Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • в деле

    ...употр. при указании на действие, объект распространения действия; для чего-л., в целях чего-л. Принять участие в деле спасения полярников.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • в деле быть

    Использоваться на практике, в работе.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • идти в дело

    Идти в дело (в ход) Находить себе применение, использоваться, оказываться в употреблении.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • пустить в дело

    Применить, употребить.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • к делу!

    = ближе к делу! Призыв, требование не отвлекаться от основной темы, от сути дела.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • не у дел

    Без службы.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • то и дело

    см. то; в зн. нареч. Очень часто, беспрерывно; постоянно, беспрестанно. То и дело отрывают от работы. То и дело звонят.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • слово и дело

    Слово и дело (государево) В России 16 - 18 вв.: условное выражение, употреблявшееся при публичном доносе о тайных замыслах против царя и государства, о государственной измене и т.п.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • идти к делу

    Иметь отношение, касательство к чему-л.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ближе к делу!

    см. к делу!

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • еле-еле душа в теле

    1) О физически очень слабом, болезненном, хилом человеке. 2) О нерасторопном, плохо работающем человеке.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • в самом деле

    ...нареч. В действительности; действительно, точно. Он в самом деле настоящий учёный. Считают меня хуже, чем я в самом деле. 2. см. самый; в зн. вводн.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • в чем дело?

    Что случилось?

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • на деле

    Опытным путем, практически. Убедиться на деле.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • на самом деле

    см. самый 1), 2) = в самом деле Бравирует, а на самом деле - трус. Извинись! На самом деле, что тебе стоит?

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • В

    эхир; актив падеждин эхирдихъ акал хьуналди чкадин ӀӀӀ падеждин форма арадал гъида: кӀвали + в - кӀвалив, стхади + в - стхадив, сала + в - салав, къул

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • в...

    1. = во..., въ...; (служит для образования глаг. и сущ.) 1) Указывает на направленность движения, действия, состояния внутрь, в пределы или наверх чего-л. Влететь (в окно), вбить (в стенку), вписать (

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • в

    I (вэ) неизм. 1) а) м., ж. и ср. Третья буква русского алфавита, обозначающая согласный звук [в]. Прописная В. Строчное в. б) отт., употр. для обозначения третьего члена ряда однородных объектов. Разд

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • В

    чӀалан ачух тушир сес-фонема. Лезги гафара в гьарфуналди гузвай сесинин кьилин кьетӀенвал ам сивяй акъатдайла ( сивяй акъуддайла ), пӀузарар кӀва

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • В

    эхир; актив падеждин эхирдихъ акал хьуналди чкадин ӀӀӀ падеждин форма арадал гъида: кӀвали + в - кӀвалив, стхади + в - стхадив, сала + в - салав, къул

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • В

    в [ вэ ] урус, сущ.; -ди, -да; -яр, -ри, -ра лезги алфавитдин пуд лагьай гьарф.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • В

    чӀалан ачух тушир сес-фонема. Лезги гафара в гьарфуналди гузвай сесинин кьилин кьетӀенвал ам сивяй акъатдайла ( сивяй акъуддайла ), пӀузарар кӀва

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • В

    в [ вэ ] урус, сущ.; -ди, -да; -яр, -ри, -ра лезги алфавитдин пуд лагьай гьарф.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • В

    В, ВО пред. 1. “где?” (“harada”) sualına cavab olduqda: -da, -də; в чемодане çamadanda; в городе şəhərdə; 2

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • В

    предлог 1. в сад багъдиз; в огород салаз; в милицию милициядиз; положить в чемодан чемоданда ттун. 2

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • dələ

    dələ

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • В-ШЕСТЫХ

    вв. сл. altıncısı

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • в арьергарде

    см. арьергард; в зн. нареч. Позади всех; отставая от других. Идти в арьергарде.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • в аккурате

    см. аккурат; нареч. и; в функц. сказ. В точности, как положено, как следует. Не беспокойтесь, всё будет в аккурате.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • в аккурат

    см. аккурат

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • в адрес

    см. адрес I кого-чего, в зн. предлога.; офиц. Обращая, направляя к кому-, чему-л., на имя кого-, чего-л. Критика в адрес дирекции.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • в аванс

    см. аванс 1); в зн. нареч. в день получения аванса Сложиться, скинуться в аванс на подарок сотруднику.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • в авангарде

    см. авангард; в зн. нареч. Впереди, в первых рядах. Быть в авангарде экологического движения.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • В-ТРЕТЬИХ

    ввод. сл. пуд лагьайди, пуд лугьуниз

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • В-ЧЕТВЁРТЫХ

    вв. сл. dördüncüsü

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • В-СЕДЬМЫХ

    вв. сл. yeddincisi

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • В-ПЯТЫХ

    вв. сл. beşincisi

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • В-ДЕСЯТЫХ

    вв. сл. onuncusu

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • В-ДЕВЯТЫХ

    вв. сл. doqquzuncusu

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • В-ВОСЬМЫХ

    вв. сл. səkkizincisi

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • В-ДЕСЯТЫХ

    цIуд лагьайди, цIуд лугьуниз

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • В-ДЕВЯТЫХ

    кIуьд лагьайди, кIуьд лугьуниз

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • В-ТРЕТЬИХ

    вв. сл. üçüncüsü

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • DƏLƏ

    ...qədimdə dələ diyəllərdi II (Qax) əriştə. – İçinə ət də doğrıp pişirmişəm dələni III (İmişli) pis. – Dələ adam cinni olar

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • DƏLƏ

    is. 1. zool. Yırtıcılar dəstəsindən xəzdərili məməli kiçik heyvan. Dələ dərisi. 2. Həmin heyvanın dərisi, xəzi. Boynu dələdən olan palto.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • DƏLƏ

    зоол. белка

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • DELE

    (Zaqatala) xörək adı. – Bu gün dele bişirirəm

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • DƏLƏ

    суш. 1. зоол. цуцӀул; // цуцӀулдин (мес. хам); 2. цуцӀулдин хам (хаз).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • DƏLƏ

    I сущ. зоол. куница: 1. небольшой хищный зверь с ценным мехом. Daşlıq dələsi каменная куница, meşə dələsi лесная куница 2. мех куницы II прил. куний:

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • DƏLƏ

    DƏLƏ (zool.) O, dələni tanımadı.. (M.Rzaquluzadə); SİNCAB Külli miqdarda ovlanan xəzdərili heyvanlarımız arasında sincab çox mühüm yer tutur (“Zoologi

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • DƏLƏ

    i. zool. squirrel

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • dələ

    is. zool. écureuil m

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • в духе

    В хорошем настроении.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • в ёлочку

    см. ёлочка; в зн. нареч. С рисунком в виде расходящихся под углом линий. Серый костюм в ё. (с таким узором). Паркет в ё.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • в ёлку

    см. ёлка; в зн. нареч. = в ёлочку.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • в дым

    разг.-сниж. Очень сильно, окончательно, вконец. Поругался в д.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • в древности

    см. древность; в зн. нареч. Очень давно.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • в виде

    см. вид I кого-чего, в зн. предлога. 1) Наподобие, в форме чего-л. Медальон в виде сердечка. 2) В качестве кого-, чего-л. Пропустить в виде исключения. Явиться в виде жениха.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • в беспорядке

    см. беспорядок; в зн. нареч. 1) Небрежно, неаккуратно. Дом содержится в беспорядке. Волосы торчали в беспорядке. 2) = беспорядочно Противник отступает в беспорядке.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • в будущем

    см. будущее; в зн. нареч. Впоследствии, потом. В будущем увидим! Решим в будущем.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • в веках

    Очень долго, всегда. Память о подвижниках живёт в веках.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • в вечер

    см. вечер; в зн. нареч.; разг. В вечернюю смену. Выйти на работу в вечер.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • в гармонику

    см. гармоника; в зн. нареч.; разг. В складку, складками; в гармошку. Сапоги в гармонику.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • в гармошку

    см. гармошка; в зн. нареч. В складку, складками. Кожа под глазами собралась в гармошку. Сапоги в гармошку.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • в глазах

    см. глаз; нареч. кого-чьих, в зн. предлога и В чьём-л. мнении, представлении. Преступник в глазах общества. Дитя в глазах матери. Упасть, возвыситься в собственных глазах.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • в головах

    В изголовье.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • в границах

    см. граница чего, в зн. предлога = в пределах чего-л. Действовать в границах допустимого законом.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • в границы

    см. граница чего, в зн. предлога = в пределы чего. Ввести в границы допустимого (разумного).

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • в дальнейшем

    см. дальнейший; в зн. нареч. 1) В будущем, впоследствии. В дальнейшем обговорим все частности. В дальнейшем обнаружились явные расхождения во взглядах. 2) Ниже, далее (в книге, рукописи) Словарь русск

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • в аспекте

    см. аспект чего, в зн. предлога. В соответствии с чем-л., с точки зрения чего-л. Пересмотреть решение в аспекте новых данных.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • V

    V, v n (pl V’s, v’s) 1. ingilis əlifbasının 22-ci hərfi

    Tam oxu »
    İngiliscə-azərbaycanca lüğət
  • въ...

    перед гласными е, ё, ю, я: въявь, въехать приставка.; см. в...

