QADIN

Qadın — yetkin dişi cinsiyyətindən olan insan. Digər əks cins kişi adlanır. Rəsmi sənədlərdə bu bioloji növ yaşından asılı olmayaraq qadın adlanır. == Qadın tarixi == İnsanlıq tarixində qadınların yerinin araşdırılması İngilis sözü olan History anlayışına oxşar olaraq Herstory deyə başa düşülən araşdırma sahəsi, tarix elminin və cinsiyyət araşdırmalarının bir qoludur. Qadın tarixi araşdırması feminist bir anlayış ola bilər, lakin bu məcburi deyildir. 2009-cu ilin yanvar ayından etibarən dünya əhalisinin sayı 6,8 milyard olmuşdur. Bunun 49,7%-ni qadınlar təşkil edir. Qadın əhali 3 milyarddan daha çoxdur. Dünyada qocaların çoxu qadınlardır. == Siyasət == Səudiyyə Ərəbistanında qadınlara səsvermə hüququ 2011-ci ildə verilmişdir.

Azərbaycanda qadınların rəsmi olaraq kişi ilə hüquqları bir olsa da, sosial diskriminasiya hələ də problemdir. Ölkənin kənd ərazilərində ənənəvi sosial normalar və iqtisadi inkişafın zəif olması, iqtisadiyyatda qadının rolunu məhdud olmasına səbəb olur və cinsi diskriminasiyaya görə qadınlar qanuni hüquqlarından istifadə etməkdə çətinlik çəkir. Azərbaycanda qadının statusu son bir neçə minillik ərzində çox böyük dəyişikliklərə məruz olmuşdur. Buna baxmayaraq, Azərbaycanda qadınlar ölkə tarixinin bütün dövrlərində xalqın taleyüklü məsələlərinin həll edilməsinə öz töhfələrini veriblər. 1918-ci ildə yaradılmış Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə ölkə ərazisində yaşayan bütün xalqların və hər iki cinsin bərabər seçki hüququ qanunla təsbit edilirdi. Bununla da, Azərbaycan Şərqdə qadınlara seçki hüququ verən ilk ölkə oldu. == Statusu == Orta əsrlərdə Azərbaycan hökmdarlarından Qızıl Arslanın arvadı Qətibə xanım, Özbək xanım arvadı Mehrican xanım, Uzun Həsənin anası Sara xatun, Şah İsmayıl Xətainin qızı Məhinbanu Sultan, Şirvanşah Xəlilullanın arvadı Pəri xanım, Şah Abbasın anası Xeyransa bəyim, əfsanəvi Tuti Bikə və başqaları kimi görkəmli siyasi və dövlət xadimləri ölkənin tarixində böyük iz qoymuşdur. Azərbaycanda ilk qadın xeyriyyə cəmiyyəti 1908-ci ildə yaranıb və bu qadın təşkilatının yaradılmasının təşəbbüsçüşü Azərbaycanın ictimai xadimi Həsən bəy Zərdabinin xanımı Hənifə Məlikova olub. 1918-ci il mayın 28-də Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qəbul etdiyi İstiqlal Bəyannaməsi bərabərhüquqluluq prinsipini, seçmək və seçilmək hüququnu təsbit etdi. Bunun, nəticəsində Azərbaycan Şərqdə qadınlara seçmək və seçilmək hüququ verən ilk ölkə oldu.

Ecazkar qadın (ing. Wonder Woman) — DC Comics tərəfindən nəşr edilən ABŞ komikslərində görünən uydurma superqəhrəman. Ədalət Liqasının təməl üzvlərindən olan Ecazkar qadın ilahə və amazonların səfiridir. Personaj ilk dəfə 8 oktyabr 1941-ci ildə "All Star Comics #8"-də debüt etmiş, 1 yanvar 1942-ci ildə ilk dəfə "Sensation Comics #1" üz qabığında təsvir edilmişdir. Vətəni olan Femiskira adasında Ecazkar qadının rəsmi titulu "Hippolitanın qızı, Femiskiralı Şahzadə Dayana"dır. İnsan cəmiyyətində yaşamağa başladıqdan sonra o, Dayana Prins adını götürür. Personaj həm də "Möhtəşəm Amazon", "Həqiqətin ruhu", "Femiskiranın çempionu", "Tanrı öldürən" və "Sevgi və müharibə ilahəsi" ləqəbləri ilə tanınır. Ecazkar qadın ABŞ psixoloqu və yazıçısı Uilyam Molton Marston (təxəllüsü: Çarlz Molton) və rəssam Harri Corc Piter tərəfindən yaradılmışdır. Marstonun sevgilisi Oliv Birn və həyat yoldaşı Elizabet Hollvey Marston personaj üçün ilham mənbəyi olmuşlar. Marston erkən feministlərdən, xüsusilə Marqaret Senqer və onun "Qadın və yeni yarış" pyesindən təsirlənmişdir.

Ecazkar qadın (ing. Wonder Woman) — DC Comics tərəfindən nəşr edilən ABŞ komikslərində görünən uydurma superqəhrəman. Ədalət Liqasının təməl üzvlərindən olan Ecazkar qadın ilahə və amazonların səfiridir. Personaj ilk dəfə 8 oktyabr 1941-ci ildə "All Star Comics #8"-də debüt etmiş, 1 yanvar 1942-ci ildə ilk dəfə "Sensation Comics #1" üz qabığında təsvir edilmişdir. Vətəni olan Femiskira adasında Ecazkar qadının rəsmi titulu "Hippolitanın qızı, Femiskiralı Şahzadə Dayana"dır. İnsan cəmiyyətində yaşamağa başladıqdan sonra o, Dayana Prins adını götürür. Personaj həm də "Möhtəşəm Amazon", "Həqiqətin ruhu", "Femiskiranın çempionu", "Tanrı öldürən" və "Sevgi və müharibə ilahəsi" ləqəbləri ilə tanınır. Ecazkar qadın ABŞ psixoloqu və yazıçısı Uilyam Molton Marston (təxəllüsü: Çarlz Molton) və rəssam Harri Corc Piter tərəfindən yaradılmışdır. Marstonun sevgilisi Oliv Birn və həyat yoldaşı Elizabet Hollvey Marston personaj üçün ilham mənbəyi olmuşlar. Marston erkən feministlərdən, xüsusilə Marqaret Senqer və onun "Qadın və yeni yarış" pyesindən təsirlənmişdir.

Kadın (azərb. Qadın‎) — Osmanlı dövründə yayımlanan, Anadolu türkcəsində olan ilk qadın jurnalı. == Tarix == 1908–1909-cu illərdə Osmanlı imperiyasının Saloniki şəhərində (indiki Yunanıstan) yayımlanan jurnal ölkədəki qadınların təhsil vəziyyəti, onların ictimai həyatda fəaliyyəti və təşkilatı jurnalın gündəmindəki əsas mövzular idi. Jurnalın ilk nömrəsi 26 oktyabr 1908-ci ildə yayımlanmış, ilk 30 nömrəsinin imtiyaz sahibi Mustafa İbrahim, müdiri isə Aka Gündüz idi. "Asır Matbaası"nda nəşr olunan jurnal həftəlik olaraq bazar ertəsində nəşr olunurdu. Osmanlı Qadınları Şəfqət Cəmiyyətinin mətbuat orqanı olan jurnal qızlar məktəblərinə ödənişsiz göndərilirdi. Abunəçilik həm mərkəzi, həm də qıraq vilayətlərə açıq idi, abunə haqqı isə abunəçinin nəşriyyata olan məsafəsinə görə müəyyən edilirdi. Dövrün Bab-ı Ali kitab mağazalarından biri olan "İkbal" və "Cemiyet" kitabxanaları jurnalın ilk mərhələlərində satıldığı yerlər idi. Orta hesabla hər nömrəsi 16 səhifə olan jurnalda reklamlar olurdu və şəkilli idi. Jurnalın redaksiya heyəti əsasən "Genç Kalemler" redaktorlarından ibarət idi.

