Lüğətlərdə axtarış.

Bir qadın düşməni — yazıçı, dramaturq Rəşad Nuri Güntəkinin ən çox oxunan romanlarından biridir. == Romanın mövzusu == Çox xoş və baxımlı, baxımlı olduğu qədər də gözəl hər istədiyini əldə etməyə vərdiş etmiş bir qızın sevgiyə hər zaman yad olan bir adama yaxınlaşmaq istəyi. == Süjet == Kitab iki hissədən ibarətdir.Birinci hissədə Saranın atasına ve rəfiqəsi Nərminə yazdığı məktublardan,ikinci hissədə isə romanın ikinci baş qəhrəmanı olan Homongolosun ölən dostuna yazmış olduğu məktublardan ibarətdir. Adnan paşanın qızı Sara cox gözəl baxımlı diqqət mərkəzində olmağı sevən 20 yaşlarında bir qızdır. Atasi Adnan paşa Ərzurum paşasıdır.Sara anası ilə İstanbulda yaşayır ,lakin hər il atasının yanına getmək istəyəndə atası Ərzurumda qışın sərt keçdiyini bildirdiyindən atasının yanına gedə bilmir. Sara dayısı qızının toyunda iştirak etmək üçün atasına bir balaca oyun oynayır. Ve nəhayət o dayısıgilə yola düşür.Sara Mərmərənin kiçik kəndinə dayısıgilə gəmi ilə yola çıxır .O, gəmidə özünü boğulurmuş kimi göstərərək zarafat edən Homongolos ləqəbli Ziya adlı bir idmançını tanıyır .Saranın gəlməyi münasibəti ilə qəsəbədə şənlik düzəldilir gəmidə olanlar da bu şənlikdə iştirak edir,lakin həmin idmançı şənlikdə olmur bunu bilən Sara özünə söz verirki, o həmin idmançını özünə aşiq edəcək.Sara bunu dayısının yoldaşına və qizlarına deyir . Ziya xarakter baxımından kobud olduqca diqqətsiz biri kimi təsvir olunur.Sara çalışır ki, məqsədinə çatmaq üçün əksər vaxtlarda onun yanında olsun ve o artıq anlayırki Homongolos onu istəyir lakin hələ etiraf etməyib. Sonra heç gözlənmədiyi anda Homongolosun ölüm xəbəri gəlir.Homongolos motosiklet qəzasına düşərək dünyasını dəyişir.Sara buna pis olur. Homongolos haqqında həqiqət ölümündən əvvəl onun dostuna yazdığı məktubda aydın olur.Homongolos müharibə zamanı ailəsi tərəfindən internata atıldıqdan sonra onun ağır günləri başlayır və o burada sevgi hissini itirir lakin məktubda artıq Saranı həqiqətən sevdiyini yazır ama Saranın ona qarşı etdiyi oyundan xəbərdar olduğunu da ve məktubdan 7- 8 saat sonra Sara ilə görüşəcəyini de qeyd edir.

Liza Rene İrvin () — Liza Rene İrvin sonra 4 oktyabr 2011-ci ildə səhərin erkən saatlarında Missuri ştatının Kanzas-Siti şəhərindəki evindən itkin düşdüyü aşkar edildikdən sonra bildirildi. == Hadisə == Lizanın anası Debora Bredli Lizanın atası Ceremi İrvinin 4 oktyabr çərşənbə axşamı saat 4 radələrində itkin düşdüyünü öyrəndiyini söylədi. Deboranın sözlərinə görə, Lisa axşam saat 6:40-da və ya 10:40-da onu yoxlayarkən çarpayısında idi. Ceremi çərşənbə axşamı gecə işindən evinə qayıdarkən o, "evin bir çox işıqlarının yandığını, bir pəncərənin açıq olduğunu və ön qapının kilidli olduğunu" gördü. Debbi, həmçinin istintaq dövründə ifadəsini dəfələrlə dəyişdirdi. Daha sonra ailə polisə bir neçə mobil telefonun da itdiyini bildirdi.Növbəti istintaq zamanı küçədə bir kişinin körpə ilə gəzdiyini gördüklərini iddia edən iki şahid tapıldı. Polis bir şahidin təsvirinə uyğun bir adamı tapıb sorğu-sual edə bildi, amma digər şahid fotoşəklin gördükləri adama uyğun olmadığını iddia etdi.19 oktyabr 2011-ci ildə İrvinin evində axtarış aparıldı və məhkəmə sənədləri göstərdi ki, bir xidməti it anasının yatağının yanında Liza ola biləcək bir cəsəd qoxusunu aşkarladı.Associated Press-ə verdiyi müsahibə zamanı Debora dedi ki, polis onu Lizanın itməsində günahlandıraraq "Sən etdin, sən etdin … və əlimizdə heç bir şey yoxdur" və polis onun yalan aşkarlayıcı testdən kəsildiyini iddia etdi. Debora və Ceremi növbəti həftə yeni məlumatların olacağına ümid edərək bir mükafat təşkil etdiklərini elan etdilər. Ceremi İrvin hadisəylə bağlı "Today Show"-ya verdiyi müsahibəsində bildirdi: "Biz hələ polislə danışırıq. Lizanı tapıb, evə gətirmək üçün əlimizdən gələni edirik".