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • V

    la trentième lettre de l’alphabet azerbaïdjanais

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • V

    – тридцатая буква азербайджанского алфавита; обозн. согласный звук [v]

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • V

    ə. ərəb əlifbasının 27-ci, fars əlifbasının 30-cu, əski Azərbaycan əlifbaının 31-ci hərfi; əbcəd hesabında 6 rəqəmini ifadə edir

    Tam oxu »
    Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti
  • V

    V, v the 30th letter of the Azerbaijani alphabet

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • V

    тридцатая буква азербайджанского алфавита

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • V

    Azərbaycan əlifbasının otuzuncu hərfi. bax ve

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • дело в шляпе

    разг. Об успешном завершении чего-л.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • DƏNƏ-DƏNƏ

    поштучно

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • DƏLİ-DƏLİ

    ...как сумасшедший, как помешанный. Dəli-dəli danışma не рассуждай как сумасшедший

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • DƏNƏ-DƏNƏ

    I нареч. 1. поштучно. Dənə-dənə satmaq продавать поштучно: 2. по зёрнышку. Buğdanı dənə-dənə yığmaq собирать пшеницу по зернышку: 3. как зёрна, как зё

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • DƏNƏ-DƏNƏ

    z. 1. by the piece; ~ satmaq to sell by the piece; 2. by the grain

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • DƏNƏ-DƏNƏ

    sif. Dənələr halında

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • dənə-dənə

    zərf. par pièce, à la pièce ; ~ satmaq vendre par pièce ; par grain

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • dənə-dənə

    нареч. ттвар-ттвар, сад-сад, гьар сад чарадаказ.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • DƏNƏ-DƏNƏ

    прил. ттвар-ттвар.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • dənə-dənə

    dənə-dənə

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • DƏNƏ-DƏNƏ

    zərf Hər dənəsini ayrıca, birbir, dən-dən. Tutu dənə-dənə yığmışam.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • hələ-belə 2021

    hələ-belə

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • cələ-tələ 2021

    cələ-tələ

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • HƏLƏ-BELƏ

    нареч. гьакӀа, себебсуз, ахьтин са макьсад авачиз.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • pêle-mêle

    m qatma-qarışıqlıq

    Tam oxu »
    Fransızca-azərbaycanca lüğət
  • hələ-belə

    zərf. ainsi ; comme-ci comme ça ; couci-couça ; couci-couci ; pas fameux, passable

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • HƏLƏ-BELƏ

    ...The whole week passed so / thus; 2. like that; Hələ-belə çölə çıxmaq olmaz You can’t go out like that

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • CƏLƏ-TƏLƏ

    сущ. собир. ловушка

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • HƏLƏ-BELƏ

    ...deməyib, cavab verdi ki, heç, əzizim, bir şey olmayıb, hələ-belə yanına gəlmişəm. İ.Musabəyov.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ELƏ-BELƏ

    ...common / ordinary people; ~ sual simple question; Bu elə-belə sual deyil It’s not a simple question II. z. 1. sim ply, without reason; Mən elə-belə d

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • elə-belə

    elə-belə

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • ELƏ-BELƏ

    ...представляет) 3. даром, задаром. Bunu mənə neçəyə verərsən? – Elə-belə За сколько отдашь? – Даром (задаром) II прил. простой (обыкновенный, ничем не

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • deyə-deyə

    deyə-deyə

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • dərə-dərə

    dərə-dərə

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • dəli-dəli

    dəli-dəli

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • dəyə-dəyə

    dəyə-dəyə

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • HƏLƏ-HƏLƏ

    bax hələm-hələm. Bu işi hələ-hələ adam bacarmaz. – [Rüstəm kişi:] Yox, Yarməmməd, Qara Kərəmoğlunu sən o qədər də zəif bilmə. Bərk adamdır, hələhələ g

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ŞƏLƏ-ŞƏLƏ

    ...bağlı-bağlı, yığın-yığın. [Ayrım qızı] meşədən şələ-şələ odun daşıyar, sac asar, nehrə çalxayar və yorulmaq nə olduğunu bilməzdi. A.Şaiq. [Mücü] kökl

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • HƏLƏ-HƏLƏ

    см. indi-indi

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ŞƏLƏ-ŞƏLƏ

    нареч. вязанками. Şələ-şələ odun daşımaq нести дрова вязанками

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • BELƏ-BELƏ

    ...people, people like these; such kind of people; Belə-belə işlər Such are the things II. z. so, like this; in this way; ~ olmuş so-and-so

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • KƏLƏ-KƏLƏ

    Kələ boyda, kələyə oxşayan. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Paşa, Koroğluya kələ-kələlər nə eliyə bilib ki, sənin kimi kərtənkələlər nə eləsin? (“Məhbu

    Tam oxu »
    Azərbaycan dastanlarının leksikası
  • belə-belə

    sif. semblables, tels, pareils, quels, voilà ; ~ adamlar de telles personnes

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • HƏLƏ-HƏLƏ

    кил. hələm-hələm.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ŞƏLƏ-ŞƏLƏ

    нареч. шала-шала, шаладаваз, шалайралди.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • BELƏ-BELƏ

    такие, подобные

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • belə-belə

    belə-belə

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • дело

    ...касающихся какого-л. лица). б) отт., только мн.: дела, дел в сочет. с глаг. Документы, связанные с исполнением каких-л. профессиональных должностных

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ДЕЛО

    ...yaxşılıq, yaxşı iş, xeyir iş; то и дело daim, həmişə, tez-tez; в самом деле həqiqətən, doğrudan da; на деле həqiqətdə; işdə; первым делом əvvəl başda

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • DƏNƏ

    ...ədəd (cansız şeyləri sayarkən işlədilir). Beş dənə kitab. İki dənə alma. – Hacı Məcid əfəndinin Diyallı kəndindəki atadanqalma evi məhz iki-üç dənə b

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • DƏHƏ

    полоса между двумя арыками, канавами

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • DƏDƏ

    ...– bax dədəsini yandırmaq. Gərək o adamın dədəsinə od vurasan və elə vurasan ki, heç bilməsin ki, bəla güneydən gəldi, ya quzeydən. N.Vəzirov. Dədəsin

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • DƏBƏ

    is. tib. Qasıq yırtıqlığı xəstəliyi; qrıja. // Bu cür xəstəliyi olan adam

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • DEYƏ

    qoş. Səbəb və ya məqsəd bildirir. Gecikməsin deyə tezdən durdu. – Əmirxanı oyatmayır, dincəlsin deyə; Bəzən onun nəfəsinə qulaq da asır. S.Vurğun. Rah

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • DƏLMƏ

    ...böyüklü-kiçikli beş dəlmə gözə çarpırdı. S.Rəhimov. 3. is. Bərə, çəpər, hasar və s.-də deşik. 4. sif. Dəlinmiş, deşilmiş; dəlinməklə qayrılmış.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • DƏRƏ

    is. 1. İki dağ və ya təpə arasında, eləcə də düzənlikdə uzun dərin çuxur; vadi. Ey söyüdlü dərə, ey dumanlı dağ; Səfaya daldığım yerdir bu yerlər. M.M

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • DƏVƏ

    is. Səhralarda və quru çöllərdə istifadə olunan, bir və ya ikihürgüclu, çox dözümlü iri yük heyvanı. Birhürgüclü dəvə. Dəvə balası. – Dəvədən böyük fi

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • DƏYƏ

    is. Qarğıdan və s.-dən düzəldilmiş komacıq; alaçıq, qazma. [Sərçələr qışda] gecələr də samanlığa, dəyələrə; daxmaların, küləş damların deşiklərinə gir

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • DEYƏ

    говоря, основываясь, исходя, дабы, чтобы, для того чтобы

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • DƏCLƏ

    тигр (река в месопотамии)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • DƏDƏ

    отец

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • DƏFƏ

    раз

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • DƏLİ

    сумасшедший, сумасброд, безумец, помешанный, тронутый

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • DƏLİ

    1. sif. Ağlı və şüuru yerində olmayan, ruhi xəstə; divanə. Dəli arvad. // İs. mənasında. Dəlilərə məxsus xəstəxana. – Dedim: – Bir nəzər qıl, aşiq, ha

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • DƏLMƏ

    пробивание, перфорирование

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • DƏFƏ

    ...dəfə uzun müddət yaşayıb işləmişdi. M.İbrahimov. 2. Sıra sayları və işarə əvəzlikləri ilə birgə işləndikdə, təkrar edilən eyni hadisələrin, işlərin,

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • КУНИЙ

    ...dələ -i[-ı]; куний мех dələ xəzi; 2. dələ dərisindən tikilmiş; 3. в знач. сущ. куньи мн. zool. dələlər.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • DƏRHƏQİQƏT

    нареч. устар. действительно, в действительности, в самом деле

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • BİLFEL

    мод. сл. устар. в самом деле, в действительности

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • VAQİƏN

    вводн. сл. в самом деле, действительно

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • FİLHƏQİQƏ

    нареч. устар. действительно, в самом деле

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • КУНИЦА

    ж 1. zool. dələ; 2. dələ xəzi, dələ dərisi.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • HƏQİQƏTƏN

    ...действительно, подлинно, воистину, в действительности, в самом деле

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ƏSLİNDƏ

    1. на самом деле, в действительности, фактически; 2. в оригинале, в подлиннике; 3. в сущности;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • сообщничество

    -а; ср. Соучастие в преступлении, в каком-л. неблаговидном деле.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • принять в долю

    Разрешить участвовать в каком-л. деле, предприятии в качестве пайщика.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • право слово

    в зн. вводн. словосоч. В самом деле, правда, честное слово.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • FİLVAQE

    устар. вводн. сл. в действительности, в самом деле, действительно, фактически

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • SQUIRREL

    n zool. 1. dələ; 2. dələ xəzi

    Tam oxu »
    İngiliscə-azərbaycanca lüğət
  • погоды не делает

    Не имеет определяющего значения в каком-л. деле.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • точняк

    нареч.; разг.-сниж. Действительно, верно, в самом деле.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ZERDEVA

    dələ

    Tam oxu »
    Türkcə-azərbaycanca lüğət
  • SİNCAP

    dələ

    Tam oxu »
    Türkcə-azərbaycanca lüğət
  • взаправду

    нареч.; разг. В самом деле, действительно. Это взаправду было?

