Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • ТАЧ

    кӀус 'са шакни алачиз кьилиз акъатда' (алатай вахтунин инкарвилин формада авай глаголдихъ галаз алакъада авайла). Ваз гьер гьатайтӀа, зални адан к

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ТАЧ

    ...галаз алакъада авайла) манадин гаф. Гьар хемисдиз кӀан жеди аш, -. Киткид адан руфуник каш, Лугьуз - амай пулни хкваш, - Ийиз тач мехъер къавумди.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ТАЧ

    тун глаголдин къвезмай вахтунин инкарвилин рахунра (норма тир тадач гафунилай тафаватлу яз) ишлемишдай форма. Кил. ТУН.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ТАЧ

    1. “тун”-dan əd.; 2. “тадач” sözünün qısaldılmış şəkli.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • тӀач

    ...хьтин рагъул (перен.) - мутный как тач; вацӀа авай яд тӀач хьиз ава (перен.) - вода в реке, как тач (т. е. мутная); тӀач авун - а) приготовлять тач;

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • ТӀАЧ

    (-уни, -уна, -ар) novruz içkisi; sələmə (məh.); * тӀач авун a) novruz içkisi hazırlamaq; b) məc. sərf etmək, xərcləmək, sovurmaq, puç etmək (pulunu, m

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ТӀАЧ

    ...гьалдарич вич тӀачал, гьей. Е. Э. Гачал, гьей! И пад а пад ягъиз, кьилел хурх алаз къвезвай вацӀал рагъул тӀачунин ранг акьалтнавай. З. Э. КУТВ-д

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • TAÇ

    (-cı) 1) tac; 2) aut (idman) tac

    Tam oxu »
    Türkcə-azərbaycanca lüğət
  • TAQ-TAQ

    1. təql. тахъ-тахъ, тӀакь-тӀакь; 2. taq-taqla нареч. тахъ-тахъдалди, тӀакь-тӀакьдалди.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • TAY-TAY

    ...Taylarla, çox, çoxlu, kisələrlə, yeşiklərlə, top-top. İndi top-top, tay-tay parça, kisə-kisə şəkər, un, düyü daşınırdı. Ə.Əbülhəsən.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • тап-тап

    звукоподражание топоту : тап-тап авун - топать.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • tay-tay

    zərf. ~ yığmaq empiler vt

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • TAY-TAY

    bax taybatay. Geniş pəncərələr açılar tay-tay. S.Vurğun.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TAS-TAS

    нареч. тазами. Tas-tas daşımaq таскать тазами

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TAP-TAP

    təql. Təkrarlanan “tap” səsi. Ayaqların tap-tupu arasından yalnız bu sözləri eşitmək olurdu. B.Talıblı.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TAY-TAY

    1 нареч. кипами, тюками, мешками. Pambıq tay-tay daşınır хлопок вывозится тюками, tay-tay düyü gətirirlər привозят рису мешками, tay-tay yığmaq собира

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • тахъ-тахъ

    см. тах-тах.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • TAQ-TAQ

    междом. стук-стук (употребляется звукоподражательно для обозначения ряда коротких отрывистых звуков от ударов железных, деревянных предметов)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TAY-TAY

    кипами (беря или передавая что-нибудь)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • тах-тах

    звукоподрожание «тук-тук» : тах-тах авун - стучать; тах-тах авуна рак гатана - постучал в дверь; рикӀи тах-тах ийизва - сердце стучит; машинди тах-тах

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • ТАП-ТАП

    təql. tap-tap, tap-tup, tappıltı; тап-тап авун tap-tap etmək, tappıltı səsi çıxarmaq, tappıldamaq.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • тӀакь-тӀакь

    звукоподражание «тик-так» : тӀакь-тӀакь авун - тикать, издавать звук «тик-так».

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • ТАХЪ-ТАХЪ

    also. тах-тах.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • ТӀАКЬ-ТӀАКЬ

    onomatopoeia tic.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • ТАХЪ-ТАХЪ

    təql. taqqıltı, taq-taq (səsi); тахъ-тахъ авун taq-taq etmək, taqqıldamaq; döyülmək, taqqıltı səsi çıxmaq.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ТӀАКЬ-ТӀАКЬ

    təql. tıq-tıq, taq-taq; tıqqıltı səsi; çıqqıltı; тӀакь-тӀакь авун taqqıldamaq; çıqqıldamaq, tıqqıldamaq (saat və s.).

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • tap-tap,

    tup-tup təql. тап-тап, туп-туп (тикрар жезвай “тап” дай ван).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • tay-tay

    прил. шешелралди, ишигралди, гзаф, гзаф кьадар, туп-туп.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • tay-tay

    кил. taybatay.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • taq-taq 2021

    taq-taq

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • tam-tam

    tam-tam

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • tas-tas

    tas-tas

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • tay-tay

    tay-tay

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • TAQ-TAQ

    ...səs. 2. Taq-taqla şəklində zərf – taq-taq edərək, taq-taq səsi çıxararaq, taqqıldatmaqla. Dəmirçinin ömrü taq-taqla, leyləyin ömrü laq-laqla keçər. (

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TAY-TAY

    z.: ~ yığmaq to bale (d.); to heap up (d.)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • TAQQILDATMAQ

