Belə güman olunur ki, bu söz duz kəlməsi ilə kökdaşdır, suyu şor olduğu üçün ona “dəniz” (duzlu) deyiblər. İkinci ehtimala görə, dəniz sözü dərin, dərə kəlmələri ilə qohumdur. Üçüncü yozum belədir: çingiz və dengiz (dəniz) sözləri eyni olub. Çingiz sözündəki çi hissəsi “su” deməkdir (çən, çay...kimi sözlərlə müqayisə et), çingiz “su çoxluğu” kimi başa düşülə bilər. Dəniz isə onun təhrif olunmuş variantıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)