Поиск по словарям.

İslam (ərəb. الإسلام‎, əl-'islām), hərfi tərcümə: "Tanrının iradəsinə") — Quran və dinin banisi Məhəmmədin təlimlərinə əsaslanan ibrahimi monoteist dinlərdən biri. Dünya üzrə təxminən 2 milyard sayda olan və xristianlardan sonra dünyanın ən böyük ikinci dini əhalisi olan islam tərəfdarlarına müsəlmən deyilir. "İslam" adı, s-l-m (سلم) kökündən törəmişdir. Bu kökün ümumi olaraq qəbul edilən iki anlamı vardır: sülh (salam da bu kökdəndir); boyun əymək, itaət etmək (Allaha təslim olmaq). İslam tək olan Allaha (ərəb. الله‎) itaət etmək deməkdir. İslamın əsas ehkamı tövhid, nübuvvət və məaddır. Tövhid – Allahı ibadətə layiq olan yeganə haqq, məbud bilməkdir. Bu özündə həmçinin Allahın adil (ədalətli) olmasını ehtiva edir, yəni O, hər bir şeyi hikmət üzündən yaradır.

Camaati-İslami (urdu جماعتِ اسلامی) — Hindistan yarımadasında qurulmuş ən böyük islam partiyası. 1941-ci ilin avqustunda Lahor şəhərində Əbüləla Mövdudinin rəhbərliyi və müsəlman icmasından 75 nəfər nümayəndənin iştirakı ilə yaradılmışdır. Partiyanın məqsədi Britaniya Hindistanında islami oyanışın əsasını qoymaq, sosial həyatda islam qanunlarını tətbiq etmək, müsəlmanların mədəni birliyinə nail olmaqidi. == Tarixi == 1947-ci ildə Pakistan müstəqillik qazandıqdan sonra Mövdudinin oraya mühacirət etməsi ilə partiya Hindistan Camaati-İslami və Pakistan Camaati-İslami partiyası olmaqla iki qola parçalandı. Sonralar Hindistan Camaati-İslami partiyası 1970-ci illərdə nisbətən fəallaşsa da, demək olar ki, kənarda qalmış, partiyanın əsas fəaliyyəti Pakistan Camaati-İslami partiyasının adı ilə bağlı olmuşdur. Kəşmirdə, Şri-Lankada və 1972-ci ildə Banqladeşdə eyni adlı partiyalar yaradılmışdı. Camaati-İslami 1947-ci ilədək, demək olar ki, heç bir siyasi və sosial fəaliyyət göstərməmiş, yalnız təşkilatlanma ilə məşğul olmuş və nüfuz dairəsini genişləndirməyə çalışmışdır. Dövlətin islam qanunları əsasında idarə olunması tələbi ilə çıxış edən Camaati-İslami Pakistanın 1956-cı ildə qəbul edilmiş ilk konstitusiyasında qismən buna nail olsa da, sonralar fəaliyyəti dəfələrlə qadağan edilmiş, Mövdudi bir neçə dəfə həbsə alınmışdır. Partiya Daşkənd bəyannaməsinə (1966) qarşı çıxmışdır. Pakistanın bölünməsi və Banqladeş Respublikasının yaradılmasının əleyhinə olan partiya 1971-ci ildə Hindistan və Şərqi Pakistanla silahlı toqquşmada dövləti dəstəkləmişdir.

Hizbul-İslami (fars. افغانستان اسلامي حز‎).Mənası ərəbcə "İslam partiyası" deməkdir. Əfqanıstandakı kommunizm və SSRİ-Əfqanıstan müharibəsinə görə yaradılıb. İlk lideri Gülbəddin Hikmətyar olub. Partiya 1975-ci ildə yaranıb. Əsasən ölkənin dininin qorunub saxlanılması üçün yaradılsa da, bir çox dövlət tərəfindən "terror qruplaşması" kimi tanınıb. Hizbul-İslami siyasi partiyasının "Hizbul-İslami Xalid", "Hizbul-İslami Gülbəddin" və "Həzbi İslami Xalid Faruki" qolları var.

Böyük İslami Ensiklopediyası və ya Böyük İslam Ensiklopediyası (fars. دائرةالمعارف بزرگ اسلامی‎) (ing. Encyclopaedia Islamica)-Böyük İslami Ensiklopediyası Mərkəzinin birinci araşdırma əsəridir ki, Seyid Məhəmmədkazım Musəvi Bocnurdinin nəzarəti altında fars, ərəb və İngilis dillərində nəşr olunur.İndiyə qədər 17 cildi təqdim olunub.

Cəmiyyət-i İslami (fars. افغانستان اسلامی جمعیت‎) Əfqanıstan'da Müsəlman bir siyasi partiya."Cəmiyət-i İslami" fars dilində İslam cəmiyyəti deməkdir. Partiyanın əksəriyyətini Əfqanıstanın qərb və şimal hissəsində yaşayan taciklər təşkil edir. Sovet-Əfqan mühatibəsi və Əfqanıstan vətəndaş müharibəsində Bu partiya daha çox fəallıq etmişdir. Qurucusu Səlahəddin Rəbbani olsa da, 1968–2011-ci ilə qədər rəhbəri Bərhaədin Rəbbani olub.

Hizbul-İslami (fars. افغانستان اسلامي حز‎).Mənası ərəbcə "İslam partiyası" deməkdir. Əfqanıstandakı kommunizm və SSRİ-Əfqanıstan müharibəsinə görə yaradılıb. İlk lideri Gülbəddin Hikmətyar olub. Partiya 1975-ci ildə yaranıb. Əsasən ölkənin dininin qorunub saxlanılması üçün yaradılsa da, bir çox dövlət tərəfindən "terror qruplaşması" kimi tanınıb. Hizbul-İslami siyasi partiyasının "Hizbul-İslami Xalid", "Hizbul-İslami Gülbəddin" və "Həzbi İslami Xalid Faruki" qolları var.

Fələstin İslami Cihad Hərəkatı (Ərəb: حركة الجهاد الإسلامي في فلستين - Hərakat əl-Cihad əl-İslami fi Fələstin) Qəzza zolağının Həmişə bölgəsində yəhudilərə qarşı mübarizə aparan İslam mücahidləri qrupudur. Amerika Birləşmiş Ştatları, Avropa İttifaqı, İngiltərə, Yaponiya, Kanada, Avstraliya və İsrail İslam Cihadını hesab edirlər. Bir proto təşkilat dövlət olan Fələstinli terror qrupları Qəzzada yəhudilərə qarşı etnik təmizləmə apardıqları üçün Fələstin torpaqlarının işğalına qarşı mübarizə aparır. İslami Cihad HƏMAS-dan kiçikdir, lakin Əl-Fəth ilə eyni böyük sosial bazaya malikdir. Ramazan Şallah Fathi Şaqaqi və Əbdüləziz Avda tərəfindən Fələstin Azadlıq Təşkilatının bir qolu olaraq Sinay yarımadasında bu günə qədər davam edən təşkilatın rəhbəridir.