Melissa Brannenin itkin düşməsi — 3 dekabr 1989-cu ildə Virciniya ştatının Lortondakı Woodside mənzillərində baş vermiş hadisə. O, kompleksdə yaşayan Maykl Brannen və Temmi Brannenin beş yaşlı qızı idi. Kompleksdə sakinlər üçün təşkil olunan ziyafətdə iştirak edərkən yoxa çıxdı. Kompleksdə hər işi bacaran Kaleb Daniel Hyuz pislik etmək məqsədilə qaçırmaqda ittiham olundu və 50 il həbs cəzasına məhkum edildi. Onun cəsədi heç vaxt tapılmadı və heç vaxt öldüyü sübuta yetirilmədi. Onun itkin düşmə hekayəsindən "The FBİ Files"-ın ilk mövsümünün 8-ci epizodunda bəhs olundu. Həmçinin "Forensic Files" televiziya proqramının 4-cü sezonunun 5-ci epizodunda göründü. == İtkin düşməsi == 3 dekabr 1989-cu ildə Temmi Brannenin qızı Melissa ilə birlikdə yaşadığı mənzil kompleksində təxminən 100 qonağın olduğu Milad şənliyi təşkil olundu. Şənlikdən çıxarkən Melissa bir az çips almaq üçün geri qayıtdı və bir daha geri gəlmədi. O, tapılmayanda foul oyunundan şübhələnildi.

Nikol Morinin itkin düşməsi (ing. Disappearance of Nichole Morin) - Kanadanın Ontario əyalətinin Toronto şəhərində yaşayan Nikol Morin adlı səkkiz yaşlı kanadalı qızın itkin düşməsi hadisəsi. Hadisə 1985-ci ilin 30 iyul tarixində yerli vaxtla saat 11:00-da Morinlər ailəsinin yaşadığı şəhərin Etobika kvartalındakı (ing. 627 West Mall) yaşayış kompleksinin daxilində baş vermişdir. Hadisədən bir gün əvvəl ən yaxın rəfiqəsi ilə kompleksin daxilində yerləşən hovuzda çimmək üçün vədələşən Nikol sonuncu dəfə 11:00 radələrində çimərlik geyimində, yaşadığı mərtəbədə lifti gözləyərkən görülmüşdür. Rəfiqəsinin uzun müddət gözləməsinə baxmayaraq, Nikol binanın foyesinə enməmiş və beləliklə itkin düşmə hadisəsi baş vermişdir. Baş vermiş hadisə qısa zamanda təkcə Ontario əyalətində yox, eyni zamanda Kanada və Amerika Birləşmiş Ştatlarında geniş əks-səda doğurmuşdur. Toronto Polis Xidməti şəhər tarixinin ən böyük axtarış və xilasetmə əməliyyatına başlasa da, heç bir nəticə əldə olunmamışdır. Etobika və yaxın kvartallarda yerləşən bütün zibil qabları, sahibsiz ərazilər və hətta kanalizasiya sistemləri belə yoxlanılmışdır, ancaq Nikol Morinə aid heç bir izə rast gəlinməmişdir. Polisin yekun rəyi, Nikol Morinin binanı tərk etmədən, bina daxilində naməlum şəxs və ya şəxslər tərəfindən fiziki müdaxiləyə məruz qalıb, qaçırıldığı yönündə olsa da, bununla bağlı tutarlı sübutlar heç vaxt tapılmayıb.

