Lüğətlərdə axtarış.

Fritillaria pyrenaica (lat. Fritillaria pyrenaica) — bitkilər aləminin zanbaqçiçəklilər dəstəsinin zanbaqkimilər fəsiləsinin zanbaqca cinsinə aid bitki növü.

Adi baldırğan (lat. Heracleum sphondylium) — bitkilər aləminin çətirçiçəklilər dəstəsinin çətirkimilər fəsiləsinin baldırğan cinsinə aid bitki növü. Heracleum alpinum subsp. benearnense Rouy & E.G.Camus Heracleum alpinum subsp. pyrenaicum (Lam.) Rouy & E.G. Camus Heracleum alpinum var. pyrenaicum (Lam.) Pers. Heracleum austriacum var. elegans Crantz Heracleum ceretanum Sennen Heracleum granatense Boiss. Heracleum longifolium Jacq. Heracleum montanum Schleich.

Adi baldırğan (lat. Heracleum sphondylium) — bitkilər aləminin çətirçiçəklilər dəstəsinin çətirkimilər fəsiləsinin baldırğan cinsinə aid bitki növü. Heracleum alpinum subsp. benearnense Rouy & E.G.Camus Heracleum alpinum subsp. pyrenaicum (Lam.) Rouy & E.G. Camus Heracleum alpinum var. pyrenaicum (Lam.) Pers. Heracleum austriacum var. elegans Crantz Heracleum ceretanum Sennen Heracleum granatense Boiss. Heracleum longifolium Jacq. Heracleum montanum Schleich.

Adi baldırğan (lat. Heracleum sphondylium) — bitkilər aləminin çətirçiçəklilər dəstəsinin çətirkimilər fəsiləsinin baldırğan cinsinə aid bitki növü. Heracleum alpinum subsp. benearnense Rouy & E.G.Camus Heracleum alpinum subsp. pyrenaicum (Lam.) Rouy & E.G. Camus Heracleum alpinum var. pyrenaicum (Lam.) Pers. Heracleum austriacum var. elegans Crantz Heracleum ceretanum Sennen Heracleum granatense Boiss. Heracleum longifolium Jacq. Heracleum montanum Schleich.

Ensizyarpaq lavanda (lat. Lavandula spica) - dalamazkimilər fəsiləsinin lavanda cinsinə aid bitki növü. Ensizyarpaq lavandanın vətəni Aralıq dənizinin Fransa və İspaniya sahilləri hesab edilir. Avropa, Şimali Afrika, Şimali Amerikanın hər yerinə uyğunlaşdırılıb. Vətəni Aralıq dənizinin Fransa və İspan sahilləridir. Şimali Afrikada və Şimali Amerikada, Rusiyada, Qafqazın Qara dəniz sahilində bitir. Hündürlüyü 30-60 (100) sm, kəskin qoxulu, həmişəyaşıl, bozumtul tükcüklü yarımkoldur. Aşağı oduncaqlaşmış budaqları çox şaxələnmiş, yuxarı qalxan, çoxsaylı cavan zoğludur; çiçəkli zoğları dörd hissəli, uzun, yuxarı buğumaralıdır. Yarpaqları üzbəüz, oturaq, uzunsov-xətvari, burulmuş kənarlı, uzunluğu 2-6 sm, yaşıl və ya boz-yaşıl tükcüklüdür. Çiçəkləri sünbülvari çiçək qrupları əmələ gətirən yalançı çiçək köbələrinə yığılmışdır.

Alyssum alpestre (lat. Alyssum alpestre) — bitkilər aləminin kələmçiçəklilər dəstəsinin kələmkimilər fəsiləsinin çuğundurot cinsinə aid bitki növü. Alyssum gerardi Rouy & Foucaud Odontarrhena saxatilis Jord. & Fourr. Odontarrhena pyrenaica Jord. & Fourr. Odontarrhena murcica Jord. & Fourr. Odontarrhena microphylla C.A.Mey. in Ledeb.

Adi quşarmudu (lat. Sorbus aucuparia) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin quşarmudu cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir - VU A2c+3 cd. Azərbaycanın nadir növüdür. Quşarmudu qiymətli bitki olduğundan bağlarda və parklarda da becərilir. Meyvələri tam yetişəndə toplanır. Meyvələrinin xoşagələn turşməzə dadı vardır. Təbabətdə quşarmudu mədə-bağırsaq, nəfəs yolları xəstəliklərində istifadə olunur. Çox vaxt təzə dərilən kimi, bəzən isə xüsusi peçlərdə qurudandan sonra işlədilir. Təzə dərilmiş meyvələri soyuq binalarda və ya dondurulmuş halda bütün qış ayları saxlamaq olur.