Hizb-e-İslami Gülbəddin, Azərbaycan dilindəki adı ilə İslam Partiyası (Gülbəddin qrupu), 1975-ci ildə yaradılmış və hərbi qolu olan siyasi partiyadır. Sovet-Əfqan müharibəsi zamanı o, mücahid qrupları ilə birlikdə Sovet İttifaqı və Əfqanıstan Demokratik Respublikasına qarşı vuruşmuşdur. ABŞ-nin işğalı zamanı o, vaxtaşırı Talibanın tərəfində ABŞ-yə qarşı vuruşmuşdur. Hizb-i İslami iki yerə bölündükdən sonra Gülbəddin Hikmətyarın rəhbərliyi ilə yenidən yaradılmışdır. Sovet-Əfqan müharibəsində onlar ABŞ tərəfindən dəstəklənsələr də, sonradan ABŞ-la müharibəyə girişmişdirlər. O, islamist və ifrat sağçı siyasi xəttinin üzərində yaradılmışdır. Onun hərbi fəaliyyəti 2016-cı ildə başa çatmış və yalnız siyasi partiyaya çevrilmişdir.

İslami baxımdan oral seks, “Təhrimi məkruh” və ya bəzi İslam hüquqşünaslarına görə cinsiyyət orqanının ağız və dillə təmasda olması çox arzuolunmazdır. Bu əməlin tövsiyə edilməməsinin səbəbi ilk növbədə təvazökarlıq, təmizlik və paklıq ilə əlaqədar olan digər məsələləridir. Ən çox yayılmış iddiada deyilir ki, ağız və dil Quran oxumaq və Allahın zikri (zikr etmək) üçün istifadə olunur. Birinci olaraq alimlər, cinsiyyət orqanına ağız vasitəsi ilə toxunmağı iyrənc hesab edirlər, çünki cinsi orqana sol əllə deyil, sağ əllə toxunmaq Məhəmməd peyğəmbər tərəfindən qadağan edilmişdir; onların fikrincə, ağız sağ ələ nisbətən daha şərəflidir, çünki ağızla cinsiyyət orqanına toxunmaq daha iyrəncdir. İkinci olaraq, genital ifrazatın vəziyyəti dörd sünni məzhəbi arasında müzakirə olunur, bəzi alimlər bunu təmiz, bəziləri isə çirkin hesab edirlər. Bununla bağlı fikir ayrılıqları mövcuddur. Bir çox alimlər oral seksin icazəli olduğuna inansalar da, bəyənmirlər. Ağızla cinsi əlaqəni caiz hesab edən alimlər qrupu hədislərdə və Quranda belə bir hərəkəti qadağan edən açıq-aydın bir əmr olmadığı üçün bu hərəkəti caiz yəni icazəli bilmişdirlər. Yusif əl-Qaradavi kimi aparıcı müsəlman alimləri bu fikrə şərikdirlər. Hədisdə öpüşmə, toxunma və bu kimi şeylər açıq-aydın qeyd olunmuş, eyni zamanda İslam dini ön sevişmənin vacibliyini vurğulamışdırsa da, belə bir hərəkət hədisdə ön sevişmənin bir hissəsi kimi qeyd olunmamışdır.

İslami İmam Rza (hərbi) qarnizonu (fars. پادگان اسلامي امام رضا‎) — İranın Şərqi Azərbaycan ostanının Marağa şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd və hərbi məntəqə. 2006-cı il məlumatına görə kənddə 3,361 nəfər yaşayır (853 ailə).

İslami İran İnşaatçılar İttifaqı (fars. ائتلاف آبادگران ایران اسلامی‎‎‎, İtilafi Abadgərani İrani İslami) və ya qısaca Abadgəran (fars. آبادگران‎) İranda mühafizəkar partiya və təşkilatlar ittifaqıdır. 2004-cü ildə edilən məclis seçimlərində İslam məşvərət şurasının seçici sayının 54 fazini almışdır. İttifaqın ən önəmli şəxslərindən biri köhnə Tehran Bələdiyyə Başçısı və 2005-2013 illəri arasında İran prezidenti olan Mahmud Əhmədinejaddır.

Takvakor: İslami punkın doğuluşu (ing. Taqwacore: The Birth of Punk Islam) — 2009-cu ildə ABŞ-də istehsal olunmuş sənədli film. İslamçı punklar.

Vilayəti-Fəqih ya Hökuməti İslami (Ərəbcə: ولاية الفقيه‎), 1970-ci ildə ilk dəfə çap edilmiş İranın şiə lideri Ruhullah Xomeyninin Vilayəti-Fəqih nəzəriyyəsi üçün vacib sayılan ilk kitabdır. Kitab ərəb dilinə Əl-Hökumətul-İslamiyyə, türkcəyə İslam Fiqhində Dövlət və ingilis dilinə Islamic Government kimi tərcümə edilmişdir.

İntim münasibətlər haqqında İslami normalar cinsi münasibətlər haqqında İslam qanunlarını izah edir. Kişi və qadınların evlilik münasibətlərindəki cinsi fəaliyyətlərinə qoyulan məhdudiyyətlər böyük ölçüdə Quran, hədis və fətvalara əsaslanır. Əksər ənənələr bütün cinslər arasında hər hansı bir əlaqə ilə bağlı ciddi iffət, təvazökarlıq, təşviq və subaylıqdan çəkindirir. İntim münasibətlər haqqında İslami normalar əsasən evlilik üçün nəzərdə tutulmuşdur. Nikahdankənar cinsi münasibətlərə və əlaqələrə qarşı bu həssaslıq, həmçinin də İslamda qadın və kişilərin geyimlərinin şərhi və cinsi ayrı-seçkiliyin dərəcələri kimi mövzular İslamın indiki əsas aspektlərində görünə bilər. Nikahdankənar cinsi əlaqəyə qadağalar güclü olsa da, İslamda cinsi fəaliyyət tabu deyildir. Cinsi əlaqənin icazəli formaları Quran və hədislərdə açıqlanır. Evləndikdən sonra bəzi məhdudiyyətlər mövcuddur: Kişi arvadının heyz və menstruasiya dövründə cinsi əlaqəyə girməməlidir. Anal seks günah sayılır. Abort (tibbi baxımdan hamilə qadının səhhəti üçün risk istisna olmaqla) və homoseksuallıq qəti qadağandır; Kontrasepsiya dərmanlarından (doğum əleyhinə olan dərmanlar) istifadəyə yalnız doğuşun qarşısının alınması məqsədi ilə icazə verilir.

Takvakor: İslami punkın doğuluşu (ing. Taqwacore: The Birth of Punk Islam) — 2009-cu ildə ABŞ-də istehsal olunmuş sənədli film. İslamçı punklar.

Takvakor: İslami punkın doğuluşu (ing. Taqwacore: The Birth of Punk Islam) — 2009-cu ildə ABŞ-də istehsal olunmuş sənədli film. İslamçı punklar.