Qadın tədqiqatları (ing. women’s studies, həmçinin feminologiya) — müəyyən bir tarixi dövrdə qadınların dünya səviyyəsində, müəyyən cəmiyyətdə və ya mədəniyyətdə vəziyyətini və mövqeyini öyrənən bir elmi intizamdır. Bu elmi fəaliyyət sahəsində qadınların həyat təcrübəsi sosial və mədəni reallıq sistemində nəzərə alınır. Qadın tədqiqatlarında dörd mərhələ var: 1960-cı illərin sonları — 1970-ci illər, qadın təcrübəsi, faktların, proseslərin və fenomenlərin təhlilinə qadın yanaşması əyani şəkildə göstərildi. Yeni bir qadın yanaşmasının tətbiqi ənənəvi sosial və humanitar fənlərin gender baxımından kor olduğunu, qadınların təcrübələrini laqeyd yanaşdıqlarını və kişilərin qərəzliliyini əks etdirdiyini göstərdi. Bu mərhələ yeni bir akademik sahə yaratmaq səyləri ilə xarakterizə edildi. 1977-ci ildə ABŞ-də Yeni Təhsil Proqramlarının yayılmasına kömək edən Milli Qadın Araşdırmaları Birliyi quruldu. Dərnək NWSA Jurnalı (indiki Feminist Formasyonları) nəşr etdirdi, illik konfranslar təşkil etdi, proqramları izlədi və ali təhsil müəssisələrinə məlumat göndərdi. 1980-ci illərin əvvəlləri — ənənəvi bilik və təhsil kurslarına yenidən baxılması mərhələsi idi. Bu zaman yeni bilik sahələri (ataerkilliyin mahiyyəti, şəxsi həyat, zorakılıq və s.) haqqında sual qaldırıldı.

Qadın döşü (lat. Mamma) — qadınların sinə nahiyəsində olan qabarıq bədən hissəsi. Döşlər iki bioloji funksiyanı yerinə yetirir – yeni doğulmuş körpəni qidalandırmaq üçün süd vəzilərindən süd istehsal edir və cinsi cazibədə rol oynayır. Döşlər erogen zonalardır. Döşlər yeniyetməlik dövründə inkişaf etməyə və böyüməyə başlayır. Bu adətən 8 yaşından başlayaraq iyirmi yaşların əvvəllərinə qədər davam edir. Hamiləliyin sonlarına yaxın döşlər süd verməyə hazırlaşır. Menopauza zamanı döşlər sallanır və formasını dəyişdirir. == Süd istehsalı == Döşlər doğum edən qadınlarda süd istehsal edirlər, bu funksiya kişi sinələrində yoxdur. Hormonal təsiri olan bəzi dərmanlar həm kişilərdə, həm də hamilə olmayan qadınlarda bəzən süd istehsalına səbəb olur.

"Qadın düşərgəsi" — Azərbaycan ədəbiyyatında qadın həbsxanası haqqında yazılmış ilk bədii əsər. 2006-cı ildə yazıçı Rövşən Yerfi tərəfindən qələmə alınmışdır. == Əsər haqqında == Əsərdə qadın islah-əmək düşərgəsinə düşmüş qadınların taleyindən, düşərgədəki həyat tərzindən, ən əsası isə qadınları belə yerlərə düşməyə gətirən səbəblərdən bəhs edilir. == Qısa məzmunu == "Qadın düşərgəsi" "Üzdəniraq ada" romanındakı Zinyət surətinin əzablı həyatının davamıdır. Əsərdə Zinyətdən başqa onlarla məhkum qadının acı taleləri, törətdikləri cinayətlər əks olunub. == Çapı == Kitab 2008-ci ildə Bakı Kitab Klubunun həyata keçirdiyi "Sınaq nüsxəsi" layihəsində bəyənilmiş və üç dəfə: 2008, 2010, 2022-ci illərdə (sonuncusu “Məhbəs” kitabında “Qadın türməsi” adı ilə) çap olunub. Kitabxana.net və Milli Kitabxana İnformasiya Mərkəzinin elektron kitabxanasında yayımlanır. == Xarici keçidlər == “Qadın düşərgəsi” və “Günahsız qatil” kitabları təqdim olundu – FOTO Arxivləşdirilib 2017-05-01 at the Wayback Machine Qadın düşərgəsi haqda povest çapdan çıxdı Rövşən Yerfi "Qadın düşərgəsi" (Əsərdən bir parçanı oxu!) Rövşən Yerfi.

Qadın futbolu — 11 qadın oyunçu olmaqla iki komanda arasında sferik topla komanda şəklində oynanılan idman növü.

Qadın hüquqları — Bütün dünyada qadın və qız uşaqlarının sahib olduğu sosial-iqtisadi, siyasi və qanuni hüquqların məcmusuna verilən ad. Qadın hüquqları XIX əsrdə Avropadakı qadın hərəkatının və XX əsrdə baş verən feminizm hərəkatının təməli hesab olunur. Bəzi ölkələrdə bu hüquqlar qanunlara, yerli adət və ənənələrə görə özəlləşdirilsə də, digər bir qrup ölkələrdə isə ümumiyyətlə sayılmır. Ümumi insan və vətəndaş hüquqları kontekstində qadın hüquqlarının xüsusi vurğulanması təbii-fizioloji və sosial əsaslara malikdir. Təbii-fizioloji əsas bioloji varlıq kimi qadının xüsusiyyətləri, sosial əsas isə qadının cəmiyyətdə və ictimai-siyasi proseslərdə rolu və tarixən kişilərə münasibətdə daha az müdafiə edilən olmasıdır. Qadın hüquqları anlayışına daxil edilən hüquqlar: fiziki bütünlük və müstəqillik, cinsi zorakılıqdan uzaq olmaq, qanuni müqavilələrə daxil edilmək, ailədaxili hüquqda bərabər hüquqlara sahib olmaq, ədalətli və ya bərabər əmək haqqı, reproduktiv hüquqlara sahib olmaq, əmlak sahibi olmaq, təhsil almaq. == Tarixi == === Qədim dövr === ==== Mesopotamiya ==== E.ə 3500-cü illərdə Mesopotamiyada yaşayan şumerlər öz dövrlərinə görə parlaq bir mədəniyyət yarada bilmişdilər. Mixi yazılardan istifadə edən şumerlər yazılı hüquqa sahib ilk xalqlardan sayılırlar. Bu hüquqa əsasən qız və oğaln uşaqları miras baxımından bərabər hüquqlara malik idilər. Qədim Şumerdə qadınlar əmlak ala, özəlləşdirə, sata və miras ala bilərdilər.

