Lüğətlərdə axtarış.

Cekson Neteniel "Ceks" Teller — ABŞ teleserialı "Anarxiyanın oğulları"nın baş qəhrəmanı. Çarli Hannem tərəfindən canlandırılıb. Ceks qanundan kənar motosiklet klubunun üzvüdür, o, əvvəlcə klubun vitse-prezidenti, daha sonra isə prezidenti olur. Onun rəhbərlik etdiyi bu klub Anarxiya Oğulları Motosiklet Klubu Redvud Original (SAMCRO) adlanır. Klub Kaliforniya ştatının Charming adlı uydurma şəhərciyində fəaliyyət göstərir. == Həyatı == Ceks Teller 1978-ci ildə anadan olub. Onun anası Con atası isə Qemma Tellerdir. Onun müharibə veteranı olan atası vaxtı ilə SAMCRO motosiklet klubunun qurucusu və prezidenti olmuşdur. Ancaq atası 1993-cü ildə avtomobil qəzasında ölür. Bu hadisədən sonra klubun rəhbər vəzifəsi Kley Morrova keçir.

Edvard Teller (ivritcə:אדוארד טלר), (15 yanvar 1908[…], Budapeşt, Avstriya-Macarıstan – 9 sentyabr 2003[…], Stenford[d], Kaliforniya) — O, macarəsilli amerikalı fizik və ABŞ-da nüvə texnologiyasının banilərindən biridir. Edvard Teller İkinci Dünya müharibəsində Manhetten layihəsinin üzvü və Lourens Livermor Milli Laboratoriyasının yaradıcısı olmuşdur. Bəziləri onu “hidrogen bombasının atası” adlandırır. Özü isə bunu dəyərsiz hesab edirdi. O, doktorluq dissertasiyasını Leypsiq Universitetində Verner Heyzenberqin rəhbərliyi altında yazmış və Enriko Ferminin məsləhəti ilə nüvə fizikasına müraciət etmişdir. == Həyatı == Edvard Teller Macarıstanın paytaxtı Budapeştdə yəhudi ailəsində anadan olmuşdur. Atası məşhur hüquqşünas, anası pianoçu idi və Avstriyanın vəliəhdi Sarayevoda öldürüləndə onun altı yaşı vardı. Birinci Dünya müharibəsindən sonra Teller on səkkiz yaşında Macarıstanı tərk edərək Almaniyaya getmişdir. Bu geri dönməz səyahətin səbəbi Macarıstanda antisemit qanunların sərtləşdirilməsi idi. Macarıstan universitetləri həmin dövrdə yəhudi abituriyentləri qəbul etmədiyi üçün təhsilini davam etdirməyi orada qeyri-mümkün idi.

Fortune 500, Fortune jurnalı tərəfindən hazırlanan və nəşr olunan illik siyahıdır. Siyahıda ABŞ-də ən yüksək xalis gəlirə malik 500 qurum yer alıb. Bununla belə, Fortune bu hesablamalarda, xüsusən şirkətlərin vergi gəlirlərinin təsirini aradan qaldırmaq üçün bir çox şirkətin dövriyyəsinə düzəlişlər edir. Fortune Global 500-dən fərqi odur ki, Fortune 500-ə yalnız Amerika institutları daxildir. Fortune 100 və Fortune 1000 eyni şəkildə sıralanan ilk yüz və ilk min şirkətləri əhatə edən siyahılardır. Fortune 500 konsepsiyası Fortune redaktoru Edqar P. Smit tərəfindən yaradılmışdır və ilk siyahı 1955-ci ildə dərc edilmişdir. Bu siyahıda ilk on şirkət General Motors, Jersey Standard, ABŞ-dır. Steel, General Electric, Esmark, Chrysler, Armor and Company, Gulf Oil, Mobil və DuPont.