İslami İmam Rza (hərbi) qarnizonu (fars. پادگان اسلامي امام رضا‎) — İranın Şərqi Azərbaycan ostanının Marağa şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd və hərbi məntəqə. 2006-cı il məlumatına görə kənddə 3,361 nəfər yaşayır (853 ailə).

Ət-tibb əl-ətibba fi Əsna əl-Təmaddun əl-İslami — Müəllifi məlum olmayan (azərb. “İslam Mədəniyyətində Tibb və Təbiblər”‎) əsər Misirdə nəşr olunan “Əl-hilal” jurnalında 1910-cu ilin aprelində nəşr edilmişdir. Əlyazmalar İnstitutunda qorunan əlyazma məhz həmin məcmuədən Azərbaycan dilinə tərcümə edilərək köçürülmüşdur. Mətn ağ cizgili dəftərdə bənövşəyi mürəkkəblə yazılmışdır. Xətti nəstəliqdir. Həcmi: 16 vərəq, ölçüsü 17x17 sm-dir.

Ət-tibb əl-ətibba fi Əsna əl-Təmaddun əl-İslami — Müəllifi məlum olmayan (azərb. “İslam Mədəniyyətində Tibb və Təbiblər”‎) əsər Misirdə nəşr olunan “Əl-hilal” jurnalında 1910-cu ilin aprelində nəşr edilmişdir. Əlyazmalar İnstitutunda qorunan əlyazma məhz həmin məcmuədən Azərbaycan dilinə tərcümə edilərək köçürülmüşdur. Mətn ağ cizgili dəftərdə bənövşəyi mürəkkəblə yazılmışdır. Xətti nəstəliqdir. Həcmi: 16 vərəq, ölçüsü 17x17 sm-dir.

İslamiyyə — İranın Cənubi Xorasan ostanının Firdövs şəhristanının Mərkəzi bəxşində şəhər. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 5,167 nəfər və 1,515 ailədən ibarət idi.

İslamçılıq və ya Siyasi İslam (الإسلام السياسي Islām siyāsī və ya الإسلامية al-Islāmīyah) şəxsi həyatı ilə yanaşı İslamı ictimai və siyasi sahələrdə də istiqamətləndirməyi hədəfləyən "siyasi-ideoloji cərəyanlar" olaraq ifadə olunur. Müasir dövrdə İslam dininə söykənən ideologiyadır. Siyasi İslam anlayışı ilə sinonim şəkildə istifadə olunsa da, bu həddən artıq olan və mədəni cəhətləri olan bir anlayışdır. Panislamizm, İttihad-ı İslam və İslamlaşma anlayışları ilə sinonim şəkildə istifadə edilmişdir. Köklərinə görə Cəmaləddin Əfqani və Məhəmməd Abduha əsaslanır. Bu mənada anti-imperialist bir çıxış qəbul edən bir ideologiya olaraq ortaya çıxmışdır. Osmanlı coğrafiyası üzərində çiçəklənən islamçılıq, əsasən XIX əsrin ikinci yarısında Namık Kamal və Ali Suavi kimi Gənc Osmanlılara söykənir. Ancaq bugünkü mənada əsasən II. Bu qanunilik dövründə ortaya çıxmışdı. Sultan II. Abdülhamidin panislamist siyasətinə baxmayaraq, İslam Birliyi anlayışı geniş mənada mədəniyyət, siyasət və cəmiyyət layihəsi olaraq ortaya çıxıb.. Əslində, islamçılıq, qərb güclərinin İslam dünyasına, xüsusən də hərbi və iqtisadi sahələrə meydan oxuduğu bir dövrdə, 19-cu əsrin əvvəlləri və 20-ci əsrin əvvəllərində müsəlman ziyalıların axtardığı qurtuluş vasitələrindən biri kimi ortaya çıxmışdır.

Məşyəxət-i İslamiyyə idarəsi — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə müsəlman ruhani idarəsi. Çar Rusiyası Şimali Azərbaycanı işğal etdikdən sonra, Cənubi Qafqaz şiələrinə başçılıq etmək üçün Şeyxülislam (1823), sünnilərə rəhbərlik etmək üçün isə müfti (1832) vəzifələri təsis olundu. Lakin Cənubi Qafqaz müsəlmanları ruhani idarəsinin yaradılması ləngidirdi. Cənubi Qafqazda şiə və sünni məzhəbləri üzrə müvafiq ruhani idarələri yalnız 1872-ci il aprelin 5-də yaradıldı. Bu idarələr Tiflisdə yerləşirdi. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti yaradıldıqdan sonra dini işlərin həllində şeyxülislamın və müftinin roluna diqqət artırıldı. Cümhuriyyət hökumətinin 1918-ci il 18 iyun tarixli qərarı ilə islam dininə aid məsələlərin Nazirlər Şurasında müzakirəsi zamanı şeyxülislama və müftiyə həlledici səs hüququ verilirdi. Fətəli xan Xoyskinin 2-ci hökumət kabinəsində Xalq Maarifı və Dini Etiqad Nazirliyi yaradıldı. Həmin nazirliyin şeyxülislama və müftiyə 1918-ci il 10 avqust tarixli müraciəti nəticəsində Cənubi Qafqaz müsəlman ruhani idarələri Tiflisdən Gəncəyə köçürüldü, Hər iki idarə rəhbərinin 1918-ci il 1 sentyabr tarixli qərarı ilə şiə və sünni ruhani idarələri birləşdirildi. Yeni yaradılan ruhani idarəsi, Osmanlı dövlətində olduğu kimi, "Meşyəxət-i islamiyyə" ("məşyəxati" "şeyx" sözünün cəm şəkillərindən biridir.

İslamiyyə — İranın Cənubi Xorasan ostanının Firdövs şəhristanının Mərkəzi bəxşində şəhər. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 5,167 nəfər və 1,515 ailədən ibarət idi.

İslam (ərəb. الإسلام‎, əl-'islām), hərfi tərcümə: "Tanrının iradəsinə") — Quran və dinin banisi Məhəmmədin təlimlərinə əsaslanan ibrahimi monoteist dinlərdən biri. Dünya üzrə təxminən 2 milyard sayda olan və xristianlardan sonra dünyanın ən böyük ikinci dini əhalisi olan islam tərəfdarlarına müsəlmən deyilir. "İslam" adı, s-l-m (سلم) kökündən törəmişdir. Bu kökün ümumi olaraq qəbul edilən iki anlamı vardır: sülh (salam da bu kökdəndir); boyun əymək, itaət etmək (Allaha təslim olmaq). İslam tək olan Allaha (ərəb. الله‎) itaət etmək deməkdir. İslamın əsas ehkamı tövhid, nübuvvət və məaddır. Tövhid – Allahı ibadətə layiq olan yeganə haqq, məbud bilməkdir. Bu özündə həmçinin Allahın adil (ədalətli) olmasını ehtiva edir, yəni O, hər bir şeyi hikmət üzündən yaradır.