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • так и есть

    Да, действительно, в самом деле. Так и есть, опоздали.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • вставлять палки в колёса

    ...палки в колёса Намеренно препятствовать, мешать в каком-л. деле.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • наловчиться

    ...инф. разг. Приобрести ловкость, сноровку, навык в каком-л. деле. Наловчиться в сапожном деле. Наловчиться косить, вязать. Ишь, как наловчился!

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • застрельщик

    ...публиц. см. тж. застрельщица Тот, кому принадлежит почин в каком-л. деле; зачинатель. Застрельщик соревнования. Быть застрельщиком в каком-л. деле. З

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • хромать на обе ноги

    1) Делать значительные промахи; быть недостаточно осведомлённым в каком-л. деле. 2) Идти плохо, с перебоями, срывами (о каком-л. деле)

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • искусник

    ...Тот, кто искусен в каком-л. деле, ремесле, занятии и т.п. Он в этом деле великий искусник.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • морской узел

    ...завязанный одним из специальных приёмов, используемых в морском деле.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • PƏRGARLAŞMAQ

    ...наловчиться (приобрести ловкость, сноровку, навык в каком-л. деле)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • играть первую скрипку

    ...оркестре ведущую партию; 2) Быть самым главным лицом в каком-л. деле.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • PƏLLƏMƏK

    ...ставить, вставлять палки в колёса кому-л. (мешать в каком-л. деле)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • BELİL

    ...белила (белая минеральная краска, употребляемая в малярном деле и в живописи)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • надо сказать

    ...сл. Подтверждает мысль говорящего; действительно, в самом деле.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • заинтересованность

    см. заинтересованный; -и; ж. Заинтересованность в деле, в повышении квалификации. Проявить заинтересованность. Материальная заинтересованность.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • бог в помощь

    ...Бог; в зн. межд. Пожелание успеха, удачи, обычно в каком-л. деле, работе.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • GERÇƏKDƏN

    нареч. действителыю, в самом деле, вправду. Gerçəkdən xəstələnib он действительно заболел …

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • скобочка

    см. скобка; -и; ж.; уменьш.-ласк. Листы, скреплённые в деле скобочками.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • почву

    почву (землю) Лишить уверенности, поддержки, опоры в каком-л. деле, начинании.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • FELƏN

    фактически, на деле

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • SANSAR

    daş dələsi dələ

    Tam oxu »
    Türkcə-azərbaycanca lüğət
  • SİNCAB

    sincab bax dələ

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • упережать

    ...-аю, -аешь; нсв. Упережать в развитии. Упережать в деле. Упережать предполагаемый отказ в чём-л.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • правду говоря

    ...Правду (по правде) говоря (сказать) Действительно, в самом деле.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • зубы съесть

    на чём Быть знатоком в каком-л. деле, иметь большой навык, опыт в чём-л.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • дольщик

    -а; м. см. тж. дольщица = пайщик Участвовать в каком-л. деле, предприятии в качестве дольщика.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • да и то сказать

    ...разг. Употр. при выражении согласия с чем-л.; и в самом деле.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • впрямь

    1. нареч.; разг. В самом деле, действительно. Ты и впрямь болен. 2. частица. Выражает уверенность; так и есть, на самом деле. Уже утро. - Впрямь света

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • остаться мёртвой буквой

    Остаться без практического применения в деле (о постановлении, законе и т.п.)

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • набить руку

    Приобрести уменье, сноровку в каком-л. деле. Она набила руку вязать шапочки.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • QURDLAŞMAQ