Tufandağda alpinistlərin itkin düşməsi — 2017-ci ilin 23 dekabr tarixində Quba rayonunun Xınalıq kəndindən Tufandağı istiqamətində yürüşə çıxmış 3 alpinistin itkin düşüməsi ilə nəticələnən hadisə. “Gilavar” İdman Klubunun üzvləri olan alpinistlər 23 dekabrda yürüşə çıxıblar. Namin Bünyatzadə, Babur Hüseynov və Fəridə Cəbrayılzadə adlı alpinistlərlə sonuncu əlaqə 24 dekabrda axşam saatlarında saxlanılıb. Axtarışları Dövlət Sərhəd Xidmətinin, Fövqəladə Hallar Nazirliyinin, Ekologiya Nazirliyinin və FAİREX-in (Azərbaycan Hava və Ekstremal İdman növləri federasiyası) üzvlərindən ibarət komanda həyata keçirib. Tufandağ dəniz səviyyəsindən 4 071 metr yüksəklikdədir. Xilasedicilər itkin düşmüş alpinistlərin 2,5 min metr yüksəklikdə olduqlarını ehtimal edirdilər. Hadisənin baş verməsindən on gün sonra alpinistlərin axtarışı üzrə davam edən əməliyyat fonunda Azərbaycan Respublikası Baş Prokurorluğu səhlənkarlıq maddəsi ilə bağlı cinayət işinin açıldığını elan edib.Axtarış-xilasetmə əməliyyatı ilə bağlı Şimal Regional Mərkəzində Qərargah yaradılıb. FHN-nin aviasiya dəstəsinin "Mi-17" markalı helikopteri, Şimal Regional Mərkəzinin axtarış-xilasetmə qrupu, Xüsusi Riskli Xilasetmə Xidmətinin dağ-xilasetmə dəstəsi və peşəkar alpinistlərdən ibarət könüllü dəstə axtarışlara cəlb olunub. 6 yanvar tarixində itkin düşmüş alpinistlərin axtarışına xarici mütəxəssislərdə cəlb edilib. Fövqəladə Hallar Nazirliyinin məlumatına görə, Azərbaycanda səfərdə olan Avstriyanın Daxili İşlər Nazirliyinin dağ-xilasetmə sahəsi üzrə mütəxəssisləri hadisə rayonunda olub.2018-ci ilin 20 yanvar tarixinə olan son məlumatlara əsasən alpinistlərin tapılması mümkün olmayıb.

Rusiyadakı 2013 il meteorit düşməsi fevralın 15-də saat 09:20 bir neçə bölgələrində baş verdi. Meteoritin zərbə dalğası bir neçə binaların şüşələri sındırdı, nəticədə bir mindən çox adam yaralandı. Meteorit 18 km/s sürətlə düşərək, qamaşdırıcı işıq yaratdı və 15–25 km yüksəklikdə partladı. Sonra meteoritin bir neçə fraqment tapıldı.

Xuan Qomesin Somosierra aşırımında itkin düşməsi (isp. La desaparición de un niño de Somosierra.) - 1986-cı ilin 25 iyun tarixində İspaniyanın paytaxtı Madrid şəhərindən şimalda yerləşən Somosierra aşırımında baş vermiş yük avtomobil qəzası nəticəsində Xuan Perdo Martinez Qomes (isp. Juan Pedro Martínez Gómez) adlı 10 yaşlı İspaniya vətəndaşının itkin düşməsi hadisəsi. İnterpol baş vermiş itkin düşmə hadisəsinin son 30 il ərzində Avropadakı ən mistik və sirri açıla bilməyən itkin düşmə hadisəsi olduğunu bildirmişdir. 1986-cı ilin yayında hadisə baş verən zaman Xuan Pedronun 10 yaşı vardı. Hadisə Madrid şəhərindən şimalda yerləşən Somosierra dağ keçidində baş vermişdir. Xuanın atası Andres Martinez Navvaro şəxsi Volvo F-12 tipli yük maşını ilə yerli neft-kimya şirkətlərindən birində sürücü olaraq çalışırdı. Hadisə günü Martinez Navvaro, həyat yoldaşı və 10 yaşlı oğlu Mursiya bölgəsindən Bilbao şəhərinə doğru səfər etməkdə idilər. Sürücü 20 min litr kükürd turşusu məhlulu daşımaqda idi. Somosierra dağ keçidində irəliləyən zaman yük maşının əyləc sistemində yaranmış problemə görə yük avtomobili dərədən aşağı yuvarlanaraq, qəza törətmişdir.

Qafqaz və Merkuri cəmiyyətinin paroxodunun limandan yola düşməsi — Aleksandr Mişon tərəfindən çəkilmiş, Azərbaycan kinosunun ilk filmlərindən biri. Film 1898-ci ilin yayında yayımlanıb. == Məzmun == İnformatik xəbər janrında çəkilmiş kinosüjet paroxodun Bakı limanından yola düşməsini və dənizin qoynunda necə uzaqlaşdığını əks etdirir. == Film haqqında == Bu kinosüjet Bakıda V. İ. Vasilyev-Vyatskinin teatr-sirkində iyunun 21-də göstərilmişdir. == Filmin heyəti == === Film üzərində işləyənlər === Rejissor: Aleksandr Mişon Operator: Aleksandr Mişon == İstinadlar == == Mənbə == Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923–2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh.

