“Arxalı köpək qurd basar deyimi” var. Qaynaqlarda arxa sözünün bir mənası “защитник” kimi açıqlanıb. Arxayın kəlməsi də həmin sözdən törəyib. Güman edirəm ki, arxac kəlməsi də yuxarıdakı sözlə kökdaşdır: qoyunu arxacda yatırdılar, çünki “arxac gün düşməyən yer” deməkdir, kölgəlikdir, gündən qorunmaq yeridir. Sözün ən qədim və ilkin mənası isə “dal” deməkdir. Digər mənalar sonradan törəmədir. “Yeddi arxa dönən” deyirik, arxa həm də “nəsil” (поколение) deməkdir.
Kosmik mikrodalğa arxa plan şüalanması
Kosmik mikrodalğa arxa plan şüalanması (qısaca: şüalanması və ya fon radiasiyası) - 1965-ci ildə kəşf edilən bütün kainatı dolduran bir elektromaqnetik dalğa formasıdır. 2.725 Kelvin istiliyindəki qara obyektin termal şüalanmasını əhatə edən 160.2 GHz tezliyində və 1.9 mm dalğa boyunda olduğu COBE peyki tərəfindən hava kürə xaricində həssas olaraq ölçülmüşdür. Fon şüalanması, kainatın ən uzağından, yəni, ən qədim keçmişindən gəldiyi düşünülən elektromaqnetik şüalanmadır. Bu işığı bir çox radio astronom və fizikaçı Böyük Partlamanın ən böyük dəlili hesab edirlər.
== Tarixi ==
1948-ci ildə Corc Qamou, Ralf Alper və Robert Herman tərəfindən varlığı nəzəri olaraq qarşıya qoyulmuş və 5 Kelvin istiliyində bir quru obyektin yaydığı şüalanma ilə eyni dalğa boyunda olması lazım olduğu hesab edilmişdi. 1960-cı ildə radio astronomlar bu dalğa boyunda işığı fərqinə vardıqlarından ilk əvvəl antenalerdeki quş pisliklərindən qaynaqlanan bir elektrik parazit olduğundan şübhələndilər və təmizlik edib ölçmələri tekrarladılar. Təkrarən eyni zamanda başqa astronomlar da kəşf etdi və məqalələrində nəşr etdi. NASA tərəfindən atmosfer şərtlərindən təsirlənmədən doğru ölçüm etməsi üçün bu işə xüsusi COBE (COBE: Cosmic Background Explorer - kosmik arxa plan araşdırıcısı) peyki kosmosa göndərildi.
== Xarici keçidlər ==
Дж.Ф. Смут - Анизотропия реликтового излучения: открытие и научное значение (Успехи Физических Наук (УФН) Т.177 2007, № 12, Нобелевская лекция по физики - 2006 Рус. яз.
Arxa beyin
Asxa beyinə (lat. metencephalon) körpü - lat. pons və beyincik - lat. cerebellum aiddir; onun boşluğunun qlığını dördüncü mədəciyin ara hissəsi təşkil edir.
== İstinadlar ==
== Mənbələr ==
Prof. Kamil Əbdülsalam oğlu Balakişiyevin, İnsanın Normal Anatomiyası, III cild, "MAARİF" Nəşriyyatı, Bakı - 1982
Atlas of Human Cardiac Anatomy - Endoscopic views of beating hearts - Cardiac anatomy
Р. Д. Синельников.
Arxa plan
Arxa plan və ya Fon (Background) Ekranda üzərində simvolların təsvir olunduğu rəngdir; məsələn, ağ fonda qara simvollar. Həmçinin, arxa plan istifadəçinin birdəfəyə bir neçə proqram və ya sənədlə işləyə biləcəyi sistemdə: verilmiş anda açıq olan, ancaq aktiv olmayan pəncərədir. Bundan əlavə, arxa plan əməliyyat sistemlərində: mikroprosessorun vaxt bölgüsündə az öncüllüyü (prioriteti) olan, yəni öncəlikli olmayan, proses və ya məsələdir. İstifadəçi informasiyanın yenilənməsini tələb etmirsə, yaxud verilmiş məsələni öncəlikli rejimə keçirmirsə, fon prosesi (məsələn, çap və ya elektron poçtun daxil olmasının yoxlanması) çox zaman istifadəçi üçün görünməz olur.
== Ədəbiyyat ==
İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.