    ...одичать, озвереть 2. перен. становиться, стать опытным в каком-л. деле

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
OBASTAN VİKİ
ПМА "В-1" və ПМА "В-2" aşqarları
В.G.Timiryasov adına Kazan İnnovativ Universiteti
Dələ
Dələ və ya bəzi bölgələrdə sovsar (lat. Martes) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin yırtıcılar dəstəsinin dələlər fəsiləsinə aid heyvan cinsi.
Dele Alli
Dele Alli (11 aprel 1996[…], Milton-Kins, Cənub-Şərqi İngiltərə[d]) — yarımmüdafiəçi kimi çıxış edən Nigeriya əsilli ingilis futbolçu. Superliqa komandalarından olan "Beşiktaş"da icarə əsasında çıxış edir.
Deli
Deli — Türkiyəni 2008 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində təmsil edən mahnı. Bu mahnı ilə Türkiyə Avroviziyada 43 ölkə arasında 7-ci oldu. Mahnını rok qrupu olan Mor ve Ötesi ifa edirdi. Mahnının sözləri də bu qrupa məxsus idi.
Dell
Dell (ing. Dell, Inc.) — ABŞ-nin transmilli informasiya texnologiyaları şirkəti. 1984-cü ildə Maykl Dell tərəfindən yaradılmış şirkətin mərkəzi ofisi ABŞ-nin Texas ştatında yerləşir. Dell şirkəti 2013-cü ildə Fortune 500 jurnalının böyük şirkətlər siyahısında 51-ci, 2012-ci ildə HP və Lenovodan sonra dünyada 3-cü böyük kompüter istehsalçısı olmuşdur.
Dəclə
Dəclə (türk. Dicle, ərəb. دجلة‎ — Dijla) — Asiyada çay, uzunluğu 1900 km. Başlanğıcını Türkiyədə yerləşən Xəzər gölündən götürür və İraqın Bəsrə şəhəri yaxınlığında Fəratla qovuşaraq, Şəttül-Ərəb çayını əmələ gətirir. Türkiyə, Suriya və İraq ərazisindən keçir. Çayın 1 418 km-lik hissəsi İraq ərazisindən, təxminən 400 km-i Türkiyə ərazisindən, cəmi 44 km-i isə Suriyadan keçir. Ən böyük qolları Böyük və Kiçik Zəb, Diyalə, Kərhə və Əl-Üzəym çaylarıdır. Qısamüddətli qış zamanı burada leysan yağışlar yağır, torpaq keçilməz palçığa çevrilir. Yazda dağlarda qar əridikdən sonra çay daşaraq geniş sahələri basır və bataqlıq yaranır. Çayların lili ilə gübrələnmiş torpaq suvarıldıqda son dərəcə münbit olur.
Dəli
Dəlilik və ya çılğınlıq yarı qalıcı, ağır bir zehni pozğunluqdur. Ümumiyyətlə bir zehni xəstəlik tipindən törəyir. Dəlilik termini tibbi bir termin olmaqdan çox hüquqi və mədəni bir termindir. Dəlilik Modernizmlə birlikdə inkişaf edən bir anlayışdır. Əvvəllər ruhi çətinliklər Amerikada intellektual bir rəftar kimi qəbul edilib. Dickensin Lord Artur Günahı adlı kitabında buna bənzər təsvir də vardır. Postmodern mədəniyyət isə yaratdığı bütün dəyişənləri yazıdığı kimi dəliliyə də istisna edir. Bu cür xəstəliklər şəxsiyyət pozğunluğundan meydana gələ bilər.
Dərə
Vadi və ya dərə — yer səthinin uzunsov, başlanğıcından sonuna doğru meylli formasına deyilir. Dərə başlıca olaraq axar suların eroziya fəaliyyəti nəticəsində əmələ gəlir. Bəzən torpaq sürüşməsi və zəlzələ nəticəsində də yaranır. Dərənin əsas morfoloji hissəsi onun dibi, ətəkləri və yamaclarıdır. Dərənin dibinin ən alçaq – su axan zolağı yataq, daşğın zamanı su basdığı hissəsi isə çaybasar adlanır. Dərənin dibi ilə yamaclarının birləşdiyi yer dərənin ətəyi, ətəkləri ilə suayrıcılar arasındakı hissələri isə dərənin yamacları adlanır. Dərənin ana süxurlarından təşkil olunmuş yamacları hündür və ya alçaq, dik və ya yastı, profildə isə düz, batıq, qabarıq ola bilər. Qobu - yarğanın inkişafının son mərhələsində yaranan, dibi kol və ot bitkiləri ilə örtülən dərin dərədir.
Dəvə
Dəvə (lat. Camelus) – dəvəkimilər fəsiləsinə aid heyvan cinsi. İkihürgüclü dəvə (Camelus bactrianus) Birhürgüclü dəvə (Camelus dromedarius) †Camelus gigas (fossil) †Camelus hesternus (fossil) †Camelus sivalensis (fossil) †Suriya dəvəsi Dəvələrin gözləri qum fırtınalarından qorunmaq üçün 3 qapaqlıdır. Lakin məlum olduğu kimi, göz qapaqlarımızı yumduqda kənar mühiti görə bilmərik. Ona görə, səhrada uzun yol qət edən dəvə qum fırtınası olduqda gözü görmədən yoluna davam edə bilməz. Bu şəffaf göz qapaqları eynək kimi heyvanın gözlərini qumdan qoruyur, həm də gözləri qapalı ikən işığı görməsini təmin edir. Uzun, sıx yaradılmış kirpiklər də lazımi ehtiyacı ödəyir. Bundan əlavə, gözlərin ətrafındakı möhkəm sümüklər həm zərbələrə, həm də günəş şüalarına qarşı gözü qoruyur. Dəvələrin həzm sistemi səhradakı məhdud qida müxtəlifliyinə uyğun yaradılmışdır. Dəvələr yem tapmadıqda qida hesab olunmayan kauçuk, tikan kimi maddələr yeyirlər.
Dəyə
Dəyə — qarğıdan və digər materiallardan düzəldilmiş komacıq, alaçıq və ya qazma. Üstüörtlü, yanları açıq olan tikililər müasir dövrdə Azərbaycanın baramaçılıqla məşğul olan əhalisinin kənd yerlərində ipəkqurdu bəsləmək üçün xüsusi təsərrüfat tikililərinidə (kümxanaları) dəyə adlandırırlar.
Jele
Jele (fr. gelée) — kaloidli qida qarışığı (adi meyvələrdən), jelatin əlavəli (pektin, aqar), və bütün kütləni soyuduğu zaman jelatin görünüşü olur. Jele həmçinin jelatinin buzağın ayaqlarından və başlarından hazırlanır. Şirin jele (fr. gelée), ətli jeledən fərqli olaraq (fr. l’aspic), yeməyin üzərinə tökülməsi isə rus-dilində xolodeç(soyuq) adlanır. Meyvələrdən və giləmeyvələrdən ibarət jele özündə çoxlu pektinləri birləşdirir. Onları jelatin əlavə etmədən də almaq olar çünki pektin ona xüsusi dad verir. Belə jeleləri turş almalardan hazırlayırlar. Jelenin ölçmə dərəcəsi litrdir.
Lələ
Lələ — Qızılbaş Səfəvi hökmdarları yanında şahın himayəçisi vəzifəsi. Müxtəlif vaxtlarda bu vəzifə müxtəlif türkmən tayfaların nümayəndələrinə məxsus idi.
Pele
Edison Arantes do Nascimento (Pelé) (23 oktyabr 1940[…], Tres-Korasoyns[d], Minas-Jerays – 29 dekabr 2022[…], Morumbi[d]) — dünya futbol tarixinin ən böyük futbolçularından biri. Braziliya milli futbol komandası ilə 3 dəfə Dünya Kubokunu qazanmışdır. İlk Dünya Kubokunu 1958-ci ildə İsveçdə keçirilən çempionatda almışdır. Bütün zamanların ən böyük oyunçularından biri kimi qəbul edilən və FİFA tərəfindən "ən böyük" adlandırılan Pele, 20-ci əsrin ən uğurlu və populyar idman xadimləri arasında idi. 1999-cu ildə Beynəlxalq Olimpiya Komitəsi tərəfindən Əsrin idmançısı seçilib və Time siyahısına 20-ci əsrin 100 ən mühüm adamı kimi daxil edilib. 2000-ci ildə Pele Beynəlxalq Futbol Tarixi və Statistikaları Federasiyası (IFFHS) tərəfindən Əsrin Dünya Oyunçusu seçildi və FİFA Əsrin Oyunçusu mükafatının iki birgə qalibindən biri oldu. Onun 1363 oyunda 1279 qolu, Ginnesin Rekordlar Kitabına düşüb. Pele 1940-cı ilin 23 oktyabrında Braziliyanın Minas-Jerays ştatının elə də böyük olmayan Tres-Korasoyns şəhərində kasıb bir ailədə anadan olub. Futbol Edison üçün sevimli əyləncələrdən biri idi. Atası Dondino da keçmişdə futbolçu olduğundan oğlunun ilk müəllimi də məhz o olub və futbol haqqında bəzi sirləri də ona uşaqlığından ötürmüşdür.
Pələ
Pələ — ibtidai salın nisbətən təkmilləşdirilmiş forması hesab edilən su nəqliyyatı vasitəsi. XIX əsr və XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanda su nəqliyyatı vasitələrinin məhəlli-lokal xüsusiyyəti ilə fərqlənən növləri də mövcud olmuşdur. Naxçıvan bölgəsi üçün səciyyəvi olan, ibtidai salın nisbətən təkmilləşdirilmiş forması hesab edilən pələ belə su nəqliyyatı vasitələrindəndir. Quruluşuna və təyinatına görə su nəqliyyatı vasitəsi kimi kələk ilə oxşarlıq təşkil etsə də, ölçülərinə və yükgötürmə qabiliyytəinə görə pələ kiçik, kələk isə nisbətən iri ölçüdə hazırlanırdı. Pələni hazırlamaq üçün 15-20 sm diamterli və 2,2-2,5 m uzunluğunda ağacları bir-birinə paralel qoyur, baş, ortaya və ayaq hissələrinə isə köndələn şəkildə üç ağac bərkidirdilər. Beləliklə, ağacların arasıda əmələ gələn kvadratşəkilli sahələrə qoyun və keçi dərisindən hazırlanmış, içərisinə hava ilə doldurulmuş tuluqlar bağlanırdı. Bundan sonra pələnin üstünə çubuq çəpərə salınırdı. Pələ xüsusi çəp vasitəsilə hərəkətə gətirilir, kiçikhəcmli yüklərin və 2-3 sərnişinin digər sahilə keçirilməsi üçün nəzərdə tutulurdu.