    гл. тахъ-тахъдай ван акъудун, тахъ-тахъ (тӀакь-тӀакь) ийиз тун; гатун (тахъ-тахъ, тӀакь-тӀакь ацалтна рак ва мс.).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • TIQQILDAMAQ

    гл. тӀакь (тӀакь-тӀакь, тах-тах) авун (мес. ракӀари).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • TAĞ₃

    ...tağını düzəldən zaman; Yaxından duyuldu ayaq səsləri. M.Müşfiq. □ Tağ ayırmaq – saçı iki hissəyə ayırmaq.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TAĞ₂

    ...bu şəkildə olan; tağlı. İçərişəhərdə, yuxarı bazarda, Qoşa karvansaranın altında tağ bir zirzəmi vardı. H.Sarabski.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TAĞ₁

    ...pomidor və s. bostan bitkilərinin yerlə sürünən kolu. Pomidor tağı. – Onu Taşauzda gördüm, kefi saz; Ətirli tağlardan qovun dərərkən. S.Rüstəm.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TAC

    ...çələng. // Zinət üçün başa qoyulan çələng və s. [Qəmər:] Bunlardan tac hörüb sənin başına qoyacağam. S.S.Axundov. [Səvər:] Qızları da göndərərəm ki,

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TAB

    ...var; Dərd çəkməyə mən yazığın tabı var. “Qurbani”. □ Tab (tabı) qalmamaq – gücdən düşmək, taqətdən düşmək, üzülmək. Artıq qollarımda qalmamışdı tab;

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ХЪАЧ-МАЧ

    bax хъач-хъуч.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ХЪАЧ-МАЧ

    bax хъач-хъуч.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • tac

    taç

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-türkcə lüğət
  • КӀАЧӀ-КӀАЧӀ

    n. ball; lump; gob, wad dough.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • кӀачӀ-кӀачӀ

    комок теста : кӀачӀ-кӀачӀ хапӀа - затируха (обл.).

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • XAÇ

    ...çağırdı… Lakin ruhuna sükun gəlmədi. Çəmənzəminli. □ (Boynundan) xaç asmaq, (boynuna) xaç salmaq – dönüb xristian olmaq, xristianlığı qəbul etmək. [M

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TAR₁

    ...yayılmış mizrabla çalınan simli musiqi aləti. Tar çalmaq. Tar Azərbaycanın milli musiqi alətidir.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TAR

    sif. [fars.] klas. Qara. Könlümü qarət edir öylə ki, tari-zülfün; Rumə sanki həbəşi ləşkəri-yəğma gətirir. X.Natəvan. // Tutqun, donuq, aydın görünməy

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TAR₃

    ...gecələməsi üçün hinə qoyulan ağac. Bir qış axşamıydı, qapıda soyuq; Qalxdı tar üstünə bizim çil toyuq. S.Vurğun. Tardakı xoruz qanadlarını şappıldadı

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TAR₄

    ...Üst-üstə dərəyə yağıb yığılmış qalın qar yığını. Tara düşmək. Tara batmaq. – Dağ başında çar qala; Duman keçə, tar qala; Bir arzum var ürəkdə; Mən öl

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TAL

    is. [holl.] Yükqaldıran mexanizmlərin bir növü

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TAM

    ...bütöv. Tam qaranlıq. // Mütləq, tamamilə, ən yüksək, ən mükəmməl. Tam qələbə. – [Çingiz:] Tam bir müvəffəqiyyət əldə etmək üçün bütün tələblərimiz iş

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • SAÇ

    is. İnsanın başında bitən tüklər. Qara saç. Xurmayı saç. – Külək [Dürrənin] qumral saçını üz-gözünə çırpırdı. S.Vəliyev. [Nərgiz] anasının ona ilk dəf

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TAP

    təql. Yuxarıdan düşən şeyin çıxardığı səs

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • MAÇ₁

    is. dan. Öpüş, öpmə. [Təlxək əcinnə:] …Barı heç olmasa o şirin dodaqlarından mənə bir maç ver. Ə.Haqverdiyev. □ Maç eləmək dan. – öpmək, öpüş almaq.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • MAÇ₂

    is. məh. Lobyanın və s. sarmaşan bitkilərin sarınması üçün yerə sancılan ağac

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TAM₂

    [ər.] bax dad1 1-ci mənada. Telli kimi dadlı, ətirli, tamından doymaq olmayan xörək bişirən nəinki Çiçəklidə yox idi, hətta rayon mərkəzi İşıqlıda da

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • АГЬАТ

    нугъ., сущ.; - ди, -да; ар, -ри, -ра тӀач ргадай къаб. - ТӀач гзаф ава. За кьвед лагьай агьатни ргазва. Гь. Къ. Четин бахт. Синоним: чуква.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • семена

    ...(густая сладкая масса из пшеничного солода, смешанная с мукой); см. тж. тӀач.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • ИКӀИ

    || КӀИ сущ.; -ди, -да; -яр, -йри, -йра тӀач ийидай затӀ (цӀир авур экъечӀай твараррикай регъвей гъуьр хьтинди ). ИкӀидикай фуни чрадай. Р.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ТӀЯМЛУВАЛ

    ...Дегь девиррилай лезгийрин арада тӀач гзаф машгъур хьайиди я. ТӀач, пиводилай, бузадилай спиртдин кьадардалди зайиф ятӀани, тӀямлувилелди гьабур

