Ərəbcədir, əsli ğənim kimidir, “düşmən” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Qənir “oxşar”, qənirsiz isə “oxşarı olmayan, bənzərsiz” deməkdir. Görünür, qənirə “kiməsə oxşayan” anlamını əks etdirir
Qaraq (“göz” demək olub) sözü ilə qohumdur. “Göz tərəf” (ön tərəf) deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Qəpik sözü köpək sözü ilə qohumdur. Əmir Teymur XIV əsrdə üzərində şir şəkli olan, amma baxanda köpəyə bənzəyən sikkə kəsdirib
Quruş (əsli: qroş) latın mənşəlidir, “qəpik” anlamını verir. Deməli, qəpik-quruş sinonimlər birləşməsidir
Ərəb sözüdür, iqrar sözü ilə kökdaşdır. Müxtəlif mənalarda işlədilir: durmaq, möhkəmlik, qətnamə, təmkin və s
Ərəb mənşəlidir, qürub sözü ilə kökdaşdır. Bizdə coğrafi cəhətlər belə adlanıb: öndün (şərq), kedin (qərb), tağtın/ tartın (şimal), gündün (cənub)
Yunan mənşəlidir, gül adıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcədir, “gizli düşmənçilik” deməkdir (qərəzkarlıq...). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Qərəz ərəbcədir, kar isə farsca. Dilimizdə “şəxsi-qərəzlik” ifadəsi də var. Qərəz “borc” deməkdir (əvəz çıxmaq, istiqraz), amma bizdə məna bir qədər d
Sözün kökü ərəbcədir, əqrəba (qohum) kəlməsi ilə kökdaşdır. Qərib (əğrəb) kəlməsi “yaxın adam” mənasını verir
Ərəbcədir, bizdə and (əsli: qan) sözü ilə işlədilib və işlədilir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcə qüsul sözü ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcə “hazırcavab” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəb mənşəlidir, “özündəngetmə” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Qət-təzə ifadəsi işlədirik. Güman edirəm ki, 1) sözün əsli qat kimi olub (hələ qatı açılmamış, lap təzə, təptəzə) ; 2) təptəzə sözünün dəyişilmiş form
Alınma sözdür, bizdə siləcək sözü işlədilib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Qətr sözü “yağış” deməkdir, qətrə isə “damcı” mənasında işlədilir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcədir (qəzavü-qədər işlədirik), “tale, alın yazısı” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
M.Fasmer bu sözü pulla bağlayır; газета adlanan Venesiya sikkəsi olub və qəzeti həmin sikkəyə satıblar
“Qəzəl oxuyan” deməkdir. Xan farsca xanəndə (oxuyan) sözü ilə bağlıdır, qəzəl sözü bizə ərəblərdən keçib
Bir varianta görə, “tutulma” mənasını verən qıc (“qıc olub” deyirik) sözündən əmələ gəlib. Başqa ehtimala görə, təqlidi sözdən əmələ gəlib: qıc dişlə
Qıdıq və qıcıq eyni sözün dəyişmiş formalarıdır. Горчица yerinə qıcı (yəni qıcıqlandıran, acı) sözünü işlətmişik
Acı sifətindən əmələ gəlib. Qabaqlar acığır kimi olub, sonra fonetik dəyişmələrə məruz qalıb və qıcğır şəklinə düşüb (qışqır, hayqır sözlərinin modeli
“Qıdı kirvə” deyirik, “güldürən” (qıdıq verən) deməkdir. Qıdı qıdıqdan əmələ gəlib, sözün son səsini itirmiş formasıdır
Ərəbcədən keçib, cəm forması əqfal kimidir, “замок” deməkdir. Qıfıl düzəldən ustaya ərəblər qəffal deyiblər
Qıfıl ərəbcədir, bənd isə farsca, hər iki söz “bağlama” anlamı ilə əlaqədardır. Şeir növüdür. (Bəşir Əhmədov
