Lüğətlərdə axtarış.

Ekşi Sözlük — Türkiyədə qeydiyyatlı yazarların şərhləri olan bir sözlükdür. == Tarixi == 1999-cu ildə "sourtimes.org" saytının bir hissəsi olaraq Sedat Kapanoğlu tərəfindən yaradılmışdır. Şüarı "Müqəddəs məlumat mənbəyi" dir. Girilən ilk başlıq "pena" dır.[mənbə göstərin] daha sonra populyarlığının artması ilə sourtimes.org'un əsas parçasına çevrildi. Sedat Kapanoğlu bir çox çıxışında, "Otostopçu Qalaktika Bələdçisi " kitabının Ekşi Sözlükü qurmaq üçün bir ilham olduğunu bildirdi. 21 fevral 2023-cü ildə, Türkiyədə internet istifadəçilərinin sayta girişi Türkiyə İnformasiya Texnologiyaları və Kommunikasiya Qurumu tərəfindən bağlanıb. == Qaydalar == Müəlliflərin yazıları sözlük qaydaları daxilində yoxlanılır və uyğunsuz olduğu məqalələr moderatorlar və gammaz adı verilən könüllü lüğət üzvləri ilə birlikdə silinir. Ancaq on birinci nəsil satınalmalardan sonra gammizm statusu yalnız müəyyən bir müəllif qrupuna deyil, hər bir müəllifə verildi". == "Çaylak" lar == Ekşi Sözlükdə qeydiyyatdan keçdikdən sonra entry yazmaq olur. Çaylak statusuna sahib şəxslər uzun bir marafon ardından - bu 10 il də olabilər 10 ay da - bu şəxs ya yazar olur ya da passiv qalaraq heçnə olmur.

Bilal Əkşi (türk. Bilal Ekşi; 1968, Rizə, Rizə ili) — Türkiyə biznesmeni. O, Türk Hava Yollarının sədr müavini və baş icraçı direktorudur. == Həyatı == Əkşi 2011-ci ilin aprelində Türk Hava Yollarından ayrılaraq, Türkiyə Mülki Aviasiya Baş İdarəsinin rəhbəri olmuşdur.21 oktyabr 2016-cı il tarixində Əkşi Təməl Kotildən sonra Türk Hava Yollarının baş icraçı direktoru, idarə heyəti və icraiyyə komitəsinin sədr müavini vəzifəsinə təyin edilmişdir.

Aksi, Akti (lat. Actium, yun. Άκτιον) - Yunanıstanın qərb sahilində, Arta körfəzindən İon dənizinə çıxan yerdə yerləşən burun. B.e.ə 31-ci il sentyabrın 2-də Oktavian (Avqust) Aksi yaxınlığında Antoni və Kleopatranın donanmasını məğlub etmişdir.

Ensi — Qədim Mesopotamiyada e.ә. 27-26-cı əsrlərdə şəhər-dövlət hakimi. Kahinlik və inzibati səlahiyyətləri var idi. E.ә. 21-ci əsrdə hökmdar tərəfindən təyin olunan mahal rəisləri Ensi adlanırdı. E.ә. 2-ci minillikdə istehsal vasitələri üzərində mülkiyyətdən məhrum edilən, yarımqul vəziyyətinə düşən, hökmdar və məbəd təsərrüfatlarında işləyən əkinçi-yardarlara da Ensi deyilirdi.

Aksi döyüşü — e.ə. 31-ci il sentyabrın 2-də Qədim Romada vətəndaş müharibəsi dövründə Aksi burunu yaxınlığında dəniz döyüşü. Oktavianın Aqrippanın komandanlığı altında döyüşən 260 gəmidən ibarət donanması həlledici vuruşda Antoni və Kleopatranın 230 gəmidən ibarət donanmasını əzmişdir. Döyüşün qızğın çağında savaşın uduzulduğunu zənn edən Kleopatra Misir donanmasına döyüşdən çıxmaq haqqında əmr verdi. Vuruşan gəmilər arasından sivişib qaçan 60 gəmi araya çaxnaşma saldı. Antoni Kleopatranın xəyanətinə inana bilmirdi. Antoni onun uğrunda vuruşub-ölən döyüşçüləri tərk edərək sürətli gəmiyə minib Kleopatranın ardınca getdi. Antoninin sərkərdəsiz qalmış donanması məğlubıyyətə uğradı və təslim oldu. Antoni ilə Kleopatra Misir İsgəndəriyyəsinə gəldilər.

Ersi (Xoy)

Cinsi cazibə, cinsi cəzb etmə və ya cinsi cazibədarlıq bir fərdin başqalarının cinsi və ya erotik maraqlarını cəlb etmək qabiliyyətidir. Bu, cinsi seçimdə və ya yoldaş seçimində bir amildir. Cazibə digər amillərdən əlavə bir insanın estetikasında, hərəkətlərində, səsində və ya qoxusunda da vurğulanır. Cazibədarlığı bir insanın bəzəkləri, geyimləri, ətri və ya tərzi ilə artırmaq mümkündür.