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ГЬАВАЯН

    ...меслятдал къведа. Н. И. Гьакимрин папар. Гъейри бенде за кьулухъ тач - гьаваян къал я. И. Гь. Синоним: гьакӀан.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ЦЕХ

    ...Дегь девиррилай лезгийрин арада тӀач гзаф машгъур хьайиди я. ТӀач, пиводилай, бузадилай спиртдин кьадардалди зайиф ятӀани, тӀямлувилелди гьабур

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • НАХА

    ...фялеяр Секинарна вахтунал Х. Т. Дагьусгандин баркаллу рухваяр. ТӀач хьтин рагъул цикай мукьвал-мукьвал нала балугърин кьилер, гамишрин далуяр хъиз з

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ЛИШАНЛАМИШУН

    ...вири пайгьамбарарни, къудратлу женгчиярни - вири, и дуьньядилай тӀач хьана фейиди, гьар са шейинихь, вичин эвел хьиз, эхирни авайди лишанламишза

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • KÜL

    ...патал); ** kül etmək (eləmək) руьхъ авун, пуч авун, терг авун, тӀач авун, эхирдиз экъечӀун (мес. мал-девлетдин); külə dönmək а) рухъведиз элкъуьн, кк

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ЭХЬ

    ...ФатӀимат гъуьлуьз ганани? [Къурбан]. - Эхь, тагана, чна кӀвале тач хьи, Гь. Гь. Адетдин къармахра.. Синоним: ун. * эхь ман кӀус, рах. разивал къалуру

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ХИЙИРЛУ

    ...гзаф крар ийидай. Халкьдиз хийирлу крар... Ф. Б. Филиал. ТӀач, пиводилай, бузадилай спиртдин кьадардалди зайиф ятӀани, тӀямлувилелди гьабурулаи

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ТУН

    ...ФатӀимат гъуьлуьз ганани? [Къурбан] - Эхь, тагана, чна кӀвале, тач хьи, Гь. Гь. Адетдин къармахра. Мисал хьана Батыраян цӀарцӀикай. «Женнет жуваз къ

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • РАКЪУРУН

    ...[Загьидат]. - На, диде хтайла, лагь адаз, ада вун ракъур тавуна тач. Лагь хьи, чнани кӀелзава гьа ликпунктда. Гь. Гь. Адетдин къармахра. - КӀел авун

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ЧКАДИН

    ...тарашун, халкь рекьелай алудун тир. ЛГ, 2003, 25. ХӀӀ. * тӀач чуквадинди, свас чкадинди кӀанда. Антоним: патан. * чкадин бюджет сущ. са гьукуматда к

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • РАЗИ

    ...Адетдин къармахра. [ФатӀимат]. - Диде, чан диде, буба рази тахьана тач, эгер на адаз минет авуртӀа. Гь. Гь. Адетдин къармахра. Къембер кӀеве гьатна.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • КАПӀ

    ...рекьизвай ва я кьейи касдин руьгьдиз бахш яз капӀ авун. КапӀ эляз тач на фасикьдал, Чир хьана заз ви кьегъалвал... X. Къ. Гьажи эфенди. * капӀ-тӀеа

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • МИНЕТ

    ...ая кӀел, Назани. С. С. Назани. Диде, чан диде, буба рази тахьана тач, эгер на адаз минет авуртӀа. Гь. Гь. Адетдин къармахра. За ваз ийида яргъай па

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • КЕФ

    ...регьят жедай, рикӀик гьевес киткидай гьал, гьисс. Гъич чи тама тач шуьмегъ тӀвал. Лап кеф къунбар чка я. С. С. Девлетлуяр, абурун аялар, абур квай

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ТАЧАНКА

    тачанка (кьуд чарх квай, винел пулемѐт эцигдай кьезил фургъун хьтинди)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ТАЧАТЬ

    несов. цун; бахи атIун, цвал авун; тачать сапоги чекмеяр цун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ТАЧКА

    тачка, са чарх квай гъилин араба

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • TAÇANKA

    сущ. 1. истор. тачанка (легкая повозка, снабженная пулеметом, в кавалерии периода гражданской войны) 2

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TAÇKA

    I сущ. 1. тачка (ручная тележка на одном колесе, которую возят, держа за ручки и толкая перед собой) 2

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TAÇƏND

    f. nə vaxta kimi, nə vaxta qədər; haçanacan

    Tam oxu »
    Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti
  • ТАЧАЛКА

    ж mətb. kitab bağlayan maşın

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ТАЧАЛЬНЫЙ

    прил. xüs. tikiş -i[-ı]; тачальная машина tikiş maşını

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • TAÇAX

    (Qazax) qaramalın ayağının dərisi

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • ЯД

    ...кьилиз яд чимун, руфун цик кутун, сиве яд цанвайди [кьунвайди] хьиз, тӀач хьтин яд, цӀаран яд. * яд авачир дагъдал регъв эцигун гл., ни манасуз, не

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • КӀВАЧ

    ...вахт атанвач, Али, валлагь, на кӀвач хукӀун тавур са чкани тач, Али. А. С. Багъни базар. * кӀвач цӀуьдгъуьнун гл., нин 1) кӀвач, иесидилай аслу туши