Rele
Rele — elektriklə işləyən çevirmə cihazı. Bir çox relelər elektromaqnitdən istifadə etməklə mexaniki olaraq mexanizmi dəyişirlər. Relelər adətən bir çox əməliyyatları cəmi bir siqnalla idarə etmək, eləcə də bir çox əməliyyatları aşağı güclü siqnallar vasitəsilə idarə etmək üçün istifadə olunurlar. İlk relelər uzunməsafəli teleqraf xətlərində bir yerdən gələn siqnalın digər istiqamətə yönəldilməsi üçün təkrar olunması məqsədi ilə istifadə olunurdular. Relelər telefon mübadiləsi və ilk kompüter nəsillərində məntiqi əməliyyatları aparmaq üçün istifadə olunurdular. 1809-cu ildə Samuel Tomas von Sömmerrinq elektrokimyəvi teleqrafın tərkib hissəsi kimi elektrolit releni layihələndirdi. Amerikan alim Yozef Henrinin və ingilis ixtiraçı Edvard Davinin də relelərin kəşfi istiqamətində fəaliyyətləri olub. İndi rele adlandırdığımız sadə qurğu 1840-cı ildə Samuel Morsenin teleqraf patentinə daxil edilib. "Rele" sözünə texniki ədəbiyyatlarda 1860-cı ildən rast gəlinir. Rele mühafizəsi qurğuları aşağıdakı tələblərə cavab verməlidir: Selektivlik dedikdə, rele mühafizəsinin seçicilik qabiliyyəti nəzərdə tutulur.
Sele
Sele (sloven. Celje; alm. Cilli‎) — Sloveniya ərazisində yerləşən şəhər. Ölkənin əhali sayına görə üçüncü ən böyük şəhəridir. Aşağı İştiriya tarixi vilayətinin mərkəzi olmuşdur. Sele şəhər (icma) dairəsinin inzibati mərkəzidir. Şəhər dəniz səviyyəsindən 238 m (781 fut) yuxarıda yerləşir. Sele şəhəri Saviya, Lojnisa və Volqayna çaylarının qovuşduğu ərazidə, iri bir təpənin yaxınlılğında yerləşir. Təpədə qədim Sels qəsri yerləşir. Şəhər tarixə Sele qraflığının mərkəzi olaraq daxil olmuşdur (XIV–XV əsrlər.).
Tələ
Tələ (film, 1990)
Şələ
Şələ (Yardımlı) — Azərbaycan Respublikasıınn Yardımlı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Şələ (nəqliyyat) — ən qədim yükdaşıma qaydalarından biri.
Nilgiri zolaqlı dələ
Nilgiri zolaqlı dələ – Nilgiri zolaqlı dələ (Funambulus sublineatus) gəmiricilərin nəsli kəsilməkdə olan növüdür, Hindistan yarımadasındakı Nilgirislər də daxil olmaqla, Qərbi Qatların cənubundakı yağış meşələrində yaşayan kiçik dələ (Sciuridae). Əvvəllər Şri-Lankadan Funambulus obscurus-u bir alt növ kimi daxil etdi, bu zaman "birləşmiş növlərin" ingiliscə adı da qaranlıq zolaqlı dələ idi (indi Şri Lanka növləri ilə məhdudlaşan bir ad). Funambulus sublineatus elmi olaraq 1838-ci ildə təsvir edilmişdir. Daha sonra Şri Lanka obskurusu ilə birləşdirildi, sonra Funambulus sublineatusun alt növü kimi qəbul edildi. 2012-ci ildə bir araşdırma, ikisinin çox fərqli olduğunu aşkar etdi və onların ayrı-ayrı növlər kimi tanınmasını tövsiyə etdi. Nilgiri xurma dələsinin (F. sublineatus) indi Hindistanın Qərbi Qatlarında yayılması məhdud olsa da, taksonomik parçalanmadan əvvəl növlərin keçmiş diapazonu həm Hindistanda, həm də Şri Lankada idi. Bu sincab haqqında çox az şey məlumdur, ehtimal ki, cinsdəki ən kiçiyi təxminən 40 qramdır. Hindistanda endemik məməli kimi yeni statusu qeydlərin yenilənməsinə ehtiyac olduğunu bildirir. Növlər ya Qərbi Ghats və Nilgiri təpələrində (və Hindistanda Kodaikanal ətrafı kimi ətraf ərazilərdə) yaş rütubətli meşələrlə məhdudlaşır.
Aşıq Lələ
Aşıq Lələ (XVII əsrin sonu—XVIII əsrin əvvəli) — XVII yüzilin sonu, XVIII yüzilin önündə yaşamış el şairi. El şairi Aşıq Lələ XVII yüzilin sonu, XVIII yüzilin önlərində yaşayıb. Yaşam yolu haqqında məlumat olduqca azdır. Bəzi mənbələrdə XVI əsrdə yaşadığı da qeyd edilir. XVIII yüzilə bağlı əlimizdə bir qaynaq var. Osmanlılar Qarabağı aldıqdan sonra, 1727-ci ildə "Gəncə-Qarabağ əyalətinin müfəssəl dəftəri" adlı vergi dəftərini hazırlayıblar. Həmin dəftərdə Cavanşir elinin Yağləvənd oymağının Gecəgözlü oymağında yaşayanların arasında bir ailə ilgi çəkir. Həmin ailənin siyahısını olduğu kimi yazımızda veririk. Uzunəli Tanrıqulu oğlu, (Uzunəlinin) qardaşı Lələ, (Lələnin) qardaşı Əminəli. Aşıq Lələnin yaradıcılığından bilirik ki, onun Uzunəli adlı qardaşı olub.
Byorn Deli
Byorn Deli (d.19.6.1967, Elverum) –Norveç idmançısı. 1992-1999-cu illər ərzində Byorn Deli 6 dəfə Norveç Dünya Kubokunu qazanmışdır. İkincisini 1994-1998-ci illər ərzində əldə etmişdir. Deli 1991 və 1999-cu illər ərzində Olimpiya və Dünya Çempionatlarının tam 29 medalını qazanmışdır. Bu hadis Delinin həyatında karyerası ərzində ölkəsindən kənarda qazandığı ən böyük nailiyyətidir. 1967-ci ildə Norveçdə Elverum bölgəsində anadan olmuşdur. Deli daha sonralar Nannestad şəhərinə köçmüşdür. Delinin qazandığı müvəffəqiyyətlərdə özünün ovçuluq, balıqçılıq, haykinq, dağadırmanma, futbol və xizəksürmə kimi müxtəlif idman növləri ilə məşğul olmasının böyük tohfələri olduğunu qeyd edir. Uşaqlıqda Deli daha çox futbol ilə maraqlanırdı və peşəkar futbolçu olmaq istəyirdi. Lakin məşqçisiin təkidindən sonra o xizəksürmə üzrə fəaliyyət göstərməyə başladı.
Dede Qorqud
"Kitabi-Dədə Qorqud" ("Kitab-i Dədəm Qorqud əla lisan-i taife-i Oğuzan" (Oğuz tayfalarının dilindən Dədəm Qorqud kitabı))) – Oğuz türk dastanı. Ümumtürk ədəbiyyatının yeganə yazılı eposu. "Kitabi-Dədə Qorqud" dastanları ideya-məzmunu, təkrarolunmaz gözəlliyi ilə yüz illərdir ki, dünya alimlərinin diqqət mərkəzindədir. Ənənəyə görə, "Kitabi Dədə Qorqud"da dastanların müəllifliyi Dədə Qorquda aid edilir. Bəzi məlumatlara görə Dədə Qorqudun məzarı Dərbənddə yerləşir. XVII əsrin görkəmli səyyahları olan Övliya Çələbi və Adam Olearinin "Səyahətnamə"lərində bu fakta rast gəlmək olar. XIV əsr tarixçilərindən Aybək əd-Dəvadari və Fəzlullah Rəşidəddin Dədə Qorqudun Məhəmməd peyğəmbər zamanında yaşadığını və türklər tərəfindən elçi sifətilə onun yanına göndərildiyini yazmışlar. Dastandakı "Rəsul əleyhüssəlam zamanına yaqın Bayat boyından Qorqud Ata derlər, bir ər qopdu" ifadəsinə görə dastanın yaranması islamiyyətin meydana çıxdığı ərəfəyə (VII əsr) aid edilir. Dastanın öyrənilməsi alman şəqşünası Henrix Fridrix fon Ditsin 1815-ci ildə Drezden kitabxanasında XV əsrdə yazıya alınmış əlyazmasını aşkar etməsi ilə başlayır. Daha sonra Vasili Bartold 1894-1904-cü illərdə dastanın I, II, III, V boylarını ruscaya tərcüməsi i8lə çap etdirir.
Deli (mahnı)
Deli — Türkiyəni 2008 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində təmsil edən mahnı. Bu mahnı ilə Türkiyə Avroviziyada 43 ölkə arasında 7-ci oldu. Mahnını rok qrupu olan Mor ve Ötesi ifa edirdi. Mahnının sözləri də bu qrupa məxsus idi.
Dell (dəqiqləşdirmə)
Dell (ing. Dell, Inc.) — ABŞ-nin transmilli informasiya texnologiyaları şirkəti. 1984-cü ildə Maykl Dell tərəfindən yaradılmış şirkətin mərkəzi ofisi ABŞ-nin Texas ştatında yerləşir. Dell (yer forması)— Fiziki coğrafiyada yarğan kiçik, tənha bir dərədir.
Dəclə çayı
Dəclə (türk. Dicle, ərəb. دجلة‎ — Dijla) — Asiyada çay, uzunluğu 1900 km. Başlanğıcını Türkiyədə yerləşən Xəzər gölündən götürür və İraqın Bəsrə şəhəri yaxınlığında Fəratla qovuşaraq, Şəttül-Ərəb çayını əmələ gətirir. Türkiyə, Suriya və İraq ərazisindən keçir. Çayın 1 418 km-lik hissəsi İraq ərazisindən, təxminən 400 km-i Türkiyə ərazisindən, cəmi 44 km-i isə Suriyadan keçir. Ən böyük qolları Böyük və Kiçik Zəb, Diyalə, Kərhə və Əl-Üzəym çaylarıdır. Qısamüddətli qış zamanı burada leysan yağışlar yağır, torpaq keçilməz palçığa çevrilir. Yazda dağlarda qar əridikdən sonra çay daşaraq geniş sahələri basır və bataqlıq yaranır. Çayların lili ilə gübrələnmiş torpaq suvarıldıqda son dərəcə münbit olur.
Dədə Katib
Əbdürrəhman Təyyar Quluncu (Dədə Katib)(1925-2008), Dədə Katib təxəllüsü ilə 1925-ci ildə Urmiyanın Quluncu kəndində anadan olubdur. Qulunculu Dədə Katib adıyla da məşhurdur. Şairin məzarı Quluncu kəndindədir. Onun hecayi şeirləri daha çox qoşmalar və gəraylılardan ibarətdir.. O, şair kimi Balovlu Meskin və Dullu Mustafadan təsirlənmişdir. Dədə Katib, Qərbi Azərbaycan ostanı və Türkiyənin şərqindəki aşıqlar və ozanlar arasında (xüsusən sərhəddin hər iki tərəf kürəsünniləri arasında) çox məşhurdur. Dədə Katib, həm də Güney Azərbaycanda yaşayan Hənəfi sünni türklərin dini alimi kimi də tanınmışdır. O, əksər şeirlərin Azərbaycan dilində yazıb, ancaq türk dilində də şeirləri var.