İslam (ərəb. الإسلام‎, əl-'islām), hərfi tərcümə: "Tanrının iradəsinə") — Quran və dinin banisi Məhəmmədin təlimlərinə əsaslanan ibrahimi monoteist dinlərdən biri. Dünya üzrə təxminən 2 milyard sayda olan və xristianlardan sonra dünyanın ən böyük ikinci dini əhalisi olan islam tərəfdarlarına müsəlmən deyilir. "İslam" adı, s-l-m (سلم) kökündən törəmişdir. Bu kökün ümumi olaraq qəbul edilən iki anlamı vardır: sülh (salam da bu kökdəndir); boyun əymək, itaət etmək (Allaha təslim olmaq). İslam tək olan Allaha (ərəb. الله‎) itaət etmək deməkdir. İslamın əsas ehkamı tövhid, nübuvvət və məaddır. Tövhid – Allahı ibadətə layiq olan yeganə haqq, məbud bilməkdir. Bu özündə həmçinin Allahın adil (ədalətli) olmasını ehtiva edir, yəni O, hər bir şeyi hikmət üzündən yaradır.

İslimi — Yaxın Şərq, o cümlədən Azərbaycan dekorativ-tətbiqi sənətinin bütün sahələrində istifadə edilən yarpağa bənzər bir və ya iki qanadlı naxış elementidir. İslimi ornament sənətində doldurucu və həm də bağlayıcı elementlərdən hesab edilir. İslimi elementləri formasına görə mürəkkəb olub, xalçaların arasahəsində və haşiyə qurşaqlarında geniş tətbiq olunur. Ən çox Cənubi Azərbaycan xalçalarında yayılmışdır. İsliminin ən yayılmış formaları bunlardır: Sadə islimilər; Qanadlı islimilər; Haçalı islimilər; Hörmə islimilər; Butalı islimilər; İslimibəndlik.

Ermənistanda islam — hal-hazırda bu ölkədə bu dinin ardıcılları azlıq təşkil edir. Ancaq dünya tarixinin müəyyən dövründə indiki Ermənistan ərazisində əhalisinin böyük əksəriyyəti müsəlman olan İrəvan xanlığı adlı dövlət mövcud olmuşdur. Hal-hazırda isə Ermənistanda yalnız az sayda kürd və farslar islam dinində etiqad edir. 2 min nəfərdən ibarət olan kürd-müsəlman icması əsasən Ellər rayonu ərazisində cəmləşmişdir. Rusiya imperiyasının bölgəni ələ keçirməsindən sonra bura çoxlu sayda erməni köçürməsinə baxmayaraq, Qarabağ münaqişəsinə qədər Ermənistan ərazisində böyük azərbaycanlı-müsəlman icması yaşayırdı. Bununla belə XX əsrdə Azərbaycanlıların Ermənistandan deportasiyası və köçürülməsi müəyyən dövrlərdə davam etdirilmişdir. Müharibə öncəsi artıq Ermənistanda demək olar ki, azərbaycanlı-müsəlman qalmamışdır. == Ermənistan ərazisində islamın yayılması == İndiki Ermənistan ərazisində islamın meydana gəlməsi VII əsrdəki ərəb fəthləri ilə əlaqədardır. X əsr ərəb müəllifi İbn Havqəl Ermənistan haqda məlumatlar vermişdir Ərəblər bölgədə hakimiyyətlərinini möhkəmlətmək və islamı yaymaq məqsədi ilə bura çoxlu ərəb köçürmüşdür. X əsrdə Mərkəzi Asiyada islamı qəbul etmiş Oğuzlar artıq XI əsrdən bölgədə müşahidə olunmağa başlanmışlar.

İslam müasir Gürcüstan ərazisində ərəb istilaları dövründən bəri ikinci ən böyük dindir. 2002-ci ilin son siyahıya alınmasına görə ölkə əhalisinin 9,9% -i (təqribən 0,4 milyon nəfər) islam dininə sitayiş edir. Ölkənin bəzi bölgələrində müsəlmanlar əhalinin nisbi və ya mütləq əksəriyyətini təşkil edirlər. == Milli və məzhəb tərkibi == Respublikanın müsəlman icması çoxmillətlidir. Onların arasında üstülnüyü yerli azərbaycanlılar (onların arasında həm şiələr həm də sünnilər var) Kistlər, ləzgilər və Ahıska türkləri və müəyyən ərazilərdə həm də acarlar, abxazlar və Məhsəti türkləri var, baxmayaraq ki, sonuncu iki qrupa aid müsəlmanların sayı müasir Gürcüstanda minimaldır. Onlardan ən çoxsaylı olanı azərbaycanlı şiələrdir. Gürcüstan müstəqillik qazandıqdan sonra bir çox Acariyalılar ölkədə aparılan aktiv xristianlaşdırma və assimilyasiya siyasəti nəticəsində islam dinini tərk edərək Pravoslav xristianlığını qəbul etdilər. Bəzi tədqiqatçılar həmçinin bunun Gürcüstandakı dini millətçilik təzyiqləri nəticəsində baş verdiyini deyirlər. Digər tərəfdən, SSRİ-nin dağılmasından sonra Gürcüstanda bir çox yeni məscidlər tikildi. Tbilisidə Sovet dövründən bəri mövcud olan vahid məscid var — şiələr və sünnilər burada birlikdə namaz qılırlar .

Estoniyada islam (est. Islam Eestis) — islam dini Estoniya Respublikasının ərazisində. == Müsəlmanların sayı == Estoniya əhalisinin siyahıyaalınmasına görə 2011-ci ildə bu ölkədə 1508 nəfər müsəlman qeydə alınmışdır. == Tallin məscidi == Tallin məscidi paytaxt Tallində, Keevise küçəsi 9 ünvanında yerləşir.

Günah — (Farsca: گناه) Allahın haram buyurduğu işi yerinə yetirmək. Quranda günah mənasında işlənən kəlmələr aşağıdakılardır: 1. "Zənb" — lüğətdə "ardıcıllıq" mənasınadır. Dünya və axirət əzabları insanın günaha mürtəkib olmasından sonra həmin günahların ardınca göndərildiyinə görə günaha "zənb" deyilir. Bu kəlmə Quranda 35 dəfə təkrar olunub. 2. "Məsiyət" — Allahın əmrindən boyun qaçırmaq, üsyankarlıq etmək mənasınadır. Günah insanın Allah-təalanın müəyyən etdiyi bəndəçilik həddindən çıxdığını bildirir. Bu ifadə Quranda 33 dəfə gəlmişdir. 3.