Sürməli mahalı — indiki Ermənistanda mövcud olan azərbaycanlıların yaşadığı mahal. Sürməli mahalı İrəvan xanlığının tərkibinə daxil olmuşdur. Sonra mahal ərazisinsə Eçmiədzin qəzası təşkil olmuşdur. 1728-ci ilin icmal dəftərinə görə Osmanlı İmperiyasının İrəvan əyalətinin İrəvan livasınə tabe olan Sürməli nahiyəsində aşağıdakı kəndlər mövcud idi: == Dağıdılmış kəndlər == 1826–1828-ci illər Rusiya-İran və 1828–1829-cu illər Rusiya-Türkiyə müharibələri nəticəsində Sürməli mahalında dağıdılmış kəndlərin siyahısı 1. Vəlican, 2. Talasavan, 3. Abbasabad, 4. Sərhəngabad, 5. Rəsullu, 6. Zəngan, 7.

Çeşməli (Tovuz) — Azərbaycanın Tovuz rayonunda kənd. Çeşməli (Şəki) — Azərbaycanın Şəki rayonunda kənd.

Cüməli (Xudabəndə) — İranın Zəncan ostanının Xudabəndə şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. Cüməli (Zəncan) — İranın Zəncan ostanında kənd.

Düşmən — fərdi və ya güclü şəkildə mənfi və ya təhlükəli olaraq təsdiqlənmiş bir qrup. Düşmən anlayışı "fərdlər və icmalar üçün əsasdır". "Düşmən" termini müəyyən bir şəxsin təhlükə kimi təyin edilməsi ilə bağlı sosial funksiyaya xidmət edir, buna görə də həmin şəxsin sıx bir emosional cavabını tələb edir.Kollektiv bir düşmənin varlığı və ya aşkarlanması qrupun birləşməsini artırmağa çalışır. Ancaq digər qurumların düşmən kimi tanınması və rəftarı səmərəsiz ola bilər və psixoloji disfunksiyanın əlaməti ola bilər. Məsələn, qrup polarizasiyası digər qrupları düşmən olaraq qəbul etməyə qadir ola biləcək qrupun birləşməsinə gətirib çıxara bilər.

Radio düyməsi (en. Radio button) – qrafik istifadəçi interfeysində: adətən, dialoq boksunun bölümündə parametrlərdən birinin seçilməsi vasitəsi; bu halda siyahıdakı parametrlərdən yalnız birini seçmək olar. Başqa seçim vasitəsi olan yoxlama bokslarında birdəfəyə bir neçə parametri aktivləşdirmək olar. Adi halda kiçik dairəcik şəklində olan radio düyməsini aktivləşdirdikdə dairəciyini içərisində nöqtə əmələ gəlir. Radio düyməsi radioaparatura düymələrinə bənzədiyinə görə belə adlandırılıb: hər hansı düymənin seçilməsi ondan qabaq seçilmiş düyməni "söndürür". == Ədəbiyyat == İsmayıl Calallı (Sadıqov), "İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti", 2017, "Bakı" nəşriyyatı, 996 s.

Sürməli mahalı — indiki Ermənistanda mövcud olan azərbaycanlıların yaşadığı mahal. Sürməli mahalı İrəvan xanlığının tərkibinə daxil olmuşdur. Sonra mahal ərazisinsə Eçmiədzin qəzası təşkil olmuşdur. 1728-ci ilin icmal dəftərinə görə Osmanlı İmperiyasının İrəvan əyalətinin İrəvan livasınə tabe olan Sürməli nahiyəsində aşağıdakı kəndlər mövcud idi: == Dağıdılmış kəndlər == 1826–1828-ci illər Rusiya-İran və 1828–1829-cu illər Rusiya-Türkiyə müharibələri nəticəsində Sürməli mahalında dağıdılmış kəndlərin siyahısı 1. Vəlican, 2. Talasavan, 3. Abbasabad, 4. Sərhəngabad, 5. Rəsullu, 6. Zəngan, 7.

