Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • ЯРАШУГЪ

    ...прил. нив, квев ятӀани кьадай тегьердин. Игитдиз кьирят ХупӀ ярашугъ я. Е. Э. Квез вуч ярашугъ я. - Ма, дуст кас, им заз ярашугъ затӀ туш... Б. Гь.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ЯРАШУГЪ

    yaraşıq, bəzək, zinət; gözəllik, qəşənglik; кӀвалин ярашугъ аял я, суфрадин ярашугъ – мугьман. Ata. sözü evin yaraşığı uşaqdır, süfrənin yaraşığı qona

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ярашугъ

    (тюрк, поэт., уст.) - см. кутугай и кутугун.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • ЯРАШУГЪ

    сущ.; ди, -да; -ар, -ри, -ра нив-квев кьадай затӀ. Ламран ярашугърикай садни адан хамутӀ тир. Р.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • YARAŞIQ

    сущ. ярашугъ, дамах, безег; // иервал, гуьзелвал, мешреб; yaraşığa mindirmək ярашугълу авун, безег гун, дамахун; yaraşıq vermək ярашугъ гун, безег гун

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ЯРАЛУГ

    n. hot wind.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • ЯРАЛУГ

    (-ди, -да, -ар) qara yel (quru və isti külək).

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ЯРАЛУГ

    туьрк. сущ; -ди, -да; -ар, -ри, -ра кьуру чими гар. Яд -Уьмуьр я, яралуг туш Чурурдай жигер. Яд - им фу я, чан я сархуш, Я мелни мехъер. А. Ал. Андре

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • яралуг

    суховей.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • ARALIQ

    ARALIQ, ARA, ORTA, ORTALIQ, MİYAN

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • ARABUL

    ara düzəldən, barışdıran; kəşfiyyatla məşğul olan

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • ARALIQ

    ...to be* homeless / shelterless II. s. inter mediate, intervening; Aralıq dənizi Mediterranean Sea; ~ adamı bax ara düzəldən; ~ sözü hearsay, rumour; g

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • ARAMAQ

    ARAMAQ – TAPMAQ Bəs fikri nə idi? Kimi arardı? (S.Vurğun); Onun şöləsindən şəfa tapırlar (S.Vurğun).

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin antonimlər lüğəti
  • ARAŞMAQ

    araşmaq bax axtarmaq

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • ARAMAQ

    f. Axtarmaq. Sən mükafatını insanlığa xidmətdə ara; Əbədi zövqü, təsəllini həqiqətdə ara. A.Səhhət. Mühəndis yenə də öz dəftərçəsinin neft ilə yağlanm

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ARAŞMAQ

    f. məh. Axtarmaq, aramaq; soraqlaşmaq, xəbər almaq. Kimin kim eşq bağlar əl-ayağın, dəxi açılmaz; Bu müşkül mənini çox kimsədən Qövsi araşıbdır. Qövsi

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ARALIQ

    1. промежуток, зазор, пробел; 2. расстояние; 3. середина;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ARALIQ

    низменное место

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ARAMAQ

    искать, обыскивать, разыскивать, разведывать

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ARASTA

    bəzənmiş, bəzəkli, gözə xoş gələn

    Tam oxu »
    Azərbaycan qadın adlarının izahlı lüğəti.
  • ARAŞİT

    (-ti) araxis, yer fındığı araxis

    Tam oxu »
    Türkcə-azərbaycanca lüğət
  • ARASTƏ

    bəzənmiş, bəzəkli, gözə xoş gələn

    Tam oxu »
    Azərbaycan qadın adlarının izahlı lüğəti.
  • ARALIĞ

    (Kürdəmir) boyunbağının ortasına salınan qiymətli bəzək şeyi. – Bu boyunbağının aralığı çox baha alınıb

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • ARALIQ

    I сущ. 1. промежуток, интервал 2. середина 3. мед. промежность. Aralıq arteriyası артерия промежности II прил. промежуточный. Aralıq instansiyası пром

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ARAMAQ

    глаг. kimi, nəyi искать, разы скивать

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ARAMAQ

    aramaq bax axtarmaq

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • ARAŞMA

    сущ. от глаг. araşmaq; расспрос

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ARAŞMAQ

    глаг. диал. расспрашивать, расспросить, узнавать, узнать, разузнавать, разузнать

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ARALIQ

    boşluq — ortalıq

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • ARAMAQ

    axtarmaq — yoxlamaq

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • ARASIZ

    прил. непрерывный, беспрерывный

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ARALIQ

    is. 1. İki şey arasındakı boşluq, boş yer; iki yerin arası; ortalıq, orta, ara. Aralıqda qalan şeyləri götürün. Aralıqda gəzib işə mane olma. // Bir n

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ЯРАШУГЪЛУ

    прил. нив, квев ятӀани кьадай гуьрчег. Килига, къе эцигзава куьчейра Ярашугълу, гуьрчег кьакьан кӀвалер за. З. Р. Диде шегьер.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • YARAŞIQ

    yaraşıq bax gözəllik

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • YARAŞIQ

    bəzək, zinət

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • YARAŞIQ

    ...(Ata. sözü). // Qəşənglik, gözəllik. Yan durun, aşıq gəldi; Elə yaraşıq gəldi; Yel vurub sinən açdı; Gözümə işıq gəldi. (Bayatı). Arvadın yaraşığı sa

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • PARAŞÜT

    1. парашют; 2. парашютный;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • QARAMUQ

    бот. куколь (ядовитый сорняк)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • YARAŞIQ

    красота, украшение, убранство

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • БАРСУГ

    porsuq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПРАЩУР

    уст. ата-бубайрин буба, тухумдин кьил

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПАРАШЮТ

    парашют (самолѐтдай агъуз хкадрун патал ишлемишдай, гар акатна кьилел ахъа жедай таж хьтинди).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • YARAŞIQ

    bəzək, ziynət; qəşənglik, gözəllik

    Tam oxu »
    Azərbaycan qadın adlarının izahlı lüğəti.
  • PARAŞÜT

    I сущ. парашют (приспособление в виде раскрывающегося в воздухе матерчатого купола для прыжка человека с летательного аппарата или спуска с него груза