Türkmənlər bunun yerinə qumalaq işlədirlər, qom (yumru) sözü ilə bağlıdır. Görünür, qığ elə qom kəlməsinin təhrifi ilə bağlı yaranıb
Bəzi türk dillərində bu sözün əvəzinə, uçqun işlədilir və uçmaq feili zəminində yaranıb. Qığılcım bizdə qaxılcım, qıyılcım kimi olub (bəlkə də, çaxılc
Gəmircək sözünün dəyişmiş formasıdır. Xımırtdək kimi də işlədilir. Elastik birləşdirici toxumalardan ibarətdir
Odun qırıntılarına (baltanın ağzından çıxan kiçik hissələrə) qıxmıq deyirik. Sözün əsli qıyıxmaq olub, qıymaq (kəsmək) feilindən törəmədir, “kəsinti”
Qərb dialeklərində işlədilir. Qıcıq sözünün təhrifindən ibarətdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Sünbüldə, balıqlarda qılçıq olur. Qıl sözü ilə bağlıdır. Qılpın sözü də buradandır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
İşi səliqə-sahmanla yerinə yetirməyən adamlara qıldıqsız adam deyirlər. Bu, qılıqsız sözünün təhrif olunmuş formasıdır və mənaca dəyişikliyə uğrayıb
Qılmaq feilindən törəyib. Qul, qulluq, qıldıqsız, eləcə də türk dilindəki kollanmaq sözlərinin hamısı qılmaq zəminində yaranıb, “rəftar” deməkdir
Qılmaq feilindən əmələ gəlib, qılıq kəlməsi ilə qohumdur. Qılmaq feili, qul ismi ilə bağlıdir, “davranış” deməkdir
Mənası “əyri” deməkdir, görünür, qıyıq (qıyıq “ucu əyri iynə növü”dür) kəlməsi ilə qohumdur. Qılınc əyri olmasa, kəsməz deyimi də var
“Fırça” anlamında işlədilib. Qələm qamışdan düzəlmiş ruçkaya deyiblər, qılqələm isə “kist” (fırça) demək olub
Qolay (səmt) sözü ilə qohumdur. “İti” anlamında işlədilir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Qıl “bərk tük” deməkdir. Qılpın, qılcıq sözləri həmin kəlmə ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Qıymıldamaq şəklində olub, “əyri” anlamını verən qıy (gözünü qıymaq) kəlməsi ilə qohumdur. Qımıldamaq tarixi baxımdan “azca əyilmək (tərpənmək)” de
Kök qım hissəsidir, “azca hərəkət etmək” deməkdir, təqlidi sözdür. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Kök (qım) təqlidi sözdür (qımıltı). Görünür, həm də feil kimi işlədilib, qayıdış növdür. Ad (isim) yerində işlədilən qım sözündən qımıldamaq, qım-qımı
“Cəzlandırmaq” anlamında işlədilib, düzəltmə feildir. Qın sözü mənbələrdə ruscaya “упрекать” kimi tərcümə olunub
Mənbələrdə yazılanlara görə, türk igidlərindən biri Volqanı keçmək üçün qayıq (suda sürüşən, üzən ağac, oyulmuş ağac) düzəldib (qıf sözünü yada salın)
“Kül rəngində (boz) olan” deməkdir. Koroğlunun atlarından biri Qır, digəri isə Dür adlanıb. Hər ikisi rənglə bağlıdır
Qır “çöl, səhra” deməkdir. Qır toyuğu “kəklik” mənasını bildirir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Bu, nalbənd alətidir. Atı nallamaq üçün əvvəlcə onun dırnaqlarını yonur, hamarlayırlar. Həmin alət qıracaq adlanır, qırmaq feilindəndir, “yonmaq, kəsm
Qır sözü “kənar” demək olub. Ondan da qıraq əmələ gəlib. Görünür, qır həm də feil kimi işlədilib ki, -aq şəkilçisi onu sifətə çevirib
“Qırçın sular” deyirik. Qırçın sözü qırışmaq, qırıq kəlmələri ilə qohumdur. Qırçın sular suyun üzərindəki qırışlara işarədir