Ayşə Sultan (I Əhmədin qızı)
Aişə Sultan (1605, Konstantinopol – 1660, Konstantinopol) — 14-cü Osmanlı sultanı I Əhmədin qızı. Aişə Sultan 1605-ci ildə İstanbulda dünyaya gəlmişdir. Atası Osmanlı sultanı I Əhməd, anası isə Mahpeykər Kösəm Sultandır. Osmanlı tarixində ilk dəfə atası Sultan Əhmədin səltənətində başlanılan və uşaq yaşdakı xanım sultanların dövlət xadimləriylə evləndirilməsinə əsaslanan saray ənənəsinə uyğun olaraq, bacısı Gövhər Sultan kimi, Aişə Sultan da hələ azyaşlı bir uşaq ikən evləndirildi. İlk nigahı 7 yaşında ikən - 1612-ci ilin fevralında şeyxülislam Xocazadə Mehmed Əfəndi tərəfindən sədrəzəm Nasuh Paşayla bağlandı. Bu şənliklər əsnasında bacısı Gövhər Sultan da kaptan-ı dərya Mehmed Paşayla nigahlandı. Atası Sultan Əhmədin istəyilə baş tutan bu evliliklər tamamilə siyasi xarakter daşımaqda idi. Belə ki, o əsnada sədrəzəm şərq cəbhəsində Səfəvi şahı Şah Abbasla sülh müzakirələrini davam etdirməkdə idi. Səfəvilərlə bağlanan İstanbul sülhünün ardından 1612-ci ilin dekabrında cütlüyün toy mərasimi keçirildi və mərasimin ardından azyaşlı sultan Nasuh Paşanın Atmeydanındakı sarayına (İbrahim Paşa sarayı) göndərildi. Ancaq yaşı səbəbilə, zifaf gecəsi olmadı və saray ənənələrinə görə, Aişə Sultanın həddi-buluğa çatması gözlənildi.
Azad Veys-i Sülfa (Bicar)
Azad Veys-i Sülfa (fars. آزاد ويس سفلي‎) — İranın Kürdüstan ostanı Bicar şəhristanının ərazisinə daxil olan kənd. Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 60 nəfər yaşayır (15 ailə). Əhalisini azərbaycan türkləri təşkil edir.
Azad Veys-i Ülya (Bicar)
Azad Veys-i Ülya (fars. آزاد ويس عليا‎) — İranın Kürdüstan ostanı Bicar şəhristanının ərazisinə daxil olan kənd. Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 281 nəfər yaşayır (52 ailə). Əhalisini azərbaycan türkləri təşkil edir.
Azedarach sempervirens f. incisodentata
Melia azedarach (lat. Melia azedarach) – meliekimilər fəsiləsinin melia cinsinə aid bitki növü. Azedara speciosa Raf. Azedarach commelinii Medik. Azedarach deleteria Medik. Azedarach fraxinifolia Moench Azedarach odoratum Noronha Azedarach sempervirens Kuntze Azedarach sempervirens var. glabrior (C.DC.) Kuntze Azedarach sempervirens f. incisodentata Kuntze Azedarach sempervirens f. longifoliola Kuntze Azedarach sempervirens f. subdentata Kuntze Melia angustifolia Schumach.
Azedarach sempervirens f. longifoliola
Melia azedarach (lat. Melia azedarach) – meliekimilər fəsiləsinin melia cinsinə aid bitki növü. Azedara speciosa Raf. Azedarach commelinii Medik. Azedarach deleteria Medik. Azedarach fraxinifolia Moench Azedarach odoratum Noronha Azedarach sempervirens Kuntze Azedarach sempervirens var. glabrior (C.DC.) Kuntze Azedarach sempervirens f. incisodentata Kuntze Azedarach sempervirens f. longifoliola Kuntze Azedarach sempervirens f. subdentata Kuntze Melia angustifolia Schumach.
Azedarach sempervirens f. subdentata
Melia azedarach (lat. Melia azedarach) – meliekimilər fəsiləsinin melia cinsinə aid bitki növü. Azedara speciosa Raf. Azedarach commelinii Medik. Azedarach deleteria Medik. Azedarach fraxinifolia Moench Azedarach odoratum Noronha Azedarach sempervirens Kuntze Azedarach sempervirens var. glabrior (C.DC.) Kuntze Azedarach sempervirens f. incisodentata Kuntze Azedarach sempervirens f. longifoliola Kuntze Azedarach sempervirens f. subdentata Kuntze Melia angustifolia Schumach.
AzerSat-1
Azerspace/Africasat-1A Rabitə Peyki (ing. Azerspace/Africasat-1A Satellite) — Azərbaycanın ilk rabitə peyki, Amerikanın "Orbital Sciences Corporation" şirkəti tərəfindən inşa olunmuşdur. Azerspace-1 peyki orbitə 2013-cü il 8 fevral tarixində, Fransız Qvianasında (Cənubi Amerika) yerləşən Kuru kosmodromundan Fransanın Arianespace şirkəti tərəfindən Ariane-5 daşıyıcı raketi ilə buraxılmışdır. Çəkisi: 6521 kq. Ölçüləri: Tam açılmış halda peykin ölçüləri: 23,6 m x 8,9 m x 5,6 m-dir. "Azerspace-1" peyki teleradio yayımı və telekommunikasiya xidmətlərinin göstərilməsi, eləcə də korporativ və hökumət müştərilərinin tələblərinə cavab verən keyfiyyətli və dayanıqlı rabitə platformaların təmin edilməsi üçün nəzərdə tutulub. Peyk üzərindən 100-ə yaxın televiziya və radio kanalı yayımlanır. "Azerspace-1"-in istismar müddəti isə azı 15 ildir. Telekommunikasiya peyki olan Azerspace-1-dən səs, məlumat bazası, internet, TV və radio yayım xidmətləri məqsədilə istifadə edilə bilər. Peykin verəcəyi bir neçə qiqabitlik İnternet alternativ kimi fors-major situasiyalarda faydalı ola bilər.
Azerspace-1
Azerspace/Africasat-1A Rabitə Peyki (ing. Azerspace/Africasat-1A Satellite) — Azərbaycanın ilk rabitə peyki, Amerikanın "Orbital Sciences Corporation" şirkəti tərəfindən inşa olunmuşdur. Azerspace-1 peyki orbitə 2013-cü il 8 fevral tarixində, Fransız Qvianasında (Cənubi Amerika) yerləşən Kuru kosmodromundan Fransanın Arianespace şirkəti tərəfindən Ariane-5 daşıyıcı raketi ilə buraxılmışdır. Çəkisi: 6521 kq. Ölçüləri: Tam açılmış halda peykin ölçüləri: 23,6 m x 8,9 m x 5,6 m-dir. "Azerspace-1" peyki teleradio yayımı və telekommunikasiya xidmətlərinin göstərilməsi, eləcə də korporativ və hökumət müştərilərinin tələblərinə cavab verən keyfiyyətli və dayanıqlı rabitə platformaların təmin edilməsi üçün nəzərdə tutulub. Peyk üzərindən 100-ə yaxın televiziya və radio kanalı yayımlanır. "Azerspace-1"-in istismar müddəti isə azı 15 ildir. Telekommunikasiya peyki olan Azerspace-1-dən səs, məlumat bazası, internet, TV və radio yayım xidmətləri məqsədilə istifadə edilə bilər. Peykin verəcəyi bir neçə qiqabitlik İnternet alternativ kimi fors-major situasiyalarda faydalı ola bilər.
Azerspace-1/Africasat-1a
Azerspace/Africasat-1A Rabitə Peyki (ing. Azerspace/Africasat-1A Satellite) — Azərbaycanın ilk rabitə peyki, Amerikanın "Orbital Sciences Corporation" şirkəti tərəfindən inşa olunmuşdur. Azerspace-1 peyki orbitə 2013-cü il 8 fevral tarixində, Fransız Qvianasında (Cənubi Amerika) yerləşən Kuru kosmodromundan Fransanın Arianespace şirkəti tərəfindən Ariane-5 daşıyıcı raketi ilə buraxılmışdır. Çəkisi: 6521 kq. Ölçüləri: Tam açılmış halda peykin ölçüləri: 23,6 m x 8,9 m x 5,6 m-dir. "Azerspace-1" peyki teleradio yayımı və telekommunikasiya xidmətlərinin göstərilməsi, eləcə də korporativ və hökumət müştərilərinin tələblərinə cavab verən keyfiyyətli və dayanıqlı rabitə platformaların təmin edilməsi üçün nəzərdə tutulub. Peyk üzərindən 100-ə yaxın televiziya və radio kanalı yayımlanır. "Azerspace-1"-in istismar müddəti isə azı 15 ildir. Telekommunikasiya peyki olan Azerspace-1-dən səs, məlumat bazası, internet, TV və radio yayım xidmətləri məqsədilə istifadə edilə bilər. Peykin verəcəyi bir neçə qiqabitlik İnternet alternativ kimi fors-major situasiyalarda faydalı ola bilər.
Azerspace-2
Azerspace-2 (ing. Azerspace-2 Satellite) — Azərbaycan Respublikasının sayca üçüncü, təyinatına görə ikinci telekommunikasiya peyki. "Azerspace-2" ABŞ-nin Space Systems Loral (SSL) şirkəti tərəfindən inşa olunmuşdur. Azerspace-2 26 sentyabr 2018-ci il tarixində Fransız Qvineyasının (Cənubi Amerika) Kuru kosmodromundan orbitə buraxılmışdır. Azerspace-2 peykinin istismar müddəti isə azı 15 il nəzərdə tutulur. Azerspace-2 peykinin əhatə zonasına Avropa, Mərkəzi və Cənub-Qərbi Asiya, Yaxın Şərq və tropik Afrika ölkələri daxildir. Azerspace-2 həm də birinci telekommunikasiya peyki olan Azerspace-1-in orbitdəki ehtiyatı rolunu öz üzərinə götürəcək. "BakuTel-2015" sərgisi çərçivəsində 2 dekabr 2015-ci ildə "Azerspace-2" peykinin orbitə çıxarılması barədə "Azərkosmos" ASC ilə Fransanın "Arianespace" şirkəti arasında müqavilə imzalanmışdır. 26 sentyabr 2018-ci il tarixində Fransanın Ariane-5 roketi ilə Fransız Qvianasının Kuru kosmodromundan orbitə buraxılmışdır. Azərkosmos ASC idarəsində olan peyk 45 dərəcə Şərq uzunluq dairəsində, geostasionar orbitdə yerləşib.