Uncharted: Drake’s Fortune — Naughty Dog tərəfindən hazırlanan və PlayStation 3 üçün Sony Computer Entertainment tərəfindən nəşr olunan 2007 aksiyon-macəra platforma videooyunu. Uncharted seriyasının ilk oyunudur. Döyüş-macəra və platforma elementlərini üçüncü-şəxs dünyagörüşüylə birləşdirən oyun, Ser Fransis Dreykin nəvəsi olduğunu iddia edən baş qəhrəmanın, yəni Neytan Dreykin, Eldoradonun itkin xəzinəsini jurnalist Elena Fişerin və ağıl müəllimi Viktor Sullivanın köməyiylə tapmağa çalışdığını göstərir. Başlanğıcda E3 2006-cı ildə elan edilən oyun, hazırlanmağa başlanmasından təxminən iki il sonra, 2007-ci ilin axırlarında satışa çıxarıldı. 2007-ci ilin bayram mövsümündə PlayStation 3 üçün açar bir oyun olaraq görülən oyun tənqidçilər tərəfindən yaxşı qarşılandı. Bir çox insan oyunun Qrafiki nailiyyət, səs əvəzi, obrazları, hekayəsi, atmosferi, musiqisi və başqa elementləri, hər il yayda çıxarılan blokbaster filmlərinə bənzədiyini dedi, ancaq qrafiki yanlışlıqları, maşın hissələri, uzunluğu və çətinlik səviyəsi bir çox insan təfırindən yaxşı qarşılandı. Uncharted 2: Among Thieves başlıqlı bir ard oyun 2009-cu ildə satışa çıxarıldı, ondan sonra 2011-ci ildə Uncharted 3: Drake’s Deception satışa çıxarıldı. Uncharted 4: A Thief’s End adlı dördüncü və ən son oyun 2016-cı ilin May ayının 10-da satışa çıxarıldı. Dreykin Talehi PlayStation 4-də yenidən satışa 2015-ci ildə Uncharted: Neytan Dreykin Kolleksiyası'nın bir parçası olaraq yenidən satışa çıxarıldı. "Uncharted: Neytan Dreykin Kolleksiyası"nda Uncharted 2: Among Thieves və Uncharted 3: Drake’s Deception-da "Uncharted: Neytan Dreykin Kolleksiyası"nda yerləşirdi.

Uncharted: Fight for Fortune — 2012-ci ilin dekabrın 4-də satışa çıxarılan oyun, "Uncharted" seryasına əsaslandırılmış bir sıra əsaslı strategiya kart oyunudur. Oyun, iki oyunçunu seriyadaki obrazları təmsil edərək bir-birlərinə qarşı döyüşdürür. Oyunçular qarşı tərəfi məğlub etmək üçün kart dəstələrindən istifadə edirlər. Oyun, Uncharted: Golden Abyss ilə əlaqə quraraq, oyundakı irəliləmələrinə və qazanmış olduqları kuboklara əsaslanaraq oyunçuların yeni kartlar qazanmağına imkanı verir. Əsas oyundan olan kartlar Uncharted: Drake’s Fortune, Uncharted: Golden Abyss və Uncharted: Indra'nın Gözü'ndən gəlir. PlayStation Network'da Uncharted 2: Among Thieves və Uncharted 3: Drake’s Deception-dan kartlar əlavə etmək üçün iki genişlətmə paketi hazırlandı. Uncharted: Fight for Fortune satışa çıxarıldıqdan sonra müsbət fikirlərlə qarışdı. Destructoid jurnalisti Kris Karter oyunun 7.5 / 10 verərək, "Təməlində, Uncharted: Fight for Fortune, Magic: The Gathering-ın elementlərini daşıyan, sadələşdirilmiş bir vəsait rəhbərliyi oyunudur" dedi. Metacritic-də oyun 25 şərh ilə hesablandıqdan sonra 67/100 bal aldı, yəni qısaca oyun "qarışıq və orta baxış" aldı.

Tellur (Te) – D.İ. Mendeleyevin elementlərin dövri sistemində 52-ci element. Tellur qızıl filizindən dağ mühəndisi F.Y.Müller tərəfindən 1782-ci ildə ayrılmışdır, amma yeni element kimi onun təbiəti 1798-ci ildə M.Q.Klaprot tərəfindən sübut olmuşdur. O vaxt Yerin şərəfinə ona tellur (tellurium) adı verilmişdir. Sonradan kəşf olunan analoqu Ayın şərəfinə adlandırılmışdır. Fərdi halda tellur metallik parıltıya malikdir, amma zəif elektrik keçiriciliyi var (p – tip yarımkeçiricidir). Ərimiş halda, 700ᐤC-dən yuxarı temperaturda metallik keçiricilik əldə edir. Əvvəlcə tellur metal hesab olunurdu, amma onun selen və kükürdə oxşarlığı belə nəticəyə gətirdi ki, o metal deyil. Tellurun qeyri metallığına onun buxarlarının rəngli olması da uyğun gəlir: onlar qızılı sarıdırlar. Telluru stibium ilə (ən qeyri metallik metal) müqayisə edərək qeyd etmək olar ki, tellur ən metallik qeyri metaldır. Tellur 8 təbii nuklidlərə malik iki elementdən (digəri kadmiumdur) biridir.

Fortuna — Roma mifologiyasında bəxt tanrısı. Çox zaman rəsmlərdə gözübağlı və ayaqları altında təkər təsvir olunur.

Euonymus fortunei (lat. Euonymus fortunei) — bitkilər aləminin celastrales dəstəsinin celastraceae fəsiləsinin gərməşov cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == Cassine fortunei (Turcz.) Kuntze Elaeodendron fortunei Turcz. Euonymus austroliukiuensis Hatus. Euonymus carrierei Vauvel Euonymus fortunei var. acuminatus F.H.Chen & M.C.Wang Euonymus fortunei f. albifructus Murata Euonymus fortunei f. angustifolius (Graebn.) H.Hara Euonymus fortunei f. carrierei (Vauvel) Rehder Euonymus fortunei f. gracilis (Siebold) Rehder Euonymus fortunei f.