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
OBASTAN VİKİ
TAC
Tac
Hoanq Tan Tay
Hoanq Tan Tay (30 mart 1990) — Vyetnamlı kişi ağır atlet. 85 kq çəki dərəcəsində yarışır və beynəlxalq yarışlarda Vyetnamı təmsil edir. O, 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında 85 kq çəki dərəcəsində çıxış etmiş və 17-ci olmuşdur. Yu Donq-yu dünya çempionatlarında iştirak etmişdir. Son dəfə 2015 Ağır atletika üzrə Dünya Çempionatında mübarizə aparmışdır.
Mülki tac
Mülki tac (lat. Corona civica) — Qədim Romada ikinci ən əhəmiyyətli hərbi mükafat. Bu, palıd yarpaqlarından ibarət çələng idi. Mülki tac legionerlərin həyatının qorunmasına verdiyi töhfəyə görə təqdim edilmişdir. Sulla islahatlarından sonra mülki tacla təltif olunan hər kəs senatda da yer almağa başlamışdır. Qanun həmçinin bütün ictimai toplantılarda mülki tac taxmağı məcbur qılmışdır.Oktavian Avqust Roma vətəndaşlarının həyatını xilas etməklə nəticələnən növbəti vətəndaş müharibəsinin qarşısını aldığı üçün mülki tacı ilə təltif edilmişdir. Sonradan mülki tac Roma imperatorlarının üstünlüyü və əlamətdar xüsusiyyətinə çevrilmişdir.
Tac-Mahal
Tac Mahal (Devanaqari: ताज महल, Nəstaliq: تاج محل) — Hindistanda tikili. Dünyanın yeni yeddi möcüzəsindən biri. Cahan şah 23 il ərzində qəddar babası Cahangir şahdan nəsihət alardı. Babası ona həmişə arvadının sözünə baxmamağı tapşırardı. Bundan ilham alan Şahzadə Cahan həmişə qəddar olar, digər qardaşlarından seçilərdi. Ona görə babası Cahangir şahın gözünə girərdi. Ancaq 29 yaşında ölkəni gəzmək istəyən Şahzadə, Mümtazı görən kimi ona aşiq olur və babasının sözündən çıxaraq, Cahangir şaha nifrət bəsləyir. 32 yaşında babasını öldürüb, onun mirasına sahib olur və Mümtazla evlənir. Cahan şahın arvadı Ərcümənd banu gözəlliyi, zəkası, yaxşı əməlləri ilə bütün imperatorluğun könlünü fəth etmiş, ən çox seçilən sultan idi. Bu sifətlərindən başqa həm də Mümtaz Mahal kimi tanınırdı.
Tac (anatomiya)
Tac — başın üstü və ya bütün başdır. == İnsan == Tac dedikdə başın üst hissəsi və həmçinin bütün baş nəzərdə tutulur. İnsan anatomiyasında başın üst hissəsi üçün ing. "Calvaria", "skull cap", "skullcap" və ya "roof of the cranial cavity" terminləri istifadə olunur. == Quş == Quş anatomiyasında tac başın üstü, xüsusilə də, alın zonasıdır. Ardıcıl olaraq ənsə sümüyü və yanaşı olaraq ing. temples-ın hər iki tərəfinə uzanır. Başın yuxarı hissəsi, bəzək, tacı və oksiput da daxil olmaqla, bəzən pileum adlanır. == Balina == Balina anatomiyasında tac başın fəvvarə dəliklərinin olduğu qabarıq hissəsidir.
Tac (dəqiqləşdirmə)
Tac
Tac (qrup)
Tac — 1990-cı ilin əvvəllərində Azərbaycanda fəaliyyət göstərmiş rok qrupu. == Tarixi == 1990-cı ildə keçirilən "Odlar Yurdu – 90" festivalında Yaşar Baxış müsabiqədən kənar üç alman qrupu ilə festivalın qonaqları qismində qrupun tərkibində çıxış etmişdir. Daha sonra qrup genişlənmiş, onun tərkibinə Xana Qalsanova və Cəsur Nemətov (Yuxu) daxil edilmiş, bəstəkar Eldar Mansurov isə layihənin bədii rəhbəri olmuşdur.
Tac Mahal
Tac Mahal (Devanaqari: ताज महल, Nəstaliq: تاج محل) — Hindistanda tikili. Dünyanın yeni yeddi möcüzəsindən biri. Cahan şah 23 il ərzində qəddar babası Cahangir şahdan nəsihət alardı. Babası ona həmişə arvadının sözünə baxmamağı tapşırardı. Bundan ilham alan Şahzadə Cahan həmişə qəddar olar, digər qardaşlarından seçilərdi. Ona görə babası Cahangir şahın gözünə girərdi. Ancaq 29 yaşında ölkəni gəzmək istəyən Şahzadə, Mümtazı görən kimi ona aşiq olur və babasının sözündən çıxaraq, Cahangir şaha nifrət bəsləyir. 32 yaşında babasını öldürüb, onun mirasına sahib olur və Mümtazla evlənir. Cahan şahın arvadı Ərcümənd banu gözəlliyi, zəkası, yaxşı əməlləri ilə bütün imperatorluğun könlünü fəth etmiş, ən çox seçilən sultan idi. Bu sifətlərindən başqa həm də Mümtaz Mahal kimi tanınırdı.