Qadın hüquqları — Bütün dünyada qadın və qız uşaqlarının sahib olduğu sosial-iqtisadi, siyasi və qanuni hüquqların məcmusuna verilən ad. Qadın hüquqları XIX əsrdə Avropadakı qadın hərəkatının və XX əsrdə baş verən feminizm hərəkatının təməli hesab olunur. Bəzi ölkələrdə bu hüquqlar qanunlara, yerli adət və ənənələrə görə özəlləşdirilsə də, digər bir qrup ölkələrdə isə ümumiyyətlə sayılmır. Ümumi insan və vətəndaş hüquqları kontekstində qadın hüquqlarının xüsusi vurğulanması təbii-fizioloji və sosial əsaslara malikdir. Təbii-fizioloji əsas bioloji varlıq kimi qadının xüsusiyyətləri, sosial əsas isə qadının cəmiyyətdə və ictimai-siyasi proseslərdə rolu və tarixən kişilərə münasibətdə daha az müdafiə edilən olmasıdır. Qadın hüquqları anlayışına daxil edilən hüquqlar: fiziki bütünlük və müstəqillik, cinsi zorakılıqdan uzaq olmaq, qanuni müqavilələrə daxil edilmək, ailədaxili hüquqda bərabər hüquqlara sahib olmaq, ədalətli və ya bərabər əmək haqqı, reproduktiv hüquqlara sahib olmaq, əmlak sahibi olmaq, təhsil almaq. == Tarixi == === Qədim dövr === ==== Mesopotamiya ==== E.ə 3500-cü illərdə Mesopotamiyada yaşayan şumerlər öz dövrlərinə görə parlaq bir mədəniyyət yarada bilmişdilər. Mixi yazılardan istifadə edən şumerlər yazılı hüquqa sahib ilk xalqlardan sayılırlar. Bu hüquqa əsasən qız və oğaln uşaqları miras baxımından bərabər hüquqlara malik idilər. Qədim Şumerdə qadınlar əmlak ala, özəlləşdirə, sata və miras ala bilərdilər.

Femidom (qadın prezervativi və ya daxili prezervativ kimi də tanınır) — 1990-cı illərdən etibarən qadınlar üçün istehsal olunmağa başlayan bir prezervativ növüdür. Orta uzunluğu 18 sm olan nazik, yırtılmaz poliuretan materialdan hazırlanmışdır. Ən əhəmiyyətli xüsusiyyəti, vaginaya yerləşdirildikdən qısa müddət sonra bədən istiliyinə müvafiqləşməsi və daxili divarlara yapışmasıdır. İki halqadan ibarətdir. Qısa bir səydən sonra asanlıqla öyrənilə və istifadə edilə bilər.

Bir qadının ürəyi — amerikalı yazar Maya Anjelu tərəfindən yazılan tərcümeyi-hal. Kitab Anjelunun yeddi avtobioqrafik kitab seriyasının dördüncü hissəsidir. "Bir qadının ürəyi" əsərində 1957-ci ildən 1962-ci ilə qədər Anjelunun həyatında olan hadisələr xatırlanır və Kaliforniyaya, Nyu-York şəhərinə, Qahirə və Qana şəhərlərinə olan səyahətlərini müşayiət edir, oğlunu böyütdüyü dövrlərdə bir yazıçı kimi vətəndaş hüquqları hərəkatında aktiv fəaliyyət göstərir və Afrikadakı irqçiliyə qarşı mübarizə aparan bir döyüşçü ilə romantik münasibətlər qurur. Kitabda olan ən önəmli mövzulardan biri də analıq və ana sevgisidir, bu da onun kitabı yazdığı dövrlərdə oğlunu böyütməsilə əlaqədardır. Kitab oğlunun kolleci bitirməsi ilə başa çatır və Anjelunu yeni müstəqillik və azadlıq gözləyir. Anjelunun əvvəlki kitablarında olduğu kimi bu kitab da avtobioqrafik bədii əsər kimi təsvir edilmişdir, baxmayaraq ki, əksər tənqidçilər, həmçinin Anjelu özü də kitabı avtobioqrafiya kimi xarakterizə edirlər. Bir sıra tənqidçilər Anjelunun ilk avtobioqrafik əsəri olan "Bilirəm qəfəsdəki quş niyə oxumur" əsərini daha gözəl hesab edirlər, lakin "Bir qadının ürəyi" əsəri müsbət rəylər almışdır. O, 1997-ci ildə Oprah kitab klubunun seçimi olmuşdur. Tənqidçi Meri Ceyn Lapton kitabın "Amerikanın avtobioqrafiya janrında üstün olmayan bir bədii quruluşa" sahib olduğunu və Anjelunun "ən introspektiv" avtobioqrafiyası olduğunu söylədi. Əsərin adı Harlem intibahının şairi olan Georgiya Duqlas Consonun poemasından götürülmüşdür ki, bu da Anjelunu digər afro-amerika yazıçıları ilə bağlayır.

Qadın sahibkarlar— xüsusən bir müəssisəni quran və idarə edən qadınlardır. 20 və 21-ci əsrdə qadın sahibkarların sayı ABŞ- da davamlı olaraq artdı, 1997-ci ildən bəri qadın sahibkarlıq biznesi 5%-ə qədər artdı. Bu artım, Koko Şanel, Diana Hendriks, Marqaret Vitmen və Opra Uinfri kimi varlı qadınların yaranmasına səbəb oldu. == Tarixi == ABŞ-də ilk qadın sahibkarlığı işi 1739-cu ildə Eliza Lukas 16 yaşında olarkən Cənubi Karolinadakı ailəsinin əkinlərinə başçılıq etdiyi zaman qeyd olunur. 18–19-cu əsrlərdə qadınlar gəlirlərini artırmaq yolu ilə kiçik biznes fəaliyyətinə başladılar. Bir çox hallarda yoxsulluğun qarşısını almağa çalışırdılar və ya həyat yoldaşının itkisi ilə üzləşənlər gəlir əldə etmək məqsədilə sahibkarlığa başlayırdılar. O dövrdə bu qadınların qurduqları müəssisələr sahibkarlıq kimi düşünülmürdü. Onların bir çoxu məişət vəzifələrinə diqqət etməli idilər. Məsələn, təhsil və alternativ məşğulluq imkanları ilə uzun müddət davam edən və əhəmiyyətli maneələr olan qaradərili qadınlar tarixən az maaşlı işlərə və məişət işlərinə, xüsusən də Cima Krou qanunu da işləmişdilər. Nəticədə, 20-ci əsrin əvvəllərində qaradərili qadınlar tikiş, saç baxımı, evdə məişət işi və mamaçılıq sahələrində inkişaf edirdilər.

Qadın sünnəti — klitorisin kəsilməsi, qadın cinsi şikəst etmələrinin ən məşhur üsuludur. Qadında edilən sünnətin ən yüngülü klitorisin kəsilməsi olub, məqsəd qadında cinsi zövq orqanı olan klitorisi korlayaraq bəkarəti qorumaq, qadının cinsiliyini və cinsi duyğularına maneə törətməkdir. Bununla yanaşı çox istənməyən risklərə hətta ölümə də səbəb olmaqdadır. Bu sünnət tipi daha çox Afrika ölkələrində məşhurdur. Birləşmiş Millətlər (BM), hər il əksəriyyəti Afrika və Orta şərq ölkələrində olmaqla 3 milyon qadının sünnət edildiyini bildirdi. == UNICEF == UNİCEF tərəfindən nümayiş olunan hesabatda, məlumatların daha yaxşı toplanması nəticəsində, dini deyil, ənənəvi bir tətbiq olan qadın sünnətinin, gözlənildiyindən daha məşhur olduğunun şahidi oldular. Mövzunun həssaslığı səbəbinə görə qadın sünnətindən neçə qadının öldüyünün təsbit və təxmin edilə bilmədiyi qeyd edildi. Afrikada Səhra bölgəsi və Orta şərqdəki 28 ölkədə indiyə qədər 128 milyon qadının sünnət edildiyi görülən hesabatda, hər il sünnət edildiyi təxmin edilən 3 milyon qadının təxminən yarısının Misir və Efiopiyada yaşadığı bildirildi. == Tətbiq olunma yaşı == İndiyə qədər toplanan məlumatlara görə, qızlar daha çox 4 ilə 12 yaş arasında sünnət edilməkdədirlər. Dünya Sağlamlıq Təşkilatına görə bu gün dünyada, bu ən ağır forması daxil olmaqla, 100-140 milyon qız sünnət edilməkdədir.