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • YARAŞIQ

    bəzək — zinət

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • ÇARPAŞUĞ

    (Xaçmaz, Quba) dolaşıq, qarışıq. – İşim çux çarpaşuxdu (Quba)

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • QARASU

    1 сущ. мочажина, мочага (тонкое низкое, углубленное место, наполненное водой) 2 сущ. разг. бельмо, мед

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • YARAŞIQ

    сущ. 1. красота. Yaraşıq vermək nəyə придавать красоту чему., yaraşığını itirmək потерять красоту, yaraşıqdan məhrum olmaq лишиться красоты, yaraşığın

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • DARASAQ

    сущ. диал. теснина, ущелье, узкий проход между горами, утёсами

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • QARASUAĞ

    qarasuağ olmağ: (Salyan) dəfn edilmək, basdırılmaq. – Səni görüm ato:un yanında qarasuağ olasan

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • QARASU

    (İmişli) uşaq oyunu adı Qarasu enməx’ (Qazax) – yorulmaq. – Büyün oxartan gəzmişəm kin daneyi, qarasu ənif baldırra:ma

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • АРАЛУХ

    ...чилин арада амай кӀус. Къуншиди аралухни вичин салахъ ахкална. Р. * аралух гаф граммат, сущ.; предложенидалди лугьузвай агьвалатдикай рахазвайда

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ARAMAQ

    f. bax axtarmaq

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • ARALIQ

    ...ekim, kasım, aralıq. XII ay yeni və köhnə ilin ayrıcı oldu­ğun­dan aralıq adlanıb.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti
  • aramaq

    aramak

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-türkcə lüğət
  • aralıq

    is. 1) intervalle m ; espace m ; 2) milieu m ; intérieur m ; entre-deux m ; 3) anat. périnée f ; ~ arteriyası artère f de périnée ; 4) adj intermédiai

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • Aralıq

    dənizi is. (mer) Méditerranée f

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • aramaq

    f. chercher vt ; rechercher vt ; quêter vt ; faire une enquête ; faire des fouilles ; poursuivre vt

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • АКЪАШУН

    гл., ни вуч -да, -на, -из, -зава; -0 || -а, -ин, -рай, -мир; акъаш тавун, ахкъашун || акъаш хъувун, акъаш тахвун ни вуч валцаз акъудна са вуч паталди

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • яракьсуз

    ...безоружный, невооружённый : яракьсуз авун - разоружать (кого-что-л.); яракьсуз хьун - разоружаться. 2. без оружия.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • АРУШУН

    гл., -да, -на; -из, -зава; 0 || -а, -ин, -рай, -мир; аруш тавун, аруш тахвун, аруш хъийимир винел пад элкъуьрна епиналди ва я яргъивал авай са квел

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ЯРАКЬСУЗ

    ...сагърай. Вассалам. Чиди михьи гъазават я яракьсуз. А. Къ. Ярагъ Мегьамедан гъазават. Антоним: яракьлу.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • акъашун

    (-из, -на, акъаш/-а) - выкорчёвывать (что-л.).

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • аралух

    1. промежуточное место. 2. промежуточный : аралух гаф (грам.) - вводное слово.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • аратун

    (-из, -на, арат/-а) - расчищать и поливать (ток перед молотьбой).

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • арушун

    Ӏ (-из, -на, аруш/-а) - наматывать, накручивать (что-л., на что-л.). ӀӀ - см. арутун.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • явашун

    см. яваш (яваш авун).

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • АКЪАШУН

    (-из, -на, акъаш/-а) v. pull up by the roots, uproot; stub; plough under; log off.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • DÜZƏK

    сущ. дамах, ярашугъ, безег.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ЖУМАРТДИ

    ...Е. Э. Квез вуч арашугъ я. Жумартдаз малар, Кесибдаз салар ХупӀ ярашугъ я. А. Гь. ХупӀ ярашугъ я.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ZƏR-ZİVƏR

    [fars.] сущ. безег, дамах, ярашугъ, тӀарамвал, чӀагайвал.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • КЕМ

    ...Дустариз вирт, чӀем, Душманриз кем ХупӀ ярашугъ я. А. Гь. ХупӀ ярашугъ я.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ZİNƏTLƏNDİRMƏK

    гл. безег гун, безег ягъун, ярашугъ гун, мешреб гъун, дамахун.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • BƏZƏMƏK

    гл. 1. безег гун, дамахун, ярашугъ гун, чӀагурун, дугун; 2. пер. буфта гутун.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ПУРЦУХ:

    ...аял сущ. ацӀай ва сагъ аял. Пурцух аял итим жеда натараз. И. Гь. Ярашугъ.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • СИЛАГЬ

    ...сущ.; яракь. Вичин кӀас гун силагъни я акьрабдиз... И. Гь. Ярашугь.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • БЕГЬЕМ

    ...нар. 1) бес кьадар. Ктабдиз дуьз, бегьем Девит, чар, къелем ХупӀ ярашугъ я. Е. Э. Квез вуч ярашугъ я 2) гзаф. Эдеб, камал, марифат ви бегьем я... Е.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • КАРНИЗ

    ...карниз (тавунин, пенжердин, ракIарин кьилелай ва кIанивай ярашугъ патал раснавай, цлакай хкис хьанвай кьацI хьтин чка),

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЦӀЕРЦӀ

    ...-ери, -ера яргъи, кьурай хел. Хьраз цӀерцӀер, къулаз кӀанчӀар хупӀ ярашугъ я. Р.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ЭЛЕМ

    ...тапрукь. Дуьнья элем-къелем Я, рушват, селем. Е. Э. Квез вуч ярашугъ я.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ДЕВИТ

    ...къьинардай ранг. Ктабдиз дуьз - бегьем Девит, чар, къелем хупӀ ярашугъ я. Е. Э. Квез вуч ярашугъ я. Гьейран хьайи чили адаз яб гана, чарни зун тир

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • АШУКЬВАЛ

    ...масадахъ кӀанивал. Ашукьвилиз мягъкем Я Эсли Керем. Е. Э. Квез вуч ярашугъ я.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ДУРУМЛУВАЛ