Arxa çantası
Bel çantası — arxa üstə geyilən bir növ çanta. Məktəb, turizm, səyahət, gediş və ya düşərgə üçün istifadə edilə bilər. Arxa çantalarının yüngül olanları tək çiyində də daşına bilinər.
Arxa küçələr
Arxa küçələr (türk. Arka Sokaklar) — 2006-cı ildən Kanal D-də ekranlara gələn polis, dram, döyüş növündə, Türkiyənin ən uzun müddət (18 mövsüm) yayımlanan televiziya serialıdır.
=== Qısa məlumat ===
Ölkə: Türkiyə
Rejissor: Orhan Oğuz
Prodüser: Ali Cengiz Deveci
Ssenari: Ozan Yurdakul, Sinan Yurdakul
Koordinator: Yılmaz Ekmekçi
Bölüm sayı: 639
Çəkildiyi müddət: 2006 — günümüz
Vəziyyəti: yayımda
Müddəti: 135–145 dəqiqə arası
Yayımlandığı telekanal: Kanal D, Max Smart (təkrar bölümləri)Tv 2
== Məzmun ==
Serial İstanbul Polis Qərargahında özəl bir komandada çalışan polislərin ailə həyatları və İstanbul küçələrindəki macəralarından bəhs edir. Komanda vəzifələri boyunca daim fərqli və müxtəlif insan hekayələri ilə qarşılaşır.
== Aktyorlar/aktrisalar, rolları və çəkildikləri bölümlər ==
Əsas aktyorlar
Zəfər Ərgin — Rıza Soylu (1-)
Şəvkət Çoruh — Mesut Güneri (1-)
Özgür Ozan — Hüsnü Çoban (1-)
Alp Qorxmaz — Ali Akdoğan (1–155; 175-)
İlkər İnanoğlu — Engin Balkan (44–172;210–214;358–376;493-)
Tunç Oğuz — Arda Atik (294–433;445-)
Oya Okar — Selin Demirci (377-)
Ozan Çobanoğlu — Hakan Çınar (385-)
Mərvə Oflaz — Bahar Ayan (449-)
Yiğitcan Ergin — Cemal Şahin (522-)
Ela Yörüklü — Ezgi Vural (522-)
Hülya Kalebayır — Ayla Soylu (Ayla rolunun ikinci aktrisası) (251-?)
Əlvan Dişli — Pınar Soylu Akdoğan (Pınar rolunun dördüncü aktrisası) (522-?)
Əcəm Öz — Şule Çoban (Şule rolunun üçüncü aktrisası) (522-?)
Nazlı Tosunoğlu — Nazike (126-)
Onurcan Sesli — Efe Akdoğan (Efe rolunun ikincisi) (522-?)
== çıxan aktyorlar/aktrisalar, rolları və çəkildikləri bölümlər ==
Qeyd: Şule 1 və Şule 2, həddindən artıq oxşarlıq səbəbiylə daim qarışıqdır, lakin fərqli oyunçulardır, Instagram hesablarını yoxlayın: @ozgeozbutun @manolyask
Gamze Özçelik — Zeynep Akyüz Ateş (Murat Ateşin həyat yoldaşı) (1–126; 210–292)
Çağla Kubat — Elif Doğan Bahadir (126–209)
İlker İnanoğlu — Engin Balkan (Baş komissar) (44–173; 210–213)
Berk Oktay — Sinan Bahadır (Komissar) (126–250)
Zeynep Beşerler — Melek Serter (168–293)
Melda Arat — Yeşim Ak (Mesutun əvvəlki həyat yoldaşı) (1–18)
Engin Yüksel — Beşir (Mesutun dostu) (1–108)
Ayşe Eşmeli — Buket (1–43)
Yeşim Gül Akşar — Leman (Yeşimin bibisi)
Filiz Taçbaş — Ayla Soylu (Ayla rolunun birinci aktrisası) (1–250)
Özlem Çınar — Aylin (1–521,639)
Pınar Aydın — Pınar Soylu Akdoğan (Pınar rolunun birinci aktrisası) (1–86)
Sitare Bilge — Pınar Soylu Akdoğan (Pınar rolunun ikinci aktrisası) (87–125)
İpek Yaylacıoğlu — Pınar Soylu Akdoğan (Pınar rolunun üçüncü aktrisası) (126–521)
Özge Ulusoy — Yeliz Balkan (Engin Balkanın ikinci həyat yoldaşı) (87–125)
Özge Özbütün — Şule Çoban (Şule rolunun birinci aktrisası) (1–209)
Manolya Aşık — Şule Çoban (Şule rolunun ikinci aktrisası) (210–521)
Alev Oraloğlu — (Zeynepin anası) (3–125; 210–293)
Kaan Uslu (eyni aktyor iki yüz əllinci bölümə qədər Muhammet Yaşa adını istifadə etdi) — Efe Akdoğan (Efe rolunun birincisi) (251–521)
Sibel Yılmaz
== qonaq aktyorlar ==
Tamer Karadağlı (14-cü bölüm)
Serhat Nalbantoğlu (39–44)
Irmak Ünal
Zeki Alasya
Volkan Ünal
1.