Euonymus fortunei (lat. Euonymus fortunei) — bitkilər aləminin celastrales dəstəsinin celastraceae fəsiləsinin gərməşov cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == Cassine fortunei (Turcz.) Kuntze Elaeodendron fortunei Turcz. Euonymus austroliukiuensis Hatus. Euonymus carrierei Vauvel Euonymus fortunei var. acuminatus F.H.Chen & M.C.Wang Euonymus fortunei f. albifructus Murata Euonymus fortunei f. angustifolius (Graebn.) H.Hara Euonymus fortunei f. carrierei (Vauvel) Rehder Euonymus fortunei f. gracilis (Siebold) Rehder Euonymus fortunei f.

Eupatorium fortunei (lat. Eupatorium fortunei) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin asırqalotu cinsinə aid bitki növü.

Fortuna — Roma mifologiyasında bəxt tanrısı. Çox zaman rəsmlərdə gözübağlı və ayaqları altında təkər təsvir olunur.

Fortuna Liqa - Çex Respublikasının ən yüksək futbol liqasıdır. Liqada 18 komandadan biri çempionluğundan sonra UEFA Çempionlar Liqasına, 2 -ci və 3 -cü sıradakı komanda isə UEFA Avropa Liqasına çıxır. Liqanın sonunda son iki yerin sahibləri Çex 2 - ci Liqasına düşür.

Fortuna traxikarpusu (lat. Trachycarpus fortunei) — bitkilər aləminin palmaçiçəklilər dəstəsinin palmakimilər fəsiləsinin traxikarpus cinsinə aid bitki növü. == Təbii yayilması == Qərbi Himalay, Çin və Yaponiyada dağ meşələrində, kasıb torpaqlarda yayılmışdır. Vətənində bu bitki Çin çətənə palması adlanır. == Botaniki təsviri == Hündürlüyü 10 m-dən çoxdur. Çətiri kiçikdir. Yarpaqları üst tərəfdən parlaq, yelpikvari, tünd-yaşıl, alt tərəfdən göyümtülü, çoxsaylı buğumlara bölünmüşdür, diametri 60 sm-ə çatır. Saplaqları çılpaq iynəsiz, bünövrəsində cod tükçuklüdür. Çiçəyi sarı, ətirlidir, iri qoltuq çiçək qruplarında yerləşir. Yarpaq buğumlarının miqdarı 30-a çatır.

O Fortuna— XII əsrin əvvəllərində yazılmış orta əsr Latın Qoliardik şeridir. O Fortuna həmdə Carmina Burana kimi tanınan kolleksiyanın hissələrindən biridir. Bu Roma mifologiyasındakı xoşbəxtlik təcəssümünə, Fortuna və taleyə narazılıq edir. 1935-1936-cı ildə Alman bəstəkar Karl Orf öz Carmina Burana kantatasının ən məşhur hissəsi və əsərin açılış və bağlanış hissələrində ifa edilən "Fortuna Imperatrix Mundi" kimi adlanan musiqi bəstələdi. Birinci dəfə 8 iyun 1937-ci ildə Alte Operdə səhnələşdirilib. Ton son doqquz bara qədər məqamlıdır. Konsertin müddəti iki dəqiqə yarımdan bir az daha çoxdur. Orffun şeir üzərindəki aktları olduqca populyar olub saysız-hesabsız klassik musiqi orkestrləri və sənətkarlar tərəfindən ifa edilib. Bu musiqi parçası çoxsaylı filmlər və televiziya reklam çarxlarında eşidilir və dramatik və ya həlledici hallarda əhval-ruhiyyəni tənzimləmək üçün populyar mədəniyyətin əsasında çevrilib. "O Fortuna" İngiltərədə son 75 ilin ən çox ifa olunan klassik musiqi əsəri halına gəlmişdir.

Spathoglottis pubescens (lat. Spathoglottis pubescens) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin səhləbkimilər fəsiləsinin spathoglottis cinsinə aid bitki növü. Spathoglottis plicata var.

Yapon topulqası (lat. Spiraea japonica) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin topulqa cinsinə aid bitki növü. Yaponiyada, Çində, Koreyada yayılmışdır. Hündürlüyü 2 metrdən çox olan koldur. Kolların təbii forması müxtəlifdir — piramidal, düzdayanan, sallaq, sürünən, yarımşarşəkilli formalarına rast gəlinir. Topulqaların müxtəlif növləri yarpaqların forması və rəngi ilə fərqlənir. Bir çox sortları payızda parlaq yaşıl rəngini parlaq qırmızı, narıncı və ya sarı rəngə dəyişir. İyunun axırları topulqa çiçəkləyir və payızın axırlarınadək bu gözəllik qalır. Topulqanın cavan zoğları keçəli tükcüklüdür, sonradan çılpaqlaşır və budaqları tamam hamar olur. Temperatur dəyişkənliyini yaxşı keçirir, torpağın keyfiyyətinə tələbkar deyil və zəif şaxtalara davamlıdır.

