BACANAQ

M.Fasmerin yazdığına görə, baca türk dillərində “böyük bacının əri” deməkdir, -naq isə kiçiltmə şəkilçisidir: böyük bacının əri kiçik baldızının ərini belə adlandırıb, ona görə də burada kiçiltmə mənası var. Azərbaycan alimi Ə.Dəmir­çi­zadə isə -anaq hissəsini qohumluq əlaqəsi bildirən söz kimi şərh edib. Hər iki halda (həmin alimlərin fikrinə görə) sözün kökü bacı kəlməsi ilə bağlıdır, amma nə Fasmerin (-naq kiçiltmə şəkilçisidir), nə də Dəmirçizadənin (-naq qohumluq bil­dirir) fikrini təsdiq edən əlavə dəlil tapmaq mənə nəsib olmadı. Bircə orası aydındır ki, -anaq2 şəkilçisi feilə qoşulur (boğanaq, döyənək), adlara artırılmır (tozanaq –toz –a –maq, tozumaq feilindən əmələ gəlib, boğanaq isə ayrıca izah olunacaq). Bu sözün sinonimi kimi adaşböşük kəlməsi də işlədilib, mənası “kəbin üzrə dost” deməkdir (böşük türk sözü deyil, İran dillərindən keçmədir, “kəbin üzrə kişi qohumları” deməkdir). Bacanaq sözü heç də bütün türk dillərində “bacıların əri” anlamında işlədilmir. Məsələn: uyğur dilində qadın öz ərinin, kişi öz arvadının qar­daşına bacanaq deyir. Bacının ərinə, kəbin qo­hu­m­larına, ata nənəsinə və digər şəxs­lərə də bacanaq deyənlər var. Deməli, bacanaq kəlməsini bacı məfhumu ilə məhdudlaşdırmaq doğru ola bilməz. Güman edirəm ki, sözün əsli bağanaq (əlaqə, bağlılıq, qohumluq) kimi olub və sonradan təhrif nəticəsində bacanaq şəklinə düşüb. Uyğur, qırğız, tatar dillərində (xüsusən də dialektlərdə) sözün bağanaq forması indi də özünü göstərir. Kəlmə bağ (isim), bağ -a (feil), bağ -a -naq (isim) ardıcıllığı üzrə əmələ gəlmişdir. Məsələ açıq qalır. V.Radlovun əsərində şəkiçiləşmiş inaq sözü “dostlaşmaq” mənasında qeydə alınıb. Ola bilsin ki, ina-m, ina-n kimi sözlər inaq (inak) kəlməsi ilə qohumdur. M.Kaş­ğaridə bacanaq yerinə, öz kişi (özümüzünkü) işlədilib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

