Lüğətlərdə axtarış.

Siyavar — Azərbaycan Respublikasının Lənkəran rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. == İqtisadiyyatı == === Meyvəçilik === Kənd ərazisində hallabonq bağları salınmışdır.

Lənkəran bələdiyyələri — Lənkəran rayonu ərazisindəki bələdiyyələr. == Tarixi == Azərbaycanda bələdiyyə sistemi 1999-cu ildə təsis olunub. == Siyahı == == Mənbə == "Bələdiyyələrin statistik ərazi təsnifatı" (PDF). stat.gov.az. 2021-08-21 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-05-03.

Dinavər — Azərbaycan Midiya (Maday) dövləti ərazisində, qədim Cibəl vilayətindəki mühüm şəhərlərdən biridir. Xarabalığı Bisutun dağı yaxınlığında, Camasi ab çayı sahilindədir.

Kiyasər — İranın Mazandaran ostanının Sari şəhristanının Çahardangə bəxşində şəhər və bu bəxşin mərkəzi. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 3,590 nəfər və 913 ailədən ibarət idi.

Niyasər — İranın İsfahan ostanının Kaşan şəhristanının Niyasər bəxşində şəhər və bu bəxşin mərkəzi. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 2,003 nəfər və 586 ailədən ibarət idi.

Dilavər Paşa (XVI əsr – 1622, Konstantinopol) — II Osman dönəmində 17 sentyabr 1621 - 19 may 1622 tarixlərində ümumilikdə 8 ay 2 gün Osmanlı imperiyasının sədrəzəmi olmuş dövlət adamıdır. == Həyatı == Xorvat əsilli olub, Əndərunda təhsil almışdır. Əvvəlcə sarayda, ardından Misirdə bir çox vəzifələrdə xidmət göstərdi. Daha sonra İstanbula çağırılaraq sarayda çeşnigirbaşı təyin olundu. 1610-cu ildə Krım xanı Səlamət Gəray vəfat etmiş, İstanbulda olan Canı bəy Gərayla birlikdə Krıma gedərək onun xan olmağında köməklik göstərdi. 1613-cü ildə çeşnigirbaşlığından Kipr bəylərbəyiliyinə gətirilən Dilavər Paşa, bir il sonra Cığalızadə Mahmud Paşanın yerinə vəzir rütbəsiylə Bağdad bəylərbəyi oldu. 1616-cı ildə baş tutan İrəvan səfərinə Diyarbəkir bəylərbəyi olaraq qatıldı və bölgədə 2 qala inşa etdirərək döyüş sursatlarını bölgəyə gətirtdi. Burada mükəmməl idarəçilik məharətilə yerini sabitləyən Dilavər Paşa II Osmanın taxta çıxışından sonra (1618) Rumeli bəylərbəyliyinə gətirildi. Bu vəzifədə ikən Kürəkən Xəlil Paşa ilə birlikdə Səfəvilər üzərinə səfərə çıxdı. 10 sentyabr 1618 tarixində baş verən Sınıq körpü döyüşündə Osmanlı ordusu məğlub olmuş, bu məğlubiyyətin ardından ikinci dəfə Diyarbəkir bəylərbəyiliyinə gətirildi.

Minavər İbrahimova (tam adı: Minavər Cəfər qızı İbrahimova) — Azərbaycan alimi, AMEA akad. Yusif Məmmədəliyev adına Neft-Kimya Prosesləri İnstitutunun “Monomerlər, oliqomerlər və kataliz” şöbəsinin müdiri, kimya üzrə elmlər doktoru, professor. == Ümumi məlumatlar == İbrahimova Minavər Cəfər qızı 5 may 1946-cı ildə Quba rayonunun Xucbala kəndində qulluqçu ailəsində anadan olmuşdur. 1961-ci ildə Quba şəhər 2 saylı orta məktəbi bitirmiş və həmin il S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin kimya fakültəsinə daxil olmuşdur. 1966-cı ildə kimyaçı, kimya müəllimi ixtisasına yiyələnmişdir. Universiteti bitirdikdən sonra Elmi-tədqiqat Bağçılıq, üzümçülük və subtropik bitkilər institutunda (Quba şəhəri) kiçik elmi işçi vəzifəsində əmək fəaliyyətinə başlamış, 1970-ci ildə Azərbaycan EA Neft-Kimya Prosesləri İnstitutuna əyani aspiranturaya daxil olmuşdur. 1974-cü ildən etibarən NKPİ-də baş laborant, kiçik elmi işçi, böyük elmi işçi və aparıcı elmi işçi, 2002-ci ildən “Funksional oliqomerlər” laboratoriya rəhbəri vəzifələrində çalışmışdır. Hal–hazırda “Monomerlər, oliqomerlər və kataliz” şöbəsinin müdiridir. == Əsas elmi nəaliyyətləri == Rəhbərliyi və bilavasitə iştirakı ilə aparilmiş kompleks tədqiqatlar nəticəsində propilen oksidi, C5-fraksiyasının tərkibində olan doymamış karbohidrogenlər əsasında alınan ikiəsaslı turşu anhidridləri, metakril turşusunun qlisidil efiri, stirol və butadien əsasında tərkibi, struktur quruluşu, molekul çəkisi, funksional qrupların təbiəti və miqdarı tənzimlənə bilən yeni, reaksiyayaqabil birgə oliqomerlərin sintezinin elmi əsasları işlənib hazırlanmışdır. Belə birgə oliqomerlərin yüksək reaksiyayaqabilliklə yanaşı möhkəmlik, adqeziya, dəyişən temperatur şəraitinə, atmosferə, işığa və istiliyə davamlılıq göstəriciləri ilə xarakterizə olunduqları bu birgə oliqomerlərin kompozisiya materiallarının alınmasında bağlayıcı komponent, polimer materialları üçün modifikator kimi səmərəli tətbiq sahələri müəyyən edilmişdir.Neftin katalitik krekinqi prosesində alınan, zəngin karbohidrogen tərkibinə malik yüngül qazoyl fraksiyası əsasında izolyasiya materialı, iondəyişdirici tərkiblər və penoplastlar kimi geniş tətbiq tapmış fenoformalitlərin və tərkibində mineral doldurucu saxlayan termiki stabilliklə fərqlənən kompozit tərkiblərin birmərhələli üsulla sintezi şəraiti işlənib hazırlanmışdır.