Efim Heller (ukr. Юхим Петрович Геллер, ing. Efim Geller; 8 mart 1925, Odessa, Ukrayna SSR) sovet şahmatçısı, qrosmeyster. Efim iki dəfə Sovet Çempionu (1955, 1979) və altı dəfə Dünya Çempionluğuna namizəd olub (1953, 1956, 1962, 1965, 1968, 1971). O, dörd dəfə Ukrayna Çempionluğu titulunu qazanıb (1950, 1957, 1958, 1959). Heller Dünya Çempionu Boris Spasski və Anatoli Karpovun məşqiçisi kimi də fəaliyyət göstərib. Şahmatçı eyni zamanda yazıçılıqda edib. == Həyatı == Heller Odessada yəhudi ailəsində böyüyüb. Heller şahmat üzrə ixtisaslaşmamışdan əvvəl yaşsı basketbol oynayırdı və bədən tərbiyyəsi doktorluğunu qazanmışdır. Ən yaxşı oyuncu kimi onun inkişafını İkinci Dünya Müharibəsinin başlanması gecikdirdi.

Helen Keller (ing. Helen Adams Keller; 27 iyun 1880; ABŞ, Alabama, Taskambiya; 1 iyun 1968; ABŞ, Konnentikut, İston) — amerikalı pedaqoq, aktivist, yazıçı, müəllimə və ictimai xadim. Uşaqlıq dövründən kar-kor və dilsiz olması onu bir çox həmkarından fərqləndirən mühüm xüsusiyyət olub. Maneələrə baxmayaraq, nail olduqları onu əfsanəvi bir şəxsiyyət halına gətirir. Beş dil bilən, üzən, şahmat oynayan Helen Keller yazdığı məqalələr və bir sıra kitablarla özünü əlillərə kömək etməyə həsr edir. Başda Amerika Görmə Əlillər Fondu olmaq üzrə bir çox təşkilatda çalışır və məhz bu səbəbdən dünyanın bir çox yerlərinə səyahət edir. == Həyatı == Kapitan Artur Henli Keller və Keyt Adams Kellerin qızı olan Helen Keller 1880-ci il iyun ayının 17-də Alabama ştatında Kolbert dairəsinin inzibati mərkəzi olan Taskambiyada sağlam körpə olaraq dünyaya gəlir, lakin 19 aylıq olarkən keçirdiyi xəstəlik nəticəsində görmə, eşitmə və danışma qabiliyyətini itirir. Bu xəstəliyin skarlatin və ya meningit olduğu ehtimal olunur. Helen 6 yaşında olarkən anası Keyt Keller Çarlz Dikkensin "Amerika qeydləri" əsərini oxuyur. Əsərdə kor və kar uşaq olan Lore Bricmen üçün edilənlərdən təsirlənir.

Maks Teyler (ing. Max Theiler; 30 yanvar 1899[…], Pretoriya – 11 avqust 1972[…], Nyu-Heyven, Konnektikut) — amerikan bioloqu, 1951-ci ildə sarı qızdırmaya qarşı peyvənd kəşf etdiyinə görə Nobel mükafatına layiq görülüb. Nobel mükafatı tarixində hələ ki virus peyvəndinə görə mükafatlandırılmış yeganə alimdir. == Həyatı == Maks Teiler 30 yanvar 1899-cu ildə Cənubi Afrikanın paytaxtı Pretoriya şəhərində dörduşaqlı ailədə anadan olub. Onun atası tanınmış isveçrəli baytar alim idi. Maks əvvəlcə yerli məktəblərə gedir, sonra isə Rouds Universitetinin Kollecinə və 1916–1918-ci illərdə Keyptaun Universitetinin tibbi fakültəsində oxuyur. Ardından İngiltərədə St. Tomas Hospitalına və Londonun Tropik Təbabət Məktəbinə oxumağa gedir, və 1922-ci ildə tibbi diplomunu qazanır. Eyni ildə Terapevtlərin və Cərrahların Kral Kolleclərinin diplomantı olur. 1922-ci ildə Harvard Tibbi Məktəbinin (Boston, Massaçusets) Tropik Təbabət fakültəsinə assistent, sonra isə təlimatçı kimi təyin olunur.

Amos Artur Heller (ing. Amos Arthur Heller, 1867, ABŞ — 1944, ABŞ) — amerika botaniki. Herbari kolleksiyaçısı. == Əsərləri == "Observations on the ferns and flowering plants of the Hawaiian Islands" A.A.Heller, Minnesota Botanical Studies. 1897. "Catalogue of North American plants North of Mexico, exclusive of the lower Cryptogams" Amos Arthur Heller 1898.