Avropa Telekommunikasiya Standartları İnstitutu (beynəlxalq qısa adı - ETSI) 32 dövlət tərəfindən formalaşdırılmış bir qurumdur. ETSI-nin gördüyü işlər Avropada informasiya şəbəkələrinin yaradılması və inkişafı problemlərini əhatə edir. Məsələn, İnstitut rəqəmli Avropa simsiz rabitə, GSM “mobil rabitə üzrə qlobal sistemini” və yerli şəbəkədə küyəbənzər siqnalların istifadəsinin standartlarını hazırlayıb. İnstitut mürəkkəb çoxnizamlı funksional profillərin və Euro-ISDN şəbəkəsinin işlənib hazırlanması üzrə vacib işlər aparır. ETSI aşağıdakı standartları hazırlayıb: rəqəmli simsiz avropa rabitəsi; ümumavropa TETRA radiomagistralı.

Aksı rayonu (qırğ. Аксы району) — Qırğızıstan Respublikasının Cəlalabad vilayətinin inzibati vahidi. İnzibati mərkəzi Kerben şəhəridir. == Tarixi == Bu rayon 29 oktyabr 1935-ci ildə Taş-Kumir rayonu olaraq qurulmuşdur. 16 noyabr 1942-ci ildə adı Cangi-Col rayonu olaraq dəyişdirilir və 6 mart 1992-ci ilə qədər bu adı daşıyır. 29 oktyabr 1958-ci ildə Karvan rayonu Cangi-Col brayonuna birləşdirilir. 1990-cı ilə qədər Oş vilayətinin bir hissəsi olur. == Coğrafiyası == Rayon vilayət mərkəzindən - Cəlalabad şəhərindən şimal-qərbdə, dəniz səviyyəsindən 1200 metr yüksəklikdə, Fərqanə vadisinin şimal kənarında yerləşir. Aksı rayonu Özbəkistanın Nəməngan vilayəti 4 rayonu (Yeni-Kurqan, Çartak, Uyçin və Üç-Kurqan) ilə həmsərhəddir. Aksı rayonunun Özbəkistan Respublikası ilə sərhədinin uzunluğu 142 km-dir.

Boğaz seksi — cinsi əlaqənin bir növü. Oral olaraq edilir. Bu seks növü Fellationun bir versiyasıdır. Termin ereksiya halında olan penisin digər cinsi partnyorun ağız nahiyəsindən boğazına qədər məcburi bir formada salınması ilə baş tutan cinsi əlaqə növü üçün istifadə edilir. Bəzən oral və yaxud da anal əlaqə yerinə yalnız bu üsulla qarşı tərəfin orqazmına qədər bu proses davam etdirilir. Boğaz seksində ereksiya halında olan penisin boğazın arxasına çatması üçün kifayət qədər uzun olması vacibdir. Olduqca çətin seks növü olan dərin boğaz seksində (deep throat) bəzi insanlar öyümə refleksi verə bilir, bəziləri isə qarşısındakı cinsi partnyorunun orqazmına qədər penis başını əmərək bu formada bu seks növünü həyata keçirirlər . Əlaqə digər seks pozaları ilə davam etdirilə bilər. Boğaz seksi 69 seks pozasında da davam etdirilə bilər. Ümumiyyətlə, boğaz seksi üzərində edilən şəxs nəzarətdə olur və boğaz seksi etdirən şəxsi öz istəyi ilə istiqamətləndirir.

Elsi Uindes (17 iyun 1985, Portlend) — Birləşmiş Ştatları təmsil edən su poloçusu. == Karyerası == Elsi Uindes, ABŞ yığmasının heyətində 2008-ci ildə Çinin ev sahibliyində baş tutan XXIX Yay Olimpiya Oyunlarında mübarizə apardı. Final görüşündə Niderland yığmasına 10:11 hesabı ilə məğlub olan ABŞ yığması, XXIX Yay Olimpiya Oyunlarının gümüş medalına sahib oldu. Daha sonra Elsi Uindes, ABŞ yığmasının heyətində 2012-ci ildə Birləşmiş Krallığın London şəhərinin ev sahibliyində baş tutan XXX Yay Olimpiya Oyunlarında mübarizə apardı. Final görüşündə İspaniya yığmasını 8:5 hesabı ilə məğlub edən ABŞ yığması, London Olimpiadasının qızıl medalına sahib oldu.

Ersi (fars. ارسي‎) - İranın Şərqi Azərbaycan ostanının Culfa şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 879 nəfər yaşayır (271 ailə).

Ersi (fars. ارسي‎) — İranın Şərqi Azərbaycan ostanının Mərənd şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 1,659 nəfər yaşayır (391 ailə).

Ersi (fars. ارسي‎‎‎) - İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Xoy şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd.