Tac arteriyalar
Tac arteriyalar və ya sağ və sol tac arteriyalar (lat. arteriae coronariae dextra et sinistra) — aorta soğanağından şaxələnən və ürəyi qanla təchiz edən (qidalandıran) damarlardır. === Sağ tac arteriya === Sağ tac arteriya (lat. arteria coronaria dextra) aortanın sağ cibindən başlayaraq sağ qulaqcıq seyvanı vəağciyər kötüyü arası ilə və ürəyin tac sırımı ilə onun sağ kənarına çatır və burada arxa səthinə keşərək (lat. ramus interventricularis posterior (rami descendens posterior BNA)) – mədəciklərarası şaxə adı ilə arxa boylama şırım ilə ürəyin zirvəsinə çatır. Bu damar arterial konusa, sağ qulaqcığa və mədəciklərə məxsus şaxələr verir. === Sol tac arteriya === Sol tac arteriya (lat. arteria coronaria sinistra) aortanın sol cibindən başlayıb ağciyər kötüyünün arxa və sol tərəfilə qabağa doğru gedir və sol qulaqcıq seyvanı ilə ağciyər kötüyünün arasında xaricə çıxır və burada iki şaxəyə ayrılır. a) Ramus circumflexus – dolanan şaxə tac şırımla bayır tərəfə gedib ürəyin sol kənarından arxa səthinə keçır və orada cağ tac arteriyanın dal mədəcikarası şaxəsinə çatır. b) Ramus interventricularis anterior (ramus descendens anterior BNA) – ön mədəcikarası şaxə ürəyin ön boylama şırımı ilə aşağı doğru gedir və zirvəsində sağ tac arteriyanın dal mədəcikarası şaxəsilə anastomozlaşır.
Tac boşalması
Tac boşalması sərbəst boşalmadır. Bu halda elektronların yaratdıgı zərbə ionlaşması bütun aralıqda deyil, yalnız onun elektroda yaxın hissəsində baş verir. Tac boşalmasının sel və strimer forması olur. Bu boşalma gedən aralıqda deşilmə gərginliyinin qiyməti başlangıc gərginlikdən çox olduğu halda baş verir. Tac boşalması EVX-də enerji itkiləri yaradır. Məsələn, ifrat yüksəkgərginlikli xətlərdə pis hava şəraitində tac boşalmasında enerji itkisi 100 – 200 kVt/km və daha çox ola bilər. Bundan başqa, havanın ionlaşma məhsulları izolyasiyaya və metal armatura dağıdıcı təsir göstərir. Tac boşalması həm də radio və televiziya verilişlərinin yayılmasına və qəbulunamaneə törədən akustik səs-küy və yuksəktezlikli elektromaqnit şüalanma (tezlik spektri 0,154 − 100 MHs) mənbəyidir. Tac boşalmasında havanın ionlaşması baş verir və naqilin səthində işarəsi gərginliyinn polyarlığına uyğun olan həcmi yük yaranır. Elektrik sahə quvvələrinin təsiri ilə həcmi yükü təşkil edən ionlar naqildən hərəkət edir.
Tac Əssəltənə
Zəhra Xanım Tacəssəltənə (14 fevral 1883, Tehran – 25 yanvar 1936, Tehran) — İran şahzadəsi və Qacarlar sülaləsinin memuaristi. Nasirəddin şah Qacarın Turan Əssəltənədən olan qızı. == Həyatı == Zəhra Xanım Tacəssəltənə 1884-cü (bəzi mənbələrdə 1883) ildə Nəsrəddin şah Qacarla onun həm də əmisi qızı olan həyat yoldaşı Məryəm Turan əl-Səltənənin qızı olaraq dünyaya gəlmişdir. Uşaqlıq illərinin böyük bir hissəsi onun təlim tərbiyəsi ilə məşğul olan tərbiyəçi qadın və tibb bacısı ilə keçmişdir. Belə ki, o anasını gün ərzində yalnız iki dəfə görürdü. Hər dəfə şah Tehrana gələndə onu gündə 1 dəfə də atasının yanına aparırdılar. Tacəssəltənə sonralar öz xatirələrində uşaqlıq illərini acı və tənqidi xatırlayır. Tacəssəltənə ibtidai təhsilinə 7 yaşında kral məktəbində başlasa da, 1893-cü ildə nişanlanması onun təhsilini yarımçıq qoymuşdur. Sonrakı illərdə onun bir neçə şəxsi tərbiyəçisi var idi. Onların bəziləri haqqında xatirələrində ətraflı məlumatlar vermişdir.
Tac-ol-Mülük
