Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • тӀем

    : тӀем акакьун - оказываться под силу.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • ТӀЕМ

    фарс, сущ.; -ини, -ина; -ер, -ери, -ера къуват. Сифте яз зи мецел атай «Диде» чӀал, Руьгь ачухай тӀем туширни дидедин? М. Агьмедов. Зи дуьнья. * тӀе

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ТӀЕМ

    güc, qüvvə; тӀем акакьун a) gücü çatmaq, qüvvəsi daxilində olmaq, öhdəsindən gəlmək; bacarmaq; b) məc. batmaq, qalib gəlmək, üstün gəlmək; тӀем акакь

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ТӀЕМ

    güc, qüvvə; тӀем акакьун a) gücü çatmaq, qüvvəsi daxilində olmaq, öhdəsindən gəlmək; bacarmaq; b) məc. batmaq, qalib gəlmək, üstün gəlmək; тӀем акакь

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • тем

    частица. см. тж. тем более, тем более что, тем не менее, тем паче, тем лучше, тем самым с прил. и нареч. в сравн. ст. Обозначает высокую степень прояв

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ТЕМ₁

    союз 1. мадни; тем лучше мадни хъсан я. 2. гьакьван; чем ночь темнее, тем ярче звѐзды йиф гьикьван мичIи хьайитIа, гъетер гьакьван экуь жеда. ♦ тем

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • TƏM

    TƏ’M ə. 1) tam, dad; 2) yemə; 3) m. zövq.

    Tam oxu »
    Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti
  • ТЕМ

    союз -ça, -çə yaxud -sa, -sə şəkilçiləri ilə ifadə olunur; он был тем упорнее, чем труднее была работа iş çətinləşdikcə, onun inadı artırdı; чем больш

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ТЕМ₀

    местоим. адалди; а; не тем, а этим надо резать адалди ваъ, идалди атIана кIанда; тем временем а вахтунда (см. тот).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • TE:M

    (Şəki) bax teyim. – Birəz te:m gə, gidax çatax

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • темь

    ...разг. отсутствие света, освещения; темнота 1) Непроглядная, непроницаемая темь.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • TƏM

    [ər.] bax tam2. Dedi: – Meylin olurmu aluyə; Təmi meyxoş qızıl gəvaluyə? M.Ə.Sabir.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ТЕМЬ

    ж мн. нет мичIивал.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ТЕМЬ

    ж dan. bax тьма I.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • TƏM

    [ər.] кил. tam².

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • тем паче

    см. тем; в зн. частицы.; книжн. = тем более.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • между тем

    см. между; в зн. нареч. В то время, тем временем. Между тем тем наступил вечер.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • тем самым

    см. тем; в зн. союза.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • меж тем

    см. меж; в зн. нареч. В то время, тем временем. Меж тем прошло два года.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • тем лучше

    см. тем; в зн. межд. Выражает одобрение.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • тем временем

    Одновременно с этим, в то же самое время.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • тем более

    1. см. более; в зн. вводн. словосоч. Указывает на уточнение смысла и усиление эмоциональной оценки в последующей фразе (обычно заключительной) Это неп

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • чем дальше, тем...

    см. дальше; союз. со сравн. ст. прил. Чем дальше, тем хуже.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • а между тем

    см. между; в зн. союза. Тем временем, в то же время.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • тем не менее

    ...зн. вводн. словосоч. Несмотря на что-л., однако, но всё же. Он, тем не менее, говорил правду. 2. см. тем; в зн. вводн. сл. = однако

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • тем более что

    1. см. более; в зн. союза. Выражает присоединение с оттенком обоснования. 2. см. тем; в зн. союза. В особенности потому, что.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • между тем как

    см. между; в зн. союза. употр. при сопоставлении двух явлений, событий, происходящих одновременно.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • меж тем, как

    см. меж; в зн. союза при сопоставлении двух явлений, происходящих одновременно В то время как, между тем как.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • вслед за тем

    см. вслед; в зн. союза. После этого, затем. Поднялся ветер, вслед за тем пошёл дождь.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • вместе с тем

    см. вместе; в зн. нареч. В то же время, одновременно с этим; также. Вместе с тем не следует забывать об опасности.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • меж тем как

    см. меж

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • вслед за тем как

    см. вслед; в зн. союза. После этого, затем. Вслед за тем как кончилось собрание, начался концерт.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • наряду с тем что

    см. наряду; союз.; книжн. В то же время, одновременно. Наряду с тем, что происходит на глазах, существуют и скрытые явления.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • не тем будь помянут

    см. поминать; в зн. вводн. предл. употр. при выражении сожаления о том, что приходится плохо говорить о ком-л. Покойный брат, не тем будь помянут, был большой обманщик.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • с тем же успехом

    см. успех; в зн. нареч.; С тем же (таким же) успехом разг. Точно так же, без какого-л. изменения в чём-л. С тем же успехом можно обучать танцам медведя, как и человека, не имеющего слуха.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • чем богаты, тем и рады

    см. богатый

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • в связи с тем, что

    см. связь; в зн. союза. По той причине, что, на основании того, что. Обдумывал положение в связи с тем, что собирался уехать.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • в связи с тем, чтобы

    см. связь; в зн. союза. В целях того, чтобы. Провёл опрос в связи с тем, чтобы выяснить общественное мнение.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • TƏK-TƏK

    sif. və zərf 1. Birbəbir, bir-bir, ayrı-ayrılıqda. Mirqasım mollaların bəzilərinə tək-tək salam verməyə başladı. S.Rəhman. 2. Hərdənbir, arabir, bəzən

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TEZ-TEZ

    нередко, часто, то и дело, почаще, частенько

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TEZ-TEZ

    ...встречаться, tez-tez mübahisə etmək часто спорить с кем-л., tez-tez səhv edirdi частенько ошибался, tez-tez fikrini dəyişmək часто менять свое мнение