Yavər Talıb oğlu Camalov (17 oktyabr 1949, Çöl Beşdəli, Sabirabad rayonu – 23 iyun 2018, İsrail) — Azərbaycan Respublikasının sabiq Müdafiə Sənayesi naziri (2006–2018). == Həyatı == Yavər Camalov 17 oktyabr 1949-cu ildə Sabirabad rayonunun Çölbeşdəli kəndində anadan olub. 1972-ci ildə Azərbaycan Neft və Kimya İnstitutunu bitirib. 1972-ci ildə "Siyəzənneft" Neftqazçıxarma idarəsinin operatoru, 1972–1989-cu illərdə "Şirvanneft" Neftqazçıxarma idarəsində operator, mühəndis, böyük mühəndis, növbə rəisi, rayon mühəndis-texnoloji xidməti rəisinin müavini, baş mühəndis – sex rəisinin müavini, NQÇİ-nin baş mühəndisi, 1989–1995-ci illərdə "Şirvanneft" Neftqazçıxarma idarəsinin rəisi, 1995–2003-cü illərdə Quruda Neftqazçıxarma İstehsalat Birliyinin baş direktoru vəzifələrində çalışmışdır. 23 iyun 2018-ci ildə İsraildə xəstəliyi ilə bağlı müalicə aldığı xəstəxanada dünyasını dəyişib. Yavər Camalov iyunun 24-də son mənzilə yola salınıb. Şüvəlan qəsəbəsindəki qəbiristanlıqda dəfn olunub.Ailəli olmuşdur, 3 övladı var. Zərdab Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Mərdan Camalovun qardaşıdır. == İctimai-siyasi fəaliyyəti = == Yavər Camalov 2003–2006-cı illərdə "Azneft" İstehsalat Birliyinin baş direktoru vəzifəsində çalışmışdır. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 18 mart 2006-cı il tarixli Sərəncamı ilə Azərbaycan Respublikasının Müdafiə Sənayesi naziri təyin edilib.

Yavər Həsənov (15 mart 1963, Balıqlı, Amasiya rayonu – 7 yanvar 1994, Alxanlı, Füzuli rayonu) — Qarabağ müharibəsi şəhidi. == Həyatı == 15 mart 1963-cü ildə Qərbi Azərbaycanın Ağbaba mahalının Amasiya rayonunun Balıqlı kəndində anadan olmuşdur. 1988-ci illərdə erməni faşistləri azərbaycanlıları buradan deportasiya edərkən onun ailəsi Bakıya köçmüş Binəqədi rayonu ərazisində Xutor adlanan bölğəsində məskunlaşmışlar.Qarabağ hadisələri başlayanda ermənilərə qarşı olan mitinqlərdə fəal iştirak etmişdir. Yavər erməni vəhşiliyinin nə olduğunu hamıdan yaxşı bilirdi çünki onun ata nənəsi Səkinə nənə əslən Ərzurum vilayətinin Oltu yaxınlığındakı Sıxcey kəndindən idi. Səkinə nənə söylədiklərinə görə onun atasını qapılarının nökəri olan erməni öldürmüşdür. O,gündən sonra Səkinə nənənin qaçqınlıq həyatı başlamışdır.Sonradan Sovetlər birliyi qurulanda onlar Balıqlı kəndində yaşamışlar. Uşaq vaxtından erməni vəhşiliklərinin şahidi olan Səkinə nənə öz övladlarına hər zaman erməni vəhşilikləri haqqında danışardı. Hələ uşaq vaxtlarında əzizlərini və doğmalarını itirən Səkinə nənə ömrünün qürub çağında da ən əzizlərini,övladlarını,nəvələrini itirdi. Yavərin atası Həsənov Murtuz iki övlad itkisinə dözməyərək dünyasını dəyişmişdir. Yavərin özü cəbhə yoldaşlarının söylədiklərinə görə çox böyük qəhrəmanlıqlar göstərmiş qəhrəmanlıq nümunəsi olmuşdur.

Yavər Abbas qızı Kələntərli (26 mart 1902, Şamaxı – 5 fevral 1979, Bakı) — Azərbaycan xanəndəsi, Azərbaycan SSR əməkdar artisti (1940). == Həyatı == Yavər Kələntərli 26 mart 1902-ci ildə Şamaxıda anadan olmuşdur. O, muğam, təsnif və Azərbaycan xalq mahnılarının mahir ifaçısıdır. 1932–1937-ci illərdə Azərbaycan radiosununun və 1937–1941, 1945–1951-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrının solisti olmuşdur. Leyli, Leylinin anası ("Leyli və Məcnun", Üzeyir Hacıbəyov), Əsli ("Əsli və Kərəm", Üzeyir Hacıbəyov), Ərəbzəngi ("Şah İsmayıl", Müslüm Maqomayev) və digər partiyaları ifa etmişdir. == Ailəsi == Yavər Kələntərlinin qızlıq soyadı Zamanova olmuşdur. Xudaverdi Kələntərli ilə evlənmişdir. Şair Abbas Səhhət Yavərin doğma bibisi oğlu idi. == Mükafatları == "Azərbaycan SSR əməkdar artisti" fəxri adı — 27 aprel 1940 == İstinadlar == == Mənbə == Yavər Kələntərli Yavər Kələntərli == Xarici keçidlər == Yaver Kalantarli — 70 (1972) Yaver Kalantarli — "Shur" Mircəfər Bağırovun bayquş adlandırdığı məşhur xanəndə.