    ...мумкин я... Р. И. Гьайдаров. Лезги чӀалан фонетика. Дурумлувал ярашугъ яз къилихдиз, Зи руьгь, вуна и уьмуьрдин гургурда Вуч ятӀани жагъурзава къани

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ХЕЛВЕТ

    ...гьуьрмет, Муьруьддиз хелвет... ХупӀ ярашугъ я. Е. Э. Квез вуч ярашугъ я. Сир ахьайиз дамагъ чагъдиз, Хелветда кеф чӀугваз кӀан я. Е. Э. Акваз кӀан я

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ДУГЪРИДИ

    ...Къанлудиз Сибир, Хъвардиз нафтӀад вир ХупӀ ярашугъ я. А. Гь. ХупӀ ярашугь я. Шалбузаз хъел атана, адавай мад вич дугъриди яз къалуриз хъхьанач. Гь.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • КАМАЛ

    ...Агьилриз камал, Жегьилриз жамал... ХупӀ ярашугъ я. Е. Э. Квез вуч ярашугъ я. Багьа затӀ яз акьул камал - Гзаф иеси жедайд туш. С. С. Ви камал къе, э

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • САЛАРБАН

    ...салар,. Лежбердиз. - малар... ХупӀ ярашугъ я. С. С. Квез вуч ярашугь я. Ина ам багъманчийрихъ, лежберрихъ, саларбанрихъ галаз гуьруьшмиш хьана. А. А

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ГЪУЬРЧЕХЪАН

    ...Пурариз уьзенг, гьар мектебдиз - зенг, Гъуьрчехъандиз тфенг ХупӀ ярашугъ я. С. С. Квез вуч ярашугъ я. Гъуьрчехъандин ракъара сикӀ гьатзамач... Ш. Ш.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ДЕРЕ

    ...-йри, -йра ипекдин парчадин са жуьре. Яру къазаб перемдиз я ярашугъ, Дере, мад гъваш Гъират келегъа, ягълух. Е. Э. Къавумдиз.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • NÖVRAQ

    [ər. “rövnəq” sözünün təhrif forması] сущ. дамах, безег, ярашугъ, иервал, гуьзелвал, нурлувал; ** növraq dönmək замана (девир) дегиш хьун, чарх элкъуь

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • АГЬИЛ

    ...Агьилриз камал, Жегьилриз жамал... ХупӀ ярашугъ я. Е. Э. Квез вуч ярашугъ я. Сад-садалай пара зирек Агьилни жегьил шегьердин. С. С. За ийин тариф.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ЧУБАН

    ...яйлах, Дагълара булах, Рагъул кицӀ къвалахъ, Чубандиз - чумахъ ХупӀ ярашугъ я. С. С. Квез вуч ярашугъ я. * чубандиз кӀан хьайила, кьунакайни ниси

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ЖАМАЛ

    ...Е. Э. Квез вуч ярашугъ я? Эллериз камал, Жегьилриз жамал ХупӀ ярашугь я. А. Гь. ХупӀ ярашугь я. Зи рекьиз нур гуз тур, яр, ви жамалдив. Ш. КЪ. Зи хва

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • НЕХИРБАН

    ...дуьньяда кӀани рушни гада. Нехирбандиз чанта, УстӀардиз кӀута ХупӀ ярашугь я. С. С. Квез вуч ярашугъ я. Куьчейра гьатнавай етим аял, данарбан, сана

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • КЪЕЛЕМ

    ...-ди, -да; -ар, -ри, -ра кхьинардай алат. Девит, чар, къелем ХупӀ ярашугъ я. Е. Э. Квез вуч ярашугъ я. Гагь са кар, гагь маса кар себеб жез, адавай

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • МУЬРУЬД

    ...Фагъирдиз гьуьрмет, Муьруьддиз хелвет... ХупӀ ярашугъ я. Е. Э. ХупӀ ярашугъ я. Маншаллагь, на авур гуьмбет, гьар уьлкведай муьруьдар къвез, Ви бубад

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ЯЙЛАХ

    ...яйлах, Дагълара булах, Рагъул кицӀ къвалахъ, Чубандиз - чумахъ ХупӀ ярашугъ я. С. С. Квез вуч ярашугъ я. - Я Махсуд, чна и зегьметар Вердидин девлет

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • КЬЕБ

    ...таза аял ксурдай затӀ. ГъвечӀибуруз кьеб, Данадизни еб... ХупӀ ярашугъ я. А. Гь. ХупӀ ярашугъ я. Кьеб. КьепӀинлай фенва тангар, - На лугьуди, бенев

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ЧУМАХЪ

    ...Дагълара - булах, Рагъул кицӀ къвалахъ, Чубандиз - чумахъ ХупӀ ярашугь я. С. С: Квез вуч ярашугь я. Куьнени яхъ гъиле чумахъ, чубандилай къачу чешне

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ЯРАТМИШУН

    ...v. stablish, set up, found; create, produce; shape, design. ЯРАШУГЪ adj. appropriate, pertinent; fitting, suitable; opportune, propitious; decent, pr

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • СВАХ

    ...Юг гатайдиз - хвар, Динжвилиз ахвар, ЗатӀ жакьваз сухвар ХупӀ ярашугъ я. С. С. Квез вуч ярашугъ я. Ви сифте кам. Яраб чаз мус аквадатӀа?. Мус ви таз

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • АМБАР

    ...затӀ. Фирдавусдин багъ я мад женнет, Миски амбар, рейгьан хупӀ ярашугъ я. Е. Э. Алкьвадар Гьасан эфендидин цӀийи кӀвалериз.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ТРАКТОР

    ...инсан, Чир жен пис-хъсан, Гатфариз чил... Трактордал цан - ХупӀ ярашугь я. С. С. Квез вуч ярашугь я. Тракторар гьалзавайдини чи Рагьман я. А. Ф. Риз

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ТАРУН

    ...туна кутӀал рекьиз, къебила Беябурна, мичӀ жагъуриз мезредай? И. Гь. Ярашугъ. Синоним: таракан.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ZİNƏT

