(latın nepos-nəsil) 1. klan və ya ailəlik əsasında sülaləvi hakimiyyət praktikası; 2. ailə (qan) əlaqələrindən irəli gələrək hakim mövqelərin (vəzifəl
(ərəb-qayda, sistem və fars-namə-məktub) dövlət və ya ictimai (o cümlədən, beynəlxalq) təşkilat tərəfindən qəbul edilən, müəyyən qaydalar məcmusu
(latın nomenclatura-siyahı, adların yazılışı) 1. yalnız dövlətin Ali idarəçilik orqanının qərarı və ya razılığı ilə təyin olunan və ya əvəz edilən vəz
(ərəb; latın analoqu delegatus) dövlət, xalq seçicilər, ictimai-siyasi qurum (partiya), müəssisə, kollektiv tərəfindən seçlən və ya təyin olunan maraq
(latın obstructio-sədd, mane olma) mürtəce siyasi mübarizə üsulu; etiraz forması: 1. əsasən Parlamentdə və ya digər iclaslarda, yığıncaqlarda özünə xo
(yunan ochos-yığın, izdiham, güruh, kratos-hakimiyyət) nadir hallarda (böhran keçid dövrü) - siyasi proseslərin kor-təbii axını (dalğası) üzərində təs
(latın optatio-istək, seçim) müəyyən ərazilərin dövlət mənsubiyyətliyi müəyyənləşdirildikdə (misal: dövlətlər arasında ərazi mübadiləsi baş verdikdə;
(fransiz ordonnance-əmr etmək) qanunvericilik sahəsinə aid olan, lakin istisna səbəbiyyat olduqda və ya müstəsna halların nəticəsində Parlamentin fəal
(MƏHKƏMƏSİZ) CƏZALANDIRMA həqiqi, yaxud ehtimal olunan cinayətlərə (xətalara) görə, günahkar hesab edilən şəxsi – Məhkəmə araşdırılması keçilmədən, Mə
idarəçilik qaydaları əleyhinə olan hüquq pozuntusu (cinayət); qanunla müəyyən edilmiş qaydaları pozmaqla özünün əsl və ya ehtimal olunan hüquqlarını d
(latın analoqu privatus) əvvəllər dövlətə məxsus olan (bəzi hallarda dövlətin inhisarında olan) istehsal müəssisələrinin, torpaqların, bankların və di
ərazi vahidinin, təşkilatın və ya kollektiv (ictimai) təşkilatın, onların üzvləri tərəfindən müstəqil olaraq, lakin qanunla müəyyən edilmiş hüdudlar ç
(latın panachage-qatışıq, təbəqə) bəzi dövlətlərdə (Norveç, İsveç, İsveçrə) təmsilçilərin proporsional seçki sistemində, eyni seçicinin, eyni seçkilər
ingilis parlament; fransız parler-danışmaq) dövlətin (və ya beynəlxalq ictimaiyyətin, əgər beynəlxalq parlamentdən söz gedirsə) seçkili Ali Qanunveric
(alman Parlamentarier) 1. Parlament üzvü; (Parlament) Deputat(ı); Milət Vəkili; bəzi mənbələrdə millətin elçisi, təmsilçisi, nümayəndəsi
dövlət idarəçiliyində (Prezident və ya monarxiya idarəçiiyi ilə müqayisədə) – Parlamentə üstünlük verməklə, yəni Qanunverici və İcra hakimiyyəti funks
parlamentarizmli və ya qarışıqlı (Parlamentli-Prezidentli respublikalarda) dövlətlərdə dövlət hakimiyyətinin həyata keçirilməsini Kanstitutsion mexani
Konstitusyon monarxiyanın iki formasından biri (digər forması – Dualistik monarxiyadır). P.M.-da monarx nominal olaraq öz funksiyasını yerinə yetirir,
(siyasi partiya) (latın partio, partis-hissə, dəsdə, qrup, bölürəm) - siyasi məqsədlər güdən ictimai birlik, - sosial icmanın ən fəal və təşkilatlanmı
mütərəqqi siyasi partiyaların onun sıravi üzvləri tərəfindən idarəetməsini və partiyanın yürütdüyü siyasətə təsir göstərməsini şərtləndirən və partiya
(latın partio-dəstə, qrup; və yunan kratos-hakimiyyət) dövlət hakimiyyəti bir siyasi partiyanın əllərində cəmləşməsi nəticəsində, yəni siyasi, inzibat
(fransız passeport - ilkin mənası: portdan keçmək üçün icazə) - şəxsiyyəti təsdiq edən sənəd, vətəndaşların yerdəyişməsinin, qeydə alınmasının (o cüml
(latın passivus, italyan passivofəaliyyətsizlik) vətəndaşların seçki hüququ; seçkilərdə namizəd kimi iştirak etmə forması; vətəndaşların, dövlət seçki
(latın petitio-ərizə, xahiş, rica, təvəqqö) müştərək ərizə; hakimiyyət orqanlarına, nümayəndələrinə (hakimiyyətə) – bir qrup şəxs tərəfindən, müəyyən