Eski Yurt (krımtat. Eski Yurt, ukr. Ескі-Юрт) — Krımın cənub-qərbində qəsəbə. Son məlumatlara görə kənd Podqorodno kəndinin inzibati ərazisinə daxildir. Tarixən Baxçasaray şəhərinin qərb hissələrinə aid idi. Kəndin adı Krım-tatar dilində köhnə yer, kənd deməkdir. == Ümumi məlumat == Qızıl Orda dövründə Eski Yurt, Xerson və Kalamita limanlarından Krım yarımadasının daxili hissəsinə qədər ticarət yolunun üzərində yerləşirdi və böyük önəmə malik idi. Qəsəbənin ölçüsü haqqında elə Krımın qərb hissəsindəki ən böyük və ən qədim müsəlman qəbiristanlığının miqyası məlumat verir. Yaşayış məntəqəsi 1441-ci ildə müstəqil bir dövlət olaraq qurulan Krım xanlığı tarixində belə qorunub saxlanmışdır. Məhs 1532-ci ildə Bağçasaray şəhərinin əsası qoyulduqdan sonra kənd özünün əvvəlki iqtisadi və inzibati statusuni itirdi.

Eski Çäçqab — Tatarıstan Respublikası Kaybiç rayonunda kənd. Əhalisi 463 nəfərdir (2010), tatarlar. Kazandan 100 km cənub-qərbdə yerləşir.

Leksi Bell (5 avqust 1987, İndependens[d], Luiziana) – ABŞ pornoaktrisası. Leksi Bell 2012-ci ilin rəsmi məlumatların əsasən 293 pornoqrafik filmdə çəkilmişdir.. == Həyatı == Leksi Bell 5 avqust 1987-ci il tarixində ABŞ-də anadan olmuşdur. Leksi Bell əvvəllər video-maqazində çalışmışdır. Onun MySpace saytında şəklini görən rejissorlardan biri ona nəzər yetirmiş və Leksini filmə dəvət etmişdir. Bu təklifdən 3 ay sonra 2006-cı ildə Leksi ilk dəfə olaraq pornoqrafik film karyerasına başlamışdır. Bu zaman Leksi Bellin 18 yaşı var idi.

Leksi Lü (çin. 刘柏辛; 21 dekabr 1998, Çansa) və ya əsl adı ilə Lü Yuyu – Çin müğənnisi, repçisi və mahnı yazarı. 2015-ci ildə "K-pop ulduzu 5" müsabiqəsində iştirak etmiş və qrupu ilə birlikdə 4-cü yeri tutmuşdur. 2018-ci ilin iyulunda "Çin repi" verilişində 4-cü yerin qalibi olmuşdur. Bu uğurundan sonra solo karyeraya başlamışdır. 2019-cu ilin fevralında "2030" adlı ilk mini-albomunu buraxmışdır. "League of Legends" video oyununun K/DA musiqi qrupu üçün Serafin personajını bir neçə dəfə səsləndirmişdir. == İlk illəri == Leksi Lü Çinin Çansa şəhərində anadan olmuş və orda böyümüşdür. 4 yaşında rəqs etməyi, 6 yaşında pianoda çalmağı öyrənib. 7-ci sinifdə beynəlxalq liseyə keçib.

1823-cu ildə tərtib olunmuş xəritədə Şəki xanlığının paytaxtı Nuxa şəhəri ilə yanaşı, köhnə paytaxt əski Şəki şəhərinin yeri də göstərilir. Əski Şəki şəhəri 1833-cü ilə aid digər bir mənbədə "əhəmiyyətsiz kənd" kimi təqdim edilir və orada bu kəndin daha əvvəl böyük şəhər olması, xanlığın paytaxtı olması qeyd olunur. Amma nəzərə alınmalıdır ki, 1819-cu ildən başlayaraq, sabiq Şəki xanlığı ərazisində aparılmış siyahıyaalma sənədlərində cəmi 3-4 evdən ibarət olan kəndlər qeydə alındığı halda, "Şəki" adlı heç bir yer qeydə alınmamışdır. Bu səbəbdən güman etmək olar ki, göstərilən 1833-cü il mənbəsinin və 1823-cü il xəritəsinin müəllifləri Şəki kəndinin yerini göstərərkən, daha köhnə, 1819-cu ildən əvvəlki məlumatlara istinad etmişlər. Hal-hazırda əski Şəki şəhərinin yeri ilə bağlı tədqiqatçılar arasında fikir ayrılığı var, müxtəlif fikirlər irəli sürülür və mübahisələr həllini tapmamışdır. Arxeoloji qazıntılar nəticəsində də əski Şəki şəhərinin yeri ilə bağlı heç bir nəticə yoxdur. Mənbələrdə qeyd olunur ki Şəki xanı Hacı Çələbi xan xanlığın paytaxtını Nuxa şəhərinə köçürmüşdür. 1968-ci ildən isə Nuxa şəhəri rəsmən Şəki adlanmaqdadır.

Əncir keksi (ing. Fig cake; yun. Συκόπιτα) — əncirdən hazırlanan şirniyyat növü Əncir tortu nəmli bir tort ola bilər bir əncirli sous, bal, krem və ya qlazur ilə kəsilə bilər. . Yunanıstan, Cənubi ABŞ mətbəxinə daxildir Əncir tortu bir bacarıqla bişirilməlidir. Əncir tartı isə əsas növ kimi əncirdən hazırlana bilər.. == İstinadlar == == Ədəbiyyat == Weigl, Andrea. "Your Signature Dish: Fabulous fig cake". September 20, 2014. İstifadə tarixi: January 2, 2016.