Arxa qapı
Arxa qapı və ya bekdor (ing. backdoor) — təhlükəsizlik mexanizmlərini aldatmaq üçün istifadə edilən avtorizə olunmamış gizli proqram və ya aparat təminatı. Arxa qapılar əsasən kompüterə uzaqdan girişi təmin etmək və ya kriptosistemlərdə açıq mətnə çıxış əldə etmək üçün istifadə olunur. Arxa qapıdan parollar kimi imtiyazlı məlumatlara giriş əldə etmək, sabit disklərdəki məlumatları silmək və ya avtomatik sxemli şəbəkələrdə məlumat ötürmək üçün istifadə oluna bilər.
Arxa qapı proqramın gizli hissəsi, ayrıca proqram, avadanlığın kodu və ya Windows kimi əməliyyat sisteminin hissələri şəklində ola bilər. Troya atları cihazda boşluqlar yaratmaq üçün istifadə edilə bilər. Troya atı tamamilə problemsiz proqram kimi görünə bilər, lakin icra edildikdə, arxa qapı quraşdıra biləcək fəaliyyətə səbəb olər. Arxa qapılar adətən gizli şəkildə quraşdırılsa da, bəziləri məqsədli şəkildə qurulur və geniş şəkildə tanınır. Bu cür arxa qapılar istehsalçıya istifadəçi parollarını bərpa etmək üçün bir yol təqdim etmək kimi "qanuni" istifadələrə sahibdir.
== İstinadlar ==
== Xarici keçidlər ==
Finding and Removing Backdoors
Three Archaic Backdoor Trojan Programs That Still Serve Great Pranks
Backdoors removal — List of backdoors and their removal instructions.
Stabilizatorun arxa tərəfi
Stabilizatorun arxa tərəfi, hər hansı bir qanad profili üstündən axan havanın qanadı tərk etdiyi kənara, yəni art kənara verilən addır. Flap, qanadcıq kimi komponentlər stabilizatorun arxa tərəfində yerləşir.
Arxa küçələr (teleserial, 2006)
Arxa küçələr (türk. Arka Sokaklar) — 2006-cı ildən Kanal D-də ekranlara gələn polis, dram, döyüş növündə, Türkiyənin ən uzun müddət (18 mövsüm) yayımlanan televiziya serialıdır.
=== Qısa məlumat ===
Ölkə: Türkiyə
Rejissor: Orhan Oğuz
Prodüser: Ali Cengiz Deveci
Ssenari: Ozan Yurdakul, Sinan Yurdakul
Koordinator: Yılmaz Ekmekçi
Bölüm sayı: 639
Çəkildiyi müddət: 2006 — günümüz
Vəziyyəti: yayımda
Müddəti: 135–145 dəqiqə arası
Yayımlandığı telekanal: Kanal D, Max Smart (təkrar bölümləri)Tv 2
== Məzmun ==
Serial İstanbul Polis Qərargahında özəl bir komandada çalışan polislərin ailə həyatları və İstanbul küçələrindəki macəralarından bəhs edir. Komanda vəzifələri boyunca daim fərqli və müxtəlif insan hekayələri ilə qarşılaşır.