Dağtərxunu (lat. Tanacetum) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. Lələkvarı yarpaqları növbəli, bəzən dilimlidir. Çiçəkləri səbət çiçək qrupunda yerləşir və ikicinsli çoxsaylı boruvarı çiçəklərdən ibarətdir. Toxumu beş tilli, meyvəsi toxumcadır. Şimal yarımkürəsinin qeyri-tropik ölkələrində 50-dən çox, Azərbaycanda isə 4 növü bitir. Yarpaq və çiçəklərində efir yağı, flavonoidlər, aşı maddəsi və alkaloidlər var. Tibdə bağırsaq qurdlarına qarşı işlədilir. Dağtərxunundan insektisid kimi istifadə olunan toz (ovuntu) alınır. Dağtərxunu qaramal üçün zəhərlidir.

Tanacetum abrotanoides (lat. Tanacetum abrotanoides) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin dağtərxunu cinsinə aid bitki növü. Chrysanthemum abrotanifolium (Bunge ex Ledeb.) Pavlov Pyrethrum abrotanifolium Bunge ex Ledeb.

Tanacetum barclayanum (lat. Tanacetum barclayanum) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin dağtərxunu cinsinə aid bitki növü. Pyrethrum achilleifolium var. discoideum Kar. & Kir.

Tanacetum alatavicum (lat. Tanacetum alatavicum) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin dağtərxunu cinsinə aid bitki növü. Chrysanthemum alatavicum B.Fedtsch. Pyrethrum alatavicum O.Fedtsch. & B.Fedtsch.

Pyrethrum argenteum Adams ex Ledeb. — Tanacetum partheniifolium bitki növünün sinonimi. Pyrethrum argenteum (L.) Boiss. — Tanacetum sericeum bitki növünün sinonimi.

Tanacetum punctatum (lat. Tanacetum punctatum) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin dağtərxunu cinsinə aid bitki növü. Matricaria punctata Desr. Pyrethrum punctatum (Desr.) Sosn. ex Grossh. Chrysanthemum argyranthemoides (Boiss. & Kotschy) Parsa Pyrethrum argyranthemoides Boiss. & Kotschy Pyrethrum palustre Willd. Tanacetum argyranthemoides (Boiss. & Kotschy) Sch.Bip.

Tanacetum armenum (lat. Tanacetum armenum) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin dağtərxunu cinsinə aid bitki növü. Chrysanthemum armenum (DC.) Hand.-Mazz. Gymnocline armenum (DC.) K.Koch Leucanthemum armenum DC. Pyrethrum armenum (DC.) K.Koch Pyrethrum fruticulosum Fenzl ex Boiss.

Tanacetum daghestanicum (lat. Tanacetum daghestanicum) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin dağtərxunu cinsinə aid bitki növü. Chamaemelum daghestanicum Boiss. Matricaria daghestanica (Boiss.) Rauschert Pyrethrum daghestanicum (Boiss.) Sosn. & Manden.

Tanacetum atkinsonii (lat. Tanacetum atkinsonii) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin dağtərxunu cinsinə aid bitki növü.

Tanacetum aucherianum (lat. Tanacetum aucherianum) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin dağtərxunu cinsinə aid bitki növü. Chrysanthemum aucherianum (DC.) Bordz. Pyrethrum aucherianum DC. Chrysanthemum roopianum Bordz. Chrysanthemum tanacetifolium Willd. Pyrethrum leucanthemiflorum Boiss. & A.Huet Pyrethrum pseudanthemis Boiss. & A.Huet Pyrethrum tanacetifolium Boiss.

Tanacetum balsamita (lat. Tanacetum balsamita) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin dağtərxunu cinsinə aid bitki növü. Tanacetum balsamita var. balsamita Tanacetum balsamita var.