Yavər Maarif oğlu Rzayev — Azərbaycan kino rejissoru, ssenari müəllifi, aktyor, rejissor assistenti, Azərbaycan Respublikasının əməkdar incəsənət xadimi (2008). == Həyatı == 1 noyabr 1956-cı ildə Bakıda anadan olub. 1975—1980-cı illərdə M.A.Əliyev adına ADİİ-da, 1985—1990-cı illərdə Moskvada ÜDKİ-da təhsil alıb. "Azərbaycanfilm" kinostudiyasında bir neçə sənədli və bədii filmin rejissorudur. 2015-ci ildə "İlahi məxluq" filminə görə "Ən yaxşı orijinal ssenari" nominasiyasında "Qızıl Pəri" mükafatına layiq görülmüşdür. == Filmoqrafiya == Əlavə iz (film, 1981) Bəyin oğurlanması (film, 1985) Qəm pəncərəsi (film, 1986) Axırıncı addım (film, 1989) Haray (film, 1990) Dözümlü minarələr (film, 1991) Fövqəldünya və ya qəsdsiz məntiqi səhv (film, 1992) Sarı gəlin (film, 1998) Keçid (film, 2005) Niyyət (film, 2010) (ssenari müəllifi) İlahi məxluq (film, 2011) Aziya (film, 2015) Yarımçıq xatirələr (film, 2015) (ssenari müəllifi) Xeyirlə şərin rəqsi (film, 2015) (ssenari müəllifi, quruluşçu rejissor) Bizim Həsən müəllim (film, 2020) == İstinadlar == == Mənbə == Azərbaycan Milli Ensiklopediyası: Azərbaycan. Ramiz Məmmədov. Kino. Azərbaycan Milli Ensiklopediyası Elmi Mərkəzi, 2007.- səh. 816.

Yavər Şahbazov — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı. == Həyatı == 1 noyabr 1973-cü ildə Xaçmaz rayonunun Qıraqlı kəndində anadan olmuşdur. 1981-1991-ci illərdə burada orta məktəbdə təhsil almışdır. Vətənpərvərliyi ilə müəllimlərinin və sinif yoldaşlarının diqqətini çəkən Yavər müharibəyə getmək və torpaqlarımızın bütövlüyü uğrunda savaşmaq istəyirdi. 1994-cü il 8 iyunda o, öz arzusuna çatdı. Rayon hərbi komissarlığı tərəfindən Milli Ordu sıralarına çağırıldı. 1995-ci il 13-17 mart hadisələri baş verdi. Silahlı dəstə bir neçə dəfə xəbərdarlığa baxmayaraq silahı yerə qoymadı. Milli Ordu işə qarışmalı oldu Yavər də bu silahlı dəstənin zərərsziləşdirilməsində iştirak edirdi. Güclü atışma başlayanda o, bir neçə yaralı döyüşçünü xilas etdi özü isə qəhrəmancasına həlak oldu.

Yavər Əliyev (27 iyun 1956, Bakı – 29 fevral 1992, Qarabağ) — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı; Qarabağ müharibəsi şəhidi. == Həyatı == Yavər Əliyev 27 iyun 1956-cı ildə Bakı şəhərində, Azərbaycan SSR-də neftçi ailəsində anadan olub. Pirallahı adasında 235 saylı orta məktəbdə təhsil başa çatdıqdan sonra Kremençuq Mülki aviasiya uçuş məktəbinə daxil olmuş və 1977-ci ildə həmin məktəbi müvəffəqiyyətlə bitirmişdir. Yavər pilot fəaliyyətinə 1977-ci ildə Zabrat aviabirliyində başlamışdır. Əliyev Mi-2 helikopterinin pilotu, daha sonra Mi-8 helikopterinin ikinci dərəcəli pilotu kimi xidmət edib, sonradan həmin helikopterin komandiri olub. Yüksək peşəkarlıq və müsbət şəxsi keyfiyyətlərinə görə, Zabrat Aviasiya dəstəsinin uçuş heyətinin komandiri təyin edildi.Öz təşkilati və döyüş qabiliyyətinə, yüksək peşəkar hazırlığına görə Yavər əliyev hərbi helikopterlərin birinci eskadrilyasının komandiri təyin edilib. O, qısa müddət ərzində eskadrilyaya ən yaxşı Mülki Aviasiya pilotlarını cəlb etməklə vahid və döyüş kollektivini topladı. Zakir Yusifov, Zakir Məcidov, Xanlar Səttarov, Firuz Cəlilov, Faiq Məmmədov və başqaları Azərbaycanın hərbi aviasiyasının tezliklə formalaşması üçün fədakarcasına çalışmışlar. == Döyüşlərdə iştirakı == 1990-cı illərin əvvəllərində Qarabağ müharibəsi zamanı Yavər Əliyevin rəhbərliyi altında uçuş heyəti dağlıq rayonların əhalisinin təxliyyəsində, [Ağdam] və [Şuşa] kəndləri arasında hava körpüsünün yaradılmasında iştirak etmiş, döyüş uçuşları da həyata keçirmişdir. Yavər Əliyev Qarabağda Mi-24 helikopterində bir neçə döyüş uçuşu yerinə yetirib, düşmənin mövqelərinə aşağı hündürlükdən zərbələr endirib.

Yavər Şahsuvar oğlu Əsədov (1956, Cəbrayıl rayonu) — rəssam, xəttat, Əməkdar mədəniyyət işçisi == Həyatı == Yavər Əsədov 1956-cı ildə Cəbrayıl rayonunda anadan olub. 1975-ci ildə Ə. Əzimzadə adına Dövlət Rəssamlıq Məktəbini, 1980-ci ildə Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetini bitirib. 1981-ci ildən SSRİ Jurnalistlər İttifaqının və SSRİ Rəssamlar İttifaqının üzvüdür. "Kommunist" qəzetində uzun illər baş rəssam kimi fəaliyyət göstərib. 2000–2004-cü illərdə "Zarafat" satirik qəzetini yaradıb və onun baş redaktoru olub. Respublikada və xaricdə keçirilən sərgilərin iştirakçısı və mükafatçısıdır. 2006-cı ildən Azərbaycan Karikaturaçı Rəssamlar Birliyinin idarə heyətinin üzvüdür. FECO (Beynəlxalq Karikaturaçılar Təşkilatları Federasiyası) Azərbaycan qrupunun üzvüdür. Hazırda Dövlət Universitetində pedaqoq kimi fəaliyyət göstərir. Ailəlidir, dörd oğlu, bir qızı var.