Aziya i Afrika seqodnya
"Aziya i Afrika seqodnya" (rus. Азия и Африка сегодня) — Asiya və Afrikanın öyrənilməsinə həsr olunmuş SSRİ və Rusiya elmi jurnalı. Jurnal Ali Attestasiya Komissiyasının elmlər namizədi və elmlər doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün nəşrlər üçün tövsiyə etdiyi nəşrlər siyahısına daxildir. Bu, "Web of Science" platformasında Rusiya Elm Sitat İndeksi verilənlər bazasına, "EBSCO Publishing" beynəlxalq məlumat bazasına daxil edilmişdir. Jurnal "Nauka" nəşriyyatı tərəfindən nəşr olunur. Nəşr 1957-ci ilin iyulunda SSRİ Elmlər Akademiyası tərəfindən yaradılmışdır. İndi Rusiya Elmlər Akademiyasının Afrikaşünaslıq İnstitutu və Şərqşünaslıq İnstitutu tərəfindən nəşr olunur. 2007-ci ildə jurnalın 600-cü nömrəsi işıq üzü görmüşdür. Adətən təxminən 80 səhifədən ibarətdir. 2015-ci ilin oktyabr ayından etibarən jurnal Misirdə ərəb dilində "Asiya və İfriqiyyə əl-yəum" adı ilə nəşr olunmağa başlamışdır.
Azot-1 oksid
Azot-1 oksid duz əmələ gətirməyən oksiddir Diazot-monoksid və ya azot 1-oksid (N2O) ilk dəfə 1772-ci ildə Cozef Pristli tərəfindən alınmışdır və onu azaldılmış azot havası adlandırmışdır. Texniki adı şadlandırıcı-şənləndirici qazdır. Bu da onun keyləşdirici xüsusiyyətə malik olması ilə əlaqədardır. Tərkibində N2O olan hava ilə tənəffüs etdikdə əvvəlcə oyadıcı təsir göstərir, sonra isə keyləşmə baş verir. N2O-nun keyləşdirici təsirini ilk dəfə 1799-cu ildə məşhur ingilis alimi H. Devi müəyyən etmişdir. Belə ki, N2O qarışmış hava ilə tənəffüs etdikdə diş ağrısı aradan qalxır. Devinin bununla bağlı bir çox maraqlı təcrübələri var. Bundan yarım əsr sonra 1844-cü ildə amerikalı diş həkimi X. Uells dişlərin çıxarılmasında N2O- dan ağrıkəsici vasitə kimi istifadə etmişdir. Hazırda diazot-oksidindən miokard (ürəyin əzələ qişası) infarktının əməliyatında ağrıkəsici kimi (80% N2 və 20% O2) istifadə edilir. N2O rəngsiz, xoşagələn zəif iyli, şirintəhər qazdır.
Azərbaycan SSR Ali Sovetinin X çağırış deputatlarının siyahısı
Onuncu çağırış 1980-ci ildən 1984-cü ilədək işləmişdir. Onuncu çağırış Azərbaycan SSR Ali Sovetinə seçkilər 1980-ci il fevralın 24-də keçirilmişdir. Ali Sovetə cəmi 450 deputat seçilmişdir. 247 deputat və ya onların 54,9 faizi əvvəlki çağırış respublika Ali Sovetinin deputatı olmamışdır. Deputatların 179 nəfəri qadındır, 312 deputat Sov.İKP üzvü, yaxud üzvlüyünə namizəd, 138 deputat bitərəf, o cümlədən 87 deputat ÜİLKGİ üzvüdür. Respublika ali dövlət hakimiyyəti orqanında 201 fəhlə və kolxozçu vardır ki, bu da deputatların ümumi tərkibinin 50,9 faizini təşkil edir, 23 deputat elm, mədəniyyət, ədəbiyyat, incəsənət, maarif və səhiyyə işçiləri, 101 deputat partiya, həmkarlar ittifaqları və komsomol işçiləri, 53 deputat dövlət və sovet orqanlarının işçisi, 32 deputat sənaye və kənd təsrrüfatı müəssisələrin rəhbərləri, mühəndis, hərbi qulluqçu və digər mütəxəssislər. 379 deputatın və ya deputatları 82,4 faizinin ali və orta ixtisas təhsili var, 42 deputat alimlik dərəcəsi və ya elmi adı vardır. Azərbaycan SSR Ali Soveti deputatlarının yaşa görə tərkibi belədir: 112 deputatın və ya deputatların 24,9 faizinin yaşı 30-dək, 191 deputatın və ya deputatların 42,4 faizinin yaşı 31-dən 50-dək, 105 deputatın və ya deputatların 23,3 faizinin yaşı 51-dən 60-dəkdir, 42 deputatın və ya deputatların 9,3 faizinin yaşı 60-dan yuxarıdır. Ali Soveti deputatlarıından 22 nəfər Sovet İttifaqı Qəhrəmanı və Sosialist Əməyi Qəhrəmanıdır. 314 deputat SSRİ ordenləri və medalları ilə təltif edilmişdir.
Azərbaycan SSR Ali Sovetinin X çağırışı
Onuncu çağırış 1980-ci ildən 1984-cü ilədək işləmişdir. Onuncu çağırış Azərbaycan SSR Ali Sovetinə seçkilər 1980-ci il fevralın 24-də keçirilmişdir. Ali Sovetə cəmi 450 deputat seçilmişdir. 247 deputat və ya onların 54,9 faizi əvvəlki çağırış respublika Ali Sovetinin deputatı olmamışdır. Deputatların 179 nəfəri qadındır, 312 deputat Sov.İKP üzvü, yaxud üzvlüyünə namizəd, 138 deputat bitərəf, o cümlədən 87 deputat ÜİLKGİ üzvüdür. Respublika ali dövlət hakimiyyəti orqanında 201 fəhlə və kolxozçu vardır ki, bu da deputatların ümumi tərkibinin 50,9 faizini təşkil edir, 23 deputat elm, mədəniyyət, ədəbiyyat, incəsənət, maarif və səhiyyə işçiləri, 101 deputat partiya, həmkarlar ittifaqları və komsomol işçiləri, 53 deputat dövlət və sovet orqanlarının işçisi, 32 deputat sənaye və kənd təsrrüfatı müəssisələrin rəhbərləri, mühəndis, hərbi qulluqçu və digər mütəxəssislər. 379 deputatın və ya deputatları 82,4 faizinin ali və orta ixtisas təhsili var, 42 deputat alimlik dərəcəsi və ya elmi adı vardır. Azərbaycan SSR Ali Soveti deputatlarının yaşa görə tərkibi belədir: 112 deputatın və ya deputatların 24,9 faizinin yaşı 30-dək, 191 deputatın və ya deputatların 42,4 faizinin yaşı 31-dən 50-dək, 105 deputatın və ya deputatların 23,3 faizinin yaşı 51-dən 60-dəkdir, 42 deputatın və ya deputatların 9,3 faizinin yaşı 60-dan yuxarıdır. Ali Soveti deputatlarıından 22 nəfər Sovet İttifaqı Qəhrəmanı və Sosialist Əməyi Qəhrəmanıdır. 314 deputat SSRİ ordenləri və medalları ilə təltif edilmişdir.
Azərbaycan Sovetlərinin V qurultayı (film, 1927)
Azərbaycan Sovetlərinin V qurultayı qısametrajlı sənədli filmi 1927-ci ildə Azdövlətkinoda istehsal edilmişdir. Kinolentdə Azərbaycan SSR V Sovetlər qurultayından, qurultayda sovetlərin fəaliyyətindən və onların daha da təkmilləşdirilməsindən bəhs edilir. Kinolentdə Azərbaycan SSR V Sovetlər qurultayından, qurultayda sovetlərin fəaliyyətindən və onların daha da təkmilləşdirilməsindən bəhs edilir.
Azərbaycan U-17 qızlardan ibarət milli futbol komandası
Azərbaycan U-17 qızlardan ibarət milli futbol komandası — 17 yaşadək qız futbolçulardan ibarət Azərbaycan milli komandası İlk dəfə 2007/2008 mövsümündə qitə arenasına çıxmışdır.
Azərbaycan U-18 milli futbol komandası
Azərbaycan U-19 milli futbol komandası — 19 yaşadək futbolçulardan ibarət Azərbaycan milli komandası İlk dəfə 1994/95 mövsümündə qitə arenasına çıxan yığma 7 il U-18 kimi, 2001/02 mövsümündən sonra isə U-19 kimi yarışlara qatılıb. Komanda 18 yaşlılar arasında 16 oyunda 3 qələbə və 13 məğlubiyyət qarşılığında top fərqində çox geridədir – 8:41. Tarixində 17 dəfə qitə birinciliklərinə qatılan milli özünün yubiley – 50-ci görüşünü 13 oktyabr 2010-cu ildə Portuqaliyada Yunanıstana qarşı keçirmişdir. Həmin görüş də daxil olmaqla baş tutan 50 qarşılaşmada Azərbaycan futbolçuları 10 qələbə qazanıb, 7 heç-heçə edib və 33 dəfə meydanı xalsız tərk ediblər. Bu görüşlərdə azərbaycanlılar 40 qol vurub, 117 dəfə qapısında top görüb. 4 dəfə iştirak etmişdir.
Azərbaycan U-19 milli futbol komandası
Azərbaycan U-19 milli futbol komandası — 19 yaşadək futbolçulardan ibarət Azərbaycan milli komandası İlk dəfə 1994/95 mövsümündə qitə arenasına çıxan yığma 7 il U-18 kimi, 2001/02 mövsümündən sonra isə U-19 kimi yarışlara qatılıb. Komanda 18 yaşlılar arasında 16 oyunda 3 qələbə və 13 məğlubiyyət qarşılığında top fərqində çox geridədir – 8:41. Tarixində 17 dəfə qitə birinciliklərinə qatılan milli özünün yubiley – 50-ci görüşünü 13 oktyabr 2010-cu ildə Portuqaliyada Yunanıstana qarşı keçirmişdir. Həmin görüş də daxil olmaqla baş tutan 50 qarşılaşmada Azərbaycan futbolçuları 10 qələbə qazanıb, 7 heç-heçə edib və 33 dəfə meydanı xalsız tərk ediblər. Bu görüşlərdə azərbaycanlılar 40 qol vurub, 117 dəfə qapısında top görüb. 4 dəfə iştirak etmişdir.