    [ər.] сущ. зинет, безег, дамах, ярашугъ; zinət vermək (vurmaq) зинет гун (ягъун), дамах гун, безег гун; özünə zinət vermək а) вичи-вичиз безег гун, да

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ЕБ

    ...элифарни, кӀелдай жуз. ГъвечӀибуруз къеб, Данадизни еб... ХупӀ ярашугъ я. А. Гь. ХупӀ ярашугъ я. Са йифен кьулариз Аскералиеврин кӀвализ дакӀар хан

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • АЛЕМ

    ...Мискьидиз дегьек, Жибиндиз кепек. ХупӀ ярашугъ я. А. Гь. ХупӀ ярашугь я. Синоним: инсаният, халкь.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ЖАКЬУН

    ...Юг гатадайаз хвар, Динжвилиз ахвар, ЗатӀ жакьваз сухвар ХупӀ ярашугъ я. С. С. Квез вуч ярашугъ я. Наши кьасабдиз нар. деве КӀвачин кьилел тукӀваз кӀ

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ЖЕГЬИЛ

    ...Агьилриз камал, Жегьилриз жамал... ХупӀ ярашугъ я. Е. Э. Квез вуч ярашугъ я. Жегьилдин рикӀи ажугъдин ялав кьуна. X. Т. - Ша, Зугьраб халу, вун хьтин

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • СЕЛЕМ

    ...процентар. Дуьнья элем, къелем Я, рушват, селем. Е. Э. Квез вуч ярашугь я. Къачун тийин селем, ришвет, Инкар тин гьарам девлет, Саилбуруз закат, гьу

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ХУПӀ

    ...къарийриз. Дуьньядиз ракъин нур хупӀ ярашугъ я. Е. Э. Квез вуч ярашугъ я. * хупӀ туширни! межд. шадвилин гьиссер къалурдай ибара. ХупӀ туширни зун

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ДИНЖВАЛ

    ...Юг гатадайдаз хвар, Динжвилиз ахвар, ЗатӀ жакьваз сухвар ХупӀ ярашугъ я. С. С. Квез вуч ярашугь я. И мани Ризадиз куьчедай чир хьайид тир, ида ада

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • КӀУРТ

    ...УстӀардиз шакӀурт, ХъуьтӀуьз къалин кӀурт, Гатфариз магьут ХупӀ ярашугъ я. А. Гь. ХупӀ ярашугъ я. Касдин бахт ам тир хьи, хъуьтӀуьн вахт яз, адал вич

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • МУЬЖУЬД

    ...юкъуз Крар вилик тухуз, Герек туш ялгъуз, Кесибдиз - калхуз ХупӀ ярашугъ я. С С. Квез вуч ярашугъ я. Адан дидеди дояркавализ Муьжуьд йис кьван тир,

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ДАЛДАМ

    ...кӀараралди ва я тупӀаралди музыка ягъдай алат Далдамдиз зуьрне ХупӀ ярашугъ я. Е. Э. Квез вуч ярашугъ я. Яргъа далдам ширин-ширин рахада, Фикир тий

