Dəniz (tengiz) kəlməsi ilə qohumdur. Güman edirəm ki, çingiz sözü dəniz sözündən qədimdir və onun çi hissəsi “su” anlamı ilə bağlıdır: çiləmə,çisək, ç
Tam oxu »сущ. рах. жингъир, ван, витӀ, чуькь; çınqırını çəkməmək жингъир акъуд тавун, витӀ акъуд тавун, ван акъуд тавун, чуькьни тавун, сивни ахъай тавун.
Tam oxu »...Palçıqlı yollara çınqıl tökülsün. S.Vurğun. Sən gəzdiyin torpağın çınqılı, çəlik daşı; Sanıram ki, misilsiz bir incidir, gövhərdir. M.Rahim. // Çınqı
Tam oxu »is. dan. Səs, səs-səmir, çınqırtı. □ Çınqırını çəkməmək – səs çıxarmamaq, ağzını açmamaq
Tam oxu »в сочет. çınqırını çəkməmək (çıxartmamaq) не пикнуть; молчать; не издавать ни малейшего звука
Tam oxu »сущ. 1. кукӀварнавай куьлуь, хирхем къванер; чиргъ, чирх, кьер (рекье твадай); 2. чиргъ ттур (вегьенвай), чиргъ авай, чиргъ квай (мес
Tam oxu »ÇINQIL (xırda daş) ..at çınqıllar üzərində büdrəyə-büdrəyə qalxırdı (S.Rəhimov); ÇAQIL Çaqıl daşlı çayları; Çapayev çapa-çapa (S.Rüstəm).
Tam oxu »Çaqıl forması da mövcuddur. Su axarkən bir-birinə, ya da iri daşlara toxunaraq (çaxılaraq) səs salan xırda daşlara deyilir
Tam oxu »...карьерный гравий, yuyulmuş çınqıl промытый гравий, qatışıqlı çınqıl гравий с примесью 2. галька (мелкий, гладкий, окатанный и отшлифованный водой кам
Tam oxu »...yana> dur, çınqı üsdq: düşər yanarsan (Ağcabədi); – Ay oğul, qoyma:η çınqı düşdü tayya (Gədəbəy) II (Gədəbəy) nadinc. – Əlinin uşağı bir çınqı
Tam oxu »куьгь., сущ.; -ди, -да; -яр, -йри, -йра гьаясуз дишегьли. Чингид рушан чин аку тӀун Къара пулдин манат хьтин. Ф. Накьан угъри къе хан я, чингини -ха
Tam oxu »n. flapper, liberal young woman; minx, impudent girl; quean, disobedient or rebellious woman; tramp, woman of loose morals
Tam oxu »sif. Coşqun, odlu-alovlu. Çılğın dühalar ki hökm edər qərbə; Onlar səbəb olmuş bir geniş hərbə. S.Vurğun. // Dəli kimi, dəlicəsinə, özünü itirmişcəsin
Tam oxu »...перпилаг; 2. isteh. dınqadırınq, çalğı səsi; цӀингил-мингил ягъун dınqıldatmaq (sazı, tarı).
Tam oxu »в сочет. olmaq, etmək. Cingim-cingim olmaq разбиться, разлететься вдребезги, раздробиться на мелкие кусочки, части; cingim-cingim etmək разбить вдребе
Tam oxu »bax cıqqır. ◊ Cınqırını çıxarmamaq (çəkməmək) – bax cıqqırını çıxarmamaq (“cıqqır”da). Nə həyətdə, nə də dəhlizdə cınqırını çəkən vardı
Tam oxu »is. Qırğızıstanın əsas əhalisini təşkil edən türkdilli xalq və bu xalqa mənsub adam
Tam oxu »...başladılar and içməyə ki, Məhəmmədəli kətdə deyil, gedib, çöldən kəngiz gətirib satsın. C.Məmmədquluzadə.
Tam oxu »...inanmayan; ateist. [Şeyx Sənan:] Dəlilik başqa bir fəzilətdir; Dinsiz olmaq da bir təriqətdir. H.Cavid. 2. məc. zar. Qəddar, mərhəmətsiz, insafsız ad
Tam oxu »...oxşayan çalğı aləti. Qapıda qulluq edən uzunsaçlı müridlərdən biri dınqır çalmağa başladı. S.Şamilov. [Cahandar ağa Molla Sadığa:] – Kəs səsini, dınq
Tam oxu »...iti gözləri olan; bicgöz. Cingöz adam. – Faytonçu gödəkboy, cingöz bir kişi idi. S.Rəhman.
Tam oxu »cingim-cingim olmaq – xıncımxıncım olmaq, tikə-tikə olmaq, parça-parça olmaq. [Şərif Almasa:] Elə ki vurmadım əlimi yerə, çernilqabı cingim-cingim old
Tam oxu »...гневный: 1) охваченный гневом. Çılğın hökmdar гневный правитель, çılğın izdiham гневная толпа 2) выражающий гнев. Çılğın qəhqəhə гневный смех, çılğın
Tam oxu »эдеблу; рябетлу; къайда вилив хуьдай; чинно сидеть эдебдалди, къайда хвена ацукьун
Tam oxu »s. hot-tempered, quick-tempered; irascible; peppery; d.d. ~ təbiətli adam hottempered person / man*
Tam oxu »ÇILĞIN – SAKİT Külək çox sərt və çılğın idi (M.İbrahimov); Yanvar ayı olduğuna baxmayaraq, hava sakit və mülayim idi (M.İbrahimov).
Tam oxu »sif. irritable ; irascible ; excitable ; coléreu//x, -se ; emporté, -e ; violent, -e
Tam oxu »...feilidir, (çıldır sözü də burdandır) “Ağlını itirmək” deməkdir. Çılğın feildən düzəlmiş sifətdir. Azğın qəlibi üzrə yaranıb. (Bəşir Əhmədov. Etimolo
Tam oxu »[əsli lat. jurist] bax hüquqşünas. Çingiz təkidlə: – İki ilə qurtararsan. Nə var ki, yurist deyilsənmi? Çəmənzəminli.
Tam oxu »Çingiz xanın 2-ci oğlu Cığatayın adı ilə bağlıdır. Deməli, rus sözü deyil. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Tam oxu »Teymur (dəmir) və çin (xalis) sözlərindən əmələ gəlib. Çingiz xanın adı olub. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Tam oxu »GƏDA – BƏY Çingiz, məhəbbət aləmində bəy, gəda yoxdur, mən səni sevirəm, sən də məni (S.S.Axundov).
Tam oxu »...Üçüncü yozum belədir: çingiz və dengiz (dəniz) sözləri eyni olub. Çingiz sözündəki çi hissəsi “su” deməkdir (çən, çay...kimi sözlərlə müqayisə et), ç
Tam oxu »...sözlərindən düzəlmiş və «qərb və ya günbatan xanı» deməkdir. Çingiz xanın nəvəsi Batı xanın adından yayılmışdır.
Tam oxu »sif. Tərifəlayiq, tərifə dəyər, yaxşı, gözəl, təriflənməli. [Çingiz:] Cəbi lələ, get, Piri babanın o tərifli balından kəs, gətir, yeyək. S.S.Axundov.
Tam oxu »I (Basarkeçər) 1. gizlətmək. – Götü munu baydır, görməsinnər 2. oğurlamaq. – Çingiz kitabı baydırdı II (Gəncə) bir şeyi sahibindən icazəsiz başqasına
Tam oxu »...çanaq sümüyü ilə dizə qədər olan hissəsi. Bud sümüyü. Bud əti. – [Çingiz:] Bir budu şişə çəkib iki çörək ilə tək yemişəm. Ə.Haqverdiyev.
Tam oxu »bax tərəfgirlik. □ Üzgörənlik etmək – tərəf saxlamaq. [Çingiz:] Nəbi lələ, burada üzgörənlik etdin ha! S.S.Axundov. [Xədicə:] Orası doğrudur ki, Allah
Tam oxu »bax tərəfgirlik. □ Üzgörənlik etmək – tərəf saxlamaq. [Çingiz:] Nəbi lələ, burada üzgörənlik etdin ha! S.S.Axundov. [Xədicə:] Orası doğrudur ki, Allah
Tam oxu »is. [fars.] Alt paltarı, köynəktuman, dəyişək. [Çingiz:] Qəmər, cəld çamadanı içəridən gətir, kitabları qoy, camaşırlarımı gətir. S.S.Axundov. [Ev xan
Tam oxu »f. Yavaşca taqqıldatmaq, tıq-tıq etmək. Çingiz gülüş vəziyyətindəki simasını ciddiləşdirərək masanı tıqqıldatdı… Çəmənzəminli. Koridorda qapı ağzında
Tam oxu »...qayğısına qalmaq cavanların borcudur (S.Qədirzadə). CAVAN – YAŞLI Çingiz xan ağıllı, kamallı cavandır (S.S.Axundov); Yaşlı kişilər həmin torpaq yolla
Tam oxu »ÜRƏKGETMƏ(Sİ) [Zəhra:] Axır zamanlarda Çingiz ürəkgetmə azarına düşübdür (S.S.Axundov); ÜRƏKKEÇMƏ(Sİ) Ürəkkeçməsi olanlar, baş ağrısına mübtəla olanla
Tam oxu »ÜRƏKGETMƏ(Sİ) [Zəhra:] Axır zamanlarda Çingiz ürəkgetmə azarına düşübdür (S.S.Axundov); ÜRƏKKEÇMƏ(Sİ) Ürəkkeçməsi olanlar, baş ağrısına mübtəla olanla
Tam oxu »1. HAMI [Cırtdan:] Hamı yatıb, mən oyağam! (M.Seyidzadə); CÜMLƏ Çingiz: Şükür olsun ki, gəlib cümlənizi sağ və salamat tapdım (S.S.Axundov); HAMISI El
Tam oxu »MÜAVİN Xosrov bəyin müavini Çingiz İldırım xəbəri eşitdi (Ə.Vəliyev); KÖMƏKÇİ Sən mənim köməkçim olacaqsan, – deyib müəllim Kərəmdən razı qaldı (M.İbr
Tam oxu »...“təmir” söz. cəmi] klas. 1. is. Təmir, təmir işləri. [Rüstəm bəylə Çingiz] yanğından saxlanılmış, xırda təmiratla alayarımçıq süs verilmiş bir otağa
Tam oxu »...durmuş, ensiz bir qaldırım üzərində gəzirdim. A.Şaiq. [Rüstəm bəy və Çingiz] küçəyə çıxdılar, hava çiskindi. Geniş qaldırımların üstə çıraqların işığ
Tam oxu »...işləmiş məhbusların əl və ayaqlarına keçirilən dəmir halqalı zəncir. [Çingiz:] Məgər Əlimərdanın Sibirdə əlləri, ayaqları qandalda sızıldamasına səbə
Tam oxu »...– XVII əsrin əvvəllərində monqollar lamaizmi qəbul etmişdilər. Çingiz xanın hakimiyyəti altında yaradılmış vahid dövlət çərçivəsində monqol xalqının
Tam oxu »...bu küçəyə; Qapıları, divarları imsiləyir (R.Rza); QOXULAMAQ [Çingiz:] Buna “boydərən” deyirlər, onu kim qoxulasa boyu uzanar (B.Bayramov).
Tam oxu »...DAYI Əsəd bəy: Hayıf, hayıf, Dursun dayı, qocaldın (C.Cabbarlı); LƏLƏ Çingiz: Yox, Cəbi lələ, elə iş olmaz (S.S.Axundov).
Tam oxu »SAVAD [Çingiz Qəndaba:] Əməlli-başlı savadın var (B.Bayramov); DƏST-XƏTT (məc.) Üçü də cavab verdilər ki, dəst-xətləri yoxdu (C.Məmmədquluzadə); ELM (
Tam oxu »NİŞANLANMAQ [Qəndab:] Çingiz qağadan utandığım üçün ona Məzahirlə nişanlanmağınız barədə heç bir söz deməmişdim (B.Bayramov); ADAXLANMAQ Bu il adaxlan
Tam oxu »...qabarır; Qarşımızı kəsən, dağı bir əl qopardı (R.Rza). QABARMAQ – YATMAQ Çingiz köks dolusu nəfəsini dərdi, sinəsi qabardı, yatdı (S.Qədirzadə). QABA
Tam oxu »...gədalıq eyləmə. Aşıq Mədəd. [Şəmsi bəy:] Quldurbaşı Əlimərdanın oğlu Çingiz də öz gədalığını göstərdi. S.S.Axundov. Verilən ənamı geri almaq gədalıqd
Tam oxu »...dəlilik; Eybi yox, var bu cünunluqda bilik (Şəhriyar); DİVANƏLİK Çingiz: Yox, yox, mən sərsəri olmaram, divanəlik acizlər, zəiflər işidir (S.S.Axundo
Tam oxu »...versinlər cəmiyyət xəzinədarına və qəbzlərini alsınlar. C.Məmmədquluzadə. [Çingiz:] İndilik iki adam bəsdir. Xəlil, sabahın pulunu xəzinədardan istə.
Tam oxu »...düşüncəlidir, amma hikkəlidir.. (M.İbrahimov); KAMALLI Piri baba: Çingiz çox ağıllı, kamallı cavandır (S.S.Axundov); DƏRRAKƏLİ, MÜDRİK Uşaq Leonardo:
Tam oxu »...rəncidəxatir xan durub darvazadan çıxdı (Çəmənzəminli); SINIQ (məc.) [Çingiz:] Çingizin gəlmiş məcnun tək məzarını qucub, yorğun ruhunu, sınıq qəlbin
Tam oxu »...qız! (M.P.Vaqif); SEVDA [Qəndab:] Mənə elə gəlirdi ki, əgər Çingiz qağa ilə Qönçənin sevgisi baş tutmasa, biz o mehriban insanı əbədi itirəcəyik (B.B
Tam oxu »...zövq alır qəlbən; Sərin hovuzlardan, fəvvarələrdən. S.Vurğun. [Çingiz Qəndaba:] Bir saatdan sonra fəvvarənin yanında səni gözləyəcəyəm, təkcə gəl, sö
Tam oxu »...köməkçisi) [Qəndab:] Maşında yazan qadına şagird olmaq haqqında Çingiz qadağan elədiyi xahişdən də bir şey çıxmadı (B.Bayramov); KARGƏR (köhn.).
Tam oxu »...ucu iti dəmir və ya ağac çubuq. Əti şişə çəkmək. Bir şiş kabab. – [Çingiz:] …Bir budu şişə çəkib, iki çörək ilə tək yemişəm. Ə.Haqverdiyev. …İncə əti
Tam oxu »...üstə göy çəmənin üzərində sərilmişdi (Ə.Vəliyev). 2. UZANMAQ [Çingiz:] Buna “boymadərən” deyirlər, onu kim qoxulasa boyu uzanır (B.Bayramov); BOY ATM
Tam oxu »...məni diriltdi. Dağ havası xəstəni diriltdi. – [Həcər xanım:] Oğlum, Çingiz, mənə yenidən ruh verib diriltdin, Allah səni hər bəladan hifz etsin. S.S.
Tam oxu »...adamlar toplusu; tərkib. Redaksiya heyəti. Komissiyanın heyətində dəyişiklik. – [Çingiz gənclərə:] Müsamirə düzəltmək üçün ayrıca bir heyət seçməlidi
Tam oxu »...zülmü dağıtmaq istəyirəm (C.Cabbarlı); XAM Qəmər: Ey qəlbimin sultanı Çingiz, Qəmərin şerinin mənasını anlamağa sən hələ xamsan, püxtə olmağa çox səf
Tam oxu »...olmaq. Amma bir gün mən gənə bərk dilxor oldum. C.Məmmədquluzadə. Çingiz imzaları oxuduqda Qulunun imzasına rast gəldi, dilxor oldu, rəngi qaçdı. Çəm
Tam oxu »...coşqun dərə; Gərək boş-boşuna axıb getməsin (M.Müşfiq); HAVAYI (dan.) Çingiz İldırım: Yoxsa havayı danışıqlarla düşmən ifşa etmək mümkün olmaz (Ə.Vəl
Tam oxu »...DOLANMAQ [Qəndab] asta-asta həyət-bacanı dolanır, bir kölgədə oturub Çingiz qağanın gətirdiyi yeni kitablarla dərdləşməyə başlayırdı (B.Bayramov); DO
Tam oxu »...arasında səltənət davası düşmüşdü (Çəmənzəminli); SOLTANLIQ Çingiz: Piri baba, eşitdim səni sultanlıqdan əzl ediblər (S.S.Axundov).
Tam oxu »...uzun dastanlar; Deyirlər bitməzmiş onda bostanlar. H.K.Sanılı. Çingiz rəsmən Həsənin yanında söhbətlərə qarışmırdısa da, bunun əleyhinə söylənənlərin
Tam oxu »...bihörmətlik olar, xəcalət çəkərəm (Çəmənzəminli); EHTİRAMSIZLIQ Çingiz: Zöhrə xanım, siz ilə əlvida edərək yenə də rica edirəm ki, sizə etdiyim ehtir
Tam oxu »...sübhü şam; Cism xəstə, gözü yaşlı ilmüdam (Aşıq Nəbi); MÜDAM (köhn.) Çingiz İldırım: Nə qədər ki, kəndlinin üzərində çox nəzarətçi var, o müdam narah
Tam oxu »