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TƏK-TƏK

    1. по одному, поодиночке; 2. поштучно, единично, единицами; 3. редко, изредка; 4. редкий, единичный, спорадичный;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TƏMƏ-TƏMƏ

    (Gəncə) qaçdı-tutdu <uşaq oyunu adı>. – A bajı, mən təmə-təmə oynuyanda həməşə yıxılıram

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • TEL-TEL

    прил. волокнистый (состоящий из волокон); tel-tel etmək размочалить, разделить на волокна; tel-tel olmaq: 1. размочаливаться, размочалиться (расстрепа

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TƏK-TƏK

    z. 1. one by one; 2. bax gec-tez

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • TƏK-TƏK

    ...hallarda в единичных случаях 3. одиночный. воен. Tək-tək atəş одиночные выстрелы 4. штучный, поштучный. Tək-tək istehsal штучное производство

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TEZ-TEZ

    yeyin-yeyin — iti-iti

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • TƏK-TƏK

    bir-bir — ayrı-ayrı

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • TƏK-TƏK

    seyrək — arabir

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • TEZ-TEZ

    TEZ-TEZ Əmi bir az tənəffüs edək, – deyə Nərgiz tez-tez otaqdan çıxırdı (S.S.Axundov); İTİ-İTİ Tramvay sürətini artırdıqca [Tahirin] də fikri iti-iti

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • TEZ-TEZ

    ...yemək. – [Yasəmən:] Onsuz da elə tez-tez danışırlar ki, heç nə yaza bilmirəm. S.Rəhman.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • tək-tək

    zərf. un à un

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • YALNIZCA

    нареч. ялгъуздиз, тем-тек.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • YAPYALNIZ

    нареч. яп-ялгъуз, тек, тем-тек.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • TƏK-TƏNHA

    прил., нареч. тем-тек, тек, ялгъуз.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • çəm-xəm

    çəm-xəm

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • ÇƏM-XƏM

    Bax: çamxana. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)

    Tam oxu »
    Azərbaycan dastanlarının leksikası
  • ÇƏM-XƏM

    ...2) Boyun qaçırmaq, özünü naza qoymaq. [Xəlil:] Heç çəm-xəm eləmə, Xəlil ki bir işə girişdi, öldü var, döndü yoxdur. S.Rəhman.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ÇƏM-XƏM

    1. жеманство; 2. отнекивание;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ÇƏM-XƏM

    ...чему-л. 3. упрямство (неуступчивость, несговорчивость); çəm-xəm eləmək ломаться: 1. жеманиться, манерничать 2. упрямиться, не соглашаться на что-л.,

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ÇƏM-XƏM

    Farsca hər ikisi əyri anlamını əks etdirir, sinonimlər birləşməsidir; “naz-qəmzə” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti
  • ÇƏM-XƏM

    ...гун, назанивилин кьуьруьк, пад чуькьвез акъвазун; çəm-xəm etmək а) наз гун, наз маса гун, наз гудай кьуьруькар авун; б) кьабул тавун, наз гун.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • тема

    -ы; ж. (греч. théma - то, что положено в основу) см. тж. тематический 1) а) Предмет повествования, изображения, исследования. Неисчерпаемая, основная

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • DƏM, QƏM ÇÖMÇƏSİ

    Saz nəzərdə tutulur. Dədə, ona həm dəm, həm də qəm çömçəsi deyərlər. O gahdan dəmə çalar, gahdan qəmə. Bəli, gətirdilər, Qurbaniyə bir dənə saz verdil

    Tam oxu »
    Azərbaycan dastanlarının leksikası
  • ТЕК-ТЕК

    zərf 1. tək-tək, bir-bir, ayrı-ayrılıqda, birbəbir; 2. hərdənbir, arabir, hərdən, bəzən, nadir (hallarda), az-az.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • NƏM-NƏM

    ...“qidalanma” anlamı ilə bağlıdır. Alban dilində nəm-nəm “yedirtmə” deməkdir, məmə mənası da qeydə alınıb. Qədim hind dilində “ana” mənasında işlədilib

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti
  • TƏK-TƏK

    ...сад-сад, са-сад, чара-чараз; 2. гагь-гагь, арабир, тек-туьк; 3. тек-туьк, инлай-анлай, сад-садавай аралу, кьери).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ТЕК-ТЕК

    zərf 1. tək-tək, bir-bir, ayrı-ayrılıqda, birbəbir; 2. hərdənbir, arabir, hərdən, bəzən, nadir (hallarda), az-az.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ТИМ-ТИМ

    1. adj. vertical, perpendicular, plumb, upright, erect; 2. adv. apeak, vertically; endlong, plumb. ТИНИ n

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • тим-тим

    1. крутой; вертикальный. 2. дыбом; вертикально.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • Tər-tər

    coğ. Ter-Ter

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • TEZ-TEZ

    ...гьамиша, даима; 3. йигиндиз, тади кваз, фад-фад (мес. фин, рахун, тӀуьн).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • tək-tək

    tək-tək

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • tam-tam

    tam-tam

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • tez-tez

    tez-tez

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • KƏM-KƏM

    ...yavaşyavaş, asta-asta. Lakin saqın, ölüm günü kəm-kəm yaxınlaşır. Ə.Nəzmi.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • KƏM-KƏM

    нареч. разг. мало-помалу, понемногу, постепенно, Kəm-kəm oxumaq читать понемногу

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • DƏM-DƏM

    f. 1) dəqiqəbədəqiqə, anbaan; 2) xoşnəfəs, nəfəsi təsirli olan

    Tam oxu »
    Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti
  • KƏM-KƏM

    f. az-az, bala-bala

    Tam oxu »
    Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti
  • GET-GEDƏ

    чем дальше, тем ...

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • АКАКЬУН:

    * тӀем [гуж] ~ [акатун ].