Püre (fr. purée) — bişirilmiş, əzilmiş, qarışdırıcıdan və ya süzgəcdən keçirilmiş, xəmir və ya qatılaşdırılmış halda olan, əsasən meyvə, tərəvəz və ya paxlalı bitkilərdən hazırlanan yemək. Müəyyən ərzaqların püresinin xüsusi adları olur; məsələn, alma püresi və ya humus. Termin fransız mənşəlidir, qədim fransız dilində (XIII əsr) təmizlənmiş və ya rafinadlaşdırılmış deməkdir. Püre digər yeməklərlə, məsələn, ağır şorbalar, kremlər və souslar ilə bənzər tərkibə malikdir, baxmayaraq ki, bu terminlər daha mürəkkəb reseptlər və bişirmə proseslərini ifadə edir. Kuli də ona oxşar olsa da, daha geniş termindir və daha çox meyvə püreleri üçün istifadə olunur. Püre termini ümumən un məhsullarından hazırlanan xəmir yeməklərinə (məsələn, lapa və müsli) və ya yağlı fındıq əzməsinə (məsələn, fıstıq əzməsi) münasibətdə istifadə edilmir. "Xəmir" termini çox zaman qida kimi qəbul edilməkdən çox inqrediyent kimi istifadə üçün nəzərdə tutulmuş pürelər üçün işlədilir. Pürelər qarışdırıcı və ya kartofəzən vasitəsilə, eləcə də yeməyi süzgəcdən keçirtməklə və ya sadəcə qazanda əzməklə hazırlana bilər. Püre, dadını və görünüşünü yaxşılaşdırmaq, toksik maddələrdən təmizləmək və/və ya tərkibindəki suyun miqdarını azaltmaq məqsədilə, əzilməzdən əvvəl və ya sonra bişirilməlidir.

Pyer – ad. Pyer Abelyar – orta əsr Fransa sxolastik filosofu, ilahiyyatçısı.

lat. Eriophyes pyri (Pagenstecher, 1857) — bədəni qurdvari, uzunsov; uzunluğu 220-270, eni 45-60 mikrometrdir. Aprel-sentyabr aylarında çox olur. Yoluxmuş yarpağın hər 2 səthində aydın görünən fırlar əmələ gətirir. Əzgil və heyva yarpaqlarından toplamışıq. Yoluxmuş yarpaqları güclü zədələyirlər. Fırların rəngi yazda açıq yaşıl, payızda tünd qəhvəyi və ya qara rəngli olmaqla ən çox yaz-yay aylarında cavan yarpaqlarda əmələ gəlir. Gənələrin dişi fərdləri tumurcuq pulcuqları arasında qışlayır və oradan tumurcuqlar açılanda çıxırlar. Birinci 8-10 gündə gənələr açıq halda yarpaqların üzərində yaşadıqları üçün çox zəif olurlar. Bu xüsusiyyəti kimyəvi dərmanlama zamanı nəzərə almaq lazımdır.

La-Pyer (fr. La Pierre) — Fransada kommuna, Rona-Alplar regionunda yerləşir. Departament — İzer. Ot-Qrezivodan kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Qrenobl. INSEE kodu — 38303. Kommunanın 2012-ci il üçün əhalisi 471 nəfər təşkil edirdi. Kommuna dəniz səviyyəsindən 405 ilə 700 qədər metr yüksəklikdə yerləşir. Kommuna Parisdən təxminən 480 km cənub-şərqdə, Liondan 105 km cənub-şərqdə, Qrenobldan 22 km şimal-qərbdə yerləşir.

Pere piki (norv. Perriertoppen) — Şpitsbergen arxipelaqında (Norveç) hündürlüyünə görə ikinci zirvə. Zirvə Qərbi Şpitsbergen adasında, Nyuton zirvəsindən 22 km şimal-qərbdə yerləşir. Zirvənin hündürlüyü 1712 metrə çatır.

Pyer-Şatel (fr. Pierre-Châtel) — Fransada kommuna, Rona-Alplar regionunda yerləşir. Departament — İzer. Matezin-Triyev kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Qrenobl. INSEE kodu — 38304. Kommunanın 1999-cu il üçün əhalisi 1202 nəfər təşkil edirdi. Kommuna dəniz səviyyəsindən 888 ilə 1424 qədər metr yüksəklikdə yerləşir. Kommuna Parisdən təxminən 510 km cənub-şərqdə, Liondan 120 km cənub-şərqdə, Qrenobldan 26 km cənubda yerləşir.