Siyakəş — Azərbaycan Respublikasının Astara rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. == Etimologiyası == Siyo (sıya) talış dilində «qara», keş «çayın qolu» deməkdir.

Siyasət (qədim yunanca: Πολιτικά, politika — "şəhərlərin işləri") — sosial qruplarda qərarların qəbulu və ya fərdlər arasında güc münasibətlərinin digər formaları, məsələn, resursların və ya statusun bölüşdürülməsi ilə əlaqəli fəaliyyətlər məcmusu. Siyasəti və hökuməti öyrənən sosial elm sahəsinə siyasi elm — politologiya deyilir Siyasi fəaliyyət müxtəlif sosial qruplar, siniflər və dövlətlər arası münasibətlər üzərində qurulur. Hakimiyyət problemi ilə bağlı olan hər hansı bir fəaliyyət siyasi xarakter daşıyır. Siyasət cəmiyyətin inkişafının müəyyən mərhələsində yaranır və o xüsusi mülkiyyətə əsaslanan istehsal formalarının, sosial strukturun, mədəni mədəniyyətin formalaşdığı dövrdə təşəkkül tapmışdı. Müxtəlif sosial qruplar öz mənafelərini qoruyub saxlamaq üçün xüsusi idarəetmə aparatını yaradırlar. Siyasi hakimiyyət müxtəlif təsisat formaları vasitəsilə həyata keçirilir."Siyasət" termini Azərbaycan dilinə ərəb dilindən keçib. Sözün ərəb dilindəki hərfi mənası "at təlimi" deməkdir. Bir çox qərb ölkələrində, məsələn, ingilisdilli ölkələrdə, "Politics", almandilli ölkələrdə isə "Politik" terminini istifadə edirlər. "Politics/Politik" sözü yunan sözü olan "Polis" sözündən götürülüb. "Polis" sözünün mənası şəhər deməkdir.

Siyavarı (az.-əbcəd سیاوارێ‎, fars. سیاهورود‎) - İranın Zəncan ostanının Tarım şəhristanının Mərkəzi bəxşinin Dəram qəsəbəsinin ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2016-cı ilin məlumatına görə kənddə 213 nəfər yaşayır (80 ailə).

Siyavuş (avest. Syāvaršan, «qara at»; pəhl. Syāvakhš, Siāvaš; fars. سیاوش‎ Siyavuş; İran mifalogiyasında İranın əfsanəvi şahı Keykavusun oğlu, Keyxosrovun atası. Firdovsinin Şahnaməsində analığı tərəfindən böhtan atılmış təmizliyin mücəssəməsi kimi göstərilir. Azərbaycan klassik ədəbiyyatında "Xuni-Siyavuş" Siyavuşun qanbahası kimi bir ifadə var.

Yavər Həsənov (15 mart 1963, Balıqlı, Amasiya rayonu – 7 yanvar 1994, Alxanlı, Füzuli rayonu) — Qarabağ müharibəsi şəhidi. == Həyatı == 15 mart 1963-cü ildə Qərbi Azərbaycanın Ağbaba mahalının Amasiya rayonunun Balıqlı kəndində anadan olmuşdur. 1988-ci illərdə erməni faşistləri azərbaycanlıları buradan deportasiya edərkən onun ailəsi Bakıya köçmüş Binəqədi rayonu ərazisində Xutor adlanan bölğəsində məskunlaşmışlar.Qarabağ hadisələri başlayanda ermənilərə qarşı olan mitinqlərdə fəal iştirak etmişdir. Yavər erməni vəhşiliyinin nə olduğunu hamıdan yaxşı bilirdi çünki onun ata nənəsi Səkinə nənə əslən Ərzurum vilayətinin Oltu yaxınlığındakı Sıxcey kəndindən idi. Səkinə nənə söylədiklərinə görə onun atasını qapılarının nökəri olan erməni öldürmüşdür. O,gündən sonra Səkinə nənənin qaçqınlıq həyatı başlamışdır.Sonradan Sovetlər birliyi qurulanda onlar Balıqlı kəndində yaşamışlar. Uşaq vaxtından erməni vəhşiliklərinin şahidi olan Səkinə nənə öz övladlarına hər zaman erməni vəhşilikləri haqqında danışardı. Hələ uşaq vaxtlarında əzizlərini və doğmalarını itirən Səkinə nənə ömrünün qürub çağında da ən əzizlərini,övladlarını,nəvələrini itirdi. Yavərin atası Həsənov Murtuz iki övlad itkisinə dözməyərək dünyasını dəyişmişdir. Yavərin özü cəbhə yoldaşlarının söylədiklərinə görə çox böyük qəhrəmanlıqlar göstərmiş qəhrəmanlıq nümunəsi olmuşdur.

Yavər kəndi (fars. ‎‎‎‎ياوركندي‎) - İranın Şərqi Azərbaycan ostanının Əhər şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd.