Kanat İslam (13 sentyabr 1984-cü ildə anadan olub, Kaba , Altay dairəsi, İli-Qazax Muxtar dairəsi, Sincan Uyğur Muxtar Rayonu, Çin) — milliyyətcə qazax peşəkar boksçu. Çin Xalqları Oyunlarının iki qat çempionu, Olimpiya Oyunlarının bürünc mükafatçısı (2008), Qazaxıstanın əməkdar idman ustası, həvəskar «Astana Arlans» (WSB) komandasının kapitanı. Peşəkar səviyyədə WBA Inter-Continental (2017 - indiki), WBO NABO (2017 - indiyə qədər), WBO Inter-Continental (2016–2017), WBA Fedelatin (2013—2017) və WBA Fedecaribe (2012-2013) 1-ci orta çəkidə (Super ağır çəki) çempion titullarının sahibidir. Demək olar ki, iki illik fasilidən sonra Kanat asanlıqla orta çəki kateqoriyasına 72.574 kq (160 funt) keçmişdir. == Bioqrafiyası == Kanat İslam 1984-cü ildə ÇXR-nın Sincan-Uyğur Muxtar Rayonu Altay dairəsində rayonunda anadan olub. Böyük qardaşı Talgat Sincan-Uyğur Muxtar Rayonun boks komandasının üzvü idi və Kanat da qardaşının təsiri altında boksla da məşğul olmağa başladı. 1997-ci ildən məşqlərə başlamış və dörd il sonra Sincan-Uyğur Muxtar Rayonunun komandasına qoşulmuşdur. 2000-ci ildə 69 kq çəki dərəcəsində Sincan-Uyğur Muxtar Rayonunun çempionu oldu, 2003-cü ildə ÇXR kubokunda ikinci yeri qazandı. 2004-cü ildə Guangzhou şəhərində keçirilən 1 AIBA Asiya 2004 Olimpiya Təsnifat Turnirində qalib gəldi və Afinada 2004 Olimpiya Oyunlarında iştirak etmək hüququnu qazandı. Ancaq Olimpiya boks turnirində Azərbaycandan Ruslan Xairova məğlub oldu və finala yüksələ bilmədi.

Kosovoda islam — qismən tanınmış Kosovo Respublikasında dominant olan din. Ənənəvi olaraq albanların böyük əksəriyyəti islam dinində etiqad edir. Bununla yanaşı onların az bir qismi xristiandır. Region Kosovonu da əhatə edən Balkanların Osmanlı fəthinə söykənən uzun müddət davam edən bir ənənəyə sahibdir. 1389-cu ildə Kosovo döyüşündən əvvəl bütün Balkan bölgəsi həm Qərbi, həm də Şərqi Roma imperiyası tərəfindən xristianlaşdırılmışdı. 1389-cu ildən 1912-ci ilə qədər Kosovo müsəlman Osmanlı İmperatorluğu tərəfindən rəsmi şəkildə idarə olunmuş və təbii olaraq islamlaşdırma yüksək səviyyədə olmuşdur. İkinci Dünya müharibəsindən sonra Kosovo Yuqoslaviya Federativ Sosialist Respublikası tərkibinə qatıldıqdan sonra dinlərdən uzaqlqaşma sürətlənmişdir. Bununla belə hazırda Kosovo əhalisinin 96% -i müsəlmanlardan ibarətdir. Burada müsəlman olan boşnak, qorani və türklər də yaşayır. == Tarixi == On altıncı əsrə qədər Kosovoda islamlaşmanın dərəcəsi minimal idi və əsasən şəhər mərkəzləri ilə məhdudlaşırdı.

Mələklər — İslama görə Allah tərəfindən yaradılmış varlıqlardır. Belə ki insandan fərqli olaraq mələklərin iradə etməsində muxtariyyat yoxdur — onlar ancaq Allahın əmrlərini yerinə yetirirlər. Ən şərafətli mələklər müqərrəb mələklər adlanır. onların başında Cəbrayıl (ə) durur. Mikayıl, Əzrayıl, İsrafil də müqərrəb mələklərdən hesab olunur. Mələklər çox saf və təmiz varlıqlardır, amma buna baxmayaraq Haqq Sahibi insanı onlardan üstün yaratdı.

Qambiyada islam (ing. Islam in the Gambia) — islam dini Qambiya ərazisində. Qambiya əhalisinin sayı təxminən 1,5 milyondur ki, onun da təxminən 90%-i müsəlmandır. Qambiyanın prezidenti Yəhya Camme 2015-ci ildə Qambiyanı İslam Respublikası elan etmişdir. Bununla da Qambiya İran, Pakistan, Əfqanıstan və Mavritaniyadan sonra 5-ci İslam Respublikası olmuşdur.

Qazaxıstanda islam — Qazaxıstan Respublikasında inanclılar arasında ən geniş yayılmış din. 2009-cu il siyahıya alınmasına görə ölkə əhalisinin 70 % müsəlmandır. İstiqamət — Sünnizm. Məzhəb (müəlman din məktəbi) — Hənəfi məzhəbi. Səlahiyyətli orqan — Qazaxıstan müsəlmanlarının dini idarəsi (QMDİ). İslamın müasir Qazaxıstan ərazisində yayılma dönəmi bir neçə əsr ərzində baş vermişdir. İlk dəfə isə ölkənin cənubunda yayılmışdır. İslamın Qazaxıstan ərazisində yaılmasının ilk qığılcımı 751-ci ildə Talas döyüşündən sonra baş verir. Türgiş xaqanlığının ərazisində yayılmış türklər Abbasilər xilafətinin dəstəyi ilə Tan sülaləsinin qüvvələri üzərində qalibiyyət əldə etmişlər. Qalibiyyət sayəsində Tan sülaləsinin qərbə doğru genişlənməsinin qarşısı alınmış və islamın artıq X əsrdə Yeddisu ərazisinə qədər yayılmasını təmin etmişdir.

Qazi döyüşdə iştirak edən, yaralanan və sağ qayıdan əsgərə deyilir. İslamiyyətdə bildirilir ki, qazi üçün qəzada alınan qənimət dini bir mükafatdır. Qənimətin beşdə dördünün birbaşa döyüşdə olub-olmamasından asılı olmayaraq, döyüşə hazır olan əsgərlər arasında bölünməsi lazımdır. Modern Azərbaycan dilində məna dəyişikliyinə uğramış və "müharibədə iştirak etmiş şəxs" mənasına gəlmişdir. Müasir dildə veteran sözünün qarşılığı kimi də işlədilir.

Qəza, İslam dinini qorumaq və ya yaymaq üçün qeyri-müsəlmanlara qarşı müqəddəs müharibəyə verilən addır. İştirak edənlərə qazilər deyilir. Bu müharibədə ələ keçirilən mallara qənimət deyilir.

Rusiyada müsəlmanların dəqiq sayı hələ də dəqiq olaraq müəyyənləşdirilməyib və müzakirə predmetidir. 2002-ci ilin əhali siyahıyalmsına görə Rusiyada müsəlman xalqlarınnın ənənəvi sayı təxminən 14,5 milyon nəfər, ölkə əhalisinin təxminən 10%-dir. RF-nin Avropa hissəsinin müsəlmanlarının ruhani idarəsinin təsdiqinə görə Rusiyada islamı qəbul edənlərin sayı 20 milyon nəfərə qədər olmuşdur. "Etnik müsəlman", 2002-ci ilin siyahıyaalmasına görə ənənəvi qaydada İslama inam gətirənlərdir. Bu qrup əhali RF-nin yeddi subyektinin əhalisinin böyük əksəriyyətini təşkil edir: İnquşetiya (98%), Çeçenistan (96%), Dağıstan (94%), Kabardin-Balkar (70 %), Qaraçay-Çərkəz (54,6 %), Başqırdıstan (54,5%), Tatarıstan (54%).