Pyer Abelyar (fr. Pierre Abélard/Abailard, lat. Petrus Abaelardus;; 1079[…] – 21 aprel 1142[…], Şalon-sür-Son, Burqundiya, Fransa krallığı) – orta əsr Fransa sxolastik filosofu, ilahiyyatçısı, şairi və musiqiçisi. Konseptualizmin yaradıcılarından və nümayəndələrindən biridir. Orta əsrlər fəlsəfəsi üçün səciyyəvi olan universalilərin təbiəti haqqında mübahisədə konseptualizm ideyalarına tərəfdar çıxmış,, Orta əsrlər realizmi ilə mübahisə və diskussiya aparmışdır. Məşhur əsərinin adı "Hə və yox"dur. Katolik kilsəsi onun baxışlarını və fəlsəfi mülahizələrini bidətçi baxışlar adlandırmış və ona qarşı mənfi münasibət bəsləmişdir. Gilson, Etienne. Heloise and Abelard. Ann Arbor: University of Michigan Press.

Pyer Abelyar (fr. Pierre Abélard/Abailard, lat. Petrus Abaelardus;; 1079[…] – 21 aprel 1142[…], Şalon-sür-Son, Burqundiya, Fransa krallığı) – orta əsr Fransa sxolastik filosofu, ilahiyyatçısı, şairi və musiqiçisi. Konseptualizmin yaradıcılarından və nümayəndələrindən biridir. Orta əsrlər fəlsəfəsi üçün səciyyəvi olan universalilərin təbiəti haqqında mübahisədə konseptualizm ideyalarına tərəfdar çıxmış,, Orta əsrlər realizmi ilə mübahisə və diskussiya aparmışdır. Məşhur əsərinin adı "Hə və yox"dur. Katolik kilsəsi onun baxışlarını və fəlsəfi mülahizələrini bidətçi baxışlar adlandırmış və ona qarşı mənfi münasibət bəsləmişdir. Gilson, Etienne. Heloise and Abelard. Ann Arbor: University of Michigan Press.

Pyer Beyl (fr. Pierre Bayle; 18 noyabr 1647[…] – 28 dekabr 1706[…], Rotterdam, Cənubi Hollandiya[…]) — fransız mütəfikkiri, yazıçısı. XVII əsrin sonlarında maarifçiliyin hazırlanması baxımından ən maraqlı şəxsiyyətlərdən biri Sedan akademiyasının professoru Pyer Beyldir /1647–1706/. Nant ediktinin ləğvindən sonra Hollandiyaya köçən Beyl burada Rotterdam ali məktəbində müəllim işləyir. O, dövrünün ən bilikli və müdrik simalarından idi. Özü protestant idi. Katolikliyə, sonralar isə bütün dinlərə tənqidi münasibət bəsləmişdir. "Böyük Lüdovikin dövründə Fransada katoliklik nədən ibarətdir?" adlı əsərində qəddar kilsə irticasına qarşı çıxaraq yazırdı: "Bu zorakılıqların müqabilində xristianlıq haqqında nə düşünmək olar? belə nəticə çıxarmaq lazım gəlmirmi ki, bu, ən qana həris bir dindir, vicdan azadlığını büsbütün sıxışdırmaq üçün hətta yalan və aldatmadan, dönüklükdən, cəlladlardan və inkvizisiyadan, draqonadlardan qorxmur." Volterin, Didronun ayrı-ayrı fikir və mülahizələrini xatırladan bu sözlər Beylin başqa əsərlərində də vardır. Məhz buna görə də onu təqib edirlər, vəzifəsi əlindən çıxır.

Qraf Pyotr (Pyer) Kirilloviç Bezuxov (rus. Пьер Безухов, Пётр Кириллович Безухов) — Lev Tolstoyun "Hərb və Sülh" romanının əsas qəhərmqanlarından biri. O, qeyri-qanuni doğulmuş olmasına baxmayaraq, zəngin qraf Kirill Vladimiroviç Bezuxovun ən sevimli övladı və varisidir. Romanın əvvəlində Pyer Fransada təhsilini tamamlayaraq yenicə Rusiyaya qayıtmış, karyera qurmaq istəyində olan gəncdir. O, təmiz qəlbli, savadlı bir gənc olmaqla yanaşı, Rusiya saray cəmiyyətinin həyat tərzinə uyğunlaşa bilmir. Lakin zəngin qrafın varisi olması zadəgan cəmiyyətində ona qarşı marağı artırır. Atasının ölümündən sonra zəngin varidata sahib olan Pyerin həyatı və sosial mövqeyi dəyişir və o, yeni Knyaz Bezuxov olur. Sadəlövhlüyü üzündən, o, tezliklə Knyaz Kuraginin cəmiyyətdə yüksək nüfuza malik olan gözəl və hiyləgər qızı Elen Kuraginlə evlənir. Elen Pyeri sevmir və bu evlilikdən yalnız maddi gəlir üçün istifadə etmək fikrində olur. Tezliklə Pyer arvadının Doloxovla olan gizli əlaqəsindən xəbər tutur və onu duelə çağırır.