Tacülmüluk (və ya Nimtac Ayrımlı , fars. تاج‌الملوک‎; 17 mart 1896, Bakı – 10 mart 1982, Akapulko, Qerrero[d]) — mayor Teymur xan Ayrımlının qızı, Rza şah Pəhləvinin ikinci həyat yoldaşı və İranın şah xanımı və Məhəmməd Rza Pəhləvinin anası. Etnik azərbaycanlıdır. == Həyatı == Əsl adı Nimtac Xanım olan Tacülmüluk əslən bakılı olub, 17 mart 1896-cı ildə anadan olmuşdur. Atası Teymur xan Ayrımlı Rusiya İmperiyası ordusunun polkovniki kimi İran Qacar İmperiyasında yerləşmiş rus ordusunda xidmət etmişdir. Tacülmüluk öz xatirələrində yazır ki, atası Bakıda ordu komandirinin müavini, Lənkəranda zastava rəisi olmuş, daha sonra briqada generalı kimi xidmət etmişdir. Qardaşı Nəriman və əmiləri 1900–1918-ci illərdə əvvəlcə ermənilər və azərbaycanlılar arasında, daha sonra isə bolşeviklərin Zaqafqaziyada iqtidara gəlməsi ilə yaşanan qarışıqlıqda itkin düşüblər. Bu səbəbdən də naməlum tarixdə Teymur xan öz ailəsini Bakıdan İrana gətirmiş, bolşevik hakimiyyətinin Zaqafqaziyada qurulmasından sonra isə bir daha geri qayıtmamışdılar. Teymur xan Bakıda qızının gələcək həyat yoldaşı və İran şahı Rza Savadkuhi ilə tanış olur və sonralar ikisi birliktə İrana yola düşür. Baş verən bu yaxınlaşmadan sonra Nimtac xanım Rza Savadkuhi ilə nişanlanır.
Tac (serial, 2016)
Tac (ing. The Crown) — kraliça II Elizabet haqqında çəkilmiş Netflix serialı.
Tac Xatun (Çaypara)
Tac Xatun (fars. تاج خاتون‎) - İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Çaypara şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 382 nəfər yaşayır (77 ailə).
Taxt-tac adı
Taxt-tac adı ("Nisu-bit", "Nesut-biti", "Nisut-biti") — Qədim Misirdə hökmdar titulunun beş adından biri. Taxt-tac adı Qədim Misirdə fironlara verilən titulların içində ən vacibi olub, IV sülalə dövründən başlayaraq öz tətbiqini tapmışdır. V sülalə dövründən Neferirkar onu ikinci kartuş kimi öz şəxsi adına əlavə etmişdir.
Taxt-tac oyunları
Taxt-tac oyunları (teleserial, 2011)
Taxt-tac əraziləri
Taxt-tac əraziləri (ing. Crown Dependencies) — Böyük Britaniya əraziləri olsa da, Birləşmiş Krallığa daxil olmayan və Britaniya dəniz əraziləri sayılmayan ərazilər. Bura Cersi və Gernsi beylivikləri, həmçinin Men adası daxildir. Hər bir taxt-tac ərazisi özünün avtomobil nömrəsinə (GBG — Gernsi, GBA — Olderni, GBJ — Cersi, GBM — Men), domenə (.gg — Gernsi, .je — Cersi, .im — Men) malikdir. Həmçinin ərazilər Ümumdünya Poçt İttifaqı tərəfindən ayrılan koda ISO 3166-2 (GGY — Gernsi, JEY — Cersi, IMN — Men) da malikdirlər. Bu kodlar 29 mart 2006-cı ildə Beynəlxalq Standartlaşdırma Təşkilatı tərəfindən təsdiqlənib.
Müqəddəs Taxt-Tac
Vatikan (lat. Vaticana; it. Vaticano) və ya rəsmi adı ilə Vatikan Şəhər Dövləti (lat. Status Civitatis Vaticanae; it. Stato della Città del Vaticano) — Cənubi Avropada şəhər-dövlət. Vatikan İtaliyanın paytaxtı Roma şəhərinin qərb hissəsində Monte-Vatikano adlanan təpə üzərində (xatırladaq ki, Roma şəhəri 7 təpə üzərində salınıb) yerləşən mikrodövlətdir. Ölkənin ümumi sahəsi 0.44 kvadrat kilometr və ya 44 hektar, əhalisinin sayı isə min nəfərdən çoxdur. Şəhər-dövlətin sərhədlərinin ümumi uzunluğu 2600 metrdir. Vatikan həm ərazisi, həm də əhalisinin sayına görə, dünya dövlətlərinin ən kiçik, eyni zamanda müstəqil və suveren ölkəsidir. Lakin Vatikanı daim dünyanın siyasi xəritəsində görmək mümkündür.
Sac
Sac — çörək və ya yemək bişirmək üçün istifadə olunan məişət əşyası. == Tarixi == Sac qədim tarixə malikdir. Qədim zamanlarda köçərilər köç edərkən getdiyi yerlərdə yemək və çörək bişirmək məqsədilə sacı da özləriylə birgə aparardılar. Azərbaycanda hələ qaz sobası və tava ixtira olunmamışdan əvvəl çörək və yemək bişirmək üçün saclardan istifadə olunurdu. Azərbaycan ərazisində tapılmış ən qədim sac nümunəsi e.ə. IV minilliyinə aiddir. XVII əsrdən başlayaraq gil sac daha möhkəm və böyük, hazırda istifadə olunan tökmə üsulu ilə hazırlanmış dəmir sacla əvəz olunmuşdur. == Forması == Bir tərəfi bir qədər qabarıq - günbəz, digər tərəfi isə çökək - oyuq olan dəyirmi formadadır. Qabarıq hissə sac üstü, oyuq hissə isə sac içi adlanır. == İstifadəsi == Sacın qabarıq tərəfində yuxa, çörək, kökə, qutab bişirilir.
TLC
TLC Norway — Norveç telekanalı. TLC Türkiye — Türkiyə özəl telekanalı.
Tan