Salavat — İslamda Həzrəti Peyğəmbər, onun ailəsi, bəzən də Əshabı üçün edilən dua. Ərəbcəsi belədir: (صلی الله علیه و آله و سلم). Tərcüməsi isə belədir: Allah Muhəmməd və ailəsinə salavat və salam göndərsin. Bu dua adətən islam peyğəmbəri Məhəmməd peyğəmbərin (s) adından sonra işlənir və onun özünə və Əhli-beytinə (ə) salavat, salam və dua olaraq deyilir. 1. Sallallahu aleyhi və alihi və səlləm 2. Əleyhissalam 3. Aleyhi-s-salatu vəs-salam 4. Sallallahu aleyhi və səlləm 5. Əssalatu vә-s-salamu alә Muhammәdin vә alә alihi vә әshabihi әcmәin 1.

İslam Əbdül oğlu Abdullayev və ya Segah İslam (dekabr 1876, Şuşa – 22 sentyabr 1964, Bakı) — Azərbaycan xanəndəsi, Qarabağ muğam məktəbinin nümayəndələrindən biri, Azərbaycan SSR əməkdar artisti (1949). Abdullayev İslam Əbdül oğlu 1876-cı ilin dekabr ayında Şuşa şəhərində anadan olmuş, Şuşa şəhər məktəbində təhsil almışdır. Azərbaycanın musiqi tarixində İslam Abdullayev "Segah" muğamının təkrarsız ifaçısı kimi tanınmışdır. 1883-cü ildə Şuşada "Xanəndələr məclisi" yaratmış musiqişünas alim Mir Möhsün Nəvvab İ. Abdullayevi bu məclisə dəvət edir. Beləliklə, o, Mir Möhsün Nəvvab, Hacı Hüsü, Məşədi İsi, Mirzə Muxtar Məmmədov, Dəli İsmayıl, Keştazlı Həşim kimi sənətkarlardan dərs almış, Sadıqcanın müşayiəti ilə ifalar etmişdir. İslam Abdullayevin ilk "Segah" ifası Sadıqcanın oğlunun toyunda olmuş, həmin ifadan sonra şöhrəti yayılmışdır. 1901–1905-ci illərdə tarzən Qurban Pirimovla birlikdə Qarabağ və Gəncə məclislərində çıxış etmişdir. Xanəndə uzun illər Azərbaycan Dövlət Estradasının solisti olur. "Segah" muğamını və onun bütün variantlarını – "Zabul-Segah", "Mirzə Hüseyn segahı", "Orta Segah"," Xaric Segah" muğamlarını xüsusi bir şövq və məharətlə oxuduğuna görə xalq tərəfindən "Segah İslam" adlandırılmışdır. 1910–1915-ci illərdə "Sport-Rekord" və "Ekstrafon" səsyazma şirkətləri tərəfindən "Segah", "Bayatı-Qacar", "Şahnaz", "Şüştər" muğamları və bir sıra təsniflər İslam Abdullayevin ifasında qramofon vallarına yazılmışdır.

İbadət (ərəb. عبادة‎) — hər hansı bir varlığa bəndəçilik etmək, yəni ona sayğı, təzim və ehtiram deməkdir, başqa sözlə, məbud qarşısında bəndənin təvazökarlığı və kiçilməsidir. Bu təvazökarlığın əvvəli insanın mərifət və inamıdır. Ümumiyyətlə, Allaha ibadət Onun əmrlərini yerinə yetirmək, qadağan etdiklərindən çəkinməkdir. Qurani-Kərimdə buyurulur: "Allaha ibadət edin və Ona heç bir şeyi şərik qoşmayın! Ata-anaya qohum-əqrəbaya, yetimlərə, yoxsullara, yaxın və uzaq qonum-qonşuya, yaxın (yoldaş və) dosta, (pulu qurtarıb yolda qalan) müsafirə (yolçulara), əlinizin altında olana (sahib olduğunuz qul və kənizlərə) yaxşılıq edin! Həqiqətən, Allah özünü bəyənənləri, lovğalıq edənləri sevməz!" Buradan, aydınlaşır ki, məsələn, Allaha şərik qoşmamaq, ata-anaya, qohum-əqrəbaya, yetimlərə, yoxsullara, yaxın və uzaq qonum-qonşuya və bir çox bu kimi insanlara yaxşılıq etmək ibadətdir. Allaha ibadət təkcə bunlarla bitmir. İslam peyğəmbərinin (s): "Uca Allaha xatir sevdiyin qardaşının üzünə baxmaq ibadətdir.", Əli ibn əbu Talibin : "Fədakarlıq ibadətlərin ən üstünü və ağalığın ən böyüyüdür.", Cəfər Sadiqin : "Ən üstün ibadət Allah və Onun qüdrəti barədə həmişə düşünməkdir." hədislərindən eləcə də bir çox başqa hədislərdən anlaşılır ki, Allahın əmrlərini yerinə yetirmək və onun qadağan etdiklərindən şəkinmək ibadətdir. İbadət xüsusunda rəvayət olan başqa bir hədisdə qeyd olunur ki, Hüseyn ibn Əli Buyurur: "Camaat!

İslam — ad.

Albaniyada islam — İslam Albaniyada və ümumiyyətlə albanlarda ən gənc dindir. Müasir Albaniyanı tipik müsəlman ölkəsi adlandırmaq mümkün olmasa da, yerli əhali arasında müsəlmanların sayı ölkə əhalisinin 82,1%-nə çatır. Kosovodan fərqli olaraq, Albaniyada İslamın təsiri ölkənin ümumi Avropa məkanına inteqrasiyası ilə zəifləyir. Buna baxmayaraq, uzun müddət Albaniya bütövlükdə Avropada yerləşən və eyni zamanda müsəlmanların əksəriyyətinə malik olan yeganə rəsmi tanınan ölkə hesab olunur. == Əhalisi == İslam dininə hələ də Albaniya əhalisinin böyük əksəriyyəti etiqad edir. Maraqlıdır ki, hətta 2002–2007-ci illərdə hakimiyyətə gələn ölkə prezidenti Alfred Moisiu Albaniyanı xristian ölkəsi adlandıranda müsəlman təşkilatlarından biri etiraz edib. Bundan sonra dövlət başçısı öz bəyanatını rədd etməli olub. 1942-ci ildəki İtaliya məlumatlarına görə, ümumi əhalisi 1.128.143 nəfər olan Albaniyada müsəlmanlar 69% (779.417 nəfər) təşkil edirdi.. Hazırda CIA World Factbook araşdırmalarına əsasən ölkə əhalisinin 70%-ni müsəlmanlar təşkil edir. Bununla belə, Pyu Araşdırma Mərkəzinin məlumatına görə, 2009-cu ildə Albaniyada müsəlmanların faizi hətta 79,9% təşkil edirdi.