Sürməli mahalı — indiki Ermənistanda mövcud olan azərbaycanlıların yaşadığı mahal. Sürməli mahalı İrəvan xanlığının tərkibinə daxil olmuşdur. Sonra mahal ərazisinsə Eçmiədzin qəzası təşkil olmuşdur. 1728-ci ilin icmal dəftərinə görə Osmanlı İmperiyasının İrəvan əyalətinin İrəvan livasınə tabe olan Sürməli nahiyəsində aşağıdakı kəndlər mövcud idi: == Dağıdılmış kəndlər == 1826–1828-ci illər Rusiya-İran və 1828–1829-cu illər Rusiya-Türkiyə müharibələri nəticəsində Sürməli mahalında dağıdılmış kəndlərin siyahısı 1. Vəlican, 2. Talasavan, 3. Abbasabad, 4. Sərhəngabad, 5. Rəsullu, 6. Zəngan, 7.

Sürməli qəzası (rusca:Сурмалинский уезд) Rusiya İmperiyasının Qafqaz canişinliyinin İrəvan quberniyasının vahidi olan qəza. Qəza şimaldan İrəvan və Üçmüəzzin qəzaları, qərbdən Qars oblastı, şərqdən Qacar imperiyası, cənubdan Osmanlı imperiyası ilə həmsərhəd idi. Qəzanın ərazisi əsasən Türkiyə Respublikasının İğdır vilayətinin ərazisi ilə üst-üstə düşməkdədir. Qəza Rusiya imperiyası dövründə özünün zəngin duz yataqları ilə məşhur idi. Qəzanın inzibati mərkəzi İğdır şəhəri olmuşdur. == Etimologiya == Bölgə adı Sürməli halına bölgəə XVI-XVII əsrlərdə bölgəyə güclü türk axınlarından sonra verildiyi deyilməkdədir. == Tarixi == İrəvan xanlığının bir hissəsi olan Sürməli 1826-1828-ci illərdə baş vermiş İkinci Rus-Qacar müharibəsi nəticəsində imzalanmış Türkmənçay müqaviləsi ilə Rusiya imperiyasına verilmişdir. Bölgə ilk əvvəllər rus hakimiyyəti tərəfindən 1828-ci ildə yaradılmış Erməni oblastının, daha sonra isə İrəvan quberniyasının tərkib hissəsi olmuşdur.1875-ci ildə Sürməli ərazisində Sürməli qəzası təşkil edilmiş və İrəvan quberniyasının tabeliyinə verilmişdir.Rus inqilabından sonra Sürməli qısamüddətli erməni hakimiyyəti altına düşmüşdür. Lakin 1920-ci ilin sentyabrında baş vermiş Türk-Erməni müharibəsindən sonra bölgə imzalanmış Gümrü müqaviləsi ilə Türkiyəyə verilmişdir. Bu ərazi dəyişiklii Kamalist Türkiyə illə Bolşevik Rusiyası arasında imzalanmış Moskva və Qars müqavilələri ilə də bir daha müəyyən edilmişdir.

Çeşməli (tarixi adı: Çirkinli) — Azərbaycan Respublikasının Tovuz rayonunun Çeşməli kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. == Toponimikası == 1959-cu ilədək kəndin adı Çirkinli olmuşdur. Çirkinli türk-monqol mənşəli bir tayfanın adıdır. XIII əsrdə monqolların tərkibində Azərbaycana gəlmiş çirkinlilər sonralar qızılbaş hərbi ittifaqına girmişlər. 1959-cu ildən kənd adının mənası guya pis yozulduğundan (Azərbaycan dilində "iyrənc" mənasındakı "çirkin" sözüylə omonim/səsdaş olduğuna görə) kəndin ərazisindəki "Çeşməli" adlı bulağın adı ilə rəsmiləşdirilmişdir. Oykonim "gözlü bulaq, bulaqlar" deməkdir. == Tarixi == === Tarixi abidələri === Kənddə daşınmaz tarix və mədəniyyət abidəsi qeydə alınmamışdır. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Tovuz rayonunun cənub hissəsində yerləşir. Dağ kəndi olduğu üçün qışı əsasən sərt soyuq, yayı isə mülayim isti keçir. == Əhalisi == === Şəhidləri === Bədəlov Oqtay Ələddin oğlu (1984–2020) — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi.