Əski Riqa (latış. Vecrīga‎ - Vetsriqa) — Riqanın tarixi mərkəzi, Latviya, Dauqava Çayının Şərqi hissəsində yerləşir. Əski Riqa öz kiçik və böyk kilsələri ilə, Riqa Baş Kilsəsi və Müqəddəs Peter kilsəsi ilə məşhurdur. == Tarixi == === Mənşə === Əski Riqa, XIX əsrin əvvələrində, Riqanın genişləndirilməsindən öncə, onun ilkin hissəsi idi və bu şəhərin ərazisi məhdud idi. Qədim dövrdə, Əski Riqa Dauqava çayının sahilində çəkilmiş qala divarları tərəfindən qorunurdu. Divar dağıdıldıqdan sonra, Dauqava çayı daşaraq, Riqa şəhər kanalını yaratdı. === İrs === 1980-ci illərdə Əski Riqanın küçələri nəqliyyata bağlandı və əhali nəqliyyatdan xüsusi icazə vərəqəsi ilə istifadə edə bilərdi. Əski Riqa, UNESCO-nun Tarixi irs siyahısına daxil olunub.

Qədim türk dili, Türk yazı dilinin ilk dövrəsidir. Bu dövrdə türk dilinin şivə, ləhçə kimi budaqlara ayrılmadığı qəbul edilir. Bu dövr, Göytürklər, Uyğurlar və Qaraxanlılar dövrünün bir hissəsi (13-cü əsrə qədər) olmaq üzrə təxminən səkkiz əsrlik dövrü əhatə edir; 8-ci əsrdən 13-cü əsrə qədərki dövrdür. == Xüsusiyyətlər == Qədim türkcə dövründəki Türkcənin bu günə görə bir çox fərqli tərəfi vardır. Bunlardan bir qismi bunlardır: "Edgü">> "iyi": Söz içində olan / d / səsi zamanla / y / səsinə çevrilmişdir. (Nümunə: edər> eđer> eyer; kadgu> kađgu> kaygu> qayğı) "Beg"> "beğ"> "bəy": Sözlərin sonunda olan / g / səsləri çoklukla / y / səsinə çevrilmişdir. "Tag"> "dağ": Söz başındakı / t / Orxon əlifbasında "" ilə göstərilən T səsləri Oğuz qrupunda yumuşayarak / d / səsinə çevrilmişdir. Bu ankı məlumatlarla Türkcənin ən köhnə yazılı mətni Orxon abidələri olaraq qəbul edilməkdədir. Orxon abidələri, Qədim türkcə dövrünə aiddir; bu dövrdə edilmişlər. Çünki Hunlar dövründə də bir "Hun dili" var idi.

Əski İqriq və ya Əski İqrığ — Azərbaycan Respublikasının Quba rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. == Toponimikası == Əski İqrığ oyk, mür. Quba r-nunun Quba şəhər i.ə.v.-də kənd. Qusar maili düzənliyindədir. Oykonim əski (köhnə, qədim) və İqrığ (kənd adı) komponentlərindən düzəlib "köhnə İqrığ kəndi" deməkdir. == Turizmi == Kənddə beşulduzlu "Quba Palace Azerbaijan"' oteli fəaliyyət göstərir.[1] Otelin tikintisinə 2011-ci ilin aprelində başlanmış, açılışı 20 dekabr 2013-cü ildə olmuş və açılışda Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev iştirak etmişdir. Otel kompleksi yeddimərtəbəli əsas binadan, 16 villadan, üç restoran və bir gecə klubundan, əyləncə parkından, qolf sahəsində və digər müasir xidmət obyektlərindən ibarət olmaqla 210 hektar ərazini əhatə edir. Oteldə tennis kortu, voleybol, basketbol, mini futbol sahələri və ərazisi 68 hektar olan qolf sahəsi də yaradılmışdır. Villalar 7 otaqdan ibarətdir. == Əhalisi == 2009-cu ilin siyahıyaalınmasına əsasən kəndə 356 nəfər əhali yaşayır.

Əşki (fars. ‎اشكي‎‎) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Urmiya şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 65 nəfər yaşayır (11 ailə).

Eski-Kermen (Krım tatar dilində "Köhnə qala") — Krımda orta əsr mağara şəhərinin xarabalığı. Bağçasaraydan 14 km cənub qərbdə, Manqupdan 5 km şimal qərbdədir. Şəhərin sahəsi 8,5 ha, uzunluğu 1040 m, eni 170 m idi. Hündürlüyü 30 m-ә çatan sıldırımlarla məhdudlaşan Stolovaya dağının yaylasında salınmışdır. Şəhərin salınması 5-ci əsrin sonu – 6-cı əsrin əvvəllərinə aiddir.

Akaşi və ya Akasi (yap. 明石市) — Yaponiyanın Hyöqo prefekturada yerləşən şəhər.

Akri (port. Acre) — Braziliyanın şimal-qərbində yerləşən ştat. Şimalda Amazonas, şərqdə isə Rondoniya ştatı ilə sərhədlənir. Üstəlik cənub-şərqdən Boliviya, cənub-qərbdən isə Peru ilə sərhədə malikdir. Ştatın inzibati mərkəzi Riu-Brankudur. Ştatın adı Akri çayından götürülmüşdür. Akri Purus çayının əsas qollarındandır. Hindu dilində «Kaymanlar çayı» mənasını verir. == Coğrafiya == Ərazisi bütünlüklə Amazon hövzəsinə daxildir. Qərb sərhədində Serra-fu-Divizor dağı 609 metr hündürlüklə ştatın ın hündür nöqtəsidir.