Tan Şanyü (v. 124) — hunların ən uzunömürlü hökmdarlarındandır. Fenhu ilə müharibə etməməyə çalışan Tan əsasən sülh və əmin-amanlığı bərpa etməyə çalışırdı. 118-ci ildə Fenhu aclıq və xalqın dəstəyini əsirgəməyini görüb Çinə köçdü və şanyülüyə olan iddiasından əl çəkərək Çin vətəndaşı oldu. Tan Şanyü dövründə ölkənin rifah səviyyəsində dəyişiklik olmasa da müharibələrin sayı sıfıra endirildi. 124-cü ildə ölən Tanın yerinə Ba keçdi.
Tap
Tap (Goranboy) — Azərbaycan Respublikasının Goranboy rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Tap Qaraqoyunlu — Azərbaycan Respublikasının Goranboy rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Tap (film, 1989) — film.
Tar
== Söz açımı == Fars dilində tar (تار) "sim" deməkdir və mənsub olduğu musiqi aləti üçün dartılmış nazik "kəndir"-dir. Əsasən Abşeron zonasında işlənən "Tarım, tarum" (fel: taridən) sözü qədim Hind-avropa dilində tharagho – "dartmaq" sözündəndir. Həmçinin ilk hecasında olan uzanan saitə görə türk sözü deyil. Latın dilində də trahere – "dartmaq" feli olmuşdur və müasir dillərdə özünü italyan (tirare), fransız (tirer) və ispan (tirar) dillərində göstərir. Həmçinin altaist Sergey Starostin "Babil qülləsi" adlı etimologiya toplusunda "taram-/tera-" kökünün (saç, yun, yundan hazırlanmış sap) türk və altay dillərində, qırğız, qazax, noğay, başqırd və qaraqalpaq dillərində "taramış"; özbək, uyğur, şor və oyrat dillərində isə "taram" kimi mövcud olduğunu göstərib. "Tar" və "taram" sözləri "daramaq" (1. saç daramaq, 2. dağıtmaq) feilindən törəyib, necə ki "saç" sözü "saçmaq"dan (ətrafa yayılmaq, dağılmaq) əmələ gəlib. Mənasından belə bir nəticə çıxarmaq olar ki, "tar" sözü "daramaq" deyil, "dartmaq" feilinin törəməsidir. "Dütar" sözü farsca "ikitelli", "setar" — "üçtelli", "çahartar" — "dördtelli", "pənctar" — "beştelli", "şeştar" — "altıtelli" deməkdir.
Tat
Tatlar — İrandilli etnoslardan biri. Azərbaycan və Rusiya ərazisində yaşayırlar. == Tarixi == Tarixi məlumata görə bu qədim xalq təqribən 2000 il bundan qabaq Sasanilər İmperiyası hakimiyyəti zamanı şimaldan gələn türklərin qarşısını almaq məqsədilə Cənubi Qafqaz ərazisinə köçürülmüşdür. Qədim ari tayfalarından olan tatlar ərəb işğalından sonra islam dinini qəbul etmişlər. 1810-cu ildə Bakı və Abşeronun ətraf kəndlərinin komendantı general İvan İvanoviç Repin Bakı haqqında yığdığı məlumatlarda qeyd olunurdu ki, şəhərin özündə və müvafiq olaraq Bakı xanlığına aid olmuş ərazilərdə 2235 nəfər yaşayırdı. Azsaylı rus, erməni, yəhudilər(81 nəfər) istisna olmaqla əhalinin böyük əksəriyyəti - 2155 nəfər şiə tatlar təşkil edirdi. == Dil == İran dillərindən biri olan Tat dilində danışırlar. == Din == Tatların əksəriyyəti İslam dininə etiqad edir. Tatların bir qismi isə yəhudidir. == Məskunlaşma == Azərbaycan dilində danışan tatlar əsasən Bakıda,, Şabran, Xızı, Siyəzən, Şamaxı, Quba, Gəncə, Şəmkir ,Gədəbəy və Dərbənd rayonlarında tarixən sıx olaraq məskunlaşıblar.
Tağ
Tağ — memarlıqda divarlarda pəncərə və qapı yerlərinin, yaxud iki dayaq (sütun, dirək və s.) arasındakı boşluğun üstünü örtmək üçün əyrixətli örtük konstruksiyası. Yarımdairə, çatma, nalvarı və s. formalarda olur. Daşdan hörülür və ya metal, ağac və dəmir-betondan hazırlanır. Tağ, əsasən, sıxılmaya işləyir və üzərinə düşən şaquli yükləri dayaq, kontrfors və dartqılara (iki dayağa söykənən və dartılmaya işləyən millərə) ötürür. Tağdan binalarda örtüklərin, körpülərdə aşırımların yüksaxlayan elementi kimi istifadə edilir. Konstruktiv sisteminə görə tağ şarnirsiz (oynaqsız) və iki-üç şarnirli (oynaqlı) olur. Layihələndirilmə zamanı tağın əyriliyi, oxları elə götürülür ki, daimi yük altında (tağın öz çəkisi, ona söykənən örtüyün, damın və s. ağırlığı) tağda ancaq sıxıcı qüvvə yaransın. Bu halda onun en kəsiyinin ən az ölçüsü alınır.
.қаз