== Aktyorlar/aktrisalar, rolları və çəkildikləri bölümlər ==
Əsas aktyorlar
Zəfər Ərgin — Rıza Soylu (1-)
Şəvkət Çoruh — Mesut Güneri (1-)
Özgür Ozan — Hüsnü Çoban (1-)
Alp Qorxmaz — Ali Akdoğan (1–155; 175-)
İlkər İnanoğlu — Engin Balkan (44–172;210–214;358–376;493-)
Tunç Oğuz — Arda Atik (294–433;445-)
Oya Okar — Selin Demirci (377-)
Ozan Çobanoğlu — Hakan Çınar (385-)
Mərvə Oflaz — Bahar Ayan (449-)
Yiğitcan Ergin — Cemal Şahin (522-)
Ela Yörüklü — Ezgi Vural (522-)
Hülya Kalebayır — Ayla Soylu (Ayla rolunun ikinci aktrisası) (251-?)
Əlvan Dişli — Pınar Soylu Akdoğan (Pınar rolunun dördüncü aktrisası) (522-?)
Əcəm Öz — Şule Çoban (Şule rolunun üçüncü aktrisası) (522-?)
Nazlı Tosunoğlu — Nazike (126-)
Onurcan Sesli — Efe Akdoğan (Efe rolunun ikincisi) (522-?)
== çıxan aktyorlar/aktrisalar, rolları və çəkildikləri bölümlər ==
Qeyd: Şule 1 və Şule 2, həddindən artıq oxşarlıq səbəbiylə daim qarışıqdır, lakin fərqli oyunçulardır, Instagram hesablarını yoxlayın: @ozgeozbutun @manolyask
Gamze Özçelik — Zeynep Akyüz Ateş (Murat Ateşin həyat yoldaşı) (1–126; 210–292)
Çağla Kubat — Elif Doğan Bahadir (126–209)
İlker İnanoğlu — Engin Balkan (Baş komissar) (44–173; 210–213)
Berk Oktay — Sinan Bahadır (Komissar) (126–250)
Zeynep Beşerler — Melek Serter (168–293)
Melda Arat — Yeşim Ak (Mesutun əvvəlki həyat yoldaşı) (1–18)
Engin Yüksel — Beşir (Mesutun dostu) (1–108)
Ayşe Eşmeli — Buket (1–43)
Yeşim Gül Akşar — Leman (Yeşimin bibisi)
Filiz Taçbaş — Ayla Soylu (Ayla rolunun birinci aktrisası) (1–250)
Özlem Çınar — Aylin (1–521,639)
Pınar Aydın — Pınar Soylu Akdoğan (Pınar rolunun birinci aktrisası) (1–86)
Sitare Bilge — Pınar Soylu Akdoğan (Pınar rolunun ikinci aktrisası) (87–125)
İpek Yaylacıoğlu — Pınar Soylu Akdoğan (Pınar rolunun üçüncü aktrisası) (126–521)
Özge Ulusoy — Yeliz Balkan (Engin Balkanın ikinci həyat yoldaşı) (87–125)
Özge Özbütün — Şule Çoban (Şule rolunun birinci aktrisası) (1–209)
Manolya Aşık — Şule Çoban (Şule rolunun ikinci aktrisası) (210–521)
Alev Oraloğlu — (Zeynepin anası) (3–125; 210–293)
Kaan Uslu (eyni aktyor iki yüz əllinci bölümə qədər Muhammet Yaşa adını istifadə etdi) — Efe Akdoğan (Efe rolunun birincisi) (251–521)
Sibel Yılmaz
== qonaq aktyorlar ==
Tamer Karadağlı (14-cü bölüm)
Serhat Nalbantoğlu (39–44)
Irmak Ünal
Zeki Alasya
Volkan Ünal
1.
Arxa sıradakılar (teleserial, 2007)
== Məzmunu ==
Arxa Sıradakılar, MinT Prodakşn tərəfindən FOX kanalı üçün hazırlanan Türk dram serialıdır. Serialın quruluşunu Birol Güvən, ekranlaşmasını isə Hamdi Alkan öz üzərinə götürmüşdür. 30 Sentyabr 2007-ci ildə yayıma başlamışdır. 27 Noyabr 2011-ci ildə sona çatan serial, TNT kanalında təzə bölümləri ilə yenidən başlamışdır. TNT-nin bağlanacağı qərarı çıxanda bütün seriallar bitirilmişdir. Bu səbəblə Arxa Sıradakılar 193-cü bölümdə, final bölümü yayımlanmışdır. Həmçinin serial FOX-dan TNT-yə transfer olanda serialın prodüser şirkəti də dəyişmişdir. Əvvəlcədən quruluşunu MinT Quruluşun üzərinə götürdüyü serialının quruluşunu TNT-yə keçdikdə, Best Quruluşu öz üzərinə götürmüşdür. Gənclik serialı olan Arxa Sıradakılar dəstə halında davalar, narkotik, xərac alınması ilə izah edilir. Hadisələrin əsas məkanı; İllərdir universitetə bir tələbə belə göndərməmiş, unudulmuş bir məktəbdir.