(fransız piquet-hərfi mənada; paya, dirək) kiçik keşikçi (qarovulçu) dəstə: - 1) aktual ictimai-siyasi və ya sosial problemlərin həlli məqsədilə, hətt
(siyasi platforma) (fransız plate-yastı; və forme-forma) siyasi partiyanın, ictimai təşkilatın, qrupun, hərəkatın və ya fərbi şəxsin (namizədin) müəyy
(latın plebiscitum, plebs-sadə xalq və; scitumqərar, qət) ümumi səsə qoyma; əhali arasında aparılan sorğu; ümumun rəyini soruşma; ümumxalq səsvermənin
(latın plenum-tam, bütöv) ümumi yığıncaq: a) dövlət orqanlarının və digər qeyri-dövlət qurumunun (Parlamentin, Məhkəmənin, siyasi partiyanın və ya dig
(yunan plutokrátiya, plútos-sərvət; və krátos-hakimiyyət, güc) 1. (hərfən) varlılar hakimiyyəti; pulun hökmranlığı; 2
(latın pluralis-çoxlu) 1. (siyasi P.) cəmiyyətdə mövcud olan mövqelərin, baxışların, təsəvvürlərin, maraqların müxtəlifliyi, çeşidliyi; cəmiyyətin mən
(latın politiēia-dövlət işlərini idarəetmə sözündən) fəaliyyətinin mahiyyəti hüquq qaydasının müdafiəsi və təmin etməsindən ibarət olan, geniş səlahiy
heç bir nazirliyə və ya dövlət idarəçiliyinin digər mərkəzi orqanına başçı olmayan, lakin dövlətin ictimai-siyasi proseslərinə dərin təsir göstərə bil
(fransız préambule, son latın preambulusqabaqda gedən) - hər hansısa bir siyasi-hüquqi aktın (Konstitusiya, Qanun, beynəlxalq akt, bəyannamə, müqavilə
(latın praesidens-qabaqda, öndə əyləşən, sədrlik edən) 1. dövlət başçısı. P. xalq tərəfindən əksər dövlətlərdə birbaşa (lakin, bəzi dövlətlərdə (misal
burada Prezident geniş səlahiyyətlərə malikdir. O, Konstitusiyada təsbit olunmuş vaхt müddətinə хalq tərəfindən secilir və səlahiyyət cərcivələri Kons
(latın praesidere-qabaqda, öndə əyləşmək, sədrlik etmək) 1. yığıncağı, qurultayı idarə etmək üçün, elə onlar tərəfindən seçilmiş bir qrup şəxs; 2
(latın privatus-şəxsi, xüsusi) bax özəlləşdirmə.
(orqanı) (latın procuro, procuratorqayğısına, qeydinə qalıram; idarə, təmin edirəm; qarşısını alıram) - dövlət və qeyri-dövlət orqanları və vətəndaşla
(yunan próğramma-elan, göstəriş, fərman)- 1. Bələdiyyənin və ya dövlət, ictimai təşkilatın və ya fərdi şəxsin qarşısına qoyulduğu (öz üzərinə götürdüy
(son latın prolongatio, prolongeuzadıram sözündən) 1. icra müddəti (hüquqi qüvvəsi) sona çatmaqda olan və ya sona çatmış müqavilənin icra müd258 dətin
(latın proportionalis-hissənin bütövlüklə düzgün qarşılıqlı nisbətin olması deməkdir) seçki hüququna görə, mərkəzi (Parlament) və yerli (yerli Parlame
(Prokuror protesti) (latın protestor - etiraz; açıqaşkar etiraz edirəm; (şahidlik) sübut edirəm) Prokuror tərəfindən qanunlara riayət olunmasına nəzar
(yunan prōtkókollon - manuskriptə yapışdırılmış birinci vərəq) 1. prosesual hərəkətləri və onların nəticələrini yazılı surətdə qeydiyyata alınmış (imz
(putçizm) (alman Putsch) qiyamın, üsyanın kiçik bir forması; qiyam; qiyamlar (təşkil etmə) siyasəti; kiçik bir dəstə sui-qəsdçilər tərəfindən törədilm
(latın ratificatio-israr, iddia etmək, ratus - təsdiqlənmiş və facere-etmək sözlərindən) - beynəlxalq aktı rəsmi surətdə təsdiq etmə; dövlət adından,
( fransız rayon-hərfi mənası: şüa, radius ) 1) bir sıra dövlətlərdə (o cümlədən, Azərbaycanda) kənd (əyalət) yerlərində inzibati-ərazi bölgüsü vahidi:
(latın referendum-elan edilməli, хəbər ve- rilməli) dövlətin həyatında mühüm əhəmiyyətli məsələləri əhatə edən Konstitusiyanı, mühüm qanunları, siyasi
(fransız regitme, latın regitmen-idarəetmə) 1) dövlət idarəçiliyində istifadə edilən üsul və vasitələrin məcmuəsi; həyatın və ya hansısa fəaliyyət növ
(latın requisitio-tələb) - bax həcz.
(fransız reglament, rēgle qayda-sözündən) - 1) dövlət orqanının, beynəlxalq, Bələdiyyənin və ya ictimai təşkilatın fəaliyyətini nizamlayan (iclasın, k