Pyer Ogüsten Karon de Bomarşe (fr. Pierre-Augustin Caron de Beaumarchais; 24 yanvar 1732[…], Paris[…] – 18 may 1799[…], Paris[…]) — fransız dramaturq və publisisti. Görkəmli fransız mütəfəkkiri Pyer Bomarşe (Pyer Ogüsten Karon) 1732-ci il yanvarın 24-də Parisdə saatsaz ailəsində anadan olub. Varlı ailədən olan dul qadınla evlənən Pyer kral sarayında xırda bir vəzifəyə işə düzəlir. Öz hazırcavablığı və arfada ifası ilə Pyer kraliçanın xoşuna gələ bilir. Milyonçu Pari-Düvernenin etimadını qazanan Pyer bank işlərində onun kiçik tərəfdaşına çevrilir və tezliklə özü üçün kralın katibi vəzifəsini pulla alır. Vəzifə ilə birlikdə zadəgan titulu alan Pyer soyadını de Bomarşeyə dəyişir. 1767-ci ildə ilk pyesi olan "İki dost"u, 1770-ci ildə izə "Yevgeniya"nı yazır. Əsərlər sosial qeyri-bərabərlik mövzusuna həsr olunur. 1773–1774-cü illərdə Fransanın korrupsiyalaşmış məhkəmə sisteminə tənqid edən 4 pamflet yazır.

Pyer Brasso (fr. Pierre Brassau) – 1964-cü ildə "Göteborgs-Tidningen" bulvar qəzetinin isveçli jurnalisti Eke "Daku" Akselson tərəfindən təşkil olunmuş mistifikasiyada rol oynamış şimpanze. Akselson bir şimpanzenin çəkdiyi rəsmləri əvvəllər tanınmayan fransız rəssam "Pyer Brasso"nun adı ilə nümayiş etdirmək və beləcə də, tənqidçilərin əsl avanqard incəsənəti ilə şimpanzenin rəsmləri arasındakı fərqi deyə bilib-bilməyəcəkləri test etmək istəmişdir. "Pyer Brasso" əslində 4 yaşlı adi şimpanze idi. Buros zooparkından idi və əsl adı Piter idi. Akselson şimpanzenin 17 yaşlı baxıcısını Piterə fırça və boya verməyə razı sala bilmişdi. Bundan sonra Piter bir neçə əsər yaratmışdır. Akselson onlardan ən yaxşı 4-nü seçmiş və onların Höteborq şəhərindəki Kristina qalereyasından sərgilənməsini təmin etmişdir. "Bunu ancaq şimpanze çəkə bilər" deyən bir tənqidçi istisna olmaqla, tənqidçilərin çoxu əsərləri tərifləmişdirlər. "Göteborgs-Posten" qəzetindən Rolf Anderberq yazmışdır: "Brasso güclü fırça toxunuşları ilə, lakin aydın qətiyyətlə çəkir.

Pyer Buagilber (fr. Pierre Boisguilbert; 17 fevral 1646, Ruan – 10 oktyabr 1714, Ruan) — Fansız iqtisadçısı, klassik iqtisad elminin yaradıcılarından biri. Buagilber Fransada əmək-dəyər nəzəriyyəsinin banisi olmuşdur. O, bazar qiymətlərinin arxasında "həqiqi qiymət" axtarmışdır. bu qiymətin kəmiyyətinin əmək məsrəfi ilə müəyyən olunduğunu müəyyən etmişdir. O göstərir ki, iqtisadiyyat əmtəələrin öz həqiqi qiymətini tapa bildiyi azad rəqabət şəraitində daha yaxşı inkişaf edir. O, azad rəqabətin əsasında yaranan "həqiqi qiyməti" iqtisadi müvazinətin və inkişafın ən zəruri şərti hesab etmişdir. Onun dəyər qanununun iqtisadi tarazlığın ifadəsi kimi başa düşülməsi fikri o dövr üçün olduqca yeni və cəsarətli idi. Buagilberin baxışlarına o dövrdə Fransada yaşanan iqtisadi və sosial bərabərsizliklər güclü təsir etmişdir. Bu dövrdə dörddə üç hissəsi kəndlilərdən ibarət olan Fransanın əhalisi yoxsulluq şəraitində yaşayırdı, feodal sistemi öz əhəmiyyətini saxlayırdı, kapitalist münasibətləri ləng inkişaf edirdi, sənaye sahibkarlığı zəif idi, istehsalın, xüsusilə də kənd təsərrüfatının inkişafı üçün stimul yox idi.

