Lüğətlərdə axtarış.

Morula — Morula (lat. Morus: tut), möhkəm bir top içərisində 16 hüceyrədən (blastomerlər adlanır) ibarət olan erkən mərhələli bir embriondur. Bir morula bir blastokistdən fərqlənir ki, morula (gübrələmədən 3-4 gün sonra) kürə formalı 16 hüceyrədən ibarət bir kütlədir, blastokistdə (döllənmədən 4-5 gün sonra) içərisində boşluq vardır daxili hüceyrə kütləsi. Bir morula, toxunulmaz və implantasiya edilməsinə icazə verilsə, nəticədə blastokist halına gələcək. Morula, tək hüceyrəli ziqotdan başlayaraq, erkən embrionun bir sıra bölünmə bölmələri tərəfindən istehsal olunur. Embrion 16 hüceyrəyə bölündükdən sonra tuta bənzəməyə başlayır və bu səbəbdən morula adlandırılır . Döllənmədən bir neçə gün sonra, morulanın xarici hissəsindəki hüceyrələr, desmosomların və boşluq birləşmələrinin əmələ gəlməsi ilə sıx bağlanır və demək olar ki, fərqlənmir. Bu proses sıxılma kimi tanınır. Xarici və içəridəki hüceyrələr fərqli olaraq trofoblasta (xaricində) və daxili hüceyrə kütləsinə (içərisində) atalar əmələ gəlir. Trofoblast hüceyrələrindən natrium ionlarının aktiv nəqli və suyun osmozu nəticəsində morulanın daxilində bir boşluq əmələ gəlir.

Moruq (lat. Rubus) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. Azərbaycanda həm yabanı, həm də mədəni şəkildə yayılmışdır. Tünd-qırmızı rəngli, turşməzə meyvələri olur. Meyvələri qurudulan zaman bozumtul-qonur rəngə çevrilir. Ən əla keyfiyyətli meşə moruğu hesab olunur. Meşə moruğunun meyvələri xırda olsa da, çox şirəli, şirin və ətirlidir. Meyvələri avqust ayında yetişir. Moruğun meyvələrini günəşli quru havada, tam yetişən dövrdə yığmaq lazımdır. Qurudulması isə o qədər də isti olmayan sobalarda və ya xüsusi quruducularda aparılmalıdır.

Pedro Madruqa (d. 1430, Pontevedra — ö. 1486, Alba de Tormes) və ya əsl adı ilə Pedro Alvares de Sotomayor — orta əsrlərdə yaşamış Qalisiya feodal cəngavəri, Kaminya kontu. Fernan Yanezin Ribadaviya Kontesin bacısı ilə yaşadığı gizli münasibətlərdən sonra anadan olmuşdur. Çox gənc yaşlarında İspaniyanı tərk etmişdir. Atasının ölümündən sonra yeganə varis kimi onun torpaqlarına, qalalarına sahib olmuşdur. Əvvəlcə ancaq Sotomayor ailəsinin mülkiyyətinə sahib idi. Kastiliya kralı IV Henrinin dövründə (1455-1474) həm güc yolu ilə, həm də ticarət yolu ilə var-dövlətini artırmışdır. 1467-cı ildə Pontevedra, Viqo və Redondela şəhərlərində IV Henrinin əmrlərini yerinə yetirməyə başlamışdır. Burada Santyaqo yepiskopu II Alonso Fonseka ilə münaqişə yaşamışdır.

Adi moruq (lat. Rubus idaeus) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin moruq cinsinə aid bitki növü. == Yayılması == Qırmızı moruq yabanı formada Azərbaycanın dağlıq yerlərində, meşə açıqlıqlarında, çayların kənarlarında, dərələrdə və bir qədər rütubətli torpaqlarda bitir. Moruq iyunda çiçəkləyir. Ağ rəngli ətirli çiçəkləri 1ay müddətində açılır. Külli miqdarda çiçəkləmə isə 2 həftə davam edir. Meyvələri çiçək açdıqdan 35-40 gün sonra, yəni iyul-avqustda yetişir. Meyvəsinin rəngi tünd qırmızı, açıq qırmızı, ağımtıl-sarı olur, yetişəndə tez tökülür. Meyvəsi yumru, oval və yastı-yumru formada olur. Dadı şirin, meyxoş və ətirlidir.