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
OBASTAN VİKİ
Qarasuq mədəniyyəti
Qarasuq mədəniyyəti—Tunc dövrünə aid arxeoloji mədəniyyət. == Tarixi == Andronovo mədəniyyətinin inkişaf etməsi və yayılması eyni zamanda proto-Türk yayılması və inkişafını göstərir. Bu mədəniyyət Altaylarda davam etdiyi sırada Minusinsk bölgəsində miladdan öncə 1000-ci illərdə Qarasuq mədəniyyəti adı verilən yeni bir mədəniyyət görünməyə başlayır. Miladdan öncə 800-cü illərdə Altaylarda və Minusinsk civarındakı bozqırlarda atlı köçərilər tamamilə hakim olmuşdur. Bəzi Monqol boylarının da atlı köçərilər halında yaşadığı anlaşılır. Bu tarixlərdə Qarasuq mədəniyyəti, yerini Altaylarda Mayəmir mədəniyyəti və Minusinskdə Taqar mədəniyyətinə buraxdı.
Arakül
Arakül (digər adı: Xətai) — Azərbaycan Respublikasının Xocavənd rayonunun Arakül kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.15 avqust 1993-cü ildən 9 noyabr 2020-ci ilə kimi Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin işğalı altında olmuşdur. Kənd 9 noyabr 2020-ci il tarixində Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad edilmişdir. == Toponimikası == Kəndin keçmiş adları Arakul, Hərəkül olmuş, hətta ermənilər tərəfindən Arakel də adlandırılmışdır. 1988-ci ildə Ermənistandan qovulmuş Azərbaycan ailələri kənddə məskunlaşdıqdan sonra əhalinin xahişi ilə yaşayış məntəqəsi Azərbaycan şairi və Səfəvilər dövlətinin görkəmli xadimi Şah İsmayıl Xətainin şərəfinə Xətai adlandırılmışdırXIX əsrin ikinci yarısında Ərgünəş və ya Dolanlar kənd icmasında iki Arakel məntəqəsi vardı. Kənddə 1840-cı ildə Cənubi Azərbaycanın Qaradağ mahalındakı Sevakar kəndindən və İrəvan əyalətinin Qafan mahalından köçüb gəlmə erməni ailələri məskunlaşmışdı. Kəndin adı onun əsasını qoymuş erməni Arakelin adındandır. Kəndin digər adı Xətaidir.Kəndin əvvəlki adı Qara Quzey olmuşdur. Arakel oykonimi türk dillərindəki arak və el sözlərindən ibarət olub, "su, çay kənarında yerləşən kənd, oba" mənasına uyğundur. Celyabinsk vilayətinin Silaceki kəndi 1968-ci ilədək Arakulski adlanırdı. 1917-ci ildə Cəbrayıl qəzasında Birinci və İkinci Arakul adlı iki yaşayış məntəqəsi qeydə alınmışdır.
Aralıq
Aralıq — Bərzəx Aralıq (İğdır) — İğdır ilinin ilçələrindən biridir. Aralıq (Şörəyel) — İrəvan quberniyasının Aleksandropol qəzasında, indi Düzkənd (Axuryan) rayonunda kənd. Aralıq (Talin) — İrəvan quberniyasının Eçmiədzin qəzasında, indiki Talin rayonu ərazisində kənd. Aralıq qoyun — Yelizavetpol (Gəncə) quberniyasının Qazax qəzasında, indiki Çəmbərək (Krasnoselo) rayonu ərazisində qışlaq. Aralıq Kolanlı — İrəvan quberniyasının Eçmiədzin qəzasında, indi Üçkilsə (Eçmiədzin) rayonunda kənd. Aralıq Oxçu — Yelizavetpol (Gəncə) quberniyasının Zəngəzur qəzasında, indi Qafan rayonunda kənd. Aşağı Aralıq — Azərbaycanın Şərur rayonunda kənd. Yuxarı Aralıq — Azərbaycanın Şərur rayonunda kənd.
Aramus
Aramus - İrəvan xanlığı, Qırxbulaq mahalı, İrəvan quberniyasının İrəvan qəzasında, indi Vedi (Ararat) rayonunda kənd. Başqa adı Ərəmusdur 1590-cı ilə aid türkcə mənbədə Əramus kimidir [169, 61]. Mənbədə adı İrəvan əyalətinin Qırxbulaq nahiyəsində çəkilir [23, 75]. Yerli tələffüz forması -Ərəmis. VII əsrdən məlumdur. Katolikos David Aramusetsinin [728-741] məlumatından göründüyü kimi [150, 70] kənddə ermənilər də yaşamışlar. Orta əsrlərdə Qatar-göl monastırının Vəqf kəndi olmuşdur [150, 358]. 1886-cı ilə aid məlumatlarda əhalisi ermənilər idi. Lakin XX əsrin əvvəllərində orada azərbaycanlıların da yaşadığı məlumdur və onlar 1918-ci ildə qovulmuşlar. Türk dillərindəki urem "dağ vadisində çaykənarı dərinləşmiş zolaq" [126, 380] və erməni dilindəki yunan mənşəli os (us) şəkilçisindən ibarətdir.
Araxus
Araxus - İrəvan əyalətinin Qırxbulaq nahiyəsində kənd adı. == Toponimikası == Araxus -"Kəndin başqa adı Başköydür" 1. Azərbaycan dilindəki ara (yer) və qədim türk dillərindəki küz "payız (otlağı)" sözlərindən ibarətdir. 2. Toponim türk dillərində örək "qala" sözündən və "us" şəkilçisindən ibarətdir. Mənbədə kəndin Qatar-Göl monastrına mənsub olması qeyd olunmuşdur.
Paraşüt
Paraşüt (fr. parachute; yun. para — əks və fr. chute — düşmək) — bir obyektin atmosferə açıq bir mühitdə havanın qaldırma qüvvəsindən istifadə edərək yavaşca enməsini təmin edən vəsaitdir. 810–887-ci illər arasında yaşayan ərəb ixtiraçı Abbas Qasım İbn Firnasın İspaniya-Kordovada paraşütə bənzər bir alət istifadə tarixi qeydlərdə mövcuddur. Çində də paraşütün ilk nümunələri istifadə edilmişdir.Leonardo Da Vinçinin paraşütlə əlaqədar şəkilləri mövcuddur.
Qarasu
Qarasu (Hacıqabul) — Hacıqabul rayonunda kənd. Qarasu (Kürdəmir) — Kürdəmir rayonunda kənd. Qarasu — Yelizavetpol (Gəncə) quberniyasının Qazax qəzasında qışlaq. Qarasu — Yelizavetpol (Gəncə) quberniyasının Qazax qəzasında, indiki Barana (Noemberyan) rayonu ərazisində yaşayış məntəqəsi - qışlaq. Qarasu — Yelizavetpol (Gəncə) quberniyasının Qazax qəzasında, indi Barana (Noemberyan) rayonunda bulaq. Qarasu — Xəzər dənizində, Baki arxipelaqinda ada. Uzunluğu təqr.