Siyer-i Nəbi; (ərəbcə ː Sira ən-Nəbəviyyə ), qısaca sirah. Ənənəvi İslam ədəbiyyatında Məhəmmədin tərcümeyi-hallarına verilən addır. Quran və hədislərlə yanaşı, Məhəmmədin həyatı və İslamın ilk dövrləri haqqında ən çox tarixi məlumatların mənbəyidir. Məhəmmədin həyatı və ilk İslam tarixi ilə bağlı ən diqqət çəkən məsələ, məlumatların, şifahi hekayə mədəniyyətinin nizamsız məhsulu kimi meydana çıxması və təfərrüatların əsrlər boyu artan tərəqqisidir. Hekayələr Məhəmmədin həyatından 150-200 illik fasilədən sonra toplanır, çeşidlənir, düzülür və bioqrafik mətnlərə çevrilir. Bu rəvayətlər qeyri-islami mənbələr tərəfindən dəstəklənmir və öz daxilində ziddiyyətlər ehtiva edir. Hekayələr zaman keçdikcə dəyişir və bir neçə nəsildən sonra tarixi reallıqdan tamamilə uzaqlaşır. Hədis və sira mənbələrində Məhəmmədin həyatı ilə heç bir əlaqəsi olmayan əhvalatların bəzi dəyişikliklər edilərək Məhəmmədin hekayətinə əlavə olunabilər. Sami Ezzib, Xeybərin fəthi və Qureyza qırğını kimi mövzuların yəhudilərin müqəddəs kitabında yer aldığını, lakin bu mənbəyə görə yəhudilərin qeyri-yəhudiləri qətlə yetirdikləri məlumatını verir. Rəvayət (Qıssa) çi ənənəyə əsaslanır əsərlərdən başqa İslamın ilkin tarixi, tarix baxımından nə vaxt meydana çıxdığı, hansı coğrafiyada doğulub dünyaya yayıldığı bu gün də qeyri-müəyyən olaraq qalır.

Aqrar siyasət və ya kənd təsərrüfatı siyasəti — aqrar-sənaye kompleksi sahələrinin səmərəli fəaliyyətinə, ərzaq bazarının dayanıqlı yüksəlişinə yönəlmiş tədbirlər kompleksi. == Məsələlər == Aqrar siyasət qiymət, maliyyə, kredit və vergi alətlərinin məcmusunu əhatə edən, dövlətin kənd təsərrüfatı və onunla bilavasitə əlaqədar olan sahələrin inkişafını tənzimləmə sistemi ilə idarə edilməsini nəzərdə tutur. Aqrar siyasətin tətbiqi sahəsində istehsal-ticarət və sosial-ekoloji tədbirləri əhatə edir. Bu həm sənayeyə, xarici ticarətə, həm də regional və ekoloji sahələrə aid siyasətlə koordinasiyada və qarşılıqlı əlaqədə işlənib hazırlanır və həyata keçirilir. Dünya iqtisadiyyatının qloballaşması prosesi aqrar siyasətin milli dövlət çərçivəsindən kənara çıxmasının, ilk növbədə onun regionlaşdırılmasının şərtlənməsinə gətirib çıxarır. Kənd təsərrüfatı məhsullarının ticarətinin beynəlxalq tənzimlənməsi müəyyən dərəcədə ÜTT tərəfindən qəbul edilmiş əksər regional ticarət sazişləri əsasında həyata keçirilir. Kənd təsərrüfatı siyasətinin rayonlaşdırılmasının ən inkişaf etmiş və təkmil forması Aİ-nin ümumi aqrar siyasətidir. == Tarixi == Bazarın tənzimləyici və dövlətin yönəldici olduğu iqtisadiyyat modelinin aqrar siyasət üçün də universiallığını XX əsrin ikinci yarısı XXI əsrin əvvəllərindəki dünya təcrübəsi ilə təsdiqlənir. Köklü torpaq islahatları və bazar əsaslı kənd təsərrüfatı siyasətinə keçid 1960-cı illərdə Cənubi Koreya və Tayvanın, 1970-ci illərdə Malayziya, Tailand, Meksika və digər inkişaf edən ölkələrin sürətli sənaye inkişafı üçün zəmin yaratmış, onları çiçəklənən yeni sənaye ölkələrinə çevirmişdir. Eyni zamanda, bu cür islahatların və siyasətin ləngidilməsi, yaxud qeyri-ardıcıl aparılması üçüncü dünyanın ayrı-ayrı ölkələrində, xüsusilə də Afrikanın tropik ərazilərində kənd təsərrüfatı istehsalının tənəzzülünə, ərzaq şəraitinin pisləşməsinə və ümumi iqtisadi inkişafın ləngiməsinə səbəb olmuşdur.Çinin 1980-ci illərdə kəndli ailələrinə müstəqil təsərrüfatçılıq etməyə, torpaqların uzunmüddətli icarəyə verilməsinə və icbari dövlət satınalmalarından sonra məhsulun qalan hissəsinin azad bazarda satılmasına icazə verilməsi ilə başlamış yeni aqrar siyasəti tədricən bazar alətlərinin fəaliyyət zonasını tədricən genişləndirməklə XXI əsrin əvvəlində ölkəni dünyanın ən əhəmiyyətli kənd təsərrüfatı istehsalçıları və ixracatçıları sırasına çıxarmışdır.

Avropa siyasəti — Avropa qitəsində daim inkişaf edən siyasətlə məşğul olur. Bu, bir sıra amillərə, o cümlədən regionda milli dövlətlərin uzun tarixinə, eləcə də Avropa dövlətləri arasında siyasi birliyin artması istiqamətində mövcud tendensiyaya görə digər qitələrə nisbətən daha ətraflı mövzudur. Avropanın indiki siyasətini qitədə baş verən tarixi hadisələrdən götürmək olar. Eynilə, coğrafiya, iqtisadiyyat və mədəniyyət Avropanın hazırkı siyasi quruluşuna öz töhfəsini verib. Müasir Avropa siyasəti Dəmir Pərdənin süqutundan və kommunist dövlətlərin Şərq Blokunun dağılmasından sonra Avropa İttifaqının hökmranlığı altındadır. Soyuq Müharibə bitdikdən sonra AB keçmiş kommunist ölkələrini də əhatə etməklə şərqə doğru genişləndi. 31 yanvar 2020-ci il tarixinə Aİ-nin 27 üzvü var. Bununla belə, əsasən Avropa dövlətləri olan və ya açıq şəkildə Avropa mənşəli olduğunu iddia edən bir sıra digər beynəlxalq təşkilatlar var, o cümlədən 47 dövlətdən ibarət Avropa Şurası (müharibədən sonra Avropa İttifaqının sələfi hesab edilən ilk Avropa təşkilatı) və Təhlükəsizlik Təşkilatı və 57 ölkənin daxil olduğu Avropada Əməkdaşlıq (ATƏT). == Mövcud siyasi ab-hava == Soyuq Müharibə başa çatdıqdan sonra Rusiya ilə Qərbi Avropa dövlətləri arasında münasibətlərin əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşmasına baxmayaraq, son vaxtlar "Qərb" təşkilatlarının, xüsusilə Aİ və NATO-nun şərqə doğru keçmiş SSRİ ölkələrinə genişlənməsi səbəbindən gərginlik artmışdır. Bir çox Avropa dövlətləri ya Avropa İttifaqına daxil olub, ya da ona qoşulmaq niyyətlərini bəyan ediblər.

