(yunan idea anlayış, təsəvvür və kratos – hakimiyyət) – müəyyən ideyalar, aparıcı prinsiplər, təsəvvürlər, dünyagörüşləri əsasında cəmləşmiş avtoritar
bax bipatridlər.
(bikameralizm) – Ali hakimiyyət, təmsilçi (nümayəndəli) orqanın – Parlamentin quruluşu; Ali Qanunverici orqanın (Parlamentin) iki hissədən (palatalard
siyasi münasibətlərdə uzun inkişaf dövrünü keçmiş və artıq ənənəyə düşmüş, dövlət idarəçiliyində biri-birini əvəz edən və biri-birinə qarşı müxalifətd
(latın analoqu residere, residens) dövlət başçısının, hökumətin, hökumət başçısının və ya dövlətin ali inzibati vəzifəli şəxslərin və yaxud beynəlxalq
Hökumətin apardığı səhv iqtisadi siyasəti nəticəsində, ağır sosial-iqtisadi, siyasi nəticələrə gətirib çıxardan makroiqtisadi tənəzzül, iqtisadi siste
dövləti, cəmiyyəti və konkret şəxsləri iqtisadi üsul və vasitələrlə idarəedilməsi. Burada “iqtisa üsul” deyəndə – təzyiq və təşviq nəzərdə tutulur; “v
(sistem, uklad) istehsal vasitələri üzərində sahibliyin müəyyən forması ilə və ona müvafiq olan istehsalat münasibətləri ilə əlaqəli olan, müəyyən təs
cəmiyyətin mənafeyi naminə dövlətin həyata keçirdiyi iqtisadi tədbirlər sistemi; iqtisadi həyatın inkişafının müəyyən prinsiplərinin qorunub – saxlanı
dövlətin dəniz ərazilərindən kənar olan (və ona bitişik olmayan), həmin dövlətə mənsub olan dəniz rayonu, harada ki, həmin dövlət dənizin içində, dəni
(ərəb; ingilis analoqu economics; rus analoqu экономика: yunan oikonomikế ev təsərrüfatını idarəetmə məharəti sözündən) – 1
(latın immigran(ti)s - köçüb yerləşdirilən) bax miqrasiya.
(latın immunitas-azadolma) toхunulmazlıq – 1. dövlət və beynəlxalq əhəmiyyətli yüksək vəzifə tutan şəxsin rahat və sərbəst işləməsi üçün, onun hüquqi
(latın imperium Qədim Romada Ali hərbi hakimiyyət; e.ə. I əsrin sonunda Avqust dövründən) dövlət başçısı monarx (“imperator”) olan dövlət; dövlətləri,
(ingilis impeachment-ittiham etmək, mühakimə etmək) dövlətin Ali hakimiyyət orqanlarının vəzifəli şəxsləri (o cümlədən, Prezidenti) tərəfindən qanunla
(ingilis inaquration-vəzifəyə keçmək (başlamaq); latın inagurare-nəyəsə ithaf etmək) 1) seçilmiş dövlət başçısının (Prezidentin), həmin vəzifəni icra
(latın doctrina təlim) bu və ya digər hakmiyyət subyektləri, institutları tərəfindən (nadir hallarda müstəqil təşkilat tərəfindən) müəyyən məqsədlərin
(latın inflatio hədsiz artırılma, şişirtmə) Hökumətin apardığı səhv iqtisadi siyasəti nəticəsində, ağır sosial-iqtisadi, siyasi nəticələrə gətirib çıx
(ərəb-məhdudlaşdırma; yunan analoqu mónos və poléō) siyasi, iqtisadi və ya iqtisadi-siyasi subyektin (bir və ya bir qrup şəxsin, təşkilatın, dövlətin)
(ərəb; latın analoqu revolutio döndərilmə, çevrilmə) 1. təbiətin, cəmiyyətin və idrakın dialektik inkişafının qanunauyğunluğun vacib bir təzahürü kimi
sosial inqilabı yetişdirən zəruri ictimai-siyasi şərtlər məcmusu, geniş insan kütlələrinin, xalqın mövcud ictimai-siyasi quruluşdan, siyasi idarəçilik
1. Sosialiqtisadi, mədəni, şəxsi və s. tələbatların ödənilməsindən ötrü, dövlət insan və vətəndaşları müvafiq hüquq və azadlıqlarla təmin edir və onla
(latın inspiratio təlqin, təsir etmə, inandırma) – təsir göstərmə; subyekti müəyyən hərəkətlərə, fəaliyyətlərə təhrik etməkdən, meylini artırmaqdan öt
(siyasi institut) (latın institutum təsisat, müəyyənləşdirilmə) 1. siyasi həyatın müstəqil təzahürü, siyasi sistemin qeyri-canlı varlığı, misal: dialo
(latın interpellatio hərfi mənada: nitqin kəsilməsi) bax Deputat sorğusu.