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • паче того

    = тем паче, книжн.; в зн. вводн. словосоч. Более того; тем более.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • в то же время

    Вместе с тем, одновременно.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ONUNLA

    с ним, с тем

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • АКАКЬУН

    (-из, -на, акакь): * гуж акакьун bax гуж (гуж агакьун); тӀем акакьун bax тӀем.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • BITTERNESS

    n acılıq, acı təm / dad

    Tam oxu »
    İngiliscə-azərbaycanca lüğət
  • ГОРКЛЫЙ

    прил. acı (təm), acımış acıtəhər.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • HAQLAŞMAQ

    расчитаться, расквитаться, отплатить тем же

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • МЕЖ

    bax между; ◊ меж тем bax между; меж тем как. bax между; меж нами (говоря) bax между.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • VARA-VARA

    нареч. со временем, чем дальше …, тем …

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • меж

    предлог. см. тж. меж тем, меж тем как, меж тем, как, меж нами говоря кого-чего, кем-чем. разг. = между Пропустить меж пальцев. Пройти меж столбов. Про

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ВКУС

    1. Dad, təm; 2. Ləzzət; iştaha; 3. Zövq; 4. Həvəs, meyl

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ПАЧЕ

    1. Тем паче, паче того- daha çox, xüsusən

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • не с того конца делать, начинать

    что Не тем путём, способом, каким следовало.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • глазом не моргнуть

    Не остановиться перед тем, чтобы сделать что-л.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • платить той же монетой

    Отвечать тем же самым, таким же поступком, отношением.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • TAB(Ü)-TAQƏT,

    TAB(Ü) TAVAN [fars.] сущ. гуж, къуват, тӀем, тӀакь, такьат.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • многотемный

    -ая, -ое. Имеющий много или несколько тем. Многотемный роман.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ƏVƏT

    част. устар. 1. да (подтверждение своих слов, мыслей) 2. тем не менее

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • GUSTATORY

    adj dadveren, temli, xoştəm; dad, təm; ~ nerve anat. dad siniri

    Tam oxu »
    İngiliscə-azərbaycanca lüğət
  • ТӀЯМ

    (-ди, -да, -ар) 1. təm, dad, tam; 2. məc. ləzzət, nəşə, dad.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • TEMATİKA

    сущ. тематика (совокупность, круг тем). Elmi işlərin tematikası тематика научных работ.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • İQTİDARLI

    прил. 1. гуж агакьдай, тӀем агакьдай; гужлу, къуватлу; 2. алакьун авай, алакьдай, къуватлу.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • всё ж

    = всё же Тем не менее, всё-таки. Всё ж он прав!

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • сколько лет, сколько зим!

    разг. Радостное приветствие при встрече с тем, кого давно не видел.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ÇOXMÖVZULULUQ

    сущ. многотемность (наличие большого количества тем), многотемье (наличие многих тем в чём-л., где-л.; разработка многих тем, проблем одновременно). E

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • YALQIZLAMAQ

    гл. 1. ялгъуз хьун, ялгъуз амукьун, тем-тек амукьун; 2. ялгъуз тун, тек тун.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • İNTƏHASI

    1. нареч. наконец (в конечном результате) 2. союз. однако, тем не менее, все же

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ТАВУН

    ...тавун işləməmək; * вил ацӀун тавун bax вил; тӀем акакь тавун bax тӀем; сас акат тавун bax сас.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ВМЕСТЕ

    нареч. bir yerdə, birlikdə, birgə, bərabər; ◊ вместе с тем eyni zamanda, bununla belə.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • TƏMAS

    is. [ər.] 1. Bir-birinə dəymə, toxunma. [Zeynal bıçağın] itiliyini nümunə etmək üçün barmağı ilə tiyəsinə təmas etdi

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TÉMA

    [yun.] bax mövzu

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TEMATİ́K

    sif. [yun.] Müəyyən mövzuya (temaya) aid. Mühazirələrin tematik planı. // Hər hansı bir mövzuya (temaya) həsr olunmuş

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TEMÁTİKA

    [yun. thematike] Mövzular, mövzular məcmusu. Elmi əsərlərin tematikası. Ədəbiyyatda istehsalat tematikası

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TEMBR

    [fr. timbre] Hər bir səs və ya musiqi aləti üçün səciyyəvi olan xüsusi səs keyfiyyəti, səs çaları; ton

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TEMP

    [lat. tempus – vaxt] 1. Musiqi əsərinin ifasının sürət dərəcəsi. Sürətli tempdə uvertüra. Ariyanın tempi

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TEMPERÁMENT

    is. [lat.] Şəxsiyyətin psixi fəaliyyətində dinamik cəhətlərin xarakteristikası

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TEMPERATUR

    [lat. temperatura – vəziyyət] 1. Cismin istilik dərəcəsi. Havanın temperaturu. Suyun temperaturu. 2. İnsanın sağlamlıq vəziyyətini göstərən istilik də

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TƏMAYÜL

    is. [ər.] 1. Meyil. [Roza xanım:] Eh, sizdə heç yüksəliş təmayülü yoxdur. Çəmənzəminli. Xədicənin bu fəlakətini evdə eşitdikdə ona qarşı məndə bir təm