Qaraçuq
Qaraçuq (əvvəlki adı: Cavidabad) — Azərbaycan Respublikası Naxçıvan Muxtar Respublikasının Naxçıvan şəhərinin inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 5 oktyabr 1999-cu il tarixli, 708-IQ saylı Qərarı ilə Naxçıvan Muxtar Respublikasının Babək rayonunun Cavidabad kənd inzibati-ərazi vahidi tərkibindəki Cavidabad kəndi Qaracuq kəndi, Cavidabad kənd inzibati-ərazi vahidi Qaracuq kənd inzibati-ərazi vahidi adlandırılmışdır. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 9 iyun 2009-cu il tarixli, 829-IIIQ saylı Qərarı ilə Naxçıvan Muxtar Respublikasının Babək rayonunun Qaraçuq kənd inzibati ərazi dairəsi və onun tərkibindəki Qaraçuq kəndi Naxçıvan şəhər inzibati ərazi vahidinin hüdudlarına daxil edilmişdir. == Toponimikası == Arazboyu düzənlikdədir. 1963-1964-cü illərdə burada Araz çayı üzərində su qovşağı tikilərkən Babək rayonunun Qaraçuq və Bulqan kəndləri öz əvvəlki yerlərindən o vaxta qədər əkin sahələri olan indiki əraziyə köçürülmüş və qəsəbə tipli kənd salınmışdır. Azərbaycan şairi və dramaturqu Hüseyn Cavidin şərəfinə kəndə Cavidabad adı verilmişdir. Azərbaycanın dağ və dağətəyi rayonlarında əhali tərəfindən "Qaraçuxa", "Qaraçuxababa" ifadələri işlədilir. Qaraçuxa heyvanların, xüsusilə ev heyvanlarının pənahı kimi səciyyələndirilir və ona dini rəng verilir. Qaraçuxa "Kitabi-Dədə Qorqud"da adı çəkilən Qaraçuq çobanın prototipidir. Qaraçay hövzəsində eyniadlı (Qaraçuxa) dağı vardır.
Aranq
Arank - türk və tatar mifologiyasında su cini. Arang və ya Anank (Anang) olaraq da deyilir. "Aranklar" şəklində çoxluq olaraq xatırlanarlar. Sayları çoxdur. Suyun içində olduğu qədər su xaricində də yaşayırlar və hər tərəf onlarla doludur. Suların axışına hökm edərlər. Yaxşı davranan varlıqlardır, nadir olaraq pis davranarlar. İnsanları qoruyarlar. Bəzi müqəddəs insanlar onları hegemonluğu altına ala bilərlər. Səhrada susuz qalıb ölmə nöqtəsinə gələn kəslərə kömək edərlər.
Araşa
Araşa, Barreyru - d i - Araşa (Araxa, Barreiro de Araxa) – Braziliyada, Minas-Jerays ştatında niobium-nadir torpaq elementləri yatağı. Niobiumun ehtiyatına görə dünyada ən iri yataqdır. 1954-cü ildə kəşf edilmişdir. 1960-cı ildən açıq üsulla istismar olunur. Nb2O5-in ehtiyatı 17 mln. ton (filizdəki orta miqdarı 2,5%), nadir torpaq filizlərinin ehtiyatı isə təqribən 500 mln. tondur (nadir torpaq elementləri oksidlərinin filizdəki miqdarı 2,8%). Yataq Minas-Jerays nadir metal əyalətində yerləşir və karbonatitlər massivinin zənginləşmiş laterit aşınma qabığı ilə əlaqədardır. Yan süxurlarını kembriyəqədərki kvarsitlər və muskovitli şistlər təşkil edir. Aşınma qabığının qalınlığı 100–200 m, bəzən daha çoxdur.
Arısu
Arısu — Azərbaycan Respublikasının Gədəbəy rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. == Tarixi == == Toponimikası == Arısu oyk, sadə. Gədəbəy r-nunun Çaldaş i.ə.v.-də kənd. Adını ərazidəki eyniadlı çaydan almışdır. Yaşayış məntəqəsi XIX əsrdə Arısu çayının sağ sahilində məskunlaşmış Qazax r-nundan gəlmiş ağsaçlı, Gədəbəy r-nunun Çalburun kəndindən gəlmiş didarlı, keçmiş Şovdu kəndindən gəlmiş atxanlı nəsilləri tərəfindən salınmışdır. == Əhalisi == 2009-cu ilin siyahıyaalınmasına əsasən kənddə 459 nəfər əhali yaşayır. == İqtisadiyyatı == Əhalinin əsas məşğuliyyətini kənd təsərrüfatı-əkinçilik, maldarlıq və heyvandarlıq təşkil edir.
Adətli (Aralıq)
Adətli — Türkiyənin İğdır ilinin Aralıq ilçəsinə daxil olan kənd. == Tarixi == Kənd 1928-ci ildən bəri eyni adı daşıyır. == Coğrafiyası == İğdır il mərkəzindən 28 km, Aralıq ilçə mərkəzinə 17 km uzaqlıqdadır. == Əhalisi == 1886-cı il məlumatına görə kənddə 108 kürd yaşayırdı.
Arafur dənizi
Arafur dənizi (ing. Arafura Sea,ind. Laut Arafura) — Avstraliya, Yeni Qvineya, Tanimbar və Kay adaları arasında Hind okeanın ucqar dənizidir. Melvill adası ilə Koburq yarımadası arasında Dundas boğazı yerləşir. Sahəsi — 1017 min km² (ölçüləri 1290 x 560 km), dərinlik əsasən 50–80 m-dir, qərb doğru 3680 metrə qədər uzanır. Karpentariyanın böyük körfəzidir. Arafur dənizi dayaz tropik dənizdir. Arafur dənizinin sularında tropik tufanlar tez-tez baş verir.
Aralıq (anatomiya)
Aralıq — lat. perineum anus ilə xarici cinsiyyət üzvləri arasındakı nahiyənin adı olub, kiçik çanağın çıxacağı sayılır. Adətən romb şəklindədir. Qasıq bitişməsinin aşağı kənarı onu ön, büzdüm arxa, qasıq və oturaq sümüklərinin aşağı şaxələri, oma-qabar bağı və oturaq qabarları isə yan tərəflərini əhatə etmişdir. Aralıq nəzəri olaraq oturaq qabarlarından keçən köndələn xətt vasitəsilə iki üçbucağa bölünür. Öndəkinə sidik-cinsiyyət üçbucağı — lat. trigonum urogenitale, arxadakına isə anus üçbucağı — lat. trigonum anale deyilir. Sidik-cinsiyyət üçbucağında kişilərdə penis, qadınlarda isə cinsiyyət yarığı — lat. rima pudendi, anus üçbucağında isə adından məlum olduğu kimi anus yerləşmişdir.