Daxili siyasət — dövlət siyasətinin ölkə sərhədləri daxilində olan bütün problem və fəaliyyətlərə (qanunlar, hökumət proqramları, inzibati qərarlar və s.) birbaşa aid olan hissəsi. Bu, hökumətin dünya siyasətində olan maraqlarını ifadə edən xarici siyasətdən fərqlidir. Daxili siyasət biznes, təhsil, enerji, səhiyyə, kənd təsərrüfatı, hüquq-mühafizə, maliyyə və vergilər, təbii ehtiyatlar, sosial təminat və şəxsi hüquq və azadlıqlar kimi geniş sahələri əhatə edir.

Demoqrafik siyasət - dövlət orqanları və digər sosial institutlar vasitəsilə əhalinin artımının nizama salınması sahəsində məqsədyönlü fəaliyyətə əsaslanan, əhalinin sayı və strukturu dinamlkasını sabit saxlamağa və ya dəyişdirməyə xidmət edən siyasət. == Məqsəd və vəzifələri == Demoqrafik siyasət doğum sayı, nikahlılıq, boşanma, əhalinin yaş strukturu və onun ölüm miqdarına təsir edən siyasətdir. Geniş mənada demioqraflk siyasəti bəzən əhalinin artması ilə eyniləşdirilir, dar mənada isə onun tərkib hissələrindən biri kimi nəzərdən keçirilir. O, sosial və iqtisadi siyasətlə bağlı olsa da, özünəməxsus xüsusiyyətlərə də malikdir. Demoqrafik siyasətin obyekti kimi ölkələr, onların ayrı-ayrı bölgələri və eləcə də əhalinin ayrı-ayrı qrupları (koqortası - biriəşmiş dəstəsi) da çıxış edə bilər. Demoqrafik siyasət, əsasən müxtəlif tədbirlər kompleksinə əsaslanır; iqtisadi, inzibati-hüquqi, tərbiyəvi və təbliğati. Əsasən doğum sayının stimullaşdınlmasına yönəldilən iqtisadi tədbirlərin siyahısına ödənilən məzuniyyət və uşaqların doğulması zamanı müxtəlif müavinətlər, ailənin sayından, yaşından və tərkibindən asılı olaraq uşaqlara verilən müavinət - proqressiv şkala üzrə müxtəlif borclar, kreditlər, vergi və mənzil güzəştləri və s. aiddir. İnzlbati-hüquqi tədblrlər nikaha daxil olma yaşını, boşanmanı, abortlar və kontraseptlərin qəbuluna münasibəti, ailənin dağılması zamanı ananın və uşaqlann əmlak vəziyyətini, işləyən qadınların iş rejimini və s. nizama salan qanunverici aktları birləşdirir.

Ekolojı siyasət (ing. environmental policy, rus. экологическая политика) — Ətraf mühit siyasəti təşkilatın və ya hökumətin ətraf mühitlə bağlı məsələlərlə bağlı qanunlara, qaydalara və digər siyasət mexanizmlərinə sadiqliyidir. Bu məsələlərə ümumilikdə hava və suyun çirklənməsi, tullantıların idarə edilməsi, ekosistemin idarə edilməsi, biomüxtəlifliyin qorunması, təbii ehtiyatların, canlı təbiətin və nəsli kəsilməkdə olan növlərin idarə edilməsi daxildir. Məsələn, ekoloji siyasətlə bağlı qlobal istiləşmə və iqlim dəyişikliyi problemlərini həll etmək üçün qlobal səviyyədə eko-enerji yönümlü siyasətin həyata keçirilməsinə diqqət yetirilə bilər. Pestisidlər və bir çox sənaye tullantıları da daxil olmaqla, enerji və ya zəhərli maddələrin tənzimlənməsi ilə bağlı siyasətlər ətraf mühit siyasətinin mövzusunun bir hissəsidir. Bu siyasət qəsdən insan fəaliyyətinə təsir göstərmək və bununla da biofiziki mühitə və təbii sərvətlərə arzuolunmaz təsirlərin qarşısını almaq, eləcə də ətraf mühitdə baş verən dəyişikliklərin insanlara qəbuledilməz təsirlər yaratmamasını təmin etmək məqsədilə həyata keçirilə bilər. == İstinadlar == == Ədəbiyyat == McCormick, John — Environmental Policy in the European Union.

Ekolojı siyasət (ing. environmental policy, rus. экологическая политика) — Ətraf mühit siyasəti təşkilatın və ya hökumətin ətraf mühitlə bağlı məsələlərlə bağlı qanunlara, qaydalara və digər siyasət mexanizmlərinə sadiqliyidir. Bu məsələlərə ümumilikdə hava və suyun çirklənməsi, tullantıların idarə edilməsi, ekosistemin idarə edilməsi, biomüxtəlifliyin qorunması, təbii ehtiyatların, canlı təbiətin və nəsli kəsilməkdə olan növlərin idarə edilməsi daxildir. Məsələn, ekoloji siyasətlə bağlı qlobal istiləşmə və iqlim dəyişikliyi problemlərini həll etmək üçün qlobal səviyyədə eko-enerji yönümlü siyasətin həyata keçirilməsinə diqqət yetirilə bilər. Pestisidlər və bir çox sənaye tullantıları da daxil olmaqla, enerji və ya zəhərli maddələrin tənzimlənməsi ilə bağlı siyasətlər ətraf mühit siyasətinin mövzusunun bir hissəsidir. Bu siyasət qəsdən insan fəaliyyətinə təsir göstərmək və bununla da biofiziki mühitə və təbii sərvətlərə arzuolunmaz təsirlərin qarşısını almaq, eləcə də ətraf mühitdə baş verən dəyişikliklərin insanlara qəbuledilməz təsirlər yaratmamasını təmin etmək məqsədilə həyata keçirilə bilər. == İstinadlar == == Ədəbiyyat == McCormick, John — Environmental Policy in the European Union.