Atlantik treskası (lat. Gadus morhua) — Treskalar fəsiləsinə daxil olan balıq növü. Bədəninin uzunluğu 1,8 m təşkil edir. Sənayedə isə 40–80 sm, yaşı 3–10 il olan balıqlardan istifadə edilir. Bel üzgəclərinin sayı 3-dür. Belinin rəngi zeytuni-yaşıldan qonura qədər çalır. Qarqı ağdır. Burnu ətlidir. Arealı Atlantik okeanın mülayim enliklərində üzürlər. Arktika, Ağ dəniz və Baltik dənizi hövzəsində müxtəlif yarımnövlər əmələ gətirir.

Saxalin moruğu (lat. Rubus sachalinensis) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin moruq cinsinə aid bitki növü.

Qafqaz böyürtkəni (lat. Rubus caucasicus) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin moruq cinsinə aid bitki növü. Rusiya (Dağıstan) və Türkiyədə təbii yayılma sahələri vardır. Quba (Qonaqkənd), Qusar, Zaqatala, Balakən rayonlarında dərə və meşə kənarlarında yayılmışdır. Azərbaycanın nadir bitki növüdür. LC. Aşağı və orta dağ qurşağında meşəliklərdə yayılmışdır. Azərbaycanda arealı geniş deyildir. Təbiətdə 2 m-ə qədər hündürlüyü olan koldur. Birillik budaqları silindirvari, yerə əyilmiş, üzəri müxtəlif tikanlı, sarımtıl vəzilidir. Yarpaqları üçər və beş yarpaqcıqdan ibarətdir.

Anadolu moruğu (lat. Rubus anatolicus) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin moruq cinsinə aid bitki növü. == Təbii yayılması == Kiçik Asiya, İran, Qafqaz və Orta Asiyada yayılmışdır. == Botaniki təsviri == Hündürlüyü 1-2 m olan koldur. Budaqları əyilmiş, üstü iynələrlə örtülmüşdür. Yarpaqların kənarları dişli, üstü tünd yaşıl, yumurtavaridir. Çiçəkləri ağ, tünd çəhrayı, çəhrayı-qırmızı rəngli, uzun (15-20 sm), düz süpürgələrdə yerləşir. Meyvələri qara, şarşəkilli, xırda (eni 9-13 mm), yeməlidir. == Ekologiyası == Rütubətə, istiyə davamlıdır. Çay kənarında münbit torpaqlarda yaxşı bitir.

Adi moruq (lat. Rubus idaeus) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin moruq cinsinə aid bitki növü. == Yayılması == Qırmızı moruq yabanı formada Azərbaycanın dağlıq yerlərində, meşə açıqlıqlarında, çayların kənarlarında, dərələrdə və bir qədər rütubətli torpaqlarda bitir. Moruq iyunda çiçəkləyir. Ağ rəngli ətirli çiçəkləri 1ay müddətində açılır. Külli miqdarda çiçəkləmə isə 2 həftə davam edir. Meyvələri çiçək açdıqdan 35-40 gün sonra, yəni iyul-avqustda yetişir. Meyvəsinin rəngi tünd qırmızı, açıq qırmızı, ağımtıl-sarı olur, yetişəndə tez tökülür. Meyvəsi yumru, oval və yastı-yumru formada olur. Dadı şirin, meyxoş və ətirlidir.

Andre Morua (fr. André Maurois; Émile Salomon Wilhelm Herzog adıyla anadan olmuş;26 İyul 1885 - 9 Oktyabr 1967)- Fransa yazıçısı. == Bioqrafiya == Andre Morua, Elbefdə dünyaya gəlimiş və Ruanın Pierr Kornell Lisesində təhsil almışdır,ki hər ikisidə Normandiyada yerləşir. Morua Ernest Herzoq, bir yəhudi tekstil istehsalçısı və Alis (Levi-Rüeff) Herzoqun oğlu idi. Andre Morua bir çox psixoloji romanların və bioqrafik hekayələrin müəllifi olmuşdur. İkinci Dünya müharibəsi zamanı Morua fransız ordusunda kapitan kimi xidmət etmişdir. Daha sonra ABŞ köçüb gedir və Kanzas Universitetinde müəllim kimi işləyir. Bu dövrdə O bioqrafik əsərlərini yazır: Frederik Şopen (1942), general Dvayt Eyzenhaver (1945), Bencamin Franklin (1945) və Vaşinqton (1946). 1943-cü ildə Morua Şimali Afrikaya köçür, 1946-cı ildə isə Fransaya qayıdır. İncə zövqə, dərin psixologizmə və sözün həqiqi mənasında klassik dünyagörüşünə malik andre Morua dünya ədəbiyyatında, əsasən , avtobioqrafik roman janrının ustadı kimi tanınır.Meri Şelli, Corc Bayron , Onore de Balzak, Viktor Hüqo, Aleksandr Düma , Jorj Sand, İvan Turgenyev və Çexov haqqında yazdığı kitablar Moruanın adını bu janrda yazılmış ən yaxşı əsərlər müəllifi kimi əbədiləşdirib.Fransa Müqavimət hərəkatının iştirakçısı olan görkəmli yazıçı İkinci Dünya müharibəsində fransız ordusunda kapitan kimi xidmət göstərmiş, alman qoşunları Parisi işğal edəndən sonra isə ABŞ-a mühacirətə gedərək Kanzas Universitetində çalışmışdır.