Qadın tədqiqatları (ing. women’s studies, həmçinin feminologiya) — müəyyən bir tarixi dövrdə qadınların dünya səviyyəsində, müəyyən cəmiyyətdə və ya mədəniyyətdə vəziyyətini və mövqeyini öyrənən bir elmi intizamdır. Bu elmi fəaliyyət sahəsində qadınların həyat təcrübəsi sosial və mədəni reallıq sistemində nəzərə alınır. Qadın tədqiqatlarında dörd mərhələ var: 1960-cı illərin sonları — 1970-ci illər, qadın təcrübəsi, faktların, proseslərin və fenomenlərin təhlilinə qadın yanaşması əyani şəkildə göstərildi. Yeni bir qadın yanaşmasının tətbiqi ənənəvi sosial və humanitar fənlərin gender baxımından kor olduğunu, qadınların təcrübələrini laqeyd yanaşdıqlarını və kişilərin qərəzliliyini əks etdirdiyini göstərdi. Bu mərhələ yeni bir akademik sahə yaratmaq səyləri ilə xarakterizə edildi. 1977-ci ildə ABŞ-də Yeni Təhsil Proqramlarının yayılmasına kömək edən Milli Qadın Araşdırmaları Birliyi quruldu. Dərnək NWSA Jurnalı (indiki Feminist Formasyonları) nəşr etdirdi, illik konfranslar təşkil etdi, proqramları izlədi və ali təhsil müəssisələrinə məlumat göndərdi. 1980-ci illərin əvvəlləri — ənənəvi bilik və təhsil kurslarına yenidən baxılması mərhələsi idi. Bu zaman yeni bilik sahələri (ataerkilliyin mahiyyəti, şəxsi həyat, zorakılıq və s.) haqqında sual qaldırıldı.

Qaçqın xanım — Bəhruz Kəngərliin çəkdiyi şəkil, Bakıda Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyində saxlanılır. Azərbaycan xalqınızın başına gətirilən müsibətləri, ermənilər tərəfindən doğma yurdundan zorla qovulmuş azərbaycanlı qaçqınların taleyini əks etdirən “Qaçqınlar” silsiləsinə daxil olan əsərləri Azərbaycan tarixinin, xalqımızın dəyərli nümunəsi sayılır. Portret təkcə sənətkarlıq səviyyəsinə görə deyil, tarixi sənəd kimi də dəyərlidir.

Qumluqdakı qadın (砂の女, Suna no onna, azərb. Qum qadını‎) – Yaponiya yazıçısı Kobo Abe tərəfindən 1962-ci ildə nəşr olunmuş roman. Avanqard alleqoriya üslubunda olan bu roman İkinci dünya müharibəsindən sonra ən yaxşı Yaponiya romanlarından biri hesab olunur. Abenin ingilis dilinə tərcümə olunan ilk romanlarından biridir. 2021-ci ildə Nəriman Əbdülrəhmanlı tərəfindən Azərbaycan dilinə tərcümə edilmişdir. Roman əsasında 1964-cü ildə rejissor Teşiqahara Hiroşi tərəfindən çəkilmiş film adaptasiyası Yaponiya kinematoqrafiyasının klassiklərindən hesab olunur. Filmin uğuru romanı və Yaponiya ədəbiyyatını ABŞ və İngiltərədə populyarlaşdırmışdır. == Məzmun == Romanın baş qəhrəmanı Niki Cumpey adlı həvəskar entomoloqdur. Araşdırması üçün bir səhraya səyahət edən Niki sakinlərinin yaşamaq üçün daim qum çuxuru qazdığı qəribə kəndlə qarşılaşır. Kəndlilər tərəfindən qum çuxurlarının birində həbs edilən Niki bir dul qadınla kəndi təhdid edən qumları qazmağa məcbur edilir.

Qadın düşmənliyi və ya Mizoginiya (ing. Misogyny) — qadınlara qarşı soyuqluq, antipatiya və ya şişirdilmiş düşmənçilikdir. İngilis dilindəki “misogyny” termini yunanca qadın (gyne) və nifrət (misein) sözlərindən əmələ gəlmişdir. Mizoginiya cinsiyyətçiliklə müqayisə edildikdə, mizoginiya həm kişilərdə, eləcə də bəzi qadınlarda rastlanır. Feminist nəzəriyyədə mizoginiyaya kişilərin qadınları ikinci planda gördükləri irqçilik və ya antisemitizmə oxşar siyasi ideologiya kimi baxılır. Psixi pozğunluğdan yarana biləcəyi kimi, çox vaxt fərdin uşaqlıq təcrübələri, xüsusən də ana və ata ilə əlaqəli təcrübələrindən də bu hal meydana gələ bilər. Həm kişilərdə, həm də qadınlarda görünə bilər. Edip kompleksi dövründə yaşayan uşaqlara valideynlərin göstərdikləri yanlış münasibət, göstərdikləri yanlış davranış belə bir vəziyyətə səbəb ola bilər. Bəzi ataların öz qızlarına qarşı alçaldıcı və təhqiredici davranışları, oğlan uşaqlarını qız uşaqlarından üstün tutması halları belə münasibətə səbəb olan amillərdəndir. Mizoginiya bəzən ifrat səviyyədə inkişaf edib, dünyadakı bütün dişilərə nifrət səviyyəsinə qədər yüksələ bilər.

Qadın düşmənliyi və ya Mizoginiya (ing. Misogyny) — qadınlara qarşı soyuqluq, antipatiya və ya şişirdilmiş düşmənçilikdir. İngilis dilindəki “misogyny” termini yunanca qadın (gyne) və nifrət (misein) sözlərindən əmələ gəlmişdir. Mizoginiya cinsiyyətçiliklə müqayisə edildikdə, mizoginiya həm kişilərdə, eləcə də bəzi qadınlarda rastlanır. Feminist nəzəriyyədə mizoginiyaya kişilərin qadınları ikinci planda gördükləri irqçilik və ya antisemitizmə oxşar siyasi ideologiya kimi baxılır. Psixi pozğunluğdan yarana biləcəyi kimi, çox vaxt fərdin uşaqlıq təcrübələri, xüsusən də ana və ata ilə əlaqəli təcrübələrindən də bu hal meydana gələ bilər. Həm kişilərdə, həm də qadınlarda görünə bilər. Edip kompleksi dövründə yaşayan uşaqlara valideynlərin göstərdikləri yanlış münasibət, göstərdikləri yanlış davranış belə bir vəziyyətə səbəb ola bilər. Bəzi ataların öz qızlarına qarşı alçaldıcı və təhqiredici davranışları, oğlan uşaqlarını qız uşaqlarından üstün tutması halları belə münasibətə səbəb olan amillərdəndir. Mizoginiya bəzən ifrat səviyyədə inkişaf edib, dünyadakı bütün dişilərə nifrət səviyyəsinə qədər yüksələ bilər.