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
OBASTAN VİKİ
Hear Them Calling
Hear Them Calling (azərb. Onların çağırışlarını eşidirəm‎) — İslandiyanın 2016 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsindəki mahnısı.Qreta Saloume "Hear Them Calling" mahnısı ilə İslandiyanı İsveçin paytaxtı Stokholmda keçirilən Avroviziya 2016-da təmsil etmişdir. Mahnı ifaçının özü tərəfindən bəstələnmişdir.
ATƏM
Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatı, ATƏT (ing. Organization for Security and Co-operation in Europe, OSCE) —dünyanın ən böyük təhlükəsizlik yönümlü hökumətlərarası təşkilatı. == Tarixi == 30 iyul — 1 avqust 1975-ci il tarixində yenidən Helsinkidə keçirilmiş müşavirədə Avropanın 33 dövlətinin, həmçinin ABŞ və Kanadanın dövlət və hökumət rəhbərləri Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Müşavirəsinin Yekun aktını (Helsinki müqaviləsi) imzalamışlar. Təşkilat 1995-ci il yanvarın 1-dək Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Müşavirəsi (ATƏM) adlanmışdır (ing. Conference for Security and Cooperation in Europe — CSCE). Hazırda 56 üzv və 11 tərəfdaş dövlətlə dünyanın ən böyük regional təşkilatıdır.ATƏT "soyuq müharibə"nin qurtarmasından sonra ümumavropa təhlükəsizlik sistemini formalaşdıran, yeni Avropanın siyasi və iqtisadi həyatının sivil birgəyaşayış qaydalarını müəyyən edən, dövlətlərarası münasibətləri rəqiblik və münaqişə relsindən əməkdaşlıq və qarşılıqlı mənafe istiqamətlərinə yönəldən bir təşkilat funksiyasını icra edir. ATƏT 1975-ci ildə yaradılandan bəri təşkilatın yüksək səviyyədə 6 sammiti keçirilib. Təşkilatın son zirvə görüşüləri 1999-cu ildə İstanbulda, 2010-cu ilin dekabrın 1–2-də Astanada keçirilib. Astana sammitində təşkilata üzv olan 56 ölkənin, habelə qurumun tərəfdaşı olan 12 ölkənin dövlət və hökumət başçıları, o cümlədən 68 beynəlxalq təşkilatın rəhbərləri iştirak etmişdilər. Azərbaycan 1992-ci ildən ATƏT-in üzvüdür.
Adəm
Adəm (ivr. ‏אָדָם‏‏‎ insan, yun. Ἀδάμ, ərəb. آدم‎) — Tövrata, Zəbura, İncilə və Qurana görə Allahın yaratdığı ilk insan və insan nəslinin ulu babası. Səmavi kitablarda qeyd olunmuş informasiyalara əsasən Adəm və Həvvanın üçüncü oğlu — Şeys peyğəmbər Adəmin yaradılmasının 130-cu ilində dünyaya göz açmışdır. Yəni Adəm peyğəmbərin mövludu (yaranması) yəhudi dininə görə bizim eradan əvvəl təqribən 3800-cü ilə, xristian dininə (pravoslavlara) görə isə eradan əvvəl təqribən 5409-cu ilə təsadüf edir. Həvvanın əri, Habilin, Qabilin və Şeysin atası. Tanrıya itaət etməyərək xeyirlə şəri bilmə ağacının meyvəsini dadandan sonra cənnətdən qovulmuşdu. Yəhudiliyə görə, Adəm və Həvva bütün bəşəri obrazı əks etdirərək, tam həcmdə insani münasibətləri göstərilər, onların hekayəsi bəşəriyyətin tarixi örnəyi kimi baxıla bilər. Xristian dininə görə, Adəm insanın Tanrı ilə münasibətdəki rəmzidir.
Krem
Krem, tam yağlı süddən yağ hissəsinin ayrılması nəticəsində əldə edilən süd məhsuludur. Kərə yağı, xama, dondurma istehsalı üçün istifadə olunur, təzə istehlak olunur. == Krem istehsalı == Ayırıcıların ixtirasından əvvəl, çökmüş südün altda bir kranla xüsusi qablara boşaldılması ilə krem ​​əldə edilmişdir və buna görə ona “krem” adı verilmişdir. Ümumiyyətlə, qaymaq və xama yalnız istehsal üsulu ilə fərqlənən çökmüş südün üst təbəqəsidir. Qədim Slavlar müasir Ukrayna dilində də olduğu kimi ona “Vershki” deyirdilər. Süd sənayesi müəssisələrində krem, süd plazmasından daha yüngül süd yağından topları ayıran santrafujlu ayırıcılarda təzə inək südündən ​​istehsal olunur. Süd ilkin olaraq kiçik çirklərdən təmizlənir və qızdırılır. Ayrılma 40-45 °C temperaturda aparılır. Ayrılmış kremin yağ tərkibi tamburun fırlanma sürəti ilə tənzimlənə bilər, məhsulun son yağ tərkibi tam və ya yağsız süd əlavə edilərək standartlaşdırılır. Sonra krem ​​homogenləşdirilir və 85-88 °C-də 10-15 dəqiqə pasterizə edilir, 4-6 °C-yə qədər soyudulur və tökülür.
Slem