"Vətən müharibəsində arxa cəbhədə xidmətlərə görə" medalı
"Vətən müharibəsində arxa cəbhədə xidmətlərə görə" medalı — Azərbaycanın dövlət təltifi (medal). İkinci Qarabağ müharibəsində qələbə münasibətilə təsis edilmişdir.
== Təsis edilməsi ==
2020-ci il noyabrın 20-də Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisində Vətən Müharibəsində qələbə münasibətilə Azərbaycan Respublikasının orden və medallarının təsis edilməsi ilə əlaqədar "Azərbaycan Respublikasının orden və medallarının təsis edilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununda dəyişiklik edilməsi barədə Azərbaycan Respublikası qanununun layihəsi təqdim edilmiş və birinci oxunuşda təsdiqlənmişdir.
Azərbaycan Respublikasının "Vətən müharibəsində arxa cəbhədə xidmətlərə görə" medalının əsasnaməsi Azərbaycan Respublikasının 2020-ci il 26 noyabr tarixli Qanunu ilə təsdiq edilmişdir. Əsasnamədə deyilir:
Maddə 1. Təltif edilən şəxslər
"Vətən müharibəsində arxa cəbhədə xidmətlərə görə" Azərbaycan Respublikasının medalı ilə Azərbaycan Respublikasının işğal edilmiş ərazilərinin azad olunması və dövlət sərhədlərinin mühafizəsi zamanı arxa cəbhədə döyüş təminatı tapşırıqlarının yerinə yetirilməsində fərqlənmiş Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçuları və mülki işçiləri, habelə fədakar əməyinə görə müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi orqanın (qurumun) əməkdaşları təltif edilir.
Maddə 2. Təltif edən orqan
"Vətən müharibəsində arxa cəbhədə xidmətlərə görə" Azərbaycan Respublikasının medalı ilə bu Əsasnamənin 1-ci maddəsində göstərilən şəxslər Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 23-cü bəndinə uyğun olaraq təltif edilirlər.
Maddə 3. Taxılma qaydası
"Vətən müharibəsində arxa cəbhədə xidmətlərə görə" Azərbaycan Respublikasının medalı döşün sol tərəfinə, Azərbaycan Respublikasının digər orden və medalları olduqda, "Vətən müharibəsi iştirakçısı" medalından sonra taxılır.
Irnıkşı (Arxangel)
Irnıkşı (başq. Березовка, rus. Берёзовка) — Başqırdıstan Respublikasının Arxangel rayonunda yerləşən kənd. Kənd Irnıkşı kənd şurasının tərkibindədir. Ağıdel çayının sahilində yerləşir.
== Coğrafi yerləşməsi ==
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Arxangel):15 km,
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Priural stansiyası): 21 km.
== Əhali ==
=== Milli tərkibi ===
2002-ci ildə keçirilən Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına əsasən kənddə ruslar (85%) üstünlük təşkil edir.
Karaqay (Arxangel)
Karaqay (başq. Ҡарағай, rus. Карагай) — Başqırdıstan Respublikasının Arxangel rayonunda yerləşən kənd. Kənd Uzunlar kənd şurasının tərkibindədir.
== Coğrafi yerləşməsi ==
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Arxangel): 41 km,
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (60-cı km dayanacağı): 61 km.
Kənd ərazisindən İnzer çayı axır.
Karataşevka (Arxangel)
Karataşevka (başq. Карташевка, rus. Карташевка) — Başqırdıstan Respublikasının Arxangel rayonunda yerləşən kənd. Kənd Orlovka kənd şurasının tərkibindədir.
== Coğrafi yerləşməsi ==
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Arxangel): 20 km,
kənd sovetliyindən (Orlovka): 4 km.
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Priural stansiyası): 34 km.
Kənd ərazisindən Zilim çayı axır.
== Əhali ==
=== Milli tərkibi ===
2002-ci ildə keçirilən Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına əsasən kənddə ruslar (78%) üstünlük təşkil edir.