Graham Fuller (28 noyabr 1937) — ABŞ siyasətçisi. Amerikanın RAND analitik qrupunun siyasi məsləhətçisidir. 20 illik xarici işlər vəzifəsinin 17 ilini Almaniya, Türkiyə, Livan, Səudiyyə Ərəbistanı, Şimali Yəmən, Əfqanıstan, Hong Kong kimi ölkələrdə xidmət edərək keçirib. 1982-ci ildə Yaxın Şərq və Cənubi Asiyadan məsul MKİ-nin milli xəfiyyəsi vəzifəsinə təyin edilib. 1986-cı ildə milli səviyyədə strateji proqnozlar məsulu olaraq MKİ Milli Kəşfiyyat Şurası başçısının köməkçisi vəzifəsinə gətirilib. 1988-ci ildə dövlətlə işlərini tamamlayan Fuller, RAND şirkətinə əsasən Orta Şərq, Orta Asiya, Cənub və Cənub-Şərqi Asiya və Sovetlər Birliyi etnik problemləri ilə əlaqədar işlər görmək vəzifəsiylə qatılıb. Onu analitiklər bir növ ABŞ-nin "dərin adamı" olaraq xarakterizə edirlər. İsraillə çox möhkəm və birbaşa əlaqələri var. Graham Fullerin Qurdlar Vadisi: Pusqu serialında adı çəkilən Aron Feller olduğu iddia edilir. == İstinadlar == == Xarici keçidlər == GRAHAM FULLER KİMDİR?

Bryson Djuan Tiller (2 yanvar 1993, Luisvill, Kentukki) — Amerika müğənnisi, söz yazıçısı, repperi. 2015-ci ildə ilk albomu olan "Trapsoul" çıxmışdır.

Steller qarabatdağı, və ya Eynəkli qarabatdaq (lat. Phalacrocorax perspicillatus) — Qarabatdaqlar fəsiləsinə daxil olan, nəsli kəsilmiş quş növü. Bu canlılar əsasən Berinq dənizinin Berinq və Ariy Kamen adalarında yayılmışdırlar. Bu canlı Qeorq Vilhelm Stellerin şərəfinə adlandırılmışdır (1709—1746). Dünyanın ən iri qarabatdaqlarından biri olmuşdur. Uzunluğu 96 sm, çəkidi 6 kq təşkil edirdi. Qara təngdə olub üzərindən bürünc xətt keçir. Erkəklərin gözləri ətrafında sanki eynək vardır. Əsasən qayalıqlı ada sahillərində yerləşirdilər. Olduqca ləng idilər.

Tellur Uzdan oğlu Mütəllimov (8 aprel 1995-ci ildə Xaçmazda anadan olub) — Azərbaycan Premyer Liqası təmsilçilərindən olan "Qəbələ" klubunda yarımmüdafiəçi kimi çıxış edən peşəkar Azərbaycanlı futbolçudur. Mütəllimov Avrokuboklarda debütünü 2016-cı ildə Gürcüstanın "Samtredia" klubuna qarşı oyunda etmişdir. UEFA Avropa Liqası 2016/2017 mövsümünün birinci təsnifat mərhələsində "Qəbələ" "Samtredia"ya 5-1 hesabı ilə qalib gəlmişdir. 30 dekabr 2017-ci ildə Mütəllimov Zirə klubu ilə iki illik müqavilə imzalamışdır. Mütəllimov Azərbaycan milli komandası ilə debütünü 2017-ci ildə Qatar millisinə qarşı yoldaşlıq oyununda etmişdir. 19 Mart 2017 tarixində yenilənib 9 mart 2017-ci il məlumatlarına əsasən.

Markus Keller (21 aprel 1967) — İsveçrəni təmsil edən triatlonçu. == Karyerası == Markus Keller İsveçrəni 2000-ci ildə Sidney şəhərində (Avstraliya) baş tutan XXVII Yay Olimpiya Oyunlarında təmsil elədi və olimpiadanı 18-ci pillədə başa vurdu.

Kristof Martin Keller (Christoph Martin Keller) — alman tarixçisi, Halledəki Fridrix Universitetinin professoru (1693). İlk dəfə olaraq dünya tarixini qədim, orta və müasir dövrlərə bölmüşdür. == İrsi == Tarix, coğrafiya, arxeologiya və latın filologiyasının inkişafına töhfə verib. Üç cildlik “Historia Universalis”də ( 1702 ) tarixin qədim, orta əsrlər və müasir dövrlərə bölünməsini elmi dövriyyəyə daxil etdi. Bu dövrləşdirmə ümumi qəbul edilib. "Qədim" tarix, Kellerə görə, İmperator Konstantinə qədər ( IV əsrin əvvəlləri) davam edir; Sonra Konstantinopolun türklər tərəfindən tutulmasına qədər ( 1453 ) “Orta əsrlər” tarixi var ki, bu da “yeni” tarixlə əvəzlənir.