Aralıq (İğdır)
Aralıq (türk. Aralık) — İğdır ilinin ilçələrindən biridir. == Tarix == Keçmişdə Azərbaycan Qaraqoyunlu və Ağqoyunlu dövlətlərinin, daha sonra Azərbaycan Səfəvilər İmperiyasının tərkibində Azərbaycan əyalətinin (dörd xanlıq dövründə Çuxursəd xanlığının daxilində) tərkibində olmuşdur. 1 yanvar 1960-cı ildə yaradılıb. == Ərazi == İlçənin ərazisi 709.23 km²–dir. İlçə ərazisi şərqdə 49 km-lik sərhəd xətti ilə İranla, şimalda 11 km-lik sərhəd xətti ilə Azərbaycanla (Naxçıvan MR-nın Sədərək rayonu), qərbində elin mərkəzi ilçəsi (İğdır İlçəsi), 56 km-lik sərhəd xətti (Araz çayı boyu) ilə Ermənistanla, cənubda isə Ağrı ilinin Doğubəyazıd ilçəsi ilə həmsərhəddir. == Əhali == Aralıq ilçəsi 5 məhəllədən ibarət Aralıq şəhərini və 22 kənddən ibarət Mərkəz bucağını (bucaq: ilçədən kiçik ərazi bölgüsüdür, kəndləri əhatə edir.) əhatə edir. 31 dekabr 2011-ci il rəsmi təxmininə əsasən cəmi ilçə əhalisi 22.425 nəfərdir . Onların 6.775 nəfəri şəhərdə yaşamaqdadır. === Milli tərkib === Aralıq ilçəsi : əhalinin təxminən 60 %-i kürdlərdən, 40 %-i isə azərbaycanlılardan ibarətdir.
Aralıq (Şörəyel)
Aralıq — İrəvan quberniyasının Aleksandropol qəzasında, indi Düzkənd (Axuryan) rayonunda kənd. == Tarixi == Rayon mərkəzindən 22 km məsafədə yerləşir. 1937-ci ilə kimi Leninakan rayonunun tabeliyində olmuşdur. Toponim «hüdud, sərhəd, iki torpağı, mülkü və s.ni bir-birindən ayıran, xətt, mərz», «iki yaşayış məntəqəsi arasındakı məsafə», «ortalıq» mənasında işlənən ara sözünə məkan anlamı bildirən -lıq şəkilçisinin artırılmasından əmələ gəlib «aralıqda, iki yaşayış kəndinin arasında, iki kəndin sərhəddində yerləşən kənd» mənasını bildirir. Relyefli bağlı yaranan düzəltmə quruluşlu toponimdir. Ermənistan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 7.XII.1945-ci il tarixli fərmanı ilə adı dəyişdirilib Yerezqavors qoyulmuşdur. == Əhalisi == Kənddə azərbaycanlıların etnoqrafik qruplardan olan qarapapaqlar yaşamışdır. Burada 1886-cı ildə 300 nəfər, 1897-ci ildə 397 nəfər, 1908-ci ildə 441 nəfər, 1914 - cü ildə 510 nəfər qarapapaqlar yaşamışdır. 1918-ci ildə azərbaycanlılar erməni soyqırımına məruz qalaraq deportasiya olunmuş, Türkiyədən ermənilər köçürülərək burada yerləşdirilmişdir. İndi burada ermənilər yaşayır.
Aralıq Kolanlı
Aralıq Kolanlı — İrəvan quberniyasının Eçmiədzin qəzasında, indi Üçkilsə (Eçmiədzin) rayonu kənd, türk mənşəli toponim. == Haqqında == Aralıq Kolanlı kəndi İrəvan quberniyasının Eçmiədzin qəzasında, indi Üçkilsə (Eçmiədzin) rayonun mərkəzindən 6 km cənub-qərbdə, Alagöz dağının qərb tərəfində yerləşir. Qafqazın 5 verstlik xəritəsində Aralıx formasında qeyd edilmişdir. Erməni mənbələrində kəndin adı həm Aralıq, həm də Aralıq Kolanlı formalarında qeyd edilir. Əhalisi yalnız azərbaycanlılardan ibarət olan bu kənddə 1831-ci ildə 284 nəfər, 1873-cü ildə 676 nəfər, 1886-cı ildə 701 nəfər, 1897-ci ildə 886 nəfər, 1904-cü ildə 768 nəfər, 1914-cü ildə 887 nəfər, 1916-cı ildə 772 nəfər, 1919-cu ildə 1118 nəfər yaşamışdır. 1919-cu ilin sonunda kəndin sakinləri erməni təcavüzünə məruz qalaraq qırğınlarla deportasiya olunmuşdur. Kəndə xaricdən köçürülən ermənilər yerləşdirilmişdir. İndiki Ermənistanda sovet hökuməti qurulandan sonra kəndi tərk etmiş azərbaycanlılardan sağ qalanlar ata-baba torpaqlarına qayıda bilmişdir. Burada ermənilərlə yanaşı, 1922-ci ildə 224 nəfər, 1926-cı ildə 248 nəfər, 1931-ci ildə 294 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır. SSRİ Nazirlər Sovetinin xüsusi qərarları ilə kənddə yaşayan azərbaycanlılar 1948-1949-cu illərdə tarixi-etnik torpaqlarından zorla Azərbaycana deportasiya olunmuşdur.
Aralıq Oxçu
Aralıq Oxçu — Yelizavetpol (Gəncə) quberniyasının Zəngəzur qəzasında, indi Qafan rayonunda kənd. == Tarixi == Oxçu çayı ilə Pirdavdan (Pircavidan) çayının qovuşduğu yerdə, Oxçu kəndinin yanında yerləşmişdir. Kənd iki çayın (Oxçu və Pirdavdan) çayının arasında salındığı üçün Aralıq Oxçu adlandırılmışdır və «Oxçu çayının arasında yerləşən kənd» deməkdir. Toponimin I tərəfi «iki yerin arası» mənasında işlənən aralıq sözündən,ll tərəfi türk mənşəli oxçu etnonimindən ibarətdir. Etnotoponimdir. Quruluşca mürəkkəb toponimdir. == Əhalisi == Kənddə 1897-ci ildə 148 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır. XX əsrin əvvəllərində, 1905-1906-cı illərdə azərbaycanlılar erməni təcavüzü nəticəsində deportasiya olunmuş, kənd ləğv edilmişdir.
Aralıq dil