Qadın sünnəti — klitorisin kəsilməsi, qadın cinsi şikəst etmələrinin ən məşhur üsuludur. Qadında edilən sünnətin ən yüngülü klitorisin kəsilməsi olub, məqsəd qadında cinsi zövq orqanı olan klitorisi korlayaraq bəkarəti qorumaq, qadının cinsiliyini və cinsi duyğularına maneə törətməkdir. Bununla yanaşı çox istənməyən risklərə hətta ölümə də səbəb olmaqdadır. Bu sünnət tipi daha çox Afrika ölkələrində məşhurdur. Birləşmiş Millətlər (BM), hər il əksəriyyəti Afrika və Orta şərq ölkələrində olmaqla 3 milyon qadının sünnət edildiyini bildirdi. == UNICEF == UNİCEF tərəfindən nümayiş olunan hesabatda, məlumatların daha yaxşı toplanması nəticəsində, dini deyil, ənənəvi bir tətbiq olan qadın sünnətinin, gözlənildiyindən daha məşhur olduğunun şahidi oldular. Mövzunun həssaslığı səbəbinə görə qadın sünnətindən neçə qadının öldüyünün təsbit və təxmin edilə bilmədiyi qeyd edildi. Afrikada Səhra bölgəsi və Orta şərqdəki 28 ölkədə indiyə qədər 128 milyon qadının sünnət edildiyi görülən hesabatda, hər il sünnət edildiyi təxmin edilən 3 milyon qadının təxminən yarısının Misir və Efiopiyada yaşadığı bildirildi. == Tətbiq olunma yaşı == İndiyə qədər toplanan məlumatlara görə, qızlar daha çox 4 ilə 12 yaş arasında sünnət edilməkdədirlər. Dünya Sağlamlıq Təşkilatına görə bu gün dünyada, bu ən ağır forması daxil olmaqla, 100-140 milyon qız sünnət edilməkdədir.

"Qadın müharibəsi" (ingiliscə: Women's War) — 1929–1930-cu illərdə xalq iğtişaşlarına verilən addır. Britaniya koloniyasının cənub-şərqində və Nigeriya protektoratında, Aba şəhərində baş vermişdir. Aba qadın üsyanları kimi tanınır. 20-ci illərin sonu və XX əsrin 30-cu illərinin əvvəllərində Nigeriyanın cənub-şərq əyalətlərində vergilərə və palma yağı üçün aşağı alış qiymətlərinə etiraz edən kəndlilərin ən böyük çıxışı idi. Narahatlığa səbəb İngiltərə administrasiyasının qadınları vergiyə cəlb edilməsi ilə bağlı qəbul etdiyi akt olub. İğtişaşlar Overri, Calabar, Varri və Oqojaya da təsir etdimdi. Müharibə 1929-cu il noyabrın 18-dən 1930-cu il yanvarın ortalarına qədər davam edib. Birinci Dünya Müharibəsi illərində Nigeriya İngiltərəni mineral və kənd təsərrüfatı xammalları ilə təmin edirdi. Afrikalılar kənd təsərrüfatı işlərinə və hərbi kommunikasiyaların tikintisinə zorla səfərbər olundular. 1914-cü ildə Abeokuta şəhərinin sakinləri ingilislərə qarşı üsyan qaldırdılar.

Qadın əməyi cinsinə görə xüsusi əmək fəaliyyəti növüdür. Kişilər və qadınlar əhalinin təqribən yarısını təşkil etdiyinə görə qadınların ictimai istehsal prosesində mütənasib təmsil olunması müəyyən dərəcədə onun müəyyən cəmiyyətin sosial-iqtisadi inkişaf səviyyəsi haqqında müəyyən mühakimə yürütməyə imkan verir. Patriarxal icmalarda qadın bərabərsizliyini qorumaq üçün sosial şərait yetişdirilir ki, bu da başqa şeylərlə yanaşı, əmək münasibətlərinin təbiətində, eləcə də qadın və kişi arasında əmək bölgüsündə ifadə olunur. Yaponiya və bəzi digər ölkələrin nümunəsindən göründüyü kimi, çoxlu sayda qadının əmək azadlığı, onların yalnız məişət rollarından azad olması üçün təkcə texnoloji tərəqqi kifayət etmir: kişilərlə tam bərabərlik yalnız fəal maddi və mənəvi dəstəklə mümkündür. mədəni və psixi münasibətlərdə dəyişiklikləri dəstəkləyən dövlətin. Onu da nəzərə almaq lazımdır ki, qadınlar təmənnasız əmək fəaliyyətlərində, xüsusən ev təsərrüfatında və uşaqların tərbiyəsində əhəmiyyətli səy sərf edirlər və bu səy çox vaxt nəzərə alınmır və ÜDM-ə daxil edilmir. Qadınlar kişilərə nisbətən orta hesabla ev işlərinə iki dəfə, uşaqlara baxmağa isə dörd dəfə çox vaxt sərf edirlər == Tarixi == Qədim Babildə eramızdan 2 min il əvvəl, qadınlar biznes əməliyyatları ilə məşğul ola və katib kimi işləyə bilərdilər. Qədim dünyada belə hesab edilirdi ki, varlı ailələrdən olan qadınlar ev işləri ilə məşğul olmalıdırlar və yalnız ən kasıb və ya hətta qullar məhsuldar işlə məşğul ola bilər: qadın əməyindən yalnız ən aşağı ixtisas tələb olunan yerlərdə istifadə olunurdu. Qədim Yunanıstanda qadınlar duz, çörək ticarəti ilə məşğul olurdular və paltaryuyan kimi işləyə bilirdilər. Orta əsrlərdə sənətkarlar hər yerdə ailə üzvlərinin, o cümlədən onların arvadlarının əməyindən istehsalatda istifadə edirdilər.

Bütöv Qadın — 1973-cü ildə Marabel Morgan tərəfindən yazılmış, evli qadınlar üçün nəzərdə tutulmuş özünəkömək kitabıd. Kitab nəşr olunduğu ilk il ərzində 500.000-dən çox nüsxə sataraq, 1974-cü ildə ABŞ-də ən uğurlu qeyri-bədii kitab olmuşdur. Ümumilikdə, kitabın on milyondan çox nüsxəsi satılmışdır. Xristianlıq prinsiplərinə əsaslanan bu kitab "Tam Qadın ərinin xüsusi istəklərinə uyğunlaşmalıdır, istər salatlar, cinsiyyət, ya da idmanla bağlı olsun" fikrini öyrədirdi. Kitab, bəlkə də, ən çox qadınlara, ərlərini ön qapıda seksual geyimlərdə qarşılamağı tövsiyə etməsi ilə yadda qalmışdır; bu geyimlər arasında "kovboy qızı və ya şou qızı" kimi variantlar yer alırdı. Morgan yazırdı: "Bir qadın yalnız həyatını ərinə təslim edib, onu ehtiramla sevib və ona xidmət etməyə hazır olduqda, onun üçün həqiqətən gözəl olur." == Tarixi == 1970-ci ildə, Marabel Morgan "Total Woman, Inc." adlı bir şirkət qurdu, bu şirkət bu ideyanın bazarını araşdırmağa yönəlmişdi. Bundan sonra, o, xristian yönümlü evli qadınlara ərlərinə hörmətlə yanaşma yolları barədə seminarlar verdi. Seminarlar hər biri iki saat davam edən dörd sessiyadan ibarət olub və qiyməti 15 dollar idi. Bir neçə il ərzində, Marabel Morgan 100-dən çox təlimçi yetişdirdi, onlar daha sonra 28 ştat və Kanadada əlavə kurslar keçdilər. 1975-ci ilə qədər 15,000-dən çox məzun olmuşdu, bunlar arasında müğənni Anita Bryant, golfçu Jack Nicklaus və boksaçı Joe Frazier'in həyat yoldaşları, habelə Miami Dolphins futbol komandasında oynayan 12 oyunçunun həyat yoldaşı da var idi.

