Lüğətlərdə axtarış.

Ləzgistan — Lezgistan və ya Lekiya (ləzg. Leӄi) aşağıdakılara istinad edə bilər: Ləzgilərin yaşadığı Qafqazın bir parçası. Şərq yazarları eyni ərazini Dağıstan adlandırıblar.. Sadval separatçı təşkilatının irredentist konsepsiyası, Rusiya Dağıstan Respublikası və Azərbaycanın Ləzgilərlə həmsərhəd əraziləri üzərində vahid bir etnopolitik qurum yaratmağa yönəlmişdir. == Tarixi anlayışı == Herodot, Strabon və Yaşlı Pliniy də daxil olmaqla qədim yunan tarixçiləri Qafqaz Albaniyasında yaşayan Legoy xalqına istinad edərkən, 9–10-cu əsrlərin ərəb tarixçiləri müasir Dağıstan ərazisindəki Lakz krallığını qeyd edirlər Əl Məsudi bu bölgənin sakinlərini Lakzamlar adlandırmışdır. Rusiyada inqilabdan əvvəl "Ləzgin" termini müasir Rusiya Dağıstan Respublikasının ərazisində yaşayan bütün etnik qruplara şamil edilirdi. == Siyasi konsepsiyası == Ləzgi milli hərəkatı Sadval (Birlik) 1990-cı ilin iyulunda Rusiyada (o vaxt Sovet İttifaqı) Dağıstanın Dərbənd şəhərində yaradıldı. Ləzgilərin (Azərbaycan və Dağıstanda) birləşməsini tələb etdilər, çünki sovet hakimiyyəti dövründə onlara "mədəniyyətlərini inkişaf etdirmək imkanı verilmədi". Sadval Azərbaycanda dəstək tapmadı, üstəlik, 19 mart 1994-cü ildə Bakı metrosunda 27 adamın öldüyü partlayışın Sadval tərəfindən edildiyi irəli sürüldü.. Sadvalın yaradılmasında, silahlılarını maliyyələşdirməkdə, təlim verməkdə və silahlandırmaqda Ermənistan xüsusi xidmət orqanlarının iştirak etdiyinə dair sübutlar var idi.

Registan — qumlu səhra Əfqanıstanın cənubunda yerləşir. Şimaldan və qərbdən Qilmend çayı, cənubdan Çaqai dağı, şərqdən isə Kvetto-Pişinski alçaq dağlığı ilə əhatələnir. Burada hündürlüyü 60 metr olan barxanlar vardır. Səhranın sahəsi 40 000 km²-dir. Hündürlük şərqdə 1500 metr, şərqdə isə 800 metr təşkil edir. Subtropik kontinental iqlimə malikdir. Havası quru olub, illik yağıntının miqdarı 100 mm-dir. Yağıntı əsasən qış və yaz ayları düşür. Səhradan qoyunçuluq, dəvəçilik və davarçılıqda istifadə edilir. Cənub-qərbindən Əfqanıstan-Pakistan dövlət sərhədi keçir.

Təngistan şəhristanı — İranın Buşehr ostanının şəhristanlarından biridir. Şəhristanın inzibati mərkəzi Əhrəm şəhəridir. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhristanın əhalisi 63 276 nəfər və 14 620 ailədən ibarət idi.

Ləkistan hadisəsi — Osmanlı tərəfindən dəstəklənən kürd tayfalarının Simko Şəqaqi üsyanı zamanı Qərbi Azərbaycan ostanının Ləkistan regionuna Simko Şəqaqinin başçılıq etdiyi hücum və orada törədilən qətliamlar. Kürd qüvvələrinin qələbəsindən sonra 3,500 azərbaycanlı həlak olmuşdur. Onlardan 2,000 nəfərinin döyüşlər zamanı, 1,500 nəfərinin isə soyuq havadan qaçmaq istəyərkən həlak olduğu bildirilmişdir. == Zəmin == Birinci Dünya müharibəsi başa çatdıqdan sonra şəqaqi kürd tayfasının başçısı olan Simko Şəqaqi Kürdüstanın müstəqilliyi tələbi ilə etnik aysor və azərbaycanlı vətəndaşlara, habelə İran hakimiyyətinə qarşı hücumlara rəhbərlik etməyə başlamışdı. 1918-ci ildə Urmiya gölünün qərbində bir çox kürd öz hakimiyyətini qurmağa başlayan Simkonun tərəfinə keçmişdir. Simko kürd ordusunu sürətlə böyütmüş və gücünü artırmışdır. İran ordusu Simkoya sadiq kürdlərin qarşısını ala bilməmişdi və bundan sonra Simko Qərbi Azərbaycan ostanında çoxlu əraziləri, 1922-ci ilə qədər isə hətta Banə və Sərdəşt də daxil olmaqla böyük şəhərləri ələ keçirmişdir. Qərbi Azərbaycan ostanının çoxmillətli hissələri, xüsusən də Salmas, Urmiya və Xoy şəhərləri təhlükəli altında idi. Kürdlərin mümkün hücumundan getdikcə daha çox narahat olan azərbaycanlılardan və aysorlardan Tehrana yardım üçün teleqramlar ünvanlanırdı. Daha sonra Simko Şəqaqi tamamilə etnik azərbaycanlıların yaşadığı Ləkistana, yəni Sultan Əhməd və Qaraqışlağa planlı hücuma başlamışdır.

Registan meydanı — Orta Asiya Türk memarlığının nadir nümunələrindən biridir. Əsası XV əsrdə Uluqbəy tərəfindən qoyulan, üzəri möhtəşəm kaşılarla bəzədilmiş nəhəng qapılara malik 3 ayrı mədrəsənin əhatə etdiyi bir sahədir. Registan meydanı (qum ölkəsi) Səmərqəmdin mərkəzi idi. Meydan 3 mədrəsədən ibarətdir: Uluqbəy mədrəsəsi (XV əsr), Şirdor mədrəsəsi (XVII əsr) və Tilla-Kari mədrəsəsi (XVII əsr). İlk mədrəsənin qurulması ilə birlikdə bütün bayramlar, festivallar və Bazar günü bazarı burada qurulmağa və qeyd olunmağa başlamışdır. Mədrəsə İslam dininin ali məktəbləri sayılır. Uluqbəy mədrəsəsi 1417-1420-ci illər tarixlərində Uluqbəy tərəfindən qurulmuş və şəxsən özü burada, ölümünə qədər riyaziyyat və astronomiyadan dərs keçmişdir. Uluqbəyin ölümündən 200 il sonra, Səmərqəndin hakimi olan Yalangtuş Bahadurın əmri ilə birinci mədrəsənin eynisi olaraq, ikinci bir mədrəsə inşa etdirilmiş və Şir-Dor mədrəsəsi adı verilmişdir. Aralarındakı yeganə fərq yeni mədrəsədə artıq iki dənə qışın istifadə edilmək üçün hazırlanmış təhsil dəhlizi olmasıdır. Bunun xaricində baş quruluş birinci mədrəsə ilə eynidir.