Pyer Buyer — fransız alimi, fotometriyanın banilərindən biri, Paris Elmlər Akademiyasını üzvü (1731). Vanndakı yezuit məktəbində tərbiyə almışdır. 1735–43-cü illərdə Yerin formasını müəyyən etmək məqsədilə Peruda dərəcə ölçüləri aparan ekspedisiyanın elmi rəhbəri olmuşdur. Tədqiqatları fiziki optikaya, astronomiyaya, geodeziyaya, hidroqrafiyaya, gəmi nəzəriyyəsinə həsr olunmuşdur. “İşığın miqdarı” anlayışını və fotometriyanın digər anlayışlarını irəli sürmüş, fotometrik cihazları təsvir etmiş, işığın parlaqlığının ölçülməsi üsullarını işləyib hazırlamışdır. 1729-cuildə işıq dəstəsi intensivliyinin mühitdə zəifləməsi qanununu müəyyən etmişdir (Buger-Lambert-Ber qanunu). Gəmiçilik işinin inkişafında böyük rol oynamış“Gəmi haqqında traktat” (1746) və “Şturman sənətinin nəzəriyyə və praktikasını əhatə edən naviqasiyaya dair yeni əsər”in (1753) müəllifidir. Marsda A krateri onun şərəfinə adlandırılmışdır. Həmçinin A ay krateri və bir asteroid də onun adınadır.

Pyer Bul — fransız yazıçısı. İxtisasca mühəndis olmuşdur. 1936–41-ci illərdə Cənub-Şərqi Asiya ölkələrində yaşamışdır. İkinci dünya müharibəsinin iştirakçısı olmuşdur; 1943-cü ildə əsir düşmüş,1944-cü ildə əsirlikdən qaçmışdır; 1947-ci ildən Parisdə yaşamışdır. Asiyada qazandığı həyat təcrübəsi “Kvay çayı üzərində körpü”(1952; 1957 ildə rej. D. Lin tərəfindən ekranlaşdırılmışdır) romanında, “Kvay çayının mənbəyində” (1966) avtobioqrafiyasında və s. əksini tapmışdır. Ən məşhur əsəri “Meymunlar planeti” (1963; bir neçə dəfə, o cümlədən 2001 ildə T. Breton tərəfindən ekranlaşdırılmışdır) romanıdır. Paradoks məntiqi əsasında qurulmuş “Absurd haqqında hekayələr”in (1953); E. Po tərzində “Cəllad” (1954) psixoloji detektivinin “İdrak oyunları” (1971) futuristik antiutopiyanın müəllifidir. Fəxri legion ordeni ilə təltif olunmuşdur (1945).

Pyer Bulez (d. 26.3.1925, Luara departamenti, Monbrizon) — fransız bəstəkarı, dirijor, pedaqoq, musiqi nəzəriyyəçisi, musiqi yazıçısı. 1942–45-ci illərdə Paris konservatoriyasında O. Messianın yanında (harmoniya) oxumuş A. Voraburdan (kontrapunkt) özəl dərslər almışdır. Darmştadt beynəlxalq musiqi institunda (1954–65, fasilələrlə), Bazel Musiqi Akademiyasında (1960–63-cü illərdə professor), Harvard Universitetində (1963) kompozisiyadan dərs demişdir. “Domaine musical” cəmiyyətinin müasir və qədim musiqi konsertlərinin (1954–67, Paris) dirijoru olmuşdur; öz əsərlərini ifa etmişdir; 20-ci əsr bəstəkarlarının (xüsusən də İ.F. Stravinski, A. Vebern, A. Berq və Messianın) əsərlərinin interpretasiyası ilə məşhurlaşmışdır. 1970-ci illərin əvvəllərindən klassikanı da ifa etmişdir (R. Vaqnerin “Nibelunq üzüyü” opera tetralogiyasının dirijoru, Bayroyt, 1976). 1971–74-cü illərdə Bi-Bi-Si simfonik, 1971–77-ci illərdə Nyu-York filarmonik orkestrlərinin baş dirijoru olmuşdur. Dodekafoniyadan elektron musiqiyə qədər bəstəkarlığın ən yeni texnikalarından istifadə etmişdir. 18 solist üçün “X polifoniyası” (1951), 2 fp. üçün “Strukturlar” (1-ci dəftər – 1952, 2-ci dəftər – 1961) total serializm texnikasında yazılmışdır.