Gənc qadın təkbuynuzla (it. Dama col liocorno) — İntibah dövrü İtaliya rəssamı Rafael Santinin 1506-ci ildə yağlı boya ilə işlədiyi əsər. Əsər Rafael Santinin Florensiya dövrünə aid edilir. "Gənc qadın təkbuynuzla" əsəri hal-hazırda İtaliyada, Roma şəhərində saxlanılır.

== Məzmun == Filmdə yaşlı kişinin (Həsənağa Turabov) gənc qıza (Nataliya Lapina) aşiq olması və cavanlaşmaq arzusu ilə qeyri-adi vasitəyə əl atmasından bəhs edir. İnsan yaşından asılı olmayaraq, nə vaxt istəsə nəyi isə arzulaya bilər. Yaşlı kişilər də o cümlədən. Xüsusilə əgər o, cavan və gözəl bir qadına rast gəlibsə. Həmin kişi mütləq cavan, güclü və cəlbedici olmaq istəyəcək. Filmin qəhrəmanları arasında baş verən münaqişə bu fikir üzərində qurulmuşdur. Bu filmi müasir nağıl adlandırmaq olar. Burada sehrli motivlər də var, müasir həyatın reallığı da. == Film haqqında == Film aktrisa Məleykə Əsədovanın kinoda ilk işidir. Film yazıçı Maqsud İbrahimbəyovun "Kərgədan buynuzu" pyesinin motivləri əsasında çəkilmişdir.

Gənc qadının porterti (it. La Muta) — İntibah dövrü İtaliya rəssamı Rafael Santinin 1507–1508-ci illərdə yağlı boya ilə işlədiyi əsər. Əsər Rafael Santinin Florensiya dövrünə aid edilir. "Gənc qadının porterti" əsəri hal-hazırda İtaliyada Urbino şəhərində saxlanılır.

Gənc qadının porterti (it. La Muta) — İntibah dövrü İtaliya rəssamı Rafael Santinin 1507–1508-ci illərdə yağlı boya ilə işlədiyi əsər. Əsər Rafael Santinin Florensiya dövrünə aid edilir. "Gənc qadının porterti" əsəri hal-hazırda İtaliyada Urbino şəhərində saxlanılır.

Gənc qadının portreti və ya Əyləşmiş qadın portreti — Azərbaycan rəssamı Mirzə Qədim İrəvaninin çəkdiyi rəsm. Rəsm XIX əsrin 70-ci illərinə aiddir və Bakıda, Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyində saxlanılır. Portret “Populyar incəsənət ensiklopediyası”nda, rəssama aid məqalədə verilir. == Təsviri == Portret sifəti azacıq qəmgin ifadəli gənc qadını təsvir edir. Üz cizgiləri düzdür, geniş, bir-biri ilə birləşən qara qaşlar böyük, ifadəli qonur gözlərə diqqəti çəkir. Dalğalı telləri çiyinlərinə qədər tökülən tünd şabalıdı saçları düz cərgədə hamar daranıb. Qadın ağ mərmər divarın yanında, xalça üzərində oturan vəziyyətdə təsvir edilib. Baş geyimi tirmə şaldır, tamamlayıcı element kimi saça sancaqla qızılgül bənd edilib. Qadının üzərində qara işləmələrlə haşiyələnmiş və böyük dairəvi yaxalığı olan nazik sarın kofta var. Böyük və kiçik buta naxışı İrəvaninin koftanın üstündə çəkdiyi tirmə cübbənin qırmızı fonunu bəzəyir.

Heyranıdil Qadınəfəndi (2 noyabr 1846, Qars, Ərzurum əyaləti – 26 noyabr 1898) — 32. Osmanlı sultanı Əbdüləzizin dördüncü xanımı. == Həyatı == Heyranıdil xanım 1846-cı ildə Qarsda dünyaya gəlmişdir. Ailəsinin mənsubiyyəti və saraya necə alınması barədə heç bir məlumat yoxdur. 21 sentyabr 1865-ci ildə Dolmabağça sarayında Sultan Əbdüləzizlə evlənmiş, bu nigahdan Nazimə Sultan adlı bir qızı və gələcəkdə son Osmanlı xəlifəsi olan Əbdülməcid Əfəndi adlı bir oğlu oldu. Ərinin devrilməsi və ardından müəmmalı ölümündən sonra övladlarıyla birlikdə Fəriyə sarayında gözaltına alındı. V Muradın qısa səltənətinin ardından azadlığa çıxdı və qızıyla birlikdə yaşamağa başladı. 26 noyabr 1895-ci ildə Ortaköydə vəfat etdi. Cənazəsi Sultan Mahmud türbəsinə dəfn edildi.

Hörümçək-qadın (ing. Spider-Woman) və ya daha çox tanınan adı ilə Hörümçək-Qven (ing. Spider-Gwen) – Marvel Comics tərəfindən nəşr edilən komikslərdə görünən uydurma superqəhrəman. Ceyson Latur və Robbi Rodrigez tərəfindən yaradılmışdır. Personaj ilk dəfə 2014–15-ci illərdə davam edən "Spider-Verse" komiks hekayəsinin bir parçası olan "Edge of Spider-Verse" komiksinin 2-ci sayında peyda olmuşdur. Personajın uğurundan sonra 2015-ci ildə "Spider-Gwen" adlı komiks seriyası buraxılmağa başlanmışdır. Hörümçək-qadın Hörümçək-adamın bir variantı və Qven Steysinin alternativ versiyasıdır. Personaj Yer-65 adlı alternativ kainatda yaşayır. Bu kainatda Qven Steysini radioaktiv hörümçək sancır və Piter Parkerin əvəzinə o, superqəhrəman olur. Hörümçək-qadın Mett Murdok və Frenk Kaslın Yer-65 versiyaları kimi düşmənlərə qarşı döyüşür.

Kameliya ilə qadın — 1941-ci ildə istehsal olunmuş Misir filmi. == Rollarda == Tanınmış müğənni Leyla Murad bu filmdə çəkilmişdir.

Kamerun qadın milli voleybol komandası — Kamerunu qadın voleybolunda beynəlxalq arenada və yoldaşlıq matçlarında təmsil edən milli komanda. Milli komandaya Kamerun Voleybol Federasiyası nəzarət edir. == Tarixi == Kamerun milli komandası son vaxtlar böyük çıxış yaxalayan Afrika komandasıdır. Komandanın Afrika çempionatındakı son uğurları və dünya çempionatına qazandığı vəsiqələr bunun bariz nümunəsidir. Afrika çempionatında iki dəfə ikincilik yaşayan komandanın bundan başqa da uğurları vardır. Belə ki, milli komanda beş qat Afrika üçüncüsüdür. Bununla yanaşı komanda son iki Afrika Oyunlarını da (2007 və 2011) gümüş medalla başa vurmuşdur. 1991-ci ildə də Kamerun millisi Afrika Oyunlarını medalla (bürünc medal) başa vura bilmişdi. 2006-cı ilin dünya çempionatına vəsiqə qazanmaqla tarixinin ən böyük nailiyyətlərindən birinə imza atan Kamerun millisi həmin dünya çempionatında son 4 yerdən birini tutmuşdu. Dörd il sonra keçirilən mundiala vəsiqə qazana bilməyən yığma İtaliyada keçiriləcək dünya çempionatına vəsiqə qazanaraq adını bütün dünyaya tanıtmağa başlamışdı.