(ərəb; latın analoqu disciplina) ictimai inkişaf prosesində təbii yollarla və ya dinin, adətin, mədəniyyətin təsiri altında, bəzi hallarda isə dövlət
əmək hüququ normalarında nəzərdə tutulmuş qaydalarda, öz əmək vəzifələrini qanuna zidd olaraq, təqsirli surətdə yerinə yetirməməsi və yaхud nalayiq ye
sosial-siyasi təlabatdan irəli gələn, vahid dövlət daxilində, mərkəzi və yerli idarəetməni asanlaşdırmaq məqsədi ilə dövlət ərazilərinin müəyyən hissə
(ərəb; fransız analoqu réforme, latın analoqu reformare) mövcud quruluşun əsaslarını məhv edilməməsi şərtilə ictimai həyatın bu və ya digər tərəfinin
(ərəb; yunan analoqu despotéia) bax- despotizm.
dövlətin və ya onun konkret vəzifəli şəxsin yürütdüyü siyasi xətt və ya atdığı, təşkilati-siyasi addım və yaxud, cəmiyyətdə müvcud olan ictimai-siyasi
(birlik) 1. iki və ya bir neçə şəxsin, qrupların, partiyaların, cəmiyyətlərin, xalqların mükəmməl birliyi; həmin subyektləri özündə cəmləşdirən təşkil
(yunan hieros-müqəddəs və arché-hakimiyyət) - sistemin elementlərinin yuхarıdan aşağıya yerləşməsi, cəmiyyətdə hakim-tabeçilik münasibətlərinin mürəkk
(fransız, ingilis cadastre, alman Kadaster, rus кадастр) (siyahı, reyestr) – rəsmi orqanların, yaxud idarələrin tərtib etdiyi siyahı (cədvəl), misal:
(latın candidatus ağ rəngli geyinmiş; Qədim Roma Respublikasında dövlətin ali vəzifələrinə namizəd olan vətəndaşlar öz üzərlərinə ağ rəngli paltar gey
(alman Kanzler, latın cancellarius) tarixdə və müasir dövrdə bəzi dövlətlərdə yüksək vəzifəli şəxslərin və ya məmurların statusu: 1) orta əsr Avropa d
(fransız carriére qaçış, həyat yolu, ictimai mövqe sözündən) əsas məqsədi şəxsi uğura, xidməti iyerarxiya pilləsi ilə yüksəlişə nail olmaqdan ibarət o
(son latın cassatio ləğvetmə, məhvetmə) 1) qanuni qüvvəyə minmiş Məhkəmə qətnamələrindən, hökmlərindən yuxarı Məhkəməyə şikayət və ya protest vermə və
(ispan caaudillo başçı, rəhbər) hərbi güc (zorakılıq) vasitəsi ilə hakimiyyəti ələ keçirən və hakimlik edən, - Latın Amerika ölkələrinin diktatorların
(latın hibrida, hybrida mələz) milli mentalitet və ya tarixin mürəkkəb inkişafının nəticəsində konkret zaman çərçivəsində, eyni dövlətdə birbirinə əks
(son latın clericalis kilsə, ruhani) cəmiyyətin siyasi və mənəvi həyatında kilsənin rolunu gücləndirməyi tələb edən ictimai-siyasi cərəyan
1) Parlament seçkilərində heç bir siyasi partiya (siyasi blok) tam (Hökuməti formalaşdırmaq, onun fəaliyyətini istiqamətləndirmək) hüququnu qazanmadığ
(latın codex kitab) 1) qanun külliyatı – bax məcəllə; 2) “etik K.-i” – tarixin inkişaf prosesində formalaşmış və müəyyən ictimai mühitdə cəmiyyətin ək
(latın collegium birlik, yoldaşlıq) ümumi əhəmiyyətli işlərin bir qrup şəxslər (kollegiya) müzakirəsi və həlli; kollegial orqanın həyata keçirdiyi rəh
(latın commissio - tapşırıq) dövlətin hakimiyyəti orqanı və ya beynəlxalq təşkilat tərəfindən müəyyən məqsədlərlə yaradılan və müvafiq səlahiyyətlərlə
(latın committere tapşırmaq, həvalə etmək) 1) xüsusi tədbirlərin icra edilməsindən ötrü və ya müəyyən sahədə idarəşiliyi tətbiq etməsindən ötrü və, ya
(latın competentia hüquqa əsasən malik olmaq) hər hansı dövlət orqanının və ya vəzifəli şəxsin qanunla müəyyən olunmuş səlahiyyətlərinin (hüquq və vəz
(son latın confoederatio ittifaq, birlik, confoederere – sazişlə birləşdirmək sözündən) – 1) müəyyən iqtisadi, siyasi, hərbi və s
(son latın conferentia, latın confero bir yerə yığıram sözündən) hər hansı bir məsələni müzakirə etmək üçün Hökumət orqanlarının, siyasi partiy və blo
(latın congressus görüş, yığıncaq) 1) dövlət, ərazi, təşkilat, birlik(lər) rəhbərlərininin və yaxud səlahiyyətli nümayəndəlrinin müəyyən məqsədlərdən