Ceklilər və ya ceklər — Azərbaycan Respublikasıda Şahdağ xalqlarının nümayəndələrindən biri; aborigen azərbaycanlılar. == Ümumi məlumat == Azərbaycan Respublikasında irili-xırdalı onlarla xalqlar, etnik qrupların nümayəndələri yaşayırlar ki, onlardan biri də, Azərbaycan Respublikasının şimal-şərq hissəsində, Böyük Qafqazın Şahdağ platosu boyunca məskən saldıqları üçün Şahdağ qrupu kimi fərqləndirilən, sayca azlıq təşkil edən, milli etnik qruplardan biri olan ceklilərdir. == Statistik məlumatlar == 1926-cı ildə Quba qəzası üzrə özünü cekli hesab edən cəmi 9 nəfər qeydə alınmışdır. Lakin maraqlıdır ki, bu qəzada cek dilini ana dili hesab edənlərin sayı 3176 nəfər idi. Onlardan 764 nəfəri Quba qəzasının Anıx dairəsində, 1267 nəfər Qonaqkənd dairəsində, 1 nəfər Qusar dairəsində, 492 nəfər Xaçmaz dairəsində və 652 nəfər isə Xudat dairəsində yaşayırdı. Bundan başqa, 1926-cı ildə Nuxa qəzasının Vartaşen dairəsində də cek millətindən 590 nəfər qeydə alınmışdır və onlar hamısı cek dilini ana dilləri hesab edirdilər. == Ceklilərin məskəni == Əsrlər boyu Quba-Xaçmaz bölgəsində məskunlaşan və Azərbaycanın aborigen xalqlardan sayılan, qədim alban tayfalarından biri olan ceklilərin tarixi məskənləri və mərkəzi iqamətgahları Quba rayonunun Cek kəndidir. Çox qədim tarixə malik yaşayış məskəni olan Cek kəndi Quba şəhərinin 35 kilometr cənub-qərbində, 41°11′49″ şimal enində və 48°14′30″ şərq uzunluğunda, dəniz səviyyəsindən 1643 metr yüksəklikdə, Qudyalçayın sahilində yerləşir. Kənd əhalisinin yaşayış sahəsi təqribən 7 kilometrlik radiusu əhatə edir. Şimaldan Qrız, cənubdan Əlik, şərqdən Yergüc, qərbdən isə Qalayxudat kəndləri ilə əhatə olunub.

Dişi — daşınamayan artıma hüceyrəsi (yumurta) çıxaran fərdlərə deyilir. == Simvol == Ümumiyyətlə Veneranın simvolu (♀) dişilər üçün istifadə edilir.

EKMO tam adı Ekstrakorporal membranın oksigenləşməsi (ing. Extracorporeal membrane oxygenation (ECMO)) və ya Ekstrakorporal həyat dəstəyi (ing. extracorporeal life support (ECLS)) — kəskin tənəffüs çatışmazlığının inkişafında qan oksigenləşməsinin (oksigenləşmənin) invaziv ekstrakorporeal metodu. Ekstrakorporal — bədən xaricində orqanizm anlamına da gəlir. EKMO neonlatologiyada hialin membran xəstəliyi və digər patologiyalar səbəbiylə yeni doğulmuş uşaqlarda şiddətli tənəffüs çatışmazlığını aradan qaldırmaq üçün, kəskin ürək çatışmazlığı üçün kardiologiyada və ürək-ağciyər aparatı ilə, eləcə də tibbin digər sahələrində açıq ürək əməliyyatı zamanı həyati vacib funksiyaları dəstəkləmək üçün istifadə olunur. EKMO insanın öz ürək və ağciyərləri normal işlərini yerinə yetirmək üçün çox xəstə olduqda, xəstənin həyatı və bədənin fəaliyyətinə müvəqqəti dəstək vermək üçün süni bir ürək və ağciyərdən istifadə edən xüsusi bir müalicə metodudur. EKMO bədəni uzun müddət (bir neçə gündən bir neçə həftəyə və hətta aylara qədər) ürək və ya ağciyərlərin rahatlaşmasına və xəstəlikdən yaxşılaşmasına imkan verə bilər. Təkcə EKMO xəstəni müalicə etməsə də, sağalması və sağalması üçün lazım olan vaxtı verəcəkdir. Çox vaxt həkimlər bütün digər müalicə növlərini, məsələn mexaniki ventilyasiya (mexaniki havalandırma), ürək və ağciyərlərin işini dəstəkləyən dərmanlar tətbiq etməyə çalışdıqdan sonra EKMO-ya müraciət edirlər, lakin bu xəstənin həyatını qorumaq üçün kifayət deyil. Bədənin ehtiyaclarını ödəmək üçün xəstənin ürəyi və ya ağciyərləri bərpa edildikdən sonra EKMO əlil olacaqdır.