Forçun fontaneziyası (lat. Fontanesia fortunei) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin zeytunkimilər fəsiləsinin fontaneziya cinsinə aid bitki növü. == Təbii yayılması == Şərqi Çində yayılmışdır. == Botaniki təsviri == Hündürlüyü 5 m-dək, nazik, düz budaqlı, bütün hissələrində çılpaqdır. Yarpaqları neştərvari və ya yumurtavari-neştərvari, uzunluğu 3-6 sm, eni 0,8-1,5 sm, zoğlarda uzunluğu 11 sm-dək, ucu biz, kənarları bütöv, parlaq yaşıl, saplaqların uzunluğu 1-3 mm-dir. Uc süpürgələrin uzunluğu 3-5 sm, qoltuqda olanlar qısa, çiçəkləri yaşılımtıl-ağ, uzunluğu 3 mm, qısa çiçək saplağında yerləşir. Meyvəsi ellipsvari, ucu bir az batıq uzunluğu 8 mm-dir. == Ekologiyası == Şaxtaya davamlıdır, sərt şaxtalarda bəzən yerüstü hissəsi donur, yazda isə bərpa olur. Rütubətsevəndir, Abşeronda münbit torpaqlarda becərilir. == Azərbaycanda yayılması == Azərbaycanda 1845-ci ildən mədəni şəraitdə becərilir.

Fortuna traxikarpusu (lat. Trachycarpus fortunei) — bitkilər aləminin palmaçiçəklilər dəstəsinin palmakimilər fəsiləsinin traxikarpus cinsinə aid bitki növü. == Təbii yayilması == Qərbi Himalay, Çin və Yaponiyada dağ meşələrində, kasıb torpaqlarda yayılmışdır. Vətənində bu bitki Çin çətənə palması adlanır. == Botaniki təsviri == Hündürlüyü 10 m-dən çoxdur. Çətiri kiçikdir. Yarpaqları üst tərəfdən parlaq, yelpikvari, tünd-yaşıl, alt tərəfdən göyümtülü, çoxsaylı buğumlara bölünmüşdür, diametri 60 sm-ə çatır. Saplaqları çılpaq iynəsiz, bünövrəsində cod tükçuklüdür. Çiçəyi sarı, ətirlidir, iri qoltuq çiçək qruplarında yerləşir. Yarpaq buğumlarının miqdarı 30-a çatır.

Fortuna başcıqlı qaraçöhrə (lat. Cephalotaxus fortunei) — bitkilər aləminin çılpaqtoxumlular şöbəsinin i̇ynəyarpaqlılar sinfinin i̇ynəyarpaqlılar dəstəsinin başcıqlı qaraçöhrəkimilər fəsiləsinin başcıqlı qaraçöhrə cinsinə aid bitki növü. Kiçik gövdəli, alçaq boylu koldur. Bitkinin çətiri enli-oval olub, yarpaqları üfüqi cərgələrdə yerləşir, hamardır, uzunluğu 9 sm-ə qədərdir. Yarpaq ayaları dərili və parlaqdır. Yarpağın üst hissəsi yaşıldır, alt tərəfi isə açıq rəngli zoqlarla örtülmüşdür. Başcıqlı qaraçöhrənin cavan bitkiləri soyuqdan əziyyət çəkir, ancaq sonradan normaya düşərək qışda yaxşı böyüyür. Başcıqlı qaraçöhrə rütubətli və soyuq olmayan yerlərdə becərilməlidir. Başcıqlı qaraçöhrə kölgəyə davamlı bitkidir. Ancaq çox günəşli yerlərdə də yaxşı bitir.

Azərbaycan Dəllər (Şəmkir) — Azərbaycanın Şəmkir rayonunda qəsəbə. Gürcüstan Dəllər (Bolnisi) — Gürcüstanın Bolnisi rayonunda kənd. Dəllər (Başkeçid) — Gürcüstanın Başkeçid rayonunda kənd. Ermənistan Dəllər (Axta) — İrəvan quberniyasının Yeni Bayazid qəzasında, indi Axta (Razdan) rayonunda kənd. Dəllər — İrəvan quberniyasının Yeni Bayazid qəzasında, indi Axta (Razdan) rayonunda çay. İran Dəllər (Xalxal) — Ərdəbil ostanının Xalxal şəhristanının Xalxal mərkəzi bəxşinə bağlı kənd.