Çeşməli — Azərbaycan Respublikasının Şəki rayonunun Çeşməli kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 5 oktyabr 1999-cu il tarixli, 708-IQ saylı Qərarı ilə Şəki rayonunun Şəki şəhər inzibat-ərazi vahidi tərkibindəki yaşayış məntəqəsi Çeşməli kəndi adlandırılmış və rayonun yaşayış məntəqələri uçot məlumatına daxil edilmişdir. == Coğrafiyası və iqlimi == Çeşməli kəndi düzənlik sahədə yerləşir. Kəndin şərq hissəsindən Qurucana çayı axır. Bu çay kənddən 5 km cənub-şərqdə Küngüt çayına qovuşur. Kənd ərazisi eyni zamannda Şəki qırqovul yasaqlığına daxildir. Kəndin landşaftı meşə-çöldür. Kəndin cənub ərazisindən axan Qarasu çayı ərazisində allivüal çöküntülərdə yemişan, palıd meşəlikləri yayılmışdır. Kəndin ərazisi başdan-başa əkin sahələri və bağlardan ibarətdir. Kənddə taxıl əkini geniş yayılmışdər.

Şəki bələdiyyələri — Şəki şəhərində fəaliyyət göstərən bələdiyyələr. == Tarixi == Azərbaycanda bələdiyyə sistemi 1999-cu ildə təsis olunub. == Siyahı == == Mənbə == "Bələdiyyələrin statistik ərazi təsnifatı" (PDF). stat.gov.az. 2021-08-21 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-05-03.

Çirkinli adında Tovuz rayonunda (Azərbaycanda) kənd olmuşdur. Təəssüf ki, yerli əhali “Çirkinli” adının mənasını yanlış qəbul edərək onun “xoşagəlməz” (çirkli, çirkin, bulanıq, məcazi mənada gözəl olmayan, eyibli) mənasından çəkinərək bu qədim adı dəyişdirməyə nail olmuşlar. Bu zaman onun qədim adınını müqabilində elə də məzmunlu görünməyən yeni adla- Çeşməli adıyla əvəz etmişlər (1959). Halbuki, yanlış ad yoxdur. Yurdumuzu Kəlbəcər rayonunda da bu adda Quzey Çirkin kəndi vardır. Xalqımızın soykökündə qədim oğuz eli olan Çirkinli tayfasınını öz yeri vardır. Tarixçi Rəşidəddinin “Qəhrəman tayfa” adlandırdığı çirkinlilərlə tarix səhifələrində monqol- tatar etnonimləri (xalq, tayfa,tirə, nəsil adları) sırasında qarşılaşırıq. 1. Belə ki, Çirkin tayfası Oriyat, Suqayıt, Tanqit, Corat, Küngüt, Zunun tayfaları kimi monqol yürüşündə iştirak edən xalqlardandır. Hazırkı dövrdə göstərilən tayfaların adları kənd adlarımızda hifz olunmaqdadır.

Qadın düşmənliyi və ya Mizoginiya (ing. Misogyny) — qadınlara qarşı soyuqluq, antipatiya və ya şişirdilmiş düşmənçilikdir. İngilis dilindəki “misogyny” termini yunanca qadın (gyne) və nifrət (misein) sözlərindən əmələ gəlmişdir. Mizoginiya cinsiyyətçiliklə müqayisə edildikdə, mizoginiya həm kişilərdə, eləcə də bəzi qadınlarda rastlanır. Feminist nəzəriyyədə mizoginiyaya kişilərin qadınları ikinci planda gördükləri irqçilik və ya antisemitizmə oxşar siyasi ideologiya kimi baxılır. Psixi pozğunluğdan yarana biləcəyi kimi, çox vaxt fərdin uşaqlıq təcrübələri, xüsusən də ana və ata ilə əlaqəli təcrübələrindən də bu hal meydana gələ bilər. Həm kişilərdə, həm də qadınlarda görünə bilər. Edip kompleksi dövründə yaşayan uşaqlara valideynlərin göstərdikləri yanlış münasibət, göstərdikləri yanlış davranış belə bir vəziyyətə səbəb ola bilər. Bəzi ataların öz qızlarına qarşı alçaldıcı və təhqiredici davranışları, oğlan uşaqlarını qız uşaqlarından üstün tutması halları belə münasibətə səbəb olan amillərdəndir. Mizoginiya bəzən ifrat səviyyədə inkişaf edib, dünyadakı bütün dişilərə nifrət səviyyəsinə qədər yüksələ bilər.

Sürməli — Türkiyənin İğdır ilinin Duzluca ilçəsində kənd. == Tarixi == Xristianlığın qəbulundan çox sonra (təxminən 305-ci il) bölgənin dini və inzibati mərkəzi olan Armavirdə "Məryəm Məryəm" adına tikilmiş məşhur kilsəyə görə şəhər "Surb-Mari/Surb Məryəm" adlandırılmışdır. Sonralar "Sür-Melü", "Sür/Meli" adı da bundan yaranmışdır. Kəndin yerləşdiyi İğdır rayonu isə 11-ci yerdədir. və ya 12. 19-cu əsrdən etibarən Surmari/Sürmelü adı ilə bölgədəki türk bəyliklərinin hökmranlıq mərkəzi olmuşdur. 1878–1918-ci illər arasında Rusiya idarəçiliyi dövründə İğdır-Tuzluca bölgəsinin adı Sürməlu Uyezdi (rayon) adlandırıldı.