BACA
BACARMAQ
OBASTAN VİKİ
Aslan bacanaq
Aslan Bacanaq filmi rejissor Zəki Alasya tərəfindən 1977-ci ildə ekranlaşdırılmışdır. Komediya, macəra, döyüş, musiqili film "Ərmanfilm" kinostudiyasında istehsal edilmişdir. Əsas rolları Zəki Alasya, Mətin Ağpınar, Gölgən Bəngü, Cavad Qurtuluş, Pərran Qutman ifa edirlər. == Məzmun == Məhəlləyə təzə köçən avtobus sürücüsü Səlim, yaşadığı yerin qoçusu Həlimin bacısını sevməyə başlayır. Bunun fonunda hadisələr maraqlı şəkildə cərəyan edir. == Film haqqında == Film aktyor, rejissor Zəki Alasyanın quruluşçu rejissor kimi filmdə ilk işidir.
Aslan Bacanaq (film, 1977)
Bacanaqlar (film, 2009)
Bacanaqlar — 2009-cu ildən 2019-cu ilə kimi Azad Azərbaycan TV-də yayımlanan komediya janrlı Azərbaycan teleserialı. == Məzmun == Film-serial iki bacanağın başına gələn məzəli, bəzən isə tragikomik əhvalatlardan bəhs edir. Ümumi film rollarını götürdükdəysə, Talehin 3 həyat yoldaşı, 1 oğlu və 1 qızı, Qismətin isə 1 həyat yoldaşı, 1 qızı və 1 oğlu var. Həmçinin əvvəl bacanaq idilərsə, sonradan Taleh Qismətin bacısı ilə ailə qurmuş olur. === I və II mövsümlər === Bir-birilə bacanaq olan Qismət və Taleh "Şıdırğı" adlı redaksiyada jurnalist kimi çalışırlar və sosial cəhətdən zəifdirlər. Elə bu səbəbdən də, ilk 100 seriyada onlar 5 kirayə ev dəyişirlər (Kürdəxanıda cücə kolxozunda, Sovetskidə həyət evində, Sahil qəsəbəsi Zığ, və Kubinkada bina evlərində). Lakin onlar təkcə bacanaq deyillər, həm də Talehlə Qismətin ailələri bir-birilərinin kəndçiləridir, yerlidirlər. Məsələn, seriyada Yuxarı Çəngəlli, Aşağı Çəngəlli, Çatanaqoyanlar kimi həqiqətdə Azərbaycanda mövcud olmayan kənd/qəsəbə adları səslənir. Şərhçilərin fikrincə, danışdıqları ləhcələri və ailədaxili adət-ənənələri onların təxminən Xankəndi-Tərtər bölgəsindən olduğuna eyham verir. Onlar Bakıya köçməzdən əvvəl (daha doğrusu əvvəl Qismət ailəsiylə, sonra Yediyarın ailəsi və onunla birgə yaşayan Talehgil) eyni kənddə yaşamışdırlar, Qismət əvvəllər məktəbdə əmək-idman müəllimi olub və qohum-əqraba arasında ən savadlı insan məhz odur.
Bacanaqlar (teleserial, 2009)
Bacanaqlar — 2009-cu ildən 2019-cu ilə kimi Azad Azərbaycan TV-də yayımlanan komediya janrlı Azərbaycan teleserialı. == Məzmun == Film-serial iki bacanağın başına gələn məzəli, bəzən isə tragikomik əhvalatlardan bəhs edir. Ümumi film rollarını götürdükdəysə, Talehin 3 həyat yoldaşı, 1 oğlu və 1 qızı, Qismətin isə 1 həyat yoldaşı, 1 qızı və 1 oğlu var. Həmçinin əvvəl bacanaq idilərsə, sonradan Taleh Qismətin bacısı ilə ailə qurmuş olur. === I və II mövsümlər === Bir-birilə bacanaq olan Qismət və Taleh "Şıdırğı" adlı redaksiyada jurnalist kimi çalışırlar və sosial cəhətdən zəifdirlər. Elə bu səbəbdən də, ilk 100 seriyada onlar 5 kirayə ev dəyişirlər (Kürdəxanıda cücə kolxozunda, Sovetskidə həyət evində, Sahil qəsəbəsi Zığ, və Kubinkada bina evlərində). Lakin onlar təkcə bacanaq deyillər, həm də Talehlə Qismətin ailələri bir-birilərinin kəndçiləridir, yerlidirlər. Məsələn, seriyada Yuxarı Çəngəlli, Aşağı Çəngəlli, Çatanaqoyanlar kimi həqiqətdə Azərbaycanda mövcud olmayan kənd/qəsəbə adları səslənir. Şərhçilərin fikrincə, danışdıqları ləhcələri və ailədaxili adət-ənənələri onların təxminən Xankəndi-Tərtər bölgəsindən olduğuna eyham verir. Onlar Bakıya köçməzdən əvvəl (daha doğrusu əvvəl Qismət ailəsiylə, sonra Yediyarın ailəsi və onunla birgə yaşayan Talehgil) eyni kənddə yaşamışdırlar, Qismət əvvəllər məktəbdə əmək-idman müəllimi olub və qohum-əqraba arasında ən savadlı insan məhz odur.
Bacanaqlar serialının personajlarının siyahısı
Bu siyahıda Bacanaqlar serialında iştirak edən aktyorların siyahısı göstərilmişdir.
Bacanaqlar serialının seriyalarının siyahısı
"Bacanaqlar" serialı 2009-cu ildən ATV-də yayımlanır. Serialda hadisələr iki bacanaq — Taleh (Elməddin Cəfərov) və Qismət (Elnur Hüseynov) üzərində cərəyan edir. 1-ci və 2-ci mövsümlərdə onlar kasıblıq şəraitində yaşayırdılar. Taleh fırıldaqçılıq edərək bir çox adamlardan, yaxınlarından, bacanağı Qismətdən pul alırdı. Onlar Şıdırğı qəzet-redaksiyasında redaktor vəzifəsində çalışırdılar. Əvvəllər baş vəzifə Xansuvara (Tərlan Nur-Yaşara) məxsus idi. Daha sonra isə baş vəzifə Teymur müəllimə (Teymur Məmmədova) keçdi. 2-ci mövsümün son seriyalarında Taleh etdiyi fırıldaqlardan peşman olaraq Moskvaya gedir. 3-cü mövsümdə artıq Taleh Moskvadan qayıdır və varlanır. Məhəbbət (Ramin Hacıyev) Talehin bacısı Sevda (Nigar Tofiqqızı) ilə evlənir.
Bacanaqlar (teleserial)
Bacanaqlar — 2009-cu ildən 2019-cu ilə kimi Azad Azərbaycan TV-də yayımlanan komediya janrlı Azərbaycan teleserialı. == Məzmun == Film-serial iki bacanağın başına gələn məzəli, bəzən isə tragikomik əhvalatlardan bəhs edir. Ümumi film rollarını götürdükdəysə, Talehin 3 həyat yoldaşı, 1 oğlu və 1 qızı, Qismətin isə 1 həyat yoldaşı, 1 qızı və 1 oğlu var. Həmçinin əvvəl bacanaq idilərsə, sonradan Taleh Qismətin bacısı ilə ailə qurmuş olur. === I və II mövsümlər === Bir-birilə bacanaq olan Qismət və Taleh "Şıdırğı" adlı redaksiyada jurnalist kimi çalışırlar və sosial cəhətdən zəifdirlər. Elə bu səbəbdən də, ilk 100 seriyada onlar 5 kirayə ev dəyişirlər (Kürdəxanıda cücə kolxozunda, Sovetskidə həyət evində, Sahil qəsəbəsi Zığ, və Kubinkada bina evlərində). Lakin onlar təkcə bacanaq deyillər, həm də Talehlə Qismətin ailələri bir-birilərinin kəndçiləridir, yerlidirlər. Məsələn, seriyada Yuxarı Çəngəlli, Aşağı Çəngəlli, Çatanaqoyanlar kimi həqiqətdə Azərbaycanda mövcud olmayan kənd/qəsəbə adları səslənir. Şərhçilərin fikrincə, danışdıqları ləhcələri və ailədaxili adət-ənənələri onların təxminən Xankəndi-Tərtər bölgəsindən olduğuna eyham verir. Onlar Bakıya köçməzdən əvvəl (daha doğrusu əvvəl Qismət ailəsiylə, sonra Yediyarın ailəsi və onunla birgə yaşayan Talehgil) eyni kənddə yaşamışdırlar, Qismət əvvəllər məktəbdə əmək-idman müəllimi olub və qohum-əqraba arasında ən savadlı insan məhz odur.

Digər lüğətlərdə