Pyer Morua (fr. Pierre Mauroy, fransız: [pjɛʁ moʁwa]; 5 iyul 1928 — 7 iyun 2013) — Fransız siyasətçisi, Fransa Sosialist partiyasının üzvü, 1973-2001-ci illərdə Lil şəhərinin meri olub və 1981-1984-cı illərdə Fransanın Baş Naziri olmuşdur.

Ətirli moruq (lat. Rubus odoratus) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin moruq cinsinə aid bitki növü. Vətəni Şimali Amerikadır. Hündürlüyü 1-1,5 m olan yarımkoldur, çətirinin diametri 1,5-2 m olmaqla şaxələnmişdir. Yarpağı 3-5 hissəli, eni 2,5 sm-ə qədər olub, tünd yaşıl, üzəri tükcüklüdür. İyun-avqust aylarında çiçəkləyir. Çiçəkləri al-qırmızı və ya çəhrayı rəngli olub, diametri 3-5 sm-ə çatır, ətirlidir. Çiçəkləmə dövründə gözəl görünür. Meyvələri yeməli, qırmızıdır, diametri 0,5 sm-dir. Kök zoğları və toxumlarla çoxalır.

Bozumtultükcüklü böyürtkən (lat. Rubus canescens) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin moruq cinsinə aid bitki növü.

= Göygöl Moruq Festivalı = Göygöl Moruq Festivalı Azərbaycanda ilk dəfə olaraq Göygöl rayonunda keçirilən bir tədbirdir. Bu festival 14-15 sentyabr 2024-cü il tarixlərində Göygöl Rayon İcra Hakimiyyətinin və Dövlət Turizm Agentliyinin təşkilatçılığı ilə baş tutmuşdur. Festivalın tərəfdaşları arasında Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi, Aqrar İnnovasiya Mərkəzi, "Azəraqrar Dövlət Emal və İstehsalat Birliyi" MMC, Mədəniyyət Nazirliyi və bir çox digər dövlət və özəl qurumlar yer almışdır. Festivalın əsas məqsədi Göygöl rayonunun turizm potensialını artırmaq, aqroturizmin inkişafına dəstək vermək, bölgənin unikal xüsusiyyətlərini və kənd təsərrüfatı məhsullarını tanıtmaq, eləcə də moruq istehsalının təşviqi vasitəsilə iqtisadi inkişafa töhfə verməkdir. Festival, Göygöl rayonunun Keşkü kəndində 3 hektar ərazidə təşkil olunmuşdur. Ziyarətçilər yerli moruq sortlarının dequstasiyası və satışında iştirak etmiş, eyni zamanda 100-ə yaxın fermer və sənətkarın məhsulları ilə tanış olmuşlar. Festival zamanı əyləncəli şou proqramlar, konsertlər, idmançıların nümunəvi çıxışları və açıq havada müxtəlif tədbirlər keçirilmişdir. Festival ərazisində xüsusi kampinq zonası da mövcud olmuşdur. Festivalın keçirilməsi aqrar və turizm sektorlarının inkişafına müsbət təsir göstərmiş, yerli moruq istehsalçılarının yeni işgüzar əlaqələr qurmasına və məhsullarını geniş auditoriyaya tanıtmasına imkan yaratmışdır. Tədbirin hər gün 5 mindən çox insan tərəfindən ziyarət ediləcəyi gözlənilmişdir.