Pyer Burdye (fr. Pierre Bourdieu, 1 avqust 1930[…] – 23 yanvar 2002[…], XII arondisman (Paris), Fransa) — fransız filosofu, sosioloqu. Ali Normal Məktəbi (1954) bitirmişdir. 1955– 64-cü illərdə Mulen, Paris, Lill təhsil müəssisələrində fəlsəfədən dərs demiş, 1964–2001-ci illərdə Sosial Elmlər Ali Məktəbinin (Paris) professoruru, 1982 –2001-ci illərdə Kollej de Fransın sosiologiya kafedrasının müdiri, 1985–98 illərdə Parisdə Avropa Sosiologiya Mərkəzinin direktoru, 1975-ci ildən "Actes de la recherche en sciences sociales" jurnalının baş redaktoru, 1998-ci il — dən "Liber-Raisons d’agir" nəşriyyatının rəhbəri olmuşdur. Burdye əsas sosioloji ziddiyyətin – sosial struktur ilə sosial hərəkət arasındakı uçurumun aradan qaldırılmasının variantını təklif etmişdir. Onun "genetik strukturalizm" konsepsiyası obyektivist (E. Dürkheym, K. Marks və strukturalizm) və subyektivist (M. Veber fenomenologiya və etnometodologiya) metodologiyalarının sintezinə cəhddir: "strukturlaşdırıcı struktur" Burdyeyə görə, habitus obyektiv strukturları, subyektiv intensiyaları (niyyətləri) və hərəkətləri birləşdirir. Sosial məkan, sahə, kapital və habitus B. konsepsiyasının əsas anlayışlarıdır. B-yə görə, sosial gerçəklik həm obyektiv – müxtəlif növ resursların bölüşdürülməsində obyek — tivləşdirilmiş sosial münasibətlərlə, həm də subyektiv – sosial münasibətlərə əks, fəal təsir göstərən sosial təsəvvürlər və yer dəyişmələrlə (dispozisiyalarla) strukturlaşdırılmışdır. Burdyeyə əsasən, sosial məkan çoxlu nisbətən muxtar yarımməkanlardan – "sahələrdən" ibarət olur. Sahəni oyunun strukturları, yerdəyiş mələri, qaydaları və istinadları müəyyən edir.

Pyer Delforqe (ing. Pierre Delforge; 1945) — Belçika botaniki. 470-dan yuxarı takson təsnif edən Pyer Delforqe toxumlu bitkilər üzrə ixtisaslaşmışdır. 1995. Orchids of Britain and Europe (Collins Field Guide). Ed. Collins. 480 pp. ISBN 0002200244 2001. Guide des orchidees d'europe d'afrique du nord et proche orient.

Pyer Ferma (fr. Pierre de Fermat; d. 1601 – ö. 1665) — Fransız riyaziyyatçı, məşhur Böyük Ferma teoreminin yaradıcısı. O, XVII əsrin ən nəhəng riyaziyyatçılarından biridir. Ədədlər nəzəriyyəsi, həndsə, cəbr, riyazi analiz (maksimum və minimumların tapılma üsulları), ehtimal nəzəriyyəsilə məşğul olmuşdur. Rena Dekartla birlikdə analitik həndəsənin yaradıcılarında biridir. Ədədlər nəzəriyyəsində onun iki teoremi – Fermanın böyük və kiçik teoremləri xüsusilə məşhurdur. Fransız riyaziyyatçısı Ferma Pyer, Tuluz şəhərində parlamentdə məsləhətçi işləmişdir. Heç bir kitab yazmamışdır (o vaxtlar elmi jurnallar da yox idi).

Pyer Kazeye Rommel Kalulu Kyatengva və ya qısaca Pyer Kalulu (5 iyun 2000, Lion) — Fransalı peşəkar futbolçu. İtaliyanın "Milan" klubunun və gənclərdən ibarət Fransa Milli futbol komandasının müdafiəçisi. Əsasən sağ cinah müdafiəçisi kimi çıxış edir. Futbolçu həm də müdafiənin mərkəzində də oynaya bilir. Pyer Kalulu futbola 2007-ci ildə, 7 yaşı olarkən "Sen Priest" klubunun uşaq komandasında başlayıb. O, 2010-cu ildə "Lion" komandasının uşaq komandasına qoşulur. 2018-ci ildə "Lion" klubunun B komandasına əvət olunur. Burada iki il çıxış edərək 36 oyunda meydana çıxır. 2020-ci ilin yayında o, İtaliyanın "Milan" klubuna transfer edilir.