İqtisadiyyat və siyasət elmində fiskal siyasət dövlət gəlirlərinin və xərclərinin köməyi ilə iqtisadiyyata təsir etmək üçün istifadə olunur. Keyns iqtisadi məktəbinə görə, dövlət vergilərin səviyyəsini (dərəcəsini) və xərclərini dəyişdikdə bu məcmu tələbə və iqtisadi aktivliyə təsir göstərir. Fiskal siyasət biznes tsikllərində dəyişikliklər baş verdikdə iqtisadiyyatı sabitləşdirmək üçün tətbiq edilir. Fiskal siyasətin iki əsas aləti olan vergilər və dövlət xərcləri dəyişdikdə, bu aşağıdakı makroiqtisadi göstəricilərə təsir edir: Məcmu tələb və iqtisadi aktivliyin səviyyəsi; Yığım və investisiyalar; Gəlirlərin bölgüsü. Fiskal siyasət monetar siyasətdən bəzi xüsusiyyətlərinə görə fərqlənir. Belə ki, fiskal siyasət qanunvericilik aktı ilə tənzimlənən dövlət gəlirləri və xərclərindəki dəyişiklik vasitəsi ilə iqtisadiyyata təsir göstərir. Monetar siyasət isə mərkəzi bank tərəfindən pul təklifinə, faiz dərəcəsinə və məcburi ehtiyat normasına təsir etməklə bunu həyata keçirir. == Fiskal siyasətin növləri == Fiskal siyasətin 3 əsas növü vardır: Neytral fiskal siyasət adətən iqtisadiyyat tarazlıq hökm sürən zaman tətbiq edilir. Bu zaman dövlət xərcləri tam olaraq dövlət gəlirləri hesabına maliyyələşir və iqtisadiyyata neytral təsir göstərir. Genişləndirici fiskal siyasət zamanı dövlət xərcləri gəlirləri üstələyir.

Makroiqtisadi siyasət adətən 2 istiqamətdə tətbiq edilir. Monetar və Fiskal. Hər iki istiqamət iqtisadi sabitliyin, ÜDM-in artım səviyyəsinin və resursların tam istifadəsinin qorunub saxlanılması məqsədi ilə istifadə edilir. === Pul-kredit (monetar) siyasəti === Mərkəzi Banklar monetar siyasəti müxtəlif mexanizmlər vasitəsi ilə pul təklifini tənzimləməklə tətbiq edirlər. Məsələn, mərkəzi bank istiqraz almaqla pul təklifini artırır və bu da faiz dərəcəsini aşağı endirir. Əksinə sərt pul siyasəti yerinə yerirəcəksə, qiymətli kağızlar satır, pul təklifini azaldır və faiz dərəcəsini azaldır. Adətən bu siyasət pul təklifinə birbaşa yox dolayı yolla təsir edilərək həyata keçirilir. Banklar davamlı olaraq, faiz dərəcəsini sabit saxlamaq məqsədi ilə pul təklifində dəyişikliklər edirlər. Bəzi banklar isə faiz dərəcəsində dəyişiklik etməklə inflyasiya dərəcəsin tənzimləyirlər. Mərkəzi bannkların əsas məqsədi yüksək səviyyəli inflyasiya başvermədən istehsalın artırılmasını təmin etməkdir.

Milli Siyasət — 1876-cı ildə Con A. Makdonald Mühafizəkarlar Partiyası tərəfindən tanıdılmış bir Kanada iqtisadi proqramı idi. McDonald 1878-ci ildə Kanada federal seçkilərində Mühafizəkarları qələbəyə aparandan sonra, 1879-cu ildə siyasətlərini davam etdirməyə başladı. inkişaf etməkdə olan sənayeləri olan bir iqtisadiyyat, 1880-ci illərdə inkişaf etmiş bir Kanada iqtisadiyyatı. Makdonald, konfederasiya sonrası bir iqtisadiyyat strategiyası olaraq üç elementi birləşdirərək, istehsalın qorunması üçün idxal olunan mallarda yüksək tariflər, infrastruktur və əhali artımını tələb edir. Kanada Pasifik Dəmir Yolunun tikintisi və Qərbi Kanadaya köçün təşviqi. Makdonald 1878 seçkilərində təşviqat apardı və sərbəst ticarəti dəstəkləyən Liberal Partiyanı məğlub etdi. Bu 1879-cu ildən 1950-ci illərin əvvəllərinə qədər davam etdi. == Mərkəzi siyasət == Daha əvvəl 1867-ci ildən 1873-cü ildə təqaüdə çıxana qədər Kanadanın Baş Naziri vəzifəsində çalışan Con A. Makdonald, həmin il bir seçki qazandıqdan sonra 1878-ci ildə milli siyasətini davam etdirməsinə imkan verərək hakimiyyətə qayıtdı. Siyasət Kanadanın gələcəyini yaxşılaşdıran və genişləndirən üç hissədən ibarət idi: === Kanada sənayesinin inkişafı === Makdonald, Kanadalıları Kanada iqtisadiyyatını inkişaf etdirmək üçün Kanada məhsulları almağa razı etdi. Problem dəmir yollarının ABŞ-dən asanlıqla Kanada istehsalı olan mallara nisbətən daha ucuz mal və məhsulları idxal etməsi idi.