Slem yaxud Poetri slem (ing. Partlayış) — əyləncəli, müxtəlif şairlər tərəfindən ədəbiyyatın hər cür kateqoriyasına aid, dinləyici və eyni zamanda tamaşaçıları da onlara qərar haqqı tanıyaraq olan prosesin içinə qatan, stendap, tamaşa, monoloq, komediya və s. qarışığı bir aktdır. == İştirak == İştirakçılar Slemer adlanır. Hər iştirakçının 5 yaxud 7 dəqiqə vaxtı olur, bu vaxt ərzində öz yazmış olduğu və ədəbiyyatın istənilən kateqoriyasına aid olan yazısını oxuyur. Yazının özü tərəfindən yazılmış olması, yəni oğurlanmış olmaması, yazısını tamaşaçı ilə paylaşarkən iştirakçının hər hansı bir kostyum geyməmiş olması və başqa kömək vasitələrindən istifadə etməməsi və özünə verilən müddəti keçməməsi şərtdir. Hər bir çıxışdan sonra münsiflər heyəti səs verir və ilk dörd yerə çıxan slemer növbəti tədbirə qoşulmağa haqq qazanır. Hazırda slem İrlandiya, Nepal, Kanada, Almaniya, İsveç, Avstriya, İsrail, Ukrayna, Rusiya, İsveçrə, İspaniya, Meksika, Fransa, Azərbaycan və s. ölkələrdə keçirilir.
TAKM
TAQM (türk. Avrasya Askeri Statülü Kolluk Kuvvetleri Teşkilatı; ing. The Association of the Eurasian Law Enforcement Forces with Military Status) — Avrasiya Hərbi Statuslu Hüquq-Mühafizə Təşkilatı. Türk dövlətlərinin (Türkiyə, Azərbaycan, Qırğızıstan və Monqolustan) ortaq ordusu. Ordunun simvolu at heykəlidir. 25 yanvar 2013-cü ildə Azərbaycanın paytaxtı Bakı şəhərində Azərbaycan, Türkiyə, Qırğızıstan və Monqolustan arasında qurulmuş beynəlxalq rəsmi bir təşkilatdır. Təşkilatın təməli 2011-ci ildə Türkiyənin paytaxtı Ankara şəhərində atılmışdır. Təşkilatın əsas qərargahı Ankarada yerləşir. Quruluş məqsədi, "Türk dövlətləri arasındakı hərbi əməkdaşlıq və həmrəyliyi inkişaf etdirmək, ortaq müdafiə etmədə olmaq və təhlükəsizliyi təmin etmək" olaraq açıqlanmışdır. == Tarixi == 2013-cü il yanvarın 23-də Bakıda Avrasiya Hərbi Statuslu Hüquq-Mühafizə Qurumları Assosiasiyasının növbəti iclası keçirilib.
TAQM
TAQM (türk. Avrasya Askeri Statülü Kolluk Kuvvetleri Teşkilatı; ing. The Association of the Eurasian Law Enforcement Forces with Military Status) — Avrasiya Hərbi Statuslu Hüquq-Mühafizə Təşkilatı. Türk dövlətlərinin (Türkiyə, Azərbaycan, Qırğızıstan və Monqolustan) ortaq ordusu. Ordunun simvolu at heykəlidir. 25 yanvar 2013-cü ildə Azərbaycanın paytaxtı Bakı şəhərində Azərbaycan, Türkiyə, Qırğızıstan və Monqolustan arasında qurulmuş beynəlxalq rəsmi bir təşkilatdır. Təşkilatın təməli 2011-ci ildə Türkiyənin paytaxtı Ankara şəhərində atılmışdır. Təşkilatın əsas qərargahı Ankarada yerləşir. Quruluş məqsədi, "Türk dövlətləri arasındakı hərbi əməkdaşlıq və həmrəyliyi inkişaf etdirmək, ortaq müdafiə etmədə olmaq və təhlükəsizliyi təmin etmək" olaraq açıqlanmışdır. == Tarixi == 2013-cü il yanvarın 23-də Bakıda Avrasiya Hərbi Statuslu Hüquq-Mühafizə Qurumları Assosiasiyasının növbəti iclası keçirilib.
TBMM
Türkiyə Böyük Millət Məclisi (türk. Türkiye Büyük Millet Meclisi) və ya TBMM — Türkiyə Respublikasının 23 aprel 1920-ci ildə qurulan qanunvericilik orqanı. Türkiyə Konstitusiyasının 108-ci maddəsinə görə, qanunvericilik səlahiyyəti Türk Milləti adından TBMM Millət vəkili ümumi seçkiləri, beş ildə bir, sərbəst, bərabər, tək dərəcəli, ümumi səs əsaslarına görə, məhkəmə orqanlarının ümumi rəhbərlik və nəzarəti altında həyata keçirilir. Türkiyə Böyük Millət Məclisinin üzvləri seçildiyi dövrdə toxunulmazlıq statusuna malikdirlər.
Thea
Çay — bitki növü
Time
Nəşrlər Time (jurnal) — həftəlik informasiya jurnalı.Mahnılar Time (İzabo) — 2012 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsi mahnısı Big Time — C. C. Catch tərəfindən 1989-ci ildə ifa edilmiş mahnı Remember the Time — Maykl Ceksonun mahnısı.
Ödəm
Ödəm (lat. oedema) — orqanlarda, orqanizmin hüceyrədənkənar toxuma boşluqlarında mayenin həddindən artıq yığılması. Çox vaxt ayaqlara və qollara təsir göstərir. == Ödəmin səbəbləri == Səbəblər arasında venoz çatışmazlığı, ürək çatışmazlığı, böyrəkdə olan problemlər, aşağı protein səviyyəsi, qaraciyər problemləri, dərin damar trombozu, infeksiyalar, anjiyoödem, bəzi dərmanlar və limfedema ola bilər. Ödəm uzun müddət oturma və ya ayaq üstə durduqdan sonra olur, menstruasiya və ya hamiləlik zamanı da baş verə bilər. Vəziyyət qəfil başladıqda və ya ağrı və ya təngnəfəslik olduqda daha çox narahatlıq doğurur. == Növləri və simptomları == Ödəm yerli, yəni bədənin və ya orqanın müəyyən bir sahəsində və ümumi olur. === Yerli ödəm === Yerli ödəmdə iltihabın bir hissəsi kimi şişkinlik, tendonit və ya pankreatit müəyyən orqanlarda baş verir. Bəzi orqanlarda ödəm toxumaya xas mexanizmlərə görə inkişaf edir. Ayrı-ayrı orqanların ödəminə nümunələr: Periferik ödəm — (ayaqların ödəmi) ayaqlarda hüceyrədənkənar mayenin yığılması.
Adem Kılıççı