Kazanka (Arxangel)
Kazanka (başq. Казанка, rus. Казанка) — Başqırdıstan Respublikasının Arxangel rayonunda yerləşən kənd. Kənd İnzer kənd şurasının tərkibindədir.
== Coğrafi yerləşməsi ==
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Arxangel): 13 km,
kənd sovetliyindən (Mışatkan): 5 km.
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Priural stansiyası): 5 km.
Kənd ərazisindən İnzer çayı axır.
== Əhali ==
=== Milli tərkibi ===
2002-ci ildə keçirilən Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına əsasən kənddə çuvaşlar (74%) üstünlük təşkil edir.
Knyazev (Arxangel)
Knyazev (başq. Князев, rus. Князево) — Başqırdıstan Respublikasının Arxangel rayonunda yerləşən kənd. Kənd Irnıkşı kənd şurasının tərkibindədir.
== Coğrafi yerləşməsi ==
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Arxangel):26 km,
kənd sovetliyindən (Irnıkşı): 10 km.
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Priural stansiyası): 31 km.
== Əhali ==
=== Milli tərkibi ===
2002-ci ildə keçirilən Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına əsasən kənddə ruslar (86%) üstünlük təşkil edir.
Krasnaya Qorka (Arxangel)
Krasnaya Qorka (başq. Красная Горка, rus. Красная Горка) — Başqırdıstan Respublikasının Arxangel rayonunda yerləşən kənd. Kənd Qızıl Ezem kənd şurasının tərkibindədir.
== Coğrafi yerləşməsi ==
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Arxangel): 9 km,
kənd sovetliyindən (Qızıl Ezem):12 km.
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Priural stansiyası): 11 km.
Kurqaş (Arxangel)
Kurqaş (başq. Ҡурғаш, rus. Кургаш) — Başqırdıstan Respublikasının Arxangel rayonunda yerləşən kənd. Kənd Bakaldı kənd şurasının tərkibindədir.
== Coğrafi yerləşməsi ==
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Arxangel): 16 km,
kənd sovetliyindən (Bakaldı): 6 km.
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Priural stansiyası): 22 km.
== Əhali ==
=== Milli tərkibi ===
2002-ci ildə keçirilən Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına əsasən kənddə başqırdlar (73%) üstünlük təşkil edir.
Kuznesovka (Arxangel)
Kuznesovka (başq. Кузнецовка, rus. Кузнецовка) — Başqırdıstan Respublikasının Arxangel rayonunda yerləşən kənd. Kənd Qızıl Ezem kənd şurasının tərkibindədir.
== Coğrafi yerləşməsi ==
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Arxangel): 18 km,
kənd sovetliyindən (Qızıl Ezem): 5 km.
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Rriural stansiyası): 21 km.
== Əhali ==
=== Milli tərkibi ===
2002-ci ildə keçirilən Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına əsasən kəndidə ruslar (100%) üstünlük təşkil edir.
Kömərli (Arxangel)
Kömərle (başq. Көмәрле, rus. Кумурлы) — Başqırdıstan Respublikasının Arxangel rayonunda yerləşən kənd. Kənd Lipov kənd şurasının tərkibindədir.
== Coğrafi yerləşməsi ==
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Arxangel): 27 km,
kənd sovetliyindən (Blaqoveşenka): 7 km.
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Priural stansiyası): 38 km.
Kənd ərazisindən İnzer çayı axır.
Kızqı (Arxangel)
Kızqı (başq. Ҡыҙғы, rus. Кизги) — Başqırdıstan Respublikasının Arxangel rayonunda yerləşən kənd. Kənd Bakaldı kənd şurasının tərkibindədir.
== Coğrafi yerləşməsi ==
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Arxangel): 29 km,
kənd sovetliyindən (Bakaldı): 21 km.
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Priural stansiyası): 39 km.
== Əhali ==
=== Milli tərkibi ===
2002-ci ildə keçirilən Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına əsasən kənddə başqırdlar (100%) üstünlük təşkil edir.
== Tanınmış şəxsləri ==
Oleq Zakiroviç Xanov - Başqırdıstan Respublikasının xalq artisti.
Maqafur Mahmudoviç Usmanov - Başqırdıstan Respublikasının Milli Gənclər Teatrının rəssamı, Başqırdıstanın Respublikası Xalq Artisti (2008), Teatr İşçiləri Birliyinin üzvü (1995).