Kamurəs Qadınəfəndi (5 mart 1855, Şimali Qafqaz – 30 aprel 1921, İstanbul) — 35. Osmanlı sultanı V Mehmedin ilk xanımı. == Həyatı == Kamurəs xanım 1855-ci ildə əslən ubix olan əsilzadə ailəsində dünyaya gəlmişdir. Çox gənc yaşlarında saraya xidmətçi olaraq alınmış, 30 sentyabr 1872-ci ildə Çırağan sarayında V Mehmedlə evləndilər. Evləndikdən bir il sonra Şahzadə Mehmed Ziyayəddin Əfəndini dünyaya gətirdi. 1918-ci ildə ölkəyə gələn Bolqarıstan kralı III Borisin qarşılanması mərasimində iştirak etdi. Sarayda təlim keçən kiçik sultanların təhsili ilə maraqlanırdı. Sultan V Mehmedin vəfatının ardından (1918) bir müddət sarayda qalan Kamurəs xanım daha sonra Beşiktaşdakı saraya köçürüldü. Çox keçmədən 30 aprel 1921-ci ildə burada vəfat etdi. Cənazəsi ərinin Əyyubsultandakı Sultan Rəşad türbəsinə dəfn edildi.

Keniya qadın milli voleybol komandası — Keniyanın ən güclü voleybolçularının toplaşdığı milli komanda. Bütün digər ölkələrdəki kimi Keniyada da voleybola nəzarət edən qurum Keniya Voleybol Federasiyasıdır. Federasiya Afrika Voleybol Konfederasiyasının üzvüdür. == Tarixi == Keniya millisi Afrikanın ən güclü milli komandalarından sayılır. Milli komanda 8 dəfə Afrika çempionatının qalibi olmuşdur. Bütün Afrika ölkələri kimi onların da dünya çempionatında medalı yoxdur. Komanda 2 dəfə də Yay Olimpiya Oyunlarında iştirak etmişdir. Bütün bunlarla yanaşı 3 dəfə də Afrika Oyunlarının qızıl medallarına yiyələnmişdir.

Keniya qadın milli voleybol komandası — Keniyanın ən güclü voleybolçularının toplaşdığı milli komanda. Bütün digər ölkələrdəki kimi Keniyada da voleybola nəzarət edən qurum Keniya Voleybol Federasiyasıdır. Federasiya Afrika Voleybol Konfederasiyasının üzvüdür. == Tarixi == Keniya millisi Afrikanın ən güclü milli komandalarından sayılır. Milli komanda 8 dəfə Afrika çempionatının qalibi olmuşdur. Bütün Afrika ölkələri kimi onların da dünya çempionatında medalı yoxdur. Komanda 2 dəfə də Yay Olimpiya Oyunlarında iştirak etmişdir. Bütün bunlarla yanaşı 3 dəfə də Afrika Oyunlarının qızıl medallarına yiyələnmişdir.

Lüksemburqun Qadınlardan ibarət milli futbol komandası — Lüksemburqu beynəlxalq futbol arenasında təmsil edən Lüksemburqun milli futbol komandasıdır. Lüksemburqun Qadınlardan ibarət milli futbol komandası 2003-cü ildə təsis edilmişdir. 2008-ci ildən beynəlxalq turnirlərdə çıxış etməyə başlamışdır. Lüksemburq komandası ilk oyununu 2009-cu ildə Avropa Çempionatının təsnifat mərhələsi çərçivəsində oyunda keçirmişdir. Lüksemburq qrupda Slovakiya, Litva və Malta milli komandaları ilə üz-üzə gəlmişdir. Lüksemburq sonda qrupda ikinci yeri tutmuşdur. Lüksemburq millisi Almaniyada keçirilən Dünya Çempionatına vəsiqə qazana bilməmişdir. Komanda tez-tez kişilərin milli komandasından daha uğurlu olması ilə tanınır. == Dünya Çempionatı rekordları == *Penaltilərlə uduzulan oyunlar heç-heçə kimi qeyd edilir.

Macarıstan qadın milli voleybol komandası — dörd dəfə Avropa çempionatının medallarını qazanmış milli komandadır. Bu medallardan əyarına görə ən yaxşısı isə 1975-ci ildə qazanılan gümüş medaldır. Milli komandanın son illərdə elə də böyük bir uğuru yoxdur. Avropa voleybolunun yatmış divlərindəndir. Bu divin nə vaxt oyanacağı isə hələ ki, bilinmir. Belə ki, milli komandanın heyətində yalnız Horvatı fəqləndirmək mümkündür. Hansı ki, bu voleybolçu vaxtı ilə Rabitənin heyətində oynamışdı.

Macarıstan qadın milli voleybol komandası — dörd dəfə Avropa çempionatının medallarını qazanmış milli komandadır. Bu medallardan əyarına görə ən yaxşısı isə 1975-ci ildə qazanılan gümüş medaldır. Milli komandanın son illərdə elə də böyük bir uğuru yoxdur. Avropa voleybolunun yatmış divlərindəndir. Bu divin nə vaxt oyanacağı isə hələ ki, bilinmir. Belə ki, milli komandanın heyətində yalnız Horvatı fəqləndirmək mümkündür. Hansı ki, bu voleybolçu vaxtı ilə Rabitənin heyətində oynamışdı.

Macarıstan qadınları xüsusilə son 200 ildə Macar cəmiyyətinin formalaşmasında böyük rol oynadılar. Macarıstan qadının imicinin meydana gəlməsinə qatqılar din (Roma katolikizmi, lüteranlıq, kalvinizm və qismən pravoslav), tarixin (kommunist ideologiyasının) gedişi və Macarıstanın Avropaya inteqrasiyası yolu ilə edildi. Hal-hazırda Macarıstan gender bərabərsizliyi indeksi üzrə 42-ci yeri tutur; qadınlar Macarıstan parlamentində orta hesabla 10,1% yer tutur; 25 yaşı olan qadınların 93,2% -i orta təhsilli, 57,8% -i isə rəsmi olaraq işləyir. Qlobal Cins Gap Hesabatı sıralamasında Macarıstan 87'ci sırada qərarlaşıb. == I Dünya müharibəsindən əvvəl == 1817-ci ildə, Macarıstanda, ilk qadın təşkilatı olan Peshtera Qadın Xeyriyyə Cəmiyyəti yaradılmışdır. Əsrin sonuna qədər ölkədə bir neçə yüz belə təşkilat var idi ki, onların siyasi çəkisi formalaşmamışdı. XIX əsrin ortalarında qadınlar orta təhsil almaq hüququ əldə etmiş, 1895-ci ildə isə universitetlərdə fəlsəfə, səhiyyə və dərman preparatları öyrənməyə icazə verilmişdir. Hüquq müdafiəçiləri Avstriya-Macarıstanda qadınların hüquqlarını genişləndirdilər. 1904-cü ildə Rozika Schwimmer, Macarıstanda Feminist Birliyi quraraq, qadınlara seçmə hüquqlarının verilməsi üçün üç dəfə parlamentə uğursuz müraciət təqdim etdi. Qadınların səsvermə hüququ üçün, 1910-cu ildə kişilərin liqası, 1913-cü ildə isə Suffragemets Beynəlxalq Qadınlar İttifaqının VII qurultayı Budapeştdə keçirilmişdir.