Azərbaycan U-21 milli futbol komandası
Azərbaycan U-21 milli futbol komandası — Azərbaycanı beynəlxalq futbol arenasında təmsil edir və AFFA tərəfindən idarə olunur. Azərbaycan U-21 milli futbol komandası əsasən iki peşəkar futbol turnirində iştirak etmək üçün mübarizə aparır: FİFA Dünya Kuboku və UEFA Avropa Çempionatı.
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin I Nazirlər Kabineti
I Xoyski hökuməti, Birinci hökumət kabineti və ya Müsavat-Sosialistlər hökuməti— Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin sayca 1-ci, Fətəli xan Xoyskinin başçılığı ilə 28 may 1918 tarixindən 17 iyun 1918 tarixinədək fəaliyyət göstərmiş, müsavatçılar, bitərəflər, sosialistlər və hümmətçilərdən ibarət koalisya hökuməti. Cümhuriyyət Hökuməti son dərəcə ağır tarixi şəraitdə formalaşmışdı. Zaqafqaziya Seymi buraxıldıqdan sonra 1918 il mayın 27-də seymin Müsəlman fraksiyası özünü Azərbaycan Milli Şurası elan etdi. Mayın 28-də Zaqafqaziya Seyminin fəaliyyət göstərmiş olduğu Tiflisdə — keçmiş Qafqaz canişininin iqamətgahında özünün ilk iclasına toplanan Azərbaycan Milli Şurası uzun və hərtərəfli müzakirələrdən sonra Azərbaycanın müstəqilliyi haqqında İstiqlal bəyannaməsini qəbul etdi. Bəyannamənin 6-cı maddəsində göstərilirdi ki,"Məclisi-Məbusan toplanıncaya qədər Azərbaycan idarəsinin başında arayi-ümumiyyə ilə intixab olunmuş Şurayi-Milli və Şurayi-Milliyəyə qarşı məsul Hökuməti-müvəqqəti durur". Milli Şura Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin birinci hökumət kabinəsini təşkil etməyi Milli Şuranın üzvü, bitərəf Fətəli xan Xoyskiyə tapşırdı. Bir saatlıq fasilədən sonra yığılan Milli Şuranın iclasında Fətəli xan Xoyskinin başçılığı ilə Cümhuriyyətin ilk Hökuməti təsdiq edildi. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökuməti 1918-ci il mayın 30-da radioqram vasitəsilə Azərbaycanın öz istiqlaliyyətini elan etməsi barədə dünyanın əsas siyasi mərkəzlərinə -London, Paris, Vaşinqton, İstanbul, Berlin, Madrid, Tehran, Moskva,Roma, Vyana, Buxarest, Sofiya, Tokio, Haaqa, Kopenhagen, Kiyev, Kristianiya (Oslo) və Stokholma rəsmi bəyanatlar göndərdi. Həmin radioqramda yeni yaradılmış Hökumətin müvəqqəti olaraq Yelizavetpolda (Gəncə) yerləşdiyi bildirilirdi. Tiflisdə yeni müstəqil dövlətin yaradılması ilə əlaqədar ən ümdə təşkilati tədbirləri həyata keçirdikdən və bu haqda bütün dünyaya məlumat verdikdən sonra, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası və Hökuməti öz nüfuz dairəsini bütün Azərbaycan ərazisində yaymaq məqsədilə 1918 il iyunun 16-da Gəncəyə köçdü.
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin V Nazirlər Kabineti
II Yusifbəyli hökuməti və ya Beşinci hökumət kabineti — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin sayca 5-ci, Nəsib bəy Yusifbəyli başçılığında təşkil olunan, müsavatçılar, ittihadçılar, müstəqillər, bitərəflər, əharçılar və hümmətçilərdən ibarət koalisiya hökuməti. 22 dekabr 1919-cu ildə kabinetdaxili münaqişələrə görə IV hökumət kabineti istefa verdi. 1919-cu il dekabrın 24-də özünün ikinci, Cümhuriyyətin isə sayca beşinci hökumət kabinəsini təşkil edən Nəsib bəy Yusifbəyli həmin hökumətə 1920-ci il martın axırına qədər başçılıq etdi. Nəsib bəy Yusifbəyli baş nazir olduğu dövrdə Azərbaycan xalqının tarixində ən mühüm hadisə Əlimərdan bəy Topçubaşovun başçılıq etdiyi nümayəndə heyətinin Paris Sülh Konfransındakı gərgin əməyi sayəsində 1920-ci il yanvarın 11-də Azərbaycanın müstəqilliyinin böyük dövlətlər tərəfindən de-fakto tanınması olmuşdur. Bu dövrdə həmçinin Bakı Dövlət Universiteti açıldı. Müxtəlif ixtisaslar üzrə ali təhsil almaq üçün 100 nəfərə yaxın azərbaycanlı gənc Avropanın müxtəlif ali məktəblərinə göndərildi. Torpaq islahatları haqqında 29 maddədən ibarət qanun layihəsi hazırlanaraq, 1920-ci ilin fevralında ümumxalq müzakirəsinə verildi. Savadsızlıqla mübarizə üçün müvəqqəti pedaqoji kurslar açıldı, ibtidai və orta məktəblər üçün dərsliklərin hazırlanması və nəşri işinə başlanıldı. 1920-ci ilin əvvəllərində Şimali Qafqaz və Dağıstanda Denikin qüvvələrini məğlub edən Qırmızı Ordu Azərbaycan sərhədlərinə yaxınlaşaraq Sovet Rusiyasının çoxdan ələ keçirmək arzusunda olduğu Bakını təhlükə altına aldı. Diplomatik əlaqələr yaratmaq haqqında Azərbaycan Hökumətinin bütün təkliflərini cavabsız qoyan Sovet Rusiyası ölkə daxilində bolşeviklərin vasitəsilə müdaxilə üçün zəmin hazırlayırdı.
Azərbaycan Yeniyetmələrin I Yay Olimpiya Oyunlarında
Azərbaycan — 2010-ci ildə Sinqapurda baş tutan Yeniyetmələrin I Yay Olimpiya Oyunlarında. Azərbaycan Milli Olimpiya Komandası Yeniyetmələrin I Yay Olimpiya Oyunlarında 12 idmançı ilə 7 idman növündə təmsil olundu. Azərbaycan Milli Olimpiya Komandası Yeniyetmələrin I Yay Olimpiya Oyunlarını 8 medalla (5 qızıl və 3 gümüş) başa vurdu. Komandanın heyətində güləşçilər Murad Bazarov (qızıl), Elman Muxtarov (qızıl), Patimat Bəhəmmədova (qızıl), Əli Məhəmmədəbirov (qızıl) və Kənan Quliyev (gümüş), ağır atlet Nicat Rəhimov (qızıl), boksçular Salman Əlizadə (gümüş) və Elvin İsayev (gümüş) medala sahib oldu. Yeniyetmələrin I Yay Olimpiya Oyunlarında 5 qızıl və 3 gümüş medala sahib olan Azərbaycan Milli Olimpiya Komandası medalların əyarına görə 11-ci pillədə, medalların sayına görə isə 18-ci pillədə qərarlaşdı. Azərbaycan Milli Olimpiya Komandası Yeniyetmələrin I Yay Olimpiya Oyunlarını 8 medalla (5 qızıl və 3 gümüş) başa vurdu. Komandanın heyətində güləşçilər Murad Bazarov, Elman Muxtarov, Patimat Bəhəmmədova və Əli Məhəmmədəbirov, həmçinin ağır atlet Nicat Rəhimov Olimpiadanın qalib oldu. DNF — bitirmədi Yeniyetmələrin I Yay Olimpiya Oyunlarında ağır atletlərin turnirlərində Azərbaycanı bir idmançı təmsil elədi: Nicat Rəhimov. Nicat Rəhimov 2010-cu ildə Valensiya şəhərində (İspaniya) baş tutan Avropa Olimpiya Təsnifat Turnirinin nəticələrinə əsasən Sinqapur Olimpiadasına vəsiqə qazandı. Oğlanların turnirində mübarizə aparan Nicat Rəhimov birdən qaldırma turnirində əvvəlcə 125 кiloqramlıq, sonra isə 130 кiloqramlıq ştanqın öhdəsindən gəldi.
Azərbaycan alimlərinin I Qurultayı
Azərbaycan alimlərinin I Qurultayı — Milli Elmlər Akademiyasında Azərbaycan alimlərinin ilk qurultayı. 19 dekabr 2014-cü ildə ölkəmizin tarixində ilk dəfə olaraq Milli Elmlər Akademiyasında Azərbaycan alimlərinin I Qurultayı keçirilib. Tədbir Bakı şəhərində, Azərbaycan Respublikası Rabitə və Yüksək Texnologiyalar və Təhsil nazirliklərinin təşkilatçılığı ilə baş tutub. Öncə Fəxri Xiyabanda milli lider Heydər Əliyevin və görkəmli akademik Zərifə Əliyevanın məzarları ziyarət edilib. Dünya azərbaycanlı alimlərinin də iştirak etdiyi qurultay internet üzərindən canlı yayımlanıb. Tədbiri giriş sözü ilə açan Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının prezidenti, akademik Akif Əlizadə qurultayın müasir dünyanın qlobal çağırışlarının, Azərbaycanın sosial-iqtisadi və mədəni-mənəvi inkişafının Azərbaycan elmində gedən proseslərin məntiqi nəticəsi olduğunu bildirib. Qeyd edib ki, Azərbaycanın milli sərvəti olan elmi potensialın qorunması, inkişaf etdirilməsi dövlət siyasətinin mühüm istiqamətlərindən birini təşkil edir. Hazırda elmi potensialın milli tərəqqi naminə maksimum dərəcədə səmərəli istifadə olunması Azərbaycan dövlətinin və cəmiyyətinin qarşısında duran əsas vəzifələrdən biridir. Respublika Prezidenti cənab İlham Əliyevin təsdiq etdiyi "Azərbaycan 2020: gələcəyə baxış" İnkişaf Konsepsiyasında biliklər cəmiyyətinin formalaşdırılmasının ölkəmizin əsas strateji inkişaf xətti olaraq qəbul edildiyini vurğulayıb. Akademik Akif Əlizadə Konsepsiyanın Azərbaycan elmi qarşısında tamamilə yeni vəzifələr qoyduğunu ifadə edib.