Kıçındı (Arxangel)
Kıçındı (başq. Ҡыҫынды, rus. Кысынды) — Başqırdıstan Respublikasının Arxangel rayonunda yerləşən kənd. Kənd Qızıl Ezem kənd şurasının tərkibindədir.
== Coğrafi yerləşməsi ==
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Arxangel): 12 km,
kənd sovetliyindən (Qızıl Ezem): 4 km.
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Rriural stansiyası): 16 km.
== Əhali ==
=== Milli tərkibi ===
2002-ci ildə keçirilən Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına əsasən kənddə başqırdlar (93 %) üstünlük təşkil edir.
Laqutovka (Arxangel)
Laqutovka (başq. Лагутовка, rus. Лагутовка) — Başqırdıstan Respublikasının Arxangel rayonunda yerləşən kənd. Kənd İnzer kənd şurasının tərkibindədir.
== Coğrafi yerləşməsi ==
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Arxangel): 29 km,
kənd sovetliyindən (Mışatkan): 10 km.
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Priural stansiyası): 32 km.
== Əhali ==
=== Milli tərkibi ===
2002-ci ildə keçirilən Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına əsasən kənddə ruslar (49%), beloruslar (39%) üstünlük təşkil edir.
Lukinski (Arxangel)
Lukinski (başq. Лукинский, rus. Лукинский) — Başqırdıstan Respublikasının Arxangel rayonunda yerləşən kənd. Kənd Qızıl Ezem kənd şurasının tərkibindədir.
== Coğrafi yerləşməsi ==
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Arxangel): 17 km,
kənd sovetliyindən (Qızıl Ezem): 1 km.
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Rriural stansiyası): 23 km.
== Əhali ==
=== Milli tərkibi ===
2002-ci ildə keçirilən Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına əsasən kəndidə ruslar (100 %) üstünlük təşkil edir.
Maksim Qorki (Arxangel)
Maksim Qorki (başq. Максим Горький, rus. Максим Горький) — Başqırdıstan Respublikasının Arxangel rayonunda yerləşən kənd. Kənd Arx-Latış kənd şurasının tərkibindədir.
== Coğrafi yerləşməsi ==
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Arxangel): 15 km,
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Priural stansiyası): 21 km.
Maqaş (Arxangel)
Maqaş (başq. Мағаш, rus. Магаш) — Başqırdıstan Respublikasının Arxangel rayonunda yerləşən kənd. Kənd Qızıl Ezem kənd şurasının tərkibindədir.
== Coğrafi yerləşməsi ==
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Arxangel): 19 km,
kənd sovetliyindən (Qızıl Ezem): 2 km.
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Rriural stansiyası): 24 km.
== Əhali ==
=== Milli tərkibi ===
2002-ci ildə keçirilən Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına əsasən kəndidə ruslar (95 %) üstünlük təşkil edir.
Maskalı beşlər intiqam arxasında (film, 2005)
Maskalı beşlər intiqam arxasında (türk. Maskalı Beşler İntikam Peşinde) — 2005-ci il istehsalı Türkiyə komediya filmi.
Mikayıl (arxangel)
Mikayıl — iudaistik, xristian və müsəlman ənənələrinə görə Allaha ən yaxın olan mələklərdən biri. Bibliyada Mikayıl şeytan ilə vuruşan göy ordusunun başçısı kimi təmsil edilir. Xristianlıqda o, arxmələklərdən biri olan buludlarda rəhmətə getmiş Məryəmi də aparır. Quranda Mikayıl həmçinin Cəbrayıl ilə bərabər qeyd edilir. İslama görə Allahın dörd böyük mələyi var: Cəbrayıl, Mikayıl, Əzrayıl, İsrafil. Mikayıl insanların haqq yoldan azdıqlarından məyuslandığı üçün həmişə qəmli görünür. Dini kitablarda o ucaboy, boz əbalı mələk kimi təsvir olunur. Mikayıl Allahın verdiyi ruziləri insanlara paylayır.
Mikail adı İbranicə "Micha’el və ya Mikha’el; Yunanca Mikhail, latınca Michael; Ərəbcə isə Mikayıl şəkildə keçir və Tanrıya kim bənzər mənasına gəlir.
Yəhudilikdə ən üstün mələk olaraq bilinir.