Morkaya Motuqa adası — Rusiyanın Maqadan vilayəti ərazisində yerləşən ada. Oxot dənizinə daxil olan (Şelixov körfəzi) Qijiqin körfəzinin qərbində, Xalpili adalarından şimal-şərqdə, Tayqonos yarımadasının qərb sahillərində yerləşir. Maksimal hündürlüyü 73 metrdir. İnzibati baxımından Maqadan vilayəti Şimali Evenks rayonu ərazisinə daxildir.

Reçnaya Motuqa adası — Rusiyanın Maqadan vilayəti ərazisində yerləşən ada. Oxot dənizinə daxil olan (Şelixov körfəzi) Qijiqin körfəzinin şimal-şərqində, Tayqonos yarımadasının qərb sahillərində, matuqin burnundan qərbdə, Matuqa buxtasına tökülən Matuqa çayının mənsəbindən şimal-qərbdə yerləşir. Maksimal hündürlüyü 85 metrdir. İnzibati baxımından Maqadan vilayəti Şimali Evenks rayonu ərazisinə daxildir.

ABŞ-da “pislərin pisini” müəyyən edən “Qızıl moruq” mükafatının təqdimetmə mərasimi baş tutub. İlin ən pis, uğursuz filmi “Toranlıq. Şəfəq: II hissə” (“The Twilight Saga: Breaking Dawn – Part 2″) seçilib. O, 7 kateqoriya üzrə – “ən pis film”, “ən pis qadın rolu” (Kristen Stüart), “ən pis ikinci dərəcəli kişi rolu” (Teylor Lotner), “ekranda görünən ən pis cütlük” (Teylor Lotner və MakKenzi Foy), “ən pis aktyor heyəti”, “ən pis remeyk” və “ən pis rejissor işi” (Bill Kondon) – “qalib” olub. Bunun reallıq yoxsa piar olmağı hələ ki məlum deyil. Digər “qaliblər” isə bunlardır: “Ən pis kişi rolu” – Adam Sendler “Bu mənim oğlumdur” filmi (“That`s My Boy”) “Ən pis ikinci dərəcəli qadın rolu” – Rihanna “Dəniz savaşı” filmi (“Battleship”) “Ən pis ssenari” - ”Bu mənim oğlumdur” filmi (“That`s My Boy”) “Qızıl moruq” qalibləri fəxri “Oskar” mərasimindən bir gün öncə açıqlanır.

Qızıl Moruq Mükafatı (ing. Golden Raspberry Awards) və yaxud Razzie mükafatı — təsisçisi Con Vilsondur. Bu bütün mükafatların ilin ən pis film, Rejisor ve aktyorlarına verilən bir mükafatdır. Silvestr Stallone, Kevin Kostner, Şeron Stoun, Halle Berri kimi məşhur aktyorlar bu mükafatı alıblar. "Ən pis film" kateqoriyasına görə Qızıl Moruq Mükafatı "Ən pis rejissor" kateqoriyasına görə Qızıl Moruq Mükafatı "Ən pis aktyor" kateqoriyasına görə Qızıl Moruq Mükafatı "Ən pis ikinci plan aktyoru" kateqoriyasına görə Qızıl Moruq Mükafatı "Ən pis ikinci plan aktrisası" kateqoriyasına görə Qızıl Moruq Mükafatı "Ən pis aktrisa" kateqoriyasına görə Qızıl Moruq Mükafatı "Ən pis köməkçi aktyor" kateqoriyasına görə Qızıl Moruq Mükafatı "Ən pis köməkçi aktrisa" kateqoriyasına görə Qızıl Moruq Mükafatı Ən pis cütlük" kateqoriyasına görə Qızıl Moruq Mükafatı Ən pis ssenariya" kateqoriyasına görə Qızıl Moruq Mükafatı “Qızıl Moruq” mükafatı.

Ən pis ikinci plan qadın roluna görə Qızıl Moruq mükafatı (ing. Golden Raspberry Award for Worst Supporting Actress) — hər il Qızıl Moruq mükafatında (və yaxud "Rezzi") əvvəlki ilin ən pis ikinci plan qadın roluna görə verilən mükafat. Namizədlər və qaliblər illik abunə haqqı ödəyən hərkəsin qoşula biləcəyi Qızıl Moruq Vəqfi qrupu tərəfindən seçilir.