Adem Kılıççı (18 aprel 1986) — türk boksçusu. İstanbulda Fənərbaxça Boks Şöbəsinin üzvüdür.Fənərbaxça TV-də yayımlanan müsahibəsində o, Rusiyadan (Qafqazdan) türk ailəsindən olduğunu bildirib.Anasının Ərzurumlu olduğunu da bildirdi.Onun Qarapapaq Türklərindən olduğu məlumdur. == Həyatı == Adem Kılıççı 5 mart 1986-cı ildə Ağrıda anadan olub. Gənclik illərindən boksla maraqlanıb və məşqini Ağrıda alıb. Ağrı İbrahim Çeçen Universitetində təhsil alan Adem Kılıççı 2004-cü ildən Fənərbaxçanın boks komandasında çalışır. 2008 və 2012-ci il Olimpiadalarında Türkiyəni boksda təmsil edən Kılıççı 2016-cı il Olimpiadasına vəsiqə qazansa da, iştirak edə bilməyib. == Survivor Macərası == Acun Ilıcalının təqdim etdiyi Survivor yarışmasında 2017-ci ildə finala çıxsa da, Ogeday Girişkendən sonra ikinci olub. Survivor 2018 yarışmasında Nagihan Karadere ilə finala yüksələn Kılıççı həmin mövsümün çempionu olub və hal-hazırda Survivor All Star-2022-də yarışır.Hələ boksla məşğul olan Adəm Kılıççı 2019-cu ildə "Sportial" adlı idman zalı açıb. == Nailiyyətlər == 2004-cü ildə Antalyada keçirilən boks üzrə dünya çempionatında gümüş medal qazanmışdır 2007-ci ildə Çikaqoda keçirilən Həvəskar Boks üzrə Dünya Çempionatında bürünc medal qazandı 2008-ci il Yay Olimpiya Oyunları çərçivəsində avqustun 10-da 69 kiloqram çəki dərəcəsində ilk raundda ingilis Billy Joe Saundersə 14-3 hesabı ilə uduzdu. İlk raundda 2-0, 2-ci raundda 6-1, 3-cü raundda isə 11-2 hesablı geridə qalan Kılıçcı matçı da 14-3 hesabı ilə uduzdu 2009-cu ildə Aralıq dənizi Oyunlarında gümüş medal qazanıb.
Adem Lyaiç
Adem Lyaiç (serb. Adem Ljajić; 29 sentyabr 1991) — hücumameyilli yarımmüdafiəçi mövqeyində çıxış edən Serbiya futbolçusu. "Beşiktaş" klubu və Serbiya milli komandasında çıxış edir. Lyaiç karyerasına "Yoşanitsa" klubunda başlamışdır. Daha sonra "Partizan"a transfer olmuşdur və klubla həm Serbiya Superliqasında, həm də Çempionlar Liqasında debüt etmişdir. 2010-cu ilin yanvar ayında onun İngiltərənin "Mançester Yunayted" klubuna keçəcəyi barədə xəbərlər yayılsa da, klub 2009-cu ilin dekabr ayında ondan imtina etdi. 2010-cu ilin yanvar ayında "Fiorentina" 8 milyon avro transfer məbləği ödəyərək oyunçunu heyyətinə qatdı. Florensiyada keçirdiyi üç ildən sonra Lyaiç 4 illik müqavilə imzalayaraq 11 milyon avro qarşılığında "Roma" ya keçid etdi. 2016-cı ilin iyul ayında o, "Torino"ya transfer olundu. Lyaiç milli komanda forması ilə ilk oyununa 2010-cu ildə çıxmışdır.
Adem Yaşari
Adem Yaşari (albanca Adem Jashari, serb-xorvatca Adem Jašari/Адем Jaшари; 28 noyabr 1955 – 7 mart 1998, Kosovo) — Kosovo Alban millətçisi, Kosovo müharibəsinin ən məşhur hərbi xadimlərindən biridir. 1998 ildə Drenitsa rayonundakı Prekaz kəndidə öz ailəsi ilə Serb (o zamankı Yuqoslaviya Federativ Respublikası) polisi tərəfindən qətlə yetirilmişdir. Albaniya və Alban əhalisi əksəriyyəti olan Kosovoda milli qəhrəman, Serbiyada isə terrorçu və quldur kimi tanınır.
Adəm Heydərov
Adəm İkram oğlu Heydərov (26 mart 2000, Bum, Qəbələ rayonu – 16 oktyabr 2020 və ya 13 oktyabr 2020, Tərtər) — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin əsgəri, İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. == Həyatı == Adəm Heydərov 2000-ci il martın 26-da Qəbələ rayonunun Bum qəsəbəsində anadan olub. 2006–2017-ci illərdə Bum qəsəbəsində Təbriz Yaqubov adına qəsəbə tam orta məktəbində təhsil alıb. Subay idi. == Hərbi xidməti == Azərbaycan Ordusunun əsgəri olan Adəm Heydərov 2020-ci il sentyabrın 27-də Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən Ermənistan işğalı altında olan ərazilərin azad edilməsi və Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpa olunması üçün başlanan İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı Ağdərə istiqamətində gedən döyüşlərdə savaşıb. Adəm Heydərov oktyabrın 13-də Ağdərə istiqamətində şəhid olub. Qəbələ rayonunun Bum qəsəbəsində dəfn olunub. Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Adəm Heydərov ölümündən sonra "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edildi.
Adəm Kılıççı