Almaniyada islam — 1960-cı illərdəki əmək miqrasiyası və 1970-ci illərdən etibarən bir neçə siyasi qaçqın dalğası səbəbindən müsəlmanlar Almaniyada dini qrupa çevrilməyə başladılər. 2011-ci ildə keçirilən rəsmi siyahıyaalmaya görə, Almaniya əhalisinin 1,9%-i (təxminən 1,5 milyon nəfər) özünü müsəlman elan edib. 2009-cu ildə aparılan hesablamalar göstərdi ki, Almaniyada 4,3 milyon müsəlman yaşayır. Bunlardan 1,9 milyonu Almaniya vətəndaşıdır. Alman statistika agentliyinin 2005-ci ildə verdiyi məlumata görə, Almaniyada bütün yeni doğulan körpələrin 9,1%-i müsəlman valideynlər tərəfindən doğulub. Almaniyadakı müsəlmanların böyük əksəriyyəti türk mənşəlidir. Pakistan, keçmiş Yuqoslaviya, ərəb ölkələri, İran və Əfqanıstandan da kiçik qruplar var. Müsəlmanların əksəriyyəti Berlində və keçmiş Qərbi Almaniyanın böyük şəhərlərində yaşayır. Bununla belə, əksər Avropa ölkələrindən fərqli olaraq, Almaniyanın bəzi kənd rayonlarında, xüsusən Baden-Vürtemberq, Hessen və Bavariya və Şimali Reyn-Vestfaliyanın bəzi bölgələrində əhəmiyyətli müsəlman icmaları mövcuddur. 1989-cu ilə qədər əmək miqrasiyası olmadığı üçün keçmiş Şərqi Almaniyada müsəlmanların sayı azdır.

Panislamizm (q.yun. Pan — «bütün») - XIX əsrin sonlarında Yaxın və Orta Şərqdə yaranmış dini-siyasi ideologiya. Türkiyədə meydana gəlmiş və müsəlman ölkələrində yayılmışdır. Panislamizm milliyyətindən asılı olmayaraq bütün müsəlman xalqların vahid dövlətdə birləşməsini təbliğ edirdi.

İslam Bahadur oğlu İslamov (2 oktyabr 1982, Bakı) — Azərbaycan balet artisti, Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti (2006). İslam İslamov 2 oktyabr 1982-ci ildə Bakıda anadan olub. 2000-ci ildə Bakı Xoreoqrafiya Məktəbinin klassik rəqs şöbəsini bitirib. 1998-ci ildən Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrının balet truppasında çıxış edir. İslam İslamov "Sevil" (Fikrət Əmirov), "Karmen" (Jorj Bize), "Aşıq Qərib" (Zülfüqar Hacıbəyov), "Vaqif" (Ramiz Mustafayev), "Koroğlu" (Üzeyir Hacıbəyov) operalarında solo rəqsləri ifa etmişdir. Onun ifa etdiyi əsas partiyalar: Mitifyo ("Arlezianka", Jorj Bize) Şəhrizad ("Şəhrizad", Nikolay Rimski-Korsakov) Alov rəqsi ("Xəzər balladası", Tofiq Bakıxanov) Oğuz xan ("Eşq və ölüm", Polad Bülbüloğlu) Şah ("Rast", Niyazi) Toreador, Espada və Qaraçı rəqsi ("Don Kixot", Lüdviq Minkus) Şəhriyar ("Min bir gecə", Fikrət Əmirov) Xasay xan ("Qafqaza səyahət", Aqşin Əlizadə) Cahangir xan ("Qız qalası", Əfrasiyab Bədəlbəyli) Məcnunun dostu, Montesinos ("Leyli və Məcnun" və "Don Kixot", Qara Qarayev) "Qızıl Dərviş" mükafatı — 2003 "Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti" — 16 may 2006 Azərbaycan Respublikası Prezidentinin mükafatı — 5 may 2010 İlham Rəhimli. Azərbaycan Teatr Ensiklopediyası (3 cilddə). 2-ci cild. Bakı: Azərnəşr. 2017.

İslam (ərəb. الإسلام‎, əl-'islām), hərfi tərcümə: "Tanrının iradəsinə") — Quran və dinin banisi Məhəmmədin təlimlərinə əsaslanan ibrahimi monoteist dinlərdən biri. Dünya üzrə təxminən 2 milyard sayda olan və xristianlardan sonra dünyanın ən böyük ikinci dini əhalisi olan islam tərəfdarlarına müsəlmən deyilir. "İslam" adı, s-l-m (سلم) kökündən törəmişdir. Bu kökün ümumi olaraq qəbul edilən iki anlamı vardır: sülh (salam da bu kökdəndir); boyun əymək, itaət etmək (Allaha təslim olmaq). İslam tək olan Allaha (ərəb. الله‎) itaət etmək deməkdir. İslamın əsas ehkamı tövhid, nübuvvət və məaddır. Tövhid – Allahı ibadətə layiq olan yeganə haqq, məbud bilməkdir. Bu özündə həmçinin Allahın adil (ədalətli) olmasını ehtiva edir, yəni O, hər bir şeyi hikmət üzündən yaradır.

Başqa dinlərdən İslam dinini qəbul edən məşhur şəxsiyyətlər.

Şiə İslamı, həmçinin Şiəlik olaraq da bilinən, İslamın sünni İslamından sonra ikinci ən böyük qolu. Şiələr Məhəmmədin təlimlərinə və onun ailəsinin (Əhli-Beyt) və ya Şiə imamları kimi tanınan nəslinin dini rəhbərliyinə bağlıdırlar. Məhəmmədin qan xətti yalnız Məhəmmədin nəvələri ilə birlikdə Əhli-beytdən olan qızı Fatimeyi Zəhra və əmisi oğlu Əli vasitəsilə davam edir. Beləliklə, şiələr Məhəmmədin nəslini həqiqi hidayət mənbəyi hesab edirlər. Şiə İslam sünni İslam kimi bir çox qollara bölünmüşdür; lakin bunlardan yalnız üçünün hazırda əhəmiyyətli sayda izləyicisi var və onların hər birinin ayrıca trayektoriyası var. Siyasi baxımdan şiələrin tarixi bir neçə mərhələdən ibarət olmuşdur. Birinci hissə 632-ci ildə Məhəmmədin ölümündən sonra başlayan və 680-ci ildə Kərbəla döyüşünə qədər davam edən şiələrin meydana çıxması idi. Bu hissə Əlinin, Həsən ibn Əlinin və Hüseynin imamlığı ilə üst-üstə düşür. İkinci hissə müsəlman icması daxilində şiələrin ayrı bir məzhəb kimi fərqləndirilməsi və fərqliliyi və sünni xəlifələrinin müxalifətidir. Bu hissə Kərbəla döyüşündən sonra başlayır və təxminən 900 şiə dövlətinin yaranmasına qədər davam edir.

İslamlı (fars. اسلاملو‎‎) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Urmiya şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. 2006-cı il məlumatına görə kənddə 331 nəfər yaşayır (110 ailə).