Cüməli (fars. جمعه لو‎) - İranın Zəncan ostanının Xudabəndə şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 117 nəfər yaşayır (24 ailə).

Cüməli — İranın Zəncan ostanında kənd. == Coğrafi yerləşməsi == Mərkəzi şəhristanının Qiydar bölgəsinin Qışlaqat Əfşar kəndistanında, Qiydar qəsəbəsindən 41 km qərbdədir.

Şüşəli bazar — XX əsrin 50-ci illərində Bakının Yasamal rayonunda tikilmiş ticarət obyektidir. 2012-ci ilin aprel ayında bağlanıb. == Tarixi == Şüşəli bazar Sovet dönəmində Bakı şəhərinin ən məşhur bazarlarından biri olub. 2005-ci ildə bazar fəaliyyətini dayandırıb, satıcılar və işçilər buranı tərk edib. 2010-cu ildə obyekt hasara alınıb. 2012-ci ilin aprel ayında isə Şüşəli Bazar dağıdılıb. Hal-hazırda keçmiş bazarın sahəsində təmir işləri gedir.

Şüşəli qüllə (isp. Torre de Cristal) — İspaniyada yerləşən göydələn. Tikili 2004-2009-cu illərdə inşa edilmiş, 250 metr yüksəkliyindədir və 52 mərtəbədən ibarətdir. İspaniyanın ən hündür binası hesab edilir. Avropanın ən hündür binalarının siyahısına görə 16-cı yerdədir.

Şüşəli çimərlik (ing. Glass Beach) — Fort-Breqq şəhəri yaxınlığında, Makkerrixer Milli parkının (ing. MacKerricher State Park) cənubunda ərazisində yerləşən çimərlikdir. Çimərlik öz adını sahilində mövcud olan hamar rəngli şüşələrdən almışdır. Yerli əhali düşünür ki, bura tullantı yeridir. 1967-ci ildə çimərlik dəfələrlə təmiz bağlanmışdır. Bununla belə kiçik şüşə parçaları dalğalarla bütün çimərliyə yayılmışdır. Artıq 1980-ci illərdən şüşəli çimərlik turistlər arasında məşhurdur. Bu dövlət parkında şüşə yığmaq qanunsuzdur. 2002-ci ildə keçmiş tullantı ərazisi milli park ərazisi elan edilir.

Düşmanlı (fars. توشمانلو‎) — İranın Ərdəbil ostanının Kövsər şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 153 nəfər yaşayır (34 ailə).

Dəsmalı — Azərbaycanın milli rəqsi. Rəqs 1932-ci ildə Naxçıvanda Tarzən Nəsir Nəsirov tərəfindən yaradılan rəqs melodiyasıdır. Son dərəcə oynaq, şən, coşğun tempdə gedən rəqsdir. Rəqsi, əsasən qızlar ifa edirlər. Naxçıvanda onu hərdən bir oğlanlar da oynayırlar. "Dəsmalı" rəqsi vaxtilə respublikada, xüsusən Bakıda geniş yayılmışdır.

Dostəli — ad. Dostəli Məmmədov — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin əsgəri Dostəli Mirəliyev (şəhid) — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin əsgəri Dostəli xan Müəyyirəlməmalik — Qacarlar dövlətinin xəzinədarı. Dostəli Hacıyev — "Azərbaycan Bayrağı" ordenli Əfqanıstan və Qarabağ müharibələri iştirakçısı.DigərDostəli (Soyuqbulaq) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Soyuqbulaq şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd.