Mixail Arxangel kilsəsi
Mixail Arxangel kilsəsi —Bakı yeparxiyası tabeliyində olan pravoslav kilsəsi. Kilsənin protoyereyi Mefodi Əfəndiyevdir, 3 keşiş və 1 dyakon var.
Kilsə XIX əsrin 40-cı illərində inşa edilmişdir və hərbi ibadət yerlərindən sayılırdı. 1855-ci il tarixli, 39 saylı "Qafqaz" qəzetinin məlumatına görə, məbəd Xəzər dəniz idarəsinin bütün rütbəli şəxsləri tərəfindən, Rusiya könüllü donanmasının və polkunun şefi şərəfinə tikilmişdir. Bu səbəbdən, onun dua otağı ilk vaxtlar gəmi göyərtəsini xatırladırdı və o Xəzər donanmasına tabe idi. Bu dövrdə məbəd, "Donanma kilsəsi" (rusça "Flotskaya") adlanırdı. Kilsə pskov stilində inşa edilmişdi. 1873-cü ildə məbədin binası Bakı batalyonuna, daha sonra isə Salyan polkuna verilir. 1875-ci ildə kilsə Yeparxial idarənin rəhbərliyinə verilir.
1891-ci ildə hərbi idarənin protosviterinin razılığı ilə kilsə binasının bərpası başlandı və 1892-ci ilin noyabr ayında təmir işləri yekunlaşdı.
Mixaylovka (Arxangel)
Mixaylovka (başq. Михайловка, rus. Михайловка) — Başqırdıstan Respublikasının Arxangel rayonunda yerləşən kənd. Kənd İnzer kənd şurasının tərkibindədir. 2008-ci ilə qədər eyni adlı kənd sovetliyinin mərkəzi idi.
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Arxangel): 39 km,
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Priural stansiyası): 45 km.
2002-ci ildə keçirilən Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına əsasən kənddə ruslar (76 %) üstünlük təşkil edir.
Mullakay (Arxangel)
Mullakay (başq. Муллаҡай, rus. Максим Горький) — Başqırdıstan Respublikasının Arxangel rayonunda yerləşən kənd. Kənd Arx-Latış kənd şurasının tərkibindədir.
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Arxangel): 9 km,
kənd sovetliyindən (Kulyuçi): 17 km.
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Priural stansiyası): 15 km.
2002-ci ildə keçirilən Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına əsasən kəndidə başqırdlar (98 %) üstünlük təşkil edir.
Mışatkan (Arxangel)
Mışatkan (başq. Мышаткан, rus. Валентиновка) — Başqırdıstan Respublikasının Arxangel rayonunda yerləşən kənd. Kənd İnzer kənd şurasının tərkibindədir.
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Arxangel): 20 km,
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Rriural stansiyası): 12 km.
2002-ci ildə keçirilən Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına əsasən kəndidə ruslar (68%) üstünlük təşkil edir.
Nikolayevka (Arxangel)
Nikolayevka (başq. Николаевка, rus. Николаевка) — Başqırdıstan Respublikasının Arxangel rayonunda yerləşən kənd. Kənd Orlovka kənd şurasının tərkibindədir.
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Arxangel): 23 km,
kənd sovetliyindən (Orlovka): 5 km.
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Rriural stansiyası): 33 km.
2002-ci ildə keçirilən Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına əsasən kənddə ruslar (73 %) üstünlük təşkil edir.
Novoustinovka (Arxangel)
Novoustinovka (başq. Яңы Устиновка, rus. Новоустиновка) — Başqırdıstan Respublikasının Arxangel rayonunda yerləşən kənd. Kənd Arxangel kənd şurasının tərkibindədir.
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Arxangel): 5 km,
kənd sovetliyindən (Arxangel): 5 km.
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Priural stansiyası): 12 km.
2010-ci ildə keçirilən Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına əsasən kənddə ruslar (95%) üstünlük təşkil edir.
Orlovka (Arxangel)
Orlovka (başq. Орловка, rus. Орловка) — Başqırdıstan Respublikasının Arxangel rayonunda yerləşən kənd. Kənd Orlovka kənd şurasının tərkibindədir.
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Arxangel): 17 km,
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Priural stansiyası): 26 km.
Kənd ərazisindən Zilim çayı axır.
2002-ci ildə keçirilən Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına əsasən kənddə başqırdlar (43%), ruslar (52%) üstünlük təşkil edir.