Adem Kılıççı (18 aprel 1986) — türk boksçusu. İstanbulda Fənərbaxça Boks Şöbəsinin üzvüdür.Fənərbaxça TV-də yayımlanan müsahibəsində o, Rusiyadan (Qafqazdan) türk ailəsindən olduğunu bildirib.Anasının Ərzurumlu olduğunu da bildirdi.Onun Qarapapaq Türklərindən olduğu məlumdur. == Həyatı == Adem Kılıççı 5 mart 1986-cı ildə Ağrıda anadan olub. Gənclik illərindən boksla maraqlanıb və məşqini Ağrıda alıb. Ağrı İbrahim Çeçen Universitetində təhsil alan Adem Kılıççı 2004-cü ildən Fənərbaxçanın boks komandasında çalışır. 2008 və 2012-ci il Olimpiadalarında Türkiyəni boksda təmsil edən Kılıççı 2016-cı il Olimpiadasına vəsiqə qazansa da, iştirak edə bilməyib. == Survivor Macərası == Acun Ilıcalının təqdim etdiyi Survivor yarışmasında 2017-ci ildə finala çıxsa da, Ogeday Girişkendən sonra ikinci olub. Survivor 2018 yarışmasında Nagihan Karadere ilə finala yüksələn Kılıççı həmin mövsümün çempionu olub və hal-hazırda Survivor All Star-2022-də yarışır.Hələ boksla məşğul olan Adəm Kılıççı 2019-cu ildə "Sportial" adlı idman zalı açıb. == Nailiyyətlər == 2004-cü ildə Antalyada keçirilən boks üzrə dünya çempionatında gümüş medal qazanmışdır 2007-ci ildə Çikaqoda keçirilən Həvəskar Boks üzrə Dünya Çempionatında bürünc medal qazandı 2008-ci il Yay Olimpiya Oyunları çərçivəsində avqustun 10-da 69 kiloqram çəki dərəcəsində ilk raundda ingilis Billy Joe Saundersə 14-3 hesabı ilə uduzdu. İlk raundda 2-0, 2-ci raundda 6-1, 3-cü raundda isə 11-2 hesablı geridə qalan Kılıçcı matçı da 14-3 hesabı ilə uduzdu 2009-cu ildə Aralıq dənizi Oyunlarında gümüş medal qazanıb.
Adəm Seyfullayev
== Həyatı == Adəm İzzət oğlu Seyfullayev 1925-ci ildə Masallı rayonunun Şərəfə kəndində anadan olub. 1941-ci ildə Şərəfə 7 illik orta məktəbi bitirib və həmin il Lənkəran pedaqoji texnikumuna daxil olur. 1943-cu ildə könüllü cəbhəyə yazılır. Buynaks şəhərinə hərbi hıssəyə göndərilir. 1946-cı ildə Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunun tarix fakültəsinə qiyabi daxil olub. Masallı rayon partiya komitəsində şöbə müdiri, Şərəfə kənd orta məktəbin direktoru təyin edilir. Sonradan pedaqoji fəaliyyətini Masallı şəhərində davam etdirir. 1985-ci ildə gənc nəslin təlim və tərbiyəsindəkı uğurlarına görə SSRİ Maarif Nazirliyi və MAMEİHİ MK-nin fəxri fərmanına layiq görülür. 2006-cı ildə 3 saylı orta məktətədə üzün müddət işlədikdən sonra səhəti ilə əlaqədar pedaqoji fəaliyyətini dayandırır. 10 övladı var 2010-cu ildə vəfat etmişdir.
Adəm Umalatov
Adəm Umalatov (27 avqust 1975, Xattuni[d], Çeçen-İnquş MSSR – 5 noyabr 2001) — Çeçen İçkeriya Respublikası Silahlı Qüvvələrinin briqada generalı, Çeçenistan Respublikasında Birinci və İkinci müharibələrin və 1999-cu ildə çeçen mücahidlərinin Dağıstana təcavüzünün fəal iştirakçısı. İslam Batalyonu Əmirinin müavini (1994-1995), İslam Taburu Əmiri (1996), Cundullah İslam Briqadasının Hərbi Əmiri (1998-2001). Şamil Basayevin qərargahında kəşfiyyat və təxribat işlərindən məsuldur olan şəxs. == Bioqrafiyası == Adəm Umalatov 27 avqust 1975-ci ildə Çeçen-İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının Vedeno rayonunun Xattuni kəndində anadan olmuşdur. Milliyətinə görə çeçendir. Qafqazda silahlı toqquşmaların fəal iştirakçısı olur. Çeçen İçkeriya Respublikası Silahlı Qüvvələrinin briqada generalı rütbəsinə qədər yüksəlir. "Tehran" və "Əmir Adəm" təxəllüsləri ilə tanınır. 1992-1993-cü illərdə Umalatov uşaqlıq dostu Şamil Basayevlə birlikdə Qafqaz dağ xalqları konfederasiyasının tərkibində gürcü-abxaz münaqişəsində iştirak edir. Abxaziyadan vətənə qayıdan Adam Umalatov 1994-1996-cı illərdə Birinci Çeçenistan müharibəsində fəal iştirak edir.
Adəm Vayqanlı
Adəm Vayqanlı və ya Vayqanlı Adam Azərbaycan şairlərindəndir ki Vayqanda dünyaya gəlmişdir.O, Azərbaycan dilində şeirlər yazıb. Ondan Vayqanlı Adam adlı kitab Məhəmməd Tağı Zehtabının səyi ilə 1980-ci ildə 60 səhifədə və Azərbaycan dilində çap olunub.
Adəm ağacı
Pavlovniya (lat. Paulownia) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin pavlovniyakimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
Adəm körpüsü
Adəm körpüsü (sanskr. Rāmasētu रामसेतु, tam. இராமர் பாலம்) — Hind okeanında, Hindistan və Şri-Lanka arasında 48 kilometrlik mərcan adaları və saydan ibarət olan ensiz xətt. Dəniz dibinin geoloji cəhətdən nəzərəçarpacaq dərəcədə yüksəlməsi, Ramnad burnu yaxınlığından, Ramesvaram adasından başlayaraq Mannar adasına qədər uzanır. Səmadan kiçik adalar kimi görünür, lakin onun böyük hissəsi 1 və 1,25 m dərinliyində sualtı dayazlıqlardan ibarətdir. Bu sırada yerləşən Pamban keçidindən kiçik gəmilər istifadə edilə bilər. Körpü zəncirinə paralel olaraq bərə keçidi var. Ərəb və portuqal xəritələrindəki təsvirlərə görə Ramasetu XV əsrin sonılarına qədər gəmilərin keçidi üçün əlverişli olmuşdur. Ancaq zəlzələ və fırtınalar səbəbindən keçid bağlanmışdır. Brahmanlar Adəm körpüsünü Rama körpüsü və ya Nali körpüsü adlandırırlar.