Duşeti (gürc. დუშეთი) — Gürcüstanın Msxeta-Mtianeti diyarında, Duşeti bələdiyyəsində yerləşən kiçik şəhər. Paytaxt Tiflisdən 54 km şimal-şərqdə yerləşir. == Tarixi == Duşeti şəhəri dəniz səviyyəsindən 870 m yüksəklikdə, Böyük Qafqaz dağlarında, kiçik dağ çayı olan Duşetis-Xevi çayının hər iki sahilində yerləşir. Şəhər tarixi Gürcüstanın Pxovi (Pşavi və Xevsureti) tarixi regionundadır. 2014-ci ilin siyahıalmasına görə şəhər əhalisi 6167 nəfərdir. Bu yaşayış məntəqəsi haqqında ilk məlumat 1215-ci ildə gürcü mənbələrində verilib. Araqvi hersoqları bu Duşetidən iqamətgah kimi istifadə etmişlər. 1740-cı illərdə Araqvinin ləğvindən sonra Duşeti Gürcü krallarının əlinə keçmiş, amma əhəmiyyətini itirmişdir. 1801-ci ildə ruslar buranı ələ keçirərək Duşetiyə şəhər statusu vermişlər.

Rumeli (Osmanlı türkcəsi: روم اىلى Rumili) — Osmanlı imperiyası dönəmində XV əsrdən etibarən Balkan yarımadasının cənubuna verilən addır. Rumeli sözündəki Rum sözü "Bizans imperiyası təbəliyində olan torpaqlar, xalqlar" mənasını verir. Osmanlı türkləri Avropaya gəldikdən sonra, burada fəth etdikləri yerlər də Rumeli adlandı. XI-XII əsrlərdə Bizans hakimiyyətində olan Anadolu torpaqları Diyar-i rum (Roma (Rum) ölkəsi), Anadoluda hakimiyyətdə olan səlcuq türklərinə də Rum səlcuqları deyilirdi.

Dostəli (fars. دوستعلي‎) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Soyuqbulaq şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 424 nəfər yaşayır (98 ailə).

Dostəli Hacıyev — "Azərbaycan Bayrağı" ordenli Əfqanıstan və Qarabağ müharibələri iştirakçısı, ehtiyatda olan kapitan. == Həyatı == Hacıyev Dostəli Əhməd oğlu 13 dekabr 1966-cı ildə Yevlax rayonunun Havarlı kəndində anadan olub. Sovet ordusunda Əfqanıstanın Baqram şəhərində mühəndis-istehkam taburunun kəşfiyat bölməsində xidmət edib. 1991-ci ildə Bakı Dəmiryol texnikumunu bitirib. Eyni zamanda dəmir yolunda işləyib. == Döyüş yolu == 1992-ci ilin fevralında Yevlaxın Qaramanlı kəndində əsasən Əfqanıstan müharibəsi veteranlarından ibarət "Əfqan rotası"nın yaradılmasında iştirak edib. D. Hacıyev rota komandiri Xosrov Əhmədovun müavini və kəşfiyat bölməsinin komandiri olmuşdu. Qaramanlı "Əfqan" rotası döyüş yolunu 1992-ci ilin fevralın sonlarında Ağdamda yerli özünümüdafiə "Qarabağ şahinləri" batalyonu ilə başlamışdı. Qaramanlı "Əfqan" bölməsi "Qarabağ şahinləri" batalyonuna, üstündə iki Nurs qurğusu olan Zil 131 və "Qradla" daxil olmuşdular. Dəstə, 1992-ci ilin iyununa qədər Ağdamdan Əsgəran istiqamətində döyüşlərdə iştirak etmişdi.

Mirəliyev Məşədi Dostəli Məhəmmədəli oğlu (1974, Qaravəlli, İmişli rayonu – 27 yanvar 1994, Füzuli rayonu) — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin əsgəri, şəhid. == Həyatı == 1974-cü ildə İmişli rayonunun Qaravəlli kəndində anadan olub. 1994-cü ilin yanvar ayının 27-də Füzuli rayonu istiqamətində gedən döyüşlərdə şəhid olmuşdur.

Dostəli Seymur oğlu Məmmədov (28 iyun 1998, Suraxanı rayonu – 18 oktyabr 2020, Füzuli rayonu) — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin əsgəri, İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. == Həyatı == Dostəli Məmmədov 1998-ci il iyunun 28-də Suraxanı rayonunda anadan olub. Subay idi. == Hərbi xidməti == Azərbaycan Ordusunun əsgəri olan Dostəli Məmmədov 2020-ci il sentyabrın 27-də Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən Ermənistan işğalı altında olan ərazilərin azad edilməsi və Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpa olunması üçün başlanan İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı Hadrut qəsəbəsinin, Füzulinin azadlığı uğrunda gedən döyüşlərdə savaşıb. Dostəli Məmmədov oktyabrın 18-də Füzulinin azad edilməsi zamanı şəhid olub. Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Dostəli Məmmədov ölümündən sonra "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edildi.Azərbaycanın Xocavənd rayonunun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 25.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Dostəli Məmmədov ölümündən sonra "Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edildi.