Pyer Karden (2 iyul 1922[…] – 29 dekabr 2020[…], Nöyi-sür-Sen) — fransız modelyer. Pyer Karden 1922-ci ildə Venesiya yaxınlığındakı şəhərcikdə anadan olub. O, Fransada böyüyüb və ilk təhsilini də burda alıb. Çoxuşaqlı, eyni zamanda, orta imkanlı ailədən olmuşdur. Atası şərabçı olduğundan Pyer də bu sənəti davam etdirməli idi, lakin o, ürəyincə olmayan peşənin dalınca getmədi. 14 yaşında dərzi yanında köməkçilik etməyə başladı. 1945-ci ildə gənc Pyer, Parisdə modelyer kimi fəaliyyətə başladı. 1946-cı ildə Kristian Diordan dəvət alır. Bir müddət sonra – 1950-ci ildə şəxsi moda evini, ardınca – 1954-cü ildə "Yeva", 1957-ci ildə isə "Adam" mağazalarını açır. Çox keçmir, Pyer Karden moda sindikatının üzvü olur və 120 modeldən ibarət tam kolleksiyasını təqdim edir.

Pyer Kinon — 1984 Yay Olimpiya Oyunlarının qalibi; Fransanın şüvüllə tullanma yarışlarında ilk Olimpiya çempionudur. 1984-cü ildə Los-Ancelesdə keçirilən Olimpiadada şüvüllə tullanma yarışlarında qızıl medalın sahibi olmuşdur. Kinon 1992-ci ildə peşəkar idmançı karyerasını bitirmişdir. Bundan sonra o, ticarətlə məşğul olmuşdur. 2011-ci ilin avqust ayında intihar edib. Olimpiya çempionu özünü öldürdü.

Pyer Küri (fr. Pierre Curie; 15 may 1859[…], Paris – 19 aprel 1906[…], Paris) — fransız fiziki, radioaktivlik təliminin banilərindən biri. Maddənin ferromaqnit xassəsini itirmə temperaturunu (Küri nöqtəsi) müəyyənləşdirmişdir. 1903-cü ildə Nobel mükafatı almışdır. Kürilər ailəsi Mariya Küri Fizika 9. § 7.1. Radioaktivlik atomun quruluşunun mürəkkəbliyini təsdiq edən hadisələrdən biri kimi. səh. 151.

Pyer Laruss (fr. Pierre Larousse; 23 oktyabr 1817[…] – 3 yanvar 1875[…], Paris) — fransız leksikoqraf və ensiklopedist.

Pyer Loti (14 yanvar 1850[…] – 10 iyun 1923[…], Hendaye) — fransız dəniz zabiti və yazıçı. Pyer Loti adının yazıçıya, bəzi qaynaqlara görə tələbəlik illərində, bəzi qaynaqlara görə isə, 1867-ci ildə Okeaniya səfərində Taitili yerlilər tərəfindən verildiyi deyilir. "Loti", ekzotik iqlimlərdə yetişən ekzotik bir çiçəyin adıdır. 1850-ci ildə Fransanın Roşfor şəhərində, protestant ailəsində evin son beşiyi olaraq dünyaya göz açmışdır. 17 yaşında Fransız Dəniz Qüvvələrinə daxil oldu. Dənizçilik təhsilini bitirdikdən sonra, 1881-ci ildə kapitan oldu və növbəti illərdə də polkovnikliyə qədər yüksəldi. Yaxın və Uzaq Şərqdə səfərlərdə oldu. Bir dəniz zabiti kimi romanlarında bəhs etdiyi yad mədəniyyətləri çoxlu yerlər gəzərək öyrənmişdi. Bu səyahətlərində əldə etdiyi təcrübələrini və müşahidələrini kitablarına köçürürdü. 1879-cu ildə ilk romanı olan və Osmanlı İmperiyasındakı təəssüratlarını bölüşdüyü Aziyadenin nəşrinin ardınca, 1878-ci ildə Mariage de Loti (Lotinin Toyu), 1886-cı ildə Pécheur d'Islandeni (İslandiya Balıqçısı) nəşr etdirdi.