Aralıq dil (Intermediate language) – insanın proqramı yazdığı ilkin dil (adətən, yüksək səviyyəli dil) və amac dil (adətən, maşın kodu) arasında aralıq addım kimi istifadə olunan proqramlaşdırma dili. Yüksək səviyyəli kompilyatorların bir çoxu assembler dilini aralıq dil kimi istifadə edir. Aralıq dil yeni proqramlaşdırma dillərinin yaradılması müddətini əhəmiyyətli dərəcədə qısaldır və müxtəlif prosessorlar üçün eyni bir kompilyatorlardan istifadəyə imkan verir. Aralıq dil P-CODE, PSEUDOCODE, PSEUDO LANGUAGE, yaxud BYTECODE da adlandırıla bilər. == Ədəbiyyat == İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.
Aralıq dənizi
Aralıq dənizi — şərqdən Asiya, şimaldan Avropa, cənubdan Afrika qitəsi ilə əhatə olunmuş dəniz. Aralıq dənizi qərbdən Cəbəli-Tariq boğazı və Atlantik okeanı ilə, cənub-şərqdən isə Misirdəki Süveyş kanalı və Qırmızı dənizlə birləşir. Aralıq dənizi təxminən 4 milyon km²-lik bir ərazini əhatə edir. Keçmişdəki böyük antik sivilizasiyalar onun hövzəsində formalaşmışdır. == Etimologiya == Türk dilində — Akdeniz; İngilis dilində — Mediterranean Sea. Bu da Latın dilindəki Mediterraneustan (Medi: orta + terra: torpaq, yer) mənasına gəlir. Yunan dilində — Mesogeios. Ərəb dilində — qarşılığı البحر المتوسط (Bahre-l Mutavassit) "ortada olan dəniz" mənasındadır. Fars dilində — Aralıq dənizi üçün istifadə edilən Bahr-e Sefid adı Osmanlı dövrü xəritələrində də görünməkdədir. Romalılarda — Mare Nostrum deyirlər ki, bu da Bizim Dəniz mənasına gəlir.
Aralıq kərtənkələsi
Aralıq kərtənkələsi (lat. Lacerta media) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin sürünənlər sinfinin pulcuqlular dəstəsinin əsl kərtənkələlər fəsiləsinin yaşıl kərtənkələ cinsinə aid heyvan növü. Onların uzunluğu 170 mm, quyruğu isə 250 mm çox olur. Çəkisi 70 q təşkil edir. Bədəni boyunca 42-56 pulcuq vardır. Bədəni boyunca mavi nöqtələr vardır. Quyruğu və arxa hissəsi həmişə yaşıl olur. == Areal == Bu növə Türkiyənin şərqində, şimal-qərbi İran, Qafqazın Qara dəniz sahillərində yayılmışdır. Üstəlik onlara Azərbaycanın dağlıq rayonlarında da rast gəlinir. Rusiyada isə iki bir-birindən aralıda yerləşən arealı vardır.
Aralıq nahiyəsi
Aralıq nahiyəsi — XIV əsr inzibati-ərazi vahidi. İndiki dövürdə Aralıq (İğdır),Qəmərli rayonu,Şərur rayonu ərazisini əhatə edir. Elxanilər dövlətinin Çuxursəəd tüməninin Aralıq nahiyəsi 1590-ci ilin icmal dəftərinə görə Osmanlı İmperiyasının İrəvan əyalətinə tabe olan Aralıq nahiyəsində aşağıdakı kəndlər mövcud idi: == 1590-cı il Kəndləri == Axura kəndi Ağbaş kəndi - Boralan kəndi s. 268 - Boralanbulaqbaşı kəndi. - Başqa adı Xeyrəddin qışlağıdır Cadqıran kəndi - [[Yenicə, Ayıbasan və Təndirli məzrə`ələri. - Ərəboğlu kəndi - Yenicəyi-islamiyyə kəndi - Yenicəyi-İsa Çələbi məzrə`əsi - Məsimli kəndi - Oğruviranı məzrə`əsi - Əliqızıl kəndi s. 269 - Novruzlu kəndi - Xudulu kəndi. Başqa adı İlicaqdır. - Kürdviranı məzrə`əsi. Başqa adı Güney Yörədir.
Aralıq sahib
Aralıq sahib - parazitin sürfə mərhələsi inkişaf edən sahib orqanizmlər - heyvanlar. Parazitin növündən asılı olaraq onun inkişafında bir və ya bir neçə aralıq sahib iştirak edir. Məsələn, malyariya plazmodisinin inkişafında bir aralıq sahib (insan), sorucu qurdların əksəriyyətində isə iki aralıq sahib iştirak edir. Aralıq sahib iki olduqda sürfənin birinci növbədə parazitlik etdiyi sahib birinci aralıq sahib, ikinci növbədə parazitlik etdiyi sahib isə ikinci aralıq sahib adlanır. Məsələn, sorucu qurdların birinci aralıq sahibi həmişə molyusklar, ikinci aralıq sahibi isə müxtəlif onurğasız heyvanlar (həşərat sürfələri), yaxud balıqlar, suda-quruda yaşayanlar və s. olur. == Ədəbiyyat == 1. Axundov M.A., Mehrəliyev Ə.Ə., Əliyev A.R., Muradova E.Ə. Bioloji terminlər lüğəti. Bakı, 2005, 260 s.
Aralıq seçim
Aralıq seçim nəzəriyyəsi — istehlakçı seçimini təsvir edərkən zaman amilinin açıq şəkildə nəzərə alınması lazım olduğu nəzəriyyəsi. Gəlirlərin bölüşdürülməsinə qərar verərkən istehlakçı yalnız mövcud dəyərini deyil, həyatı boyu alacağı bütün gəliri də nəzərə alır. Müvəqqəti seçim nəzəriyyəsində istehlakçı indi nə qədər istehlak edəcəyinə və daha sonra istehlak etmək üçün nə qədər qənaət edəcəyinə qərar verir. Onun qərarına gözlənilən gəlir və bazarda faiz dərəcələri təsir göstərir. Nəzəriyyə istehlakçı davranışını təsvir etmək üçün makroiqtisadi modellərdə istifadə olunur. Bənzər bir problem investisiya qərarları verərkən ortaya çıxır. İnvestorun fərqli investisiya variantları arasında seçim etməsi lazımdır. Layihələrin dəyərini müqayisə edərkən zaman amilinin nəzərə alınmasını tələb etdiyi üçün maliyyə riyaziyyatında ən yaxşı investor seçimi qaydaları nəzərə alınır. == Tarixi == Bu nəzəriyyə Irving Fisher tərəfindən irəli sürülmüş və sonradan makroiqtisadi modelləri əsaslandırmaq üçün istifadə edilmişdir. 20-ci əsrin ortalarında iqtisadiyyatda Keynes baxışları üstünlük təşkil etdiyi üçün o qədər də populyar deyildi.
Aramus guarauna
Arama (lat. Aramus guarauna) — Durnakimilər dəstəsinin Sığırçı durnalar fəsiləsinə aid yeganə quş növü.