Gellər — Strabon və Plininin qeyd etdiyi qədim skif tayfası, çox güman ki, etnik tərkibində heterojen olan Qafqaz albanlarının qəbilə birliyinin bir hissəsi idi. == Tarixi == Vasili Tatişevə görə Gili, Sarmat xalqı və ya slavyanlar, dəqiq məlum deyil, onlar indi Orel adlanan Uqla çayı boyunca yaşamışlar və çayın onların dilində Gilia adlandırılması diqqətəlayiqdir. ruslar tərcümədə Uql tərcümə etdilər, çünki sarmat dilində Gilia coal və guilio west. Bəzən ruslar onlara gel deyirlər, Melyanın gelon dediyi eyni; Ptolemey Litvada qalindalar, qalyonlar və gitonlar qoyur. Strykovsky, Qalindiya bölgəsinin adını saxladığı Prusslara qaliodalar qoyur. Pliniyə görə gelləri, yunanlar kadusilə kimi radlandırdılar. Lüdmila Borovkova öz əsərlərində yazırdı:Xonların və gellərin, Ammian Marsellinə görə, 356-358-ci illərdə birinci Şahanşah II Şapur ilə birlikdə vuruşmağlarını və ermənicə “xüsusilə döyüşkən tayfalar” adlandırılan xionitlərin və gelonların nəsilləri olduğuna şübhə etmək gərək yoxdur. Onlar 359-cu ildə albanlarla birlikdə Amida şəhəri yaxınlığında farslara romalılarla döyüşməkdə kömək etdilər. Birinci fəsilimizdə o da məlum oldu ki, Xionitlər və Gelonlar IV əsrin ortalarında artıq mövcud olmuş Alan tayfalarıdır. == Varisi == Bölgənin Gilyan adı ilə Gels etnonimi arasındakı əlaqə Vasili Bartold tərəfindən ifadə edilmiş və Edvin Qrantovski əsərlərində işlənmişdir.

Sel — dağ ağacların yatağında intensiv yağışın, buz və mövsimi qar ərimələrinin nəticəsində gözlənilmədən yaranan palçıqlı və daşlı-palçıqlı axına deyilir. Sel hadisələrinin yaranmasına əsas səbəb ərazinin fiziki-coğrafi şəraiti, o cümlədən, oroqrafik-geomorfoloji quruluşu — iqlim, torpaq, bitki örtüyü və hidrometeororloji proseslər təşkil edir. (Dağ çaylarının qısa müddətli bəzən bir neçə saat ərzində) (dağıdıcı qüvvəyə malik palçıqlı-daşlı daşqını enişi). İntensiv leysan yağışları, buzlaqların və mövsümi qar örtüyünün sürətlə əriməsi qırıntı materiallarını yamaclardan çayın yatağına (məcrasına) doldurur. Böyük kütləsi və sürəti olan çox böyük dağıdıcı qüvvəyə malikdir. Azərbaycan Respublikası ən fəal axınları sahəsidir. S.-lər çayların yatağını və sahillərini yuyur, qarşısındakı maneələri, yaşayış məntəqələrini, körpüləri və s. dağıdır. İnsan tələfatına səbəb olur. Belə fəlakətli S. hadisələri Azərbaycanın Şin (1510), Kiş (1901, 1982), Kürmük (1921) və s.

Telelər — qədim türk tayfası. Tele tayfası erkən orta əsrlərdə (IV-V əsrlərdə) Balxaş gölü ətrafında yaşamışdır. V əsrdə 100 min alaçıqdan ibarət telelər İrtış çayını keçərək Aral və Xəzər dənizləri arasındakı ərazidə öz dövlətlərini yaratmışdılar. 492-ci ildə telelər öz dövlətini yaratdılar.494-496-cı illərdə bu dövlətə eftalilər son qoydular. 552-ci ildə türk xaqanlığı yaradıldıqda tele tayfa birləşməsi həmin dövlətə daxil olmuşdur.556-cı ildə onlar xaqanlığın qərbində, Xəzər dənizi sahillərində məskunlaşmışdılar. VII-VIII əsrlərdə tokuz-oğuz adı ilə adlanmışlar.Türk xaqanlığının dağılması nəticəsində (1704) telelərin bir hissəsi İrtış hövzəsində yaşayan qıpçaqlara qarışmış, digər hissəsi isə VIII əsrdə Xəzərlərin tərkibinə daxil olmuşdur. Qıpçaqların və Xəzərlərin tərkibində Azərbaycana gəlmişdilər. Telelər jujanlarla qonşu yaşayırdılar. Amma əlaqə saxlamırdılar. Onlar Hun imperiyasına qatıldılar.

Tüllər (gür.: g.ə. თულარი, l.ə. tulari) - Gürcüstan Respublikasının Kaxeti mxaresinin Saqareco bələdiyyəsinin inzibati-ərazi vahidində kənd. 2014-ci il siyahıyaalınmasına əsasən kənddə 99,9%-i azərbaycanlılardan ibarət 3.147 nəfər (1.498 nəfəri kişilər, 1.649 nəfəri qadınlar) əhali yaşayır.

