaqələri kəsmək ilə kifayətlənmiş, heç bir hərbi əməliyyat aparmamışdı. == Antanta bloku == Antanta bloku — I Dünya Müharibəsi zamanı 1904–1907-ci illərdə "Üçlər ittifaqı"na qarşı olaraq yaranmışdı.

Antanta dövlətləri Müqavilə dövlətləri ya da Müttəfiq dövlətlər — Britaniya İmperiyası, Fransa və Rusiyadan ibarət ittifaqdır. 1-ci Dünya müharibəsindəki iki əsas ittifaqdan biridir. Antanta dövlətləri Almaniyanın liderliyindəki İttifaq Dövlətlərinə qarşı mübarizə etmişdir. İtaliya əvvəllər İttifaq Dövlətləri qrupundaydı, ancaq 1915-ci ildə Müttəfiqlər Dövlətlərinin yanında müharibəyə girdi (1915-ci il İtaliyanın müharibəyə qatıldığı və müttəfiqlərin sıralarında heç vuruşmadığı ildir). Müharibələrin olduğu zamanda ABŞ Müttəfiq dövlətlərinə qatıldı. Rusiya 1917 İnqilabından sonra Müttəfiq Qüvvələr qrupundan çıxdı və müharibədən çəkildi. Müharibə zamanı Müttəfiq Qüvvələr qrupu yeni iştiraklarla genişləndi. Birinci Dünya Müharibəsindən Müttəfiq dövlətləri qalib çıxdı və uduzan İttifaq dövlətlərinin torpaqlarını qismən işğal etdi. === Antanta Dövlətlərinin müharibəyə giriş tarixləri === Serbiya — 29 iyul 1914 Rusya — 1 avqust 1914 Fransa — 2 avqust 1914 Belçika — 3 avqust 1914 Birləşmiş Krallıq — 4 avqust 1914 Avustralya Cənubi Afrika Hindistan Britanya Denizaşırı Toprakları Kanada Newfoundland Yeni Zelanda Karadağ — 5 avqust 1914 Japonya — 23 avqust 1914 İtalya — 23 may 1915 Portuqaliya — 9 mart 1916 Romanya — 27 avqust 1916 ABŞ — 6 aprel 1917 Yunanistan — 27 iyun 1917 Liberiya — 4 avqust 1914 San Marino — 3 iyun 1915 Çin Respublikası — 14 mart 1917 Kuba — 7 aprel 1917 Panama — 7 aprel 1917 Braziliya — 11 aprel 1917 Boliviya — 13 aprel 1917 Siam — 22 iyul 1917 Kosta Rika — 21 sentyabr 1917 Peru — 6 oktyabr 1917 Uruqvay — 7 oktyabr 1917 Ekvador — 8 dekabr 1917 Qvatemala — 23 aprel 1918 Nikaraqua — 8 may 1918 Haiti — 12 iyul 1918 Honduras — 1918 19 iyul Ermənistan DC — 1918 Çexoslovakiya — 1918 Andorra Yamayka Dominik respublikası === Antanta dövlətlərinin Hərbi qüvvələri === (1914–1918 arasında quru qüvvələri, dəniz qüvvələri və köməkçi qüvvələr daxil olmaqla müxtəlif əsgərlərin ümumi sayı. Normalda ordular daha kiçik olurlar .

"Baltik Antantası" — Litva, Latviya və Estoniya arasında 1934-cü ilin 12 iyul tarixində imzalanmış müdafiə kontraktıdır.Sazişlə birgə adıçəkilən ölkələr arasında böyük bir əməkdaşlığın təməli atılmışdır. Birinci Dünya Müharibəsindən qısa bir müddət sonra Rusiya imperiyasına və Almaniyaya qarşı Finlandiya, Polşa, Latviya. Litva və Estoniyadan təşkil olunmuş bir ittifaq qurmaq ehtiyacı yarandı. Lakin 1920-ci ildə aparılan danışıqlar nəticəsiz yekunlaşdıqdan sonra "Böyük Baltik Birliyi" planı iflasa uğradı və 3 dövlət öz aralarında bir ittifaq qurmaq qərarına gəldi. Litva və Estoniya 1923-cü ildə danışıq paktını imzaladı və 1934-cü il Cenevrə toplantısında Latviyanın birliyə qoşulma məsələsi qaldırıldı.