Misir Ərəb Respublikası çoxpartiyalı demokratik bir sistemlə idarə olunmaqdadır. Konstitusiyası 1971-ci il referendum ilə təsdiqlənmişdir. == İcraedici orqan == Ölkənin rəhbəri prezidentdir. Konstitusiyaya görə prezident 6 ildən bir seçilməli idi və bu müddət limitsiz də ola bilərdi.Prezident bir və ya daha çox vitse prezident, baş naziri, nazirləri, mülki və hərbi rəsmiləri, diplomatik nümayəndələri təyin edə və ya çıxara bilərdi. O ali baş komandandır. Onun əfv etmə və məhkəmə hökmünü azaltmaq hüququ vardır. O referendum çağıra bilərdi. Xalq Assambleyasını təsdiq edə bilərdi, ancaq yalnız müəyyən edilmiş vaxt üçün fərmanları çap etməyə hüququn qüvvəsi vardır. Məhkəmə qurumunun Ali Şurasına rəhbərlik edirdi. Xalq Assembliyası yalnız referendum və ya hərbi vəziyyətdə buraxa bilərdi.

Müdaxiləçilik — hökumətin öz ölkəsində iqtisadi məsələlərə və ya başqa ölkənin siyasi məsələlərinə müdaxiləsi. Beynəlxalq münasibətlər kontekstində hərbi müdaxilə "hədəf dövlətdə siyasi hakimiyyət strukturunu müəyyən etmək məqsədilə hərbi heyətin tanınmış sərhədlərdən kənara çıxarılması" kimi müəyyən edilmişdir. Müdaxilə yalnız siyasi hakimiyyət strukturlarının dəyişdirilməsinə yönəldilə bilər, həm də humanitar məqsədlər, eləcə də borcların yığılması üçün həyata keçirilə bilər.Müdaxiləçilik Qərb dövlətlərinin xarici siyasətlərində, xüsusən Viktoriya dövründə və sonrasında böyük rol oynamışdır. Yeni imperializm dövrü Banan müharibələri də daxil olmaqla qlobal cənubda Qərb dövlətlərinin çoxsaylı müdaxilələri baş tutmuşdur. Müasir müdaxiləçilik Soyuq müharibə siyasətindən irəli gəlmiş, burada ABŞ və Sovet İttifaqı digər dövlətin orada saxladığı hər hansı təsirə qarşı çıxmaq üçün dünya ölkələrinə müdaxilə etmişdir. Tarixçilər qeyd ediblər ki, müdaxiləçilik ilə məşğul olan ölkələrin ictimai rəyi arasında bu mövzu həmişə mübahisəli siyasi məsələ olmuşdur.Aleksandr Dauns tərəfindən hazırlanmış məlumat toplusuna görə, 1816–2011-ci illər arasında xaricdən tətbiq edilən rejim dəyişikliyi nəticəsində 120 lider vəzifədən kənarlaşdırılmışdır. Karnegi Mellon Universitetinin professoru Dov Levin tərəfindən 2016-cı ildə aparılan bir araşdırmada müəyyən edilmişdir ki, ABŞ-nin 1946–2000-ci illər arasında xarici ölkələrdə keçirilən 81 seçkiyə müdaxilə etmişdir və bunların əksəriyyətində müdaxilə məxfi şəkildə həyata keçirilmişdir. == İstinadlar == == Əlavə ədəbiyyat == Melissa M. Lee. 2020. Crippling Leviathan: How Foreign Subversion Weakens the State.

Müqayisəli siyasət həm ölkələr daxilində, həm də ölkələr arasında siyasəti araşdırmaq üçün müqayisəli metod və ya digər empirik metodların istifadəsi ilə xarakterizə olunan siyasət elminin bir sahəsidir. Əsasən bura siyasi institutlar, siyasi davranış, münaqişələr, iqtisadi inkişafın səbəbləri və nəticələri ilə bağlı suallar daxil ola bilər. Xüsusi tədqiqat sahələrinə tətbiq edildikdə, müqayisəli siyasət müqayisəli hökumət (hökumət formalarının müqayisəli tədqiqi) kimi digər adlarla da adlandırıla bilər. == Tərif == Müqayisəli siyasət dünyadakı müxtəlif siyasi sistemlərin sistemli öyrənilməsi və müqayisəsidir. Fərqli siyasi sistemlərin niyə oxşarlıq və ya fərqliliklərə malik olduğunu və onlar arasında inkişaf dəyişikliklərinin necə baş verdiyini izah etmək üçün axtarış müqayisəli xarakter daşıyır. Tədqiqat sahəsi demokratikləşmə , qloballaşma və inteqrasiya kimi mövzulara diqqət yetirərək, bütün dünyada siyasi sistemləri nəzərə alır. Müqayisəli siyasət sayəsində son 40 ildə siyasət elmində yeni nəzəriyyə və yanaşmalardan istifadə edilmişdir. Bunlardan bəziləri siyasi mədəniyyətə, asılılıq nəzəriyyəsi , inkişafçılıq, korporatizm , yerli dəyişiklik nəzəriyyələri, müqayisəli siyasi iqtisadiyyat, dövlət-cəmiyyət münasibətləri və yeni institusionalizm olmuşdur. Müqayisəli siyasətin bəzi nümunələri prezident və parlament sistemləri , demokratiyalar və diktaturalar , müxtəlif ölkələrdəki parlament sistemləri, Kanada kimi çoxpartiyalı sistemlər və ABŞ kimi iki partiyalı sistemlər arasındakı fərqləri öyrənməkdir.Tarixən intizam ölkələr arasında müqayisələr vasitəsilə siyasət elmində geniş sualları araşdırsa da, müasir müqayisəli siyasət elmi ilk növbədə submilli müqayisələrdən istifadə edir. Son zamanlarda submilli müqayisələrə maraq və onun müqayisəli siyasətdə faydası nəzərəçarpacaq dərəcədə artmışdır.