Mariinski Qadın Gimnaziyası — 1887-ci il, sentyabrin 26-sı, saat 11:30 radələrində çoxsaylı qonaq və akademik heyətin iştiraki ilə Mariya Qızlar Məktəbinin (Mariinski Qadın Gimnaziyası) açılış mərasimi keçirildi. Gimnaziya fəaliyyətini dayandırana kimi onun üçün tikilmiş bu binada fəaliyyət göstərmişdi. .

Mariinski Qadın Gimnaziyası — 1875-cı il oktyabrın 26-da Şuşa Xeyriyyə Cəmiyyəti tərəfindən təsis edilmiş və Şuşada fəaliyyət göstərmiş qızlar məktəbi. Məktəbdə dini etiqadından və mənşəyindən asılı olmayaraq bütün qızlar təhsil ala bilərdilər. Tədris planına oxu və yazı, hüsnxətt, rəsm, rəsmxətt, ümumi coğrafiya, tarix, Şuşa qəzasının və Rusiya imperiyasının xəritəsini çəkməklə ölkəşünaslıq daxil idi. Məktəbdə təhsil pullu idi, lakin kasıblar təhsil haqqından azad idilər. Əlavə təhsil haqqı verənlərə həm də fransız və alman dilləri keçilir, musiqi öyrədilirdi. Gimnastika valideynlərin arzusundan asılı olub, pulsuz keçirilirdi. Rus dili Konstantin Uşinskinin “Vətən dili” hesab isə Vasili Yevtuşevskinin “Hesab məsələləri” kitabı əsasında tədris edilirdi. Şuşa Marinski Qız Məktəbi 1894-cü ildən dördsinifli gimnaziyaya çevrildi. 1901-ci il burada təhsil alan şagirdlərin yeddisi azərbaycanlı idi. == Binası == Sovet işğalından sonra binada internat məktəbi fəaliyyət göstərib.

ABŞ Milli Qadın Şöhrəti Zalı (ing. National Women's Hall of Fame) — ABŞ qadınları üçün ölkədə ən əhəmiyyətli seçki institutu. 1969-cu ildə yaradılıb. == Üzvləri == Anna Dadli Ella Fitscerald Eleonora Ruzvelt Hillari Klinton Qreys Mürrey Hopper Luiza Mey Alkott Marqaret Burk Vayt Qarriet Tabmen Opra Uinfri == Xarici keçidlər == Brief biographies of the women who will next be inducted National Women's Hall of Fame in Seneca Falls "Complete List of inductees". Official website. 2012-07-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-30.

ABŞ Milli Qadın Şöhrəti Zalı (ing. National Women's Hall of Fame) — ABŞ qadınları üçün ölkədə ən əhəmiyyətli seçki institutu. 1969-cu ildə yaradılıb. == Üzvləri == Anna Dadli Ella Fitscerald Eleonora Ruzvelt Hillari Klinton Qreys Mürrey Hopper Luiza Mey Alkott Marqaret Burk Vayt Qarriet Tabmen Opra Uinfri == Xarici keçidlər == Brief biographies of the women who will next be inducted National Women's Hall of Fame in Seneca Falls "Complete List of inductees". Official website. 2012-07-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-30.

== Tarixi == Azərbaycanda ənənəvi bəzəklər içərisində zərgərlik məmulatı mühüm yer tutur. Arxeoloji qazıntılar nəticəsində Mingəçevir, Xocalı, Qəbələ, Xınıslı, İsmayıllı, Qaratəpə və s. yerlərdən tapılan qiymətli bəzək şeyləri zərgərliyin hələ qədimdən Azərbaycan ərazisində geniş yayıldığını və əhalinin məişətində möhkəm yer tutduğunu göstərir. 3000 il bundan əvvələ aid Mingəçevirdən və Xocalıdan tapılmış tunc kəmərlər, eramızdan əvvəl IX – VIII yüzilliyə aid Urmiyə gölü ətrafındakı Həsənsu təpəsindən aşkar edilmiş qızıl cam zərgərlik sənətinin ən gözəl nümunələridir. Zərgərlikdə müxtəlif texniki üsullardan: basma, qarasavad, döymə, minasazlıq, pardaqlama, oyma, xatəmkarlıq, həkketmə, hörmə, şəbəkə və s. istifadə edilir. Ən qədimi döymə üsuludur. Bu üsul Gəncə, Şamaxı, Lahıc, Qazax, Naxçıvan, Şuşa və s. yerlərdə daha geniş yayılmışdır. XIX yüzillikdə zinət şeyləri ən çox qızıl və gümüşdən hazırlanırdı.

Mimozalı Qadın — Osman Hamdi Bey'in, həyat yoldaşı Marienin (sonrakı adıyla Nailə xanım) təsvir etdiyi 1906-cı il tarixli tablosudur. == Məlumat == Osman Həmdi Bəy, bu əsərini digər hesabatlarının əksinə şərqşünas bir şəkildə deyil, Avropada görülən axınlara uyğun olaraq çəkmişdir. Fonda hər hansı bir detal və desen yerleştirmemiş, fonu yalnız fon funksiyası görməsi üçün istifadə etmişdir. Fransız olan yoldaşının geyimləri yenə tamamilə dövrün Fransız modasına uyğundur. Həyat yoldaşı, əlində sarı rəngli bir dəstə mimoza çiçəyi tutmaqdadır.

Monteneqroda qadınlar — cəmiyyətin həyatında mühüm rol oynayırlar. Müasir cəmiyyətdə bir əsr əvvəlki vəziyyətlə müqayisədə qadınlara qarşı daha hörmətli bir münasibət var. == tarix == Monteneqro cəmiyyətindəki qadınların rolunun ən erkən təsvirlərindən biri The New York Times tərəfindən 5 noyabr 1880-ci ildə verilmiş və istehza ilə qeyd etmişdir ki, qadınlar və kişilər bu sahədə işlərini bərabər bölüşsələr də, keçişlər zamanı qadın özü ilə ərinin gətirdiyi hər şeyi daşıyır. Üstəlik həmin qəzetin yazdığına görə qadınlar evi idarə edir, parça toxuyur və sap əyirirdilər. Hollandiyalı yazıçı Henri van der Mandere Monteneqro cəmiyyətindəki qadınların rolunu daha da tənqid edir: arvadın praktik olaraq gücsüz olduğunu və ərindən sonra yükü daşımaq məcburiyyətində olduğunu, qızının isə iradəsinə tabe olmaq məcburiyyətində qaldığını iddia edir. Kişilərlə bir masa arxasında oturmasına icazə verilməyən bir qadını kölə və yük heyvanına bənzədir. Monteneqrolu qızların gözəlliyi arvad olduqları zaman əriyirdi. Antropoloq Zorka Miliçə görə bir qadına münasibət onun neçə oğul və qız övladına sahib olmasından da asılı idi: çox oğlu olan qadınlara hörmət edilirdi. Yuqoslaviya Xalq Qurtuluş müharibəsindən sonra qadınlara orta və ali təhsil almaq, ictimai və siyasi həyatda iştirak etmək və s. hüquqlar verildikdən sonra vəziyyət dəyişir.