Lüğətlərdə axtarış.

Vat Samfran (tay. วัดสามพราน) — Banqkokun təxminən 40 km qərbində yerləşən Nakhon Pathom əyalətində buddist məbədi. Məbəd rəsmi olaraq 1985-ci ildə qeydiyyata alınıb. O, bütün hündürlüyü boyunca qırmızı və yaşıl rəngli, nəhəng əjdəha heykəli ilə dövrələnmiş 17 mərtəbəli slindrşəkilli çəhrəyı binası ilə məşhurdur. Heykəlin içində isə bəzi yerləri korlanaraq pis vəziyyətə düşmüş spiralvari pilləkənlər var. Burada həmçinin digər buddist heykəllərindən əlavə, Buddanın da nəhəng heykəli mövcuddur. Məbədin ruhanilərinin adı 2004-cü ildə uzunmüddətli həbs cəzaları ilə nəticələnən cinsi zorakılıq skandalına qarışmışdır.

Anqkor Vat və ya Anqkorvoat — Kambocada yerləşən və tanrı Vişnuya həsr edilmiş nəhəng hinduizm məbəd kompleksi. Dünyanın vaxtilə yaradılmış mədəni tikilisi və arxeoloji abidələrindən biri sayılır. XII əsrin I yarısında kral II Suryavarmanın hakimiyyəti dövründə tikilmişdir. Bu abidə kompleksi UNESCO-nun ümumdünya irsi siyahısına salınmışdır. Anqkor Vat abidəsi Kambocanın Siem reap əyalətinin Siemreap şəhərindən 5,5 km aralıda yerləşərək özündə khmerlərin qədim paytaxtları olan Ankqorda məbəd kompleksini birləşdirir.Anqkor 200 km² əraziyə malik olduğu bilinsə də, son tədqiqatlar nəticəsində buranın ərazisinin 3000 km² çox olduğu və əhalisinin sayının yarımmilyona çatdığı aşkar olunmuşdur. İlk əvvəl tanrı Vişnaya həsr olunduğundan arxitektura nöqteyi-nəzərindən özündə induizmdəki tanrıların məskəni olan mifik Meru dağını nümayiş etdirən dağ-məbədləri birləşdirir. Məbəd mərkəzə doğru getdikcə hündürlüyü artan 3 konsentrik düzbucaqlı tikililər formasından ibarət olmaqla,3,6 km uzunluğa və 190 m enə malikdir. Daxili tikililər lotos formasında 5 qüllədən təşkil olunmuşdur. Mərkəzdəki qüllə ibadətgahdan 42 m hündürlüyündə, ümumilikdə yerdən isə 65 m hündürlüyündədir. XV əsrdə istifadə olunmamağa başlamış və atılıb qalmışdır.

Gürcüstan–Vatikan münasibətləri — Gürcüstan Respublikası və Vatikan arasındakı mövcud ikitərəfli münasibətlər