Adəm peyğəmbər
Adəm (ivr. ‏אָדָם‏‏‎ insan, yun. Ἀδάμ, ərəb. آدم‎) — Tövrata, Zəbura, İncilə və Qurana görə Allahın yaratdığı ilk insan və insan nəslinin ulu babası. Səmavi kitablarda qeyd olunmuş informasiyalara əsasən Adəm və Həvvanın üçüncü oğlu — Şeys peyğəmbər Adəmin yaradılmasının 130-cu ilində dünyaya göz açmışdır. Yəni Adəm peyğəmbərin mövludu (yaranması) yəhudi dininə görə bizim eradan əvvəl təqribən 3800-cü ilə, xristian dininə (pravoslavlara) görə isə eradan əvvəl təqribən 5409-cu ilə təsadüf edir. Həvvanın əri, Habilin, Qabilin və Şeysin atası. Tanrıya itaət etməyərək xeyirlə şəri bilmə ağacının meyvəsini dadandan sonra cənnətdən qovulmuşdu. Yəhudiliyə görə, Adəm və Həvva bütün bəşəri obrazı əks etdirərək, tam həcmdə insani münasibətləri göstərilər, onların hekayəsi bəşəriyyətin tarixi örnəyi kimi baxıla bilər. Xristian dininə görə, Adəm insanın Tanrı ilə münasibətdəki rəmzidir.
Adəm Şoqensukov
Adəm Şoqensukov (31 avqust (13 sentyabr) 1916, Baksan, Terek vilayəti – 5 may 1995, Baksan, Kabardin-Balkariya) — Kabardin şairi, nasir, dramaturq və publisist. Kabardin-Balkar MSSR xalq şairi (1969). Əsərlərini Kabardin və rus dillərində yazmışdır. == Bioqrafiyası == Adəm Şoqentsukov 1916-cı il avqustun 31-də Rusiya İmperiyasının Terek vilayətinin Nalçik dairəsinin Kuçmazukino (indiki Baksan şəhəri) kəndində anadan olmuşdur. İbtidai kənd məktəbində təhsil alır. 1940-cı ildə Kabardin-Balkar Universitetinin dil və ədəbiyyat fakültəsini bitirir. O, 1938-ci ildə ilk əsərlərini nəşr etdirir. 1939-cu ildə şeirlər silsiləsinə SSRİ Yazıçılar İttifaqına qəbul olunur. 1941-ci ilin noyabrından müharibənin sonuna kimi Adəm Şoqensukov Böyük Vətən müharibəsi cəbhələrində vuruşmuş, Qafqazdan Praqa, Budapeşt və Vyanaya yürüş etmişdir. Tərxis olunduqdan sonra Adəm Şoqentsukov Maksim Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutuna daxil olur.
Adəm Əliyev
Adəm İlqar oğlu Əliyev (19 noyabr 2000, Ağdam rayonu – 28 sentyabr 2020, Kəlbəcər rayonu) — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin MAXE hərbi qulluqçusu, İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. == Həyatı == Adəm Əliyev 2000-ci il noyabrın 19-da Ağdam rayonunun Üçoğlan kəndində anadan olub. 2002-ci ildə ailəsi ilə birgə Kürdəmirə köçüb. Tofiq İsmayılov adına 1-saylı tam orta məktəbdə təhsil alıb. Kinqboks və karate ilə məşğul olub. 2019-cu ildə Bakıda əczaçılıq kursunu bitirib. == Hərbi xidməti == Adəm Əliyev 2019-cu ildə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin sıralarında müddətli həqiqi hərbi xidmət qulluqçusu olub. Gəncədə yerləşən "N"-saylı hərbi hissədə sonra isə Daşkəsəndə xidmət edib. Hərbi xidməti bitdikdən sonra eyni hərbi birləşmədə müddətdən artıq həqiqi hərbi xidmət qulluqçusu olaraq xidmət edib. Adəm Əliyev 2020-ci ilin avqust ayından Daşkəsən rayonu Xoşbulaq kəndindəki "N"-saylı hərbi hissədə MAHXHQ kimi xidmətə davam edib.
Adəm Əmirov
Əmirov Adəm Elçin oğlu (26 avqust 1999, Xındırıstan, Ağdam rayonu – 2020, Ağdam rayonu) — II Qarabağ Müharibəsi şəhidi, ölmündən sonra "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif olunub. == Həyatı == Adəm Əmirov 26 avqust 1999-cu ildə Ağdam rayonunun Xındırıstan kəndində doğulub. Əslən rayonun Papravənd kəndindəndir. == Hərbi xidməti == 2017-ci ildə həqiqi hərbi xidmətə çağırılıb, o xidmətini 112 saylı hərbi hissədə başlayıb. Xidmətini 2019-cu ildə başa vurub. 15 iyul 2020-ci ildə MAXE kimi xidmətə qəbul olunub və tuşlayıcı kimi xidmətə başlayıb. Sonra manqa komandiri olmuşdur. II Qarabağ müharibəsi zamanı Ağdam rayonunda şəhid olub. Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi uğrunda döyüş əməliyyatlarına qatılan və hərbi hissə qarşısında qoyulmuş tapşırıqların icrası zamanı vəzifə borcunu şərəflə yerinə yetirdiyi üçün Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Adəm Əmirov ölümündən sonra "Vətən uğrunda" medalı ilə təltif edildi.Azərbaycanın Ağdam rayonunun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarına qatılaraq şəxsi igidliyi və şücaəti nümayiş etdirdiyinə görə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 24.06.2021-ci il tarixli Sərəncamına əsasən Adəm Əmirov ölümündən sonra "Ağdamın azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edildi. == Təltifləri == (15.