.қаз (punycode: .xn--80ao21a; Қазақстан Республикасы) — Qazaxıstan Respublikası üçün yuxarı səviyyəli milli domenidir. Kiril əlifbasında olan üçüncü domendir (birinci .рф, ikinci .срб). .рф və .срб domenlərin əsas fərqi hərfin qazax əlifbasında olmasıdır. == Tarix == 2012-ci ilin martında Qazaxıstan .қаз yuxarı səviyyəli milli kiril domenini fəaliyyətə buraxdı. Fəaliyyətin yoxlaması üçün test saytı ТЕСТ.ҚАЗ yaradılmışdır. == Domenin fəaliyyətə verilməsı == Qeydiyyat bir neçə mərhələdə oldu. Birinci mərhələ (2012-ci il aprelin 1-dən 30-dək) — hökumət orqanları və dövlət təşkilatları, qeydiyyat şöbəsinin texniki ehtiyacları üçün domen qeydiyyatı. İkinci mərhələ (1 may-30 iyul 2012-ci il tarixləri arasında) — 31 dekabr 2011-ci ilə qədər Qazaxıstan Respublikası qanunvericiliyə uyğun olaraq qeyd edilmiş ticarət markalarının və firma adlarının sahibləri üçün domen adlarının prioritetli qeydiyyatıdır. Üçüncü mərhələ (2012-ci ilin 15 avqustundan) — domen adlarının qeydiyyatı azad şəkildə aparıldı. .қаз domen zonasında domen adlarının qeydə alınması təyin edilmiş registratorlar vasitəsilə olar.
Dаn yeri Оrtа əsr qəbirstаnlığı
Dan yeri Orta əsr qəbirstanlığı — Yaşayış yerinin yаxınlığında yerləşir. Əsas hissəsinin izləri itmişdir. Bir neçə sinə daşları-sənduqələr dövrümüzədək qalmışdır. Düzbucaqlı forması sənduqənin yalnız bir üzü istisna edilməklə digər tərəfləri zəngin bəzədilmişdir. Cızma, döymə və oyma üsulu ilə zəngin nəbati təsvirlərlə bəzədilmiş sənduqənin üzərinə ərəb əlifbası ilə yazı həkk edilmişdir. Kitabə Quran ayələrindən və mərhumun adı, olum və ölüm tarixinə aid məlumatlardan ibarətdir.
Barnaul-Т
"Barnaul-T" - HHM avtomatlaşdırma vasitələri dəsti . "Barnaul-T" hava hədəflərinin kəşfiyyatını və əlaqəli aşkarlama sistemlərindən məlumat alınmasını həyata keçirir, hədəflərin trayektoriyası haqqında məlumat verir, zenit bölmələrinin hərəkətləri ssenarisini formalaşdırır və konkret çölmələrin imkanları, onların mövqeləri, döyüş hazırlıqları, döyüş sursatlarının vəziyyəti və s. nəzərə alınmaqla hər bir idarəetmə səviyyəsində hədəflərin paylanmasını həyata keçirir. Kompleksin məhsulları bütün mövcud zenit vasitələri və HHM bölmələrinin radiolokasiya stansiyaları, o cümlədən xaricdə istehsal olunanlar ilə qarşılıqlı əlaqədə qura bilər. Müxtəlif növ zenit qurğularının döyüş imkanlarından maksimum dərəcədə istifadə etməklə sistem kütləvi düşmən basqınının qarşısını effektiv şəkildə əks etdirir. Kompleks modul quruluşa malikdir, xarici müştərilərin tələblərinə uyğun olaraq konkret HHM qruplaşmalarının strukturuna çevik şəkildə uyğunlaşa bilir. AVD daxildir: təkərli şassidə planlaşdırma modulu (MP-K) 9C931-1 tırtıllı şassidə kəşfiyyat və idarəetmə modulu (MRU-B) 9S932-1 tırtıllı şassidə planlaşdırma modulu 9S931 zenit atıcıları bölümünün avtomatlaşdırma vasitələri kompleksi 9C935 Zenit Əleyhinə Raket Qurğularının zenitçi-atıcı tağımının komandiri üçün atəşə nəzarət səyyar modulu (ANSM) 9S9332015-ci ilə olan məlumatlara əsasən xarici müştərilərə 7 modul çatdırılıb.
Sen-Jermen-аn-Le (rayon)
Sen-Jermen-ан-Le (fr. Saint-Germain-en-Laye) — Fransanın İl-de-Frans regionun rayonlarından (fr. Arrondissement) biri. Departamenti — İvelin. Suprefektura — Sen-Jermen-ан-Le. Rayon əhalisi 2006-cı ildə 546 627 nəfər təşkil edirdi. Əhalinin sıxlığı — 1603 nəf / km². Rayon sahəsi — 341 km².
Sen-Julyen-de-Rа
Sen-Jülyen-de-Rа (fr. Izeaux) — Fransada kommuna, Rona-Alplar regionunda yerləşir. Departament — İzer. Vuaron kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Qrenobl. INSEE kodu — 38407. Kommunanın 1999-cu il üçün əhalisi 443 nəfər təşkil edirdi. Kommuna dəniz səviyyəsindən 405 ilə 700 qədər metr yüksəklikdə yerləşir. Kommuna Parisdən təxminən 470 km cənub-şərqdə, Liondan 80 km cənub-şərqdə, Qrenobldan 19 km şimal-qərbdə yerləşir.
Аş-Şаmiyyə
Şamiyyə (ərəb. الشامية‎) — İraqın Qədisiyyə mühafəzəsində şəhər.