Euonymus fortunei (lat. Euonymus fortunei) — bitkilər aləminin celastrales dəstəsinin celastraceae fəsiləsinin gərməşov cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == Cassine fortunei (Turcz.) Kuntze Elaeodendron fortunei Turcz. Euonymus austroliukiuensis Hatus. Euonymus carrierei Vauvel Euonymus fortunei var. acuminatus F.H.Chen & M.C.Wang Euonymus fortunei f. albifructus Murata Euonymus fortunei f. angustifolius (Graebn.) H.Hara Euonymus fortunei f. carrierei (Vauvel) Rehder Euonymus fortunei f. gracilis (Siebold) Rehder Euonymus fortunei f.

Fortuna başcıqlı qaraçöhrə (lat. Cephalotaxus fortunei) — bitkilər aləminin çılpaqtoxumlular şöbəsinin i̇ynəyarpaqlılar sinfinin i̇ynəyarpaqlılar dəstəsinin başcıqlı qaraçöhrəkimilər fəsiləsinin başcıqlı qaraçöhrə cinsinə aid bitki növü. Kiçik gövdəli, alçaq boylu koldur. Bitkinin çətiri enli-oval olub, yarpaqları üfüqi cərgələrdə yerləşir, hamardır, uzunluğu 9 sm-ə qədərdir. Yarpaq ayaları dərili və parlaqdır. Yarpağın üst hissəsi yaşıldır, alt tərəfi isə açıq rəngli zoqlarla örtülmüşdür. Başcıqlı qaraçöhrənin cavan bitkiləri soyuqdan əziyyət çəkir, ancaq sonradan normaya düşərək qışda yaxşı böyüyür. Başcıqlı qaraçöhrə rütubətli və soyuq olmayan yerlərdə becərilməlidir. Başcıqlı qaraçöhrə kölgəyə davamlı bitkidir. Ancaq çox günəşli yerlərdə də yaxşı bitir.

Fortuna traxikarpusu (lat. Trachycarpus fortunei) — bitkilər aləminin palmaçiçəklilər dəstəsinin palmakimilər fəsiləsinin traxikarpus cinsinə aid bitki növü. Qərbi Himalay, Çin və Yaponiyada dağ meşələrində, kasıb torpaqlarda yayılmışdır. Vətənində bu bitki Çin çətənə palması adlanır. Hündürlüyü 10 m-dən çoxdur. Çətiri kiçikdir. Yarpaqları üst tərəfdən parlaq, yelpikvari, tünd-yaşıl, alt tərəfdən göyümtülü, çoxsaylı buğumlara bölünmüşdür, diametri 60 sm-ə çatır. Saplaqları çılpaq iynəsiz, bünövrəsində cod tükçuklüdür. Çiçəyi sarı, ətirlidir, iri qoltuq çiçək qruplarında yerləşir. Yarpaq buğumlarının miqdarı 30-a çatır.

Abovyan, — Ermənistan Respublikasında şəhər, Ellər bələdiyyəsini (erm.: e. Աբովյանի համայնք, l. Abovyani hamayank) təşkil edir. Ellər rayonunun mərkəzi. == Tarixi == Ellər şəhəri mühüm nəqliyyat qovşaqlarından biridir. 1963-cü ildən respublika tabeli şəhərdir. Erməni yazıçısı Xaçatur Abovyanın adı verilməklə tarixi adı dəyişdirilib. == Xarici keçidlər == Qərbi Azərbaycan: azərbaycanlılara qarşı genosid demoqrafik statistika güzgüsündə Arxivləşdirilib 2015-11-16 at the Wayback Machine Qərbi Azərbaycanın türk mənşəlli toponimləri Arxivləşdirilib 2014-09-04 at the Wayback Machine Vandalizm: tarixi adlara qarşı soyqırımı. Bakı, "Təhsil", 2006, 92 səh. İndiki Ermənistan qədim türk yurdu idi Qərbi Azərbaycan ərazilərində yer adlarının soyqırımı == İstinadlar == == Həmçinin bax == Qərbi Azərbaycan Azərbaycanlıların Qərbi Azərbaycandan deportasiyası Erməni əhalisinin tarixi miqrasiyası == Mənbə == Əziz Ələkbərli, "Qədim türk-oğuz yurdu "Ermənistan"", Bakı, "Sabah", 1994.

Əl — insan və meymunun yuxarı ətrafları. İnsan bir əlində 5 barmaq olmaqla 10 barmağa sahibdir. Əl tutma, dartma, itələmə, vurma, yazma kimi onlarla funksiyanı yerinə yetirir. Baş barmağın tutuş zamanı digər barmaqlardan əks tərəfdə yerləşməsi tutma qüvvətini xeyli artırır. Əlin hissetmə qabiliyyəti çox yüksəkdir. Görmə qabiliyyətini itirmiş şəxslərin əllərindəki hissiyat daha güclü olur. Əldə 27 dənə sümük var. Bir əlin barmaqlarında isə 14 sümük var. Baş barmaqda 2, qalan barmaqların hərəsində 3 sümük var. İnsan həyatında fəal iştiraka görə əl ən çox travmatizmə məruz qalır.