Ebli-i Süfla — İranın Ərdəbil ostanının Kövsər şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. Ebli-i Ülya — İranın Ərdəbil ostanının Kövsər şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd.

Eddi — ad. Eddi Albert — ABŞ aktyoru. Eddi İsrafilov — Azərbaycan futbolçusu. Eddi Mörfi — ABŞ aktyoru. Eddi O'Hara — Şotlandiya futbolçusu. Eddi Redmeyn — Britaniyalı aktyor.

EKU (ing. European Currency Unit (₠ or ECU)) — Avropa ölkәlәri tәrәfindәn yaradılmış kollektiv Avropa valyuta (hesab) vahidi. EKU, real valyutanın bir çox xüsusiyyətlərinə sahib idi: tam hüquqlu bir ölçü standartı idi; AVS ilə əlaqəli hər şeyin, habelə iqtisadi və maliyyə fəaliyyətlərinin və İcmada mühasibat uçotunun vahidi idi; ehtiyat dəyəri varlığı idi; valyuta ehtiyatlarının təhlükəsizliyinə qarşı çıxarılan və faiz ödəmə obyekti olan; AVS üzvü ölkələrin mərkəzi bankları arasındakı əməliyyatlarda hesablaşma vasitəsi idi. == Haqqında == 10 Avropa ölkәsi EKU-nu öz valyutaları әsasında dәyәrlәndirir, onlar EKU-nu tәmin etmәk üçün 2800 t qızıl (sadәcә qeydlәrdә) vә Amerika dollarını depozitә qoymuşlar. Tәdricәn vahid statusu ilә yanaşı, EKU beynәlxalq hesablaşmaların tәnzimlәnmә alәti olan real pul vәsaitlәri statusunu da qazanır. Qızılın dünya pulu kimi müxtәlif surroqatlarla әvәz olunmasına gәtirәn dünya valyuta sistemi böhranından sonra kollektiv valyuta vahidlәri yayılmağa başlamışdır. Belә valyuta vahidlәrinin daxil edilmәsinin vacibliyi, milli valyuta kursunun (hesablaşma pulu kimi) müqayisәsi mәqsәdilә onlardan istifadә olunması ilә müәyyәn edilir. Kolletiv valyutalar kağız әsginazlar vә ya metal sikkәlәr formasında buraxılmaması, sadәcә hesablarda (book money) pul şәklindә qeyd edilmәsi ilә milli valyutalardan fәrqlәnirlәr. Belә pulların mәzәnnәsini qeyri-mәhdud kreditorlara malik tәsisçi ölkәlәr müәyyәn edirlәr. 1970-ci illәrin sonlarından ölkәlәrin kollektiv valyutaları sayәsindә beynәlxalq hesablara xidmәt etmәk mümkün olan dünya puluna çevirmәyә çalışdıqları daha dәqiq tendensiyalar yaranmağa başlamışdır.

Elmi — 1)elmə aid, elmlə əlaqədar. Məsələn, elmi əsər, elmi fəalliyyət, elmi kəşf; 2)elmi prinsiplərə əsaslanan, elmi tələblərə cavab verən, elmi məqsəd daşıyan. Məsələn, elmi nəzəriyyə, elmi mühazirə, elmi ekspedisiya, elmi konfrans. Elmi-fantastik – elmi əsaslar üzərində qurulmuş fantastikaya aid olan. Elmi-kütləvi – elm və texnikanın nailiyyətləri ilə geniş oxucu kütləsini aydın və sadə bir dillə tanış edən. Məsələn, elmi-kütləvi ədəbiyyat, elmi-kütləvi mühazirələr. Elmi-nəzəri – həm elmi, həm nəzəri əhəmiyyəti olan, həm elmi, həm nəzəri mahiyyət daşıyan. Məsələn, elmi-nəzəri məsələ, elmi-nəzəri konfrans. Elmi-texniki – texniki elmlər sahəsinə aid olan. Məsələn, elmi-texniki ədəbiyyat.

Eniş (fr. L'aurore, ing. Dawn) — fransız akademik rəssamı Vilyam Buqro tərəfindən 1881 - ci ildə işlənmiş rəsm əsəri. Əsərdə suya enən Aurora təsvir edilmişdir. Bu səbəbdən də əsər bəzən "Auroranın enişi" də adlandırılır. "Eniş" əsəri hazırda İngiltərənin Birmingerm İncəsənət Muzeyində saxlanılmaqdadır.

Ergi — Azərbaycan Respublikasının Ağdam rayonunun inzibati ərazisində yerləşən Mərzili kəndinə aid olan yaşayış məntəqəsi.

Əkiz — demək olar ki, eyni vaxtda bir ana tərəfindən iki balanın doğulması halı. Bir yumurta əkizləri öz başlanğıclarını bir ziqotdan götürürlər. Mayalanmadan sonra yumurtahüceyrə bölünməyə başlayır, və bölündükcə hüceyrələr bir divarın içində qalır. Əgər iki hüceyrə dıvarın içindən çıxıb ayrılsa, bir yumurtalı əkizlər əmələ gələ bilər. Bir yumurta əkizlərinin ümumi plasentası, eyni genotipi olur. Bu səbəbdən də onlar bir cinsə mənsub olur. Onların eyni qan qrupları olur və hədsiz dərəcədə bir-birinə oxşayırlar. Bəzən parçalanma mərhələsində blastomerlərin tam bölünməməsi, yaxud bölünmüş hissəciklərin bir-birinə yaxın yerləşməsi gələcəkdə bu cür əkizlərdə müxtəlif eybəcərliklərin yaranmasına səbəb olur (siyam əkizləri). Müxtəlif yumurta əkizləri heteroziqot olurlar. Onlar həm eynicinsli, çox zaman isə müxtəlifcinsli olurlar.

De ki, De ki — azərbaycanlı müğənni Aygün Kazımovanın mahnısıdır. Mahnının sözləri Namiq Qaraçuxurluya, musiqisi isə María Gracia Ortiz Vázquez-ə məxsusdur. Mahnının musiqisi əslən tunisli olan fransız müğənni Amina Annabinin 1978-ci idlə işıq üzü görən "Diki, diki" mahnısından götürülmüşdür.

Akmi (ing. Acme) — ABŞ-nin Vaşinqton ştatının Uotkom qraflığında siyahıyaalınma üçün müəyyənləşdirilmiş yaşayış məntəqəsi. 2010-cu il əhalinin siyahıyaalınması məlumatlarına əsasən yaşayış məntəqəsinin əhalisi 246 nəfər olmuşdur. Akmi Kaskad dağlarının şimalı ilə Uatkom gölünün arasında, Cənub Fork vadisində yerləşir. Uotkom gölünün ətrafında olan mənzərəli kamp yerləri ilə məşhurdur. == Tarixi == Akmi adı 1887-ci ildə Samuel Parks tərəfindən verilmişdir. == Coğrafiyası == Ümumi ərazisi 21.83 km² olub, tamamilə quru ərazisindən ibarətdir. == İqlimi == Orta illik temperatur 10.3 °C-dir. Ən isti ay Avqust (orta aylıq temperatur 16.5 °C), ən soyuq ay Yanvardır (orta aylıq temperatur 4.0 °C). Ən yüksək temperatur 35.3 °C, ən aşağı temperatur isə -17.3 °C olmuşdur.

Akmi (ing. Acme) — ABŞ-nin Vaşinqton ştatının Uotkom qraflığında siyahıyaalınma üçün müəyyənləşdirilmiş yaşayış məntəqəsi. 2010-cu il əhalinin siyahıyaalınması məlumatlarına əsasən yaşayış məntəqəsinin əhalisi 246 nəfər olmuşdur. Akmi Kaskad dağlarının şimalı ilə Uatkom gölünün arasında, Cənub Fork vadisində yerləşir. Uotkom gölünün ətrafında olan mənzərəli kamp yerləri ilə məşhurdur. == Tarixi == Akmi adı 1887-ci ildə Samuel Parks tərəfindən verilmişdir. == Coğrafiyası == Ümumi ərazisi 21.83 km² olub, tamamilə quru ərazisindən ibarətdir. == İqlimi == Orta illik temperatur 10.3 °C-dir. Ən isti ay Avqust (orta aylıq temperatur 16.5 °C), ən soyuq ay Yanvardır (orta aylıq temperatur 4.0 °C). Ən yüksək temperatur 35.3 °C, ən aşağı temperatur isə -17.3 °C olmuşdur.

Akri Respublikası (isp. Estado Independiente de Acre; port. República do Acre; 1899—1903) — Cənubi Amerika ərazisində yaradılmış oyuncaq dövlət. Onun müstəqilliyin elan edilməsi faktiki braziliya torpaq sahiblərinin kauçuk istehsalına tam nəzarəti əldə etmək məqsədi həyata keçirilmişdir. Ölkənin paytaxtı Portu-Akri olmuşdur. == Tarix == İri torpaq sahibləri olan braliyalılar həmdə yüksək çinli məmurlar idilər. Onlar ölkənin sərhəd bölgələrinə ekspedisiyalar təşkil edərək hətta Boliviya və Perunun zəif məskunlaşmış sərhəd bölgələrinə hücumlar təşkil edirdilər. 14 iyul 1899-ci ildə ispan Luis Qalves Rodriges de Arias dövlətin dəstəyi ilə Boliviyanın şimal-qərbini işğal edərək Akri Respublikasını elan edir. Respublikanın cəmi 13 000 əhalisi mövcud olmuşdur. Onların 90 % braziliyalı idi.

Akri müharibəsi 1899-1903 illərdə baş vemişdir.Aksi bölgəsinə sahiblənmə ugrunda başlasa da Boliviyanın zəyifliyi nəticəsində ərazi itirilir. == Tarixi == 1867-ci ildə Braziliya və Boliviya arasında sərhəd anlaşması imzalansa da xırda detalar tam işlənmir.Bölgəyə demək olar ki,maraq yox idi.Ərazi sıx keçilməz olması məskunlaşmaya imkan vermirdi.Məskunlaşma yalnız kiçik səhərlədə və kəndlərdə idi ki,onlarda çay kənarlarında yerləşirdi.Əhalisə əsasən hindulardan ibarət olsada az miqdarda boliviyalı yaşayırdı.19 əsrin sonlarında kaucukun qiyməti beynəlxalq bazarda artmışdı.Bölgə isə Kaucuk ağacları ilə zəngin olması <kaucuk xəstəliyinə> tutulanları bura cəlb edirdi.1877-ci ildə 18.000 braziliyalı bölgəyə yerləşir.Əhali baxımında gəlmələr əhalinin 90% təşkil edirdi.Boliviya ərazidə çox kiçik qarnizona malik idi.Braziliya ilə sərhətdə gömrükxana tikilməsi burada işləyənlərin etirazina səbəb olur ki ,bu da gəlmələrin Boliviyaya qarşı çıxmasına səbəb olur.1899-cu ilin Aprelində Joze de Karvalo başçılığı ilə üsyan başlayır.İyun ayında Arias müstəqil Akri dövlətinin yarandığını elan edir.Yeni dövlətin paytaxtı Antimari olur ki onun adı dəyişdirilərək Arikpolis adlandırılır.1900-cu ildə Braziliya ordusu bölgəyə daxil olaraq ərazini Boliviyaya qaytarır.1903-cü ilin 15 yanvarında üsyançılar Puerto Alonsanın bir çox hissələrini işğal edirlər.24 yanvarda isə boliviyalılar təslim olurlar.Plasido 700 əsgərlə Puetro Alonsonu tutur.1903-cü il 2 aprel Braziliya ordusu bölgəyə yerləşdirilir.21 martda atəşkəs elan edilir. == Sülh müqaviləsi == 11 noyabr 1903 -ildə Petropolis müqaviləsi imzalanır.Müqaviləyə əsasən Boliviya bölgəni Braziliyaya güzəştə gedir.191,000 km² ərazi itirilir. Əvəzində Braziliya öz ərazisindən 3000 km² Boliviyaya verməli idi(Maderya çayı hözəsindən).Həmcinin 2 milion funtsterlinq verməli və Maderya -Mamaro dəmir yolu çəkilməli idi ki bu Boliviyaya xariçi ölkələrə cıxış imkanı verirdi (1912 bu dəmir yolunun tikintisi tam bitir). == Sonuc == 1904-cü ildə ərazi braziliyaya birləşdirilir.1962-ci ildə isə ştat statusu alır.

Akri (port. Rio Acre) — Cənubi Amerikanın mərkəzi hissəsindən axan çay. Çay Braziliyanın şimal-qərbi və Boliviyanın şimalından axır. Çayın uzunluğu 650 km-dir. Öz başlanğıcını And dağlarpndan götürür. Bir hissəsi Braziliya və Boliviya sərhəddini təşkil edir. Purus çayının mənbəyini təşkil edir. Çay 480 km məsafədə gəmiçilik üçün yararlıdır. Gursululuq dönəmində, yanvardan maya qədər naviqasiyaya yararlı sahə artır.

Ağıl dişi — insanlarda adətən 17–25 yaşlarında çıxan azı dişidir. İlk insanlar bir çox bitki növüylə qidalanırdılar və gün ərzində ehtiyac duyduqları bütün qidaları almaq üçün kafi miqdarda bitkini, kifayət qədər sürətli şəkildə yeməyə məcbur idilər. Bu səbəblə, daha geniş bir ağzı daha məhsuldar etmək üçün əlavə bir sıra azı dişimiz mövcud idi. Sellülozanın bədən tərəfindən kafi şəkildə həzm qabiliyyətindən məhrum olunduğu üçün bu xüsusilə lazımlı idi. Təkamül ərzində seçimlər etdikcə qidalar dəyişdi, çənə yeni vəziyyətə uyğunlaşaraq kiçildi və üçüncü azı dişlər lazımsız hala gəldi. İndiki vaxtda bəzi insanlarda ağıl dişlərinin çıxması tamamilə dayanmışkən, bir sıra insanlarda isə 100% nisbətində bu dişlər çıxmaqdadır.

Besim Bokşi (serb. Бесим Бокси, Besim Bokši; 12 noyabr 1930 – 16 avqust 2014) — Albaniya şairi, dilçi və filoloq. 2008-ci ildən 2011-ci ilə qədər Kosovo Elmlər və İncəsənət Akademiyasının prezidenti olmuşdur. == Karyerası == Besim 16 avqust 1930-cu ildə Yakova şəhərində anadan olmuşdur. O, hələ uşaq ikən valideynləri Albaniyaya köçdülər. İlk təhsilini Vlyora şəhərinin yaxınlığındakı Dukat kəndində almışdır. Bir neçə il sonra təhsilini Tiranada davam etdirdi.1945-ci ildə Djakovitsaya qayıtmış və 1959-cu ilə qədər universitetdə təhsil almışdır, sonra Belqradda aspirantura dərəcsini bitirdi. 1961-1963-cü illərdə Yakova məktəblərinin birində alban dilindən dərs deməyə başladı. 1967-1973-cü illərdə Ali Pedaqoji Məktəbdə morfologiya fənnindən dərs demiş, eyni zamanda 1967-1971-ci illərdə bu məktəbin direktoru olmuşdur. O, həmçinin 8 ay Albanologiya Universitetində də işləmişdir.