İslamlı (fars. اسلاملو‎) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Üşnəviyyə şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. 2006-cı il məlumatına görə kənddə 147 nəfər yaşayır (80 ailə). Əhalisini kürdlər təşkil edir.

İslam tarixi İslam sivilizasiyasının siyasi, sosial, iqtisadi və mədəni inkişafı ilə bağlıdır. Əksər tarixçilərİslamın eramızın 7-ci əsrinin əvvəllərində Məkkə və Mədinədə meydana gəldiyinə inanırlar. Müsəlmanlar İslamı, Adəm, Nuh, Musa, Davud, Süleyman və İsa kimi İbrahim peyğəmbərlərin ilkin inancına, Allahın iradəsinə təslim olmaq kimi qəbul edirlər. Ənənəvi hesablara görə, İslam peyğəmbəri Məhəmməd 610 -cu ildə yaxınlaşan qiyamət günü ilə müsəlmanların ilahi vəhy qəbul etdiklərini qəbul etməyə, bir Allaha təslim olmağa və yoxsulların qayğısına qalmağa başlayır. Məhəmmədin mesajı bir ovuc ardıcıl ( əshab ) qazandı və görkəmli şəxslərin Məkkəde artan müqaviməti ilə qarşılaşdı. 622-ci ildə nüfuzlu əmisi Əbu Talibin ölümü ilə müdafiəsini itirdikdən bir neçə il sonra Yəsrib şəhərinə (indiki Mədinə) hicrət etdi. Məhəmmədin miladi 632-ci ildə vəfatı ilə müsəlman cəmiyyətinin rəhbəri olaraq yerinə kimin keçəcəyi ilə bağlı fikir ayrılıqları yarandı və Rəşidun xilafəti dövrü başladı. Əməvi xilafəti eramızın 8-ci əsrində İberiyadan Hind çayına qədər uzandı. Əməvi və Abbasi xəlifəlikləri, Fatimilər, Səlcuqlar, Əyyubilər və Məmlüklər kimi dövlətlər dünyanın ən nüfuzlu dövlətləri arasında idi. Samanilər, Qəznəvilər və Qurilər tərəfindən qurulan farslaşmış imperiyalar texnoloji və inzibati inkişafa töhfə verdi.

İslamçı atatürkçülük, həmçinin islamokamalçılıq, islamokamalizm, atatürkçü islamçılıq (türk. İslamokemalizm, İslamcı Atatürkçülük, Atatürkçü İslamcılık), Yaşıl kamalizm (Yeşil Kemalizm) kimi də tanınır — ya dövləti və siyasətini sekulyar saxlayaraq cəmiyyətin dindar olması lazım olduğuna inanan, ya da siyasətdə də sekulyarizminin tamamilə islamçılıqla əvəzlənəcəyinə inanan kamalizmə əsaslanan türk-islam sintezi ideologiyasıdır. Camaatlar ilə münaqişədə olan türkiyəli islamçılar öz ittifaqlarını yeniləmək məcburiyyətində qalmış, Türkiyə dövlətinin qatı kamalçı olduğu və Türkiyə ordusunun ülkçülərlə dolduğu bir vaxtda Türkiyə dövlətinin dəstəyi ilə camaatlarla vuruşmağa qərar vermişdilər. Vətən Partiyası və MHP bu islamçıların yeni müttəfiqləri olmuşdur. Kamalçılığı islamçılara və əksinə, islamçılığı kamalçılara uyğunlaşdıran ortaq əsaslar var idi. İslamokemalizm Tunçer Kılınç dövründə böyüdü. Osmanlının yanında Cümhuriyyəti də sevən bir çox türk ideologiyaya çəkilir. İslamçı atatürkçülük xilafətin ləğvindəki roluna görə tənqid edir, lakin islamçı kamalçılar onu millətinin azadlığını təmin etmək üçün lazım olanı edən bir lider olaraq görür və hesab edirlər ki, həm Osmanlı imperiyası, həm də Türkiyə Respublikası eyni zamanda dəstəklənilə bilər. Türkiyədə çox məşhur bir ideologiyadır. Bu, adətən Türkiyə siyasətinin mərkəz sağ, sağ, və ifrat sağçıları ilə əlaqələndirilir.

Məhəmməd Balami (tam adı: Əbu Əli Məhəmməd ibn Əbülfəzl Məhəmməd Balami), eləcə də Balami-e Küçek (Kiçik Balami) - Samani hökmdarı II Nasirin (914—943) vəziri Əbülfəzl Məhəmməd Balaminin oğlu. Samani I Əbdülmalikin (954—961) hakimiyətinin sonunda vəzir təyin edilir və sonrakı hökmdar I Mənsur İbn Nuhun (961—976) vaxtında həmin vəzifəni icra edir. Onun təyinatı hacib Alp Təkinin təsiri ilə baş verib. Alp Təkinlə Balami arasındakı razılaşmaya görə onlar bir birini o birisinə naib hesab etməliydilər. Balami bu vaxt Alp Təkinlə məsləhətləşmədən heç nə etmirdi. Mənsurun taxta çıxmasından sonra, o ehtimal ki Alp Təkindən imtina etdi, çünki sonuncunun iflasından sonra vəzifəsini saxlaya bildi. Məqdisinin sözlərinə görə, o əvvəlcə vəzifədən uzaqlaşdırıldı, sonra yenə vəzir təyin edildi. 963 ildə onun tərəfindən Təbərinin - yeni fars dilində yazılan tarixi əsəri - ümumdünya tarixinin - fars versiyası yazıldı. Gərdiziyə görə, hicri 363 ilin II cumada ayında (974 ilin 27 fevral-27 mart), vəzir ikən vəfat edib. Lakin, Ütbinin sözlərinə görə, o hələ II Nuhun (976—997) vaxtında, 992 ildə, yenə vəzir təyin edilib.

Kelami — Azərbaycan Respublikasının Goranboy rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. == Tarixi == == Toponimikası == Kelami Goranboy rayonunun eyniadlı i.ə.v-də kənd. Gəncə-Qazax düzənliyindədir. == Əhalisi == 2009-cu ilin siyahıyaalınmasına əsasən kənddə 113 nəfər əhali yaşayır.

Salami — İranın Rəzəvi Xorasan ostanının Xaf şəhristanının Salami bəxşində şəhər və onun mərkəzi. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 6,056 nəfər və 1,341 ailədən ibarət idi.

İslamov — soyad. Bəxtiyar İslamov — Azərbaycan SSR Ali Sovetinin deputatı Əlizaman İslamov — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin əsgəri. Samir İslamov — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin kapitanı. Daşqın İslamov — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin əsgəri Cəlal İslamov — Bəxtiyar İslamov (leytenant) — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin leytenantı Musa İslamov — filologiya elmləri doktoru, professor. Elvin İslamov — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin giziri İslam İslamov — Azərbaycan balet artisti, Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti (2006). Gülağa İslamov — Xəzər Rayon İcra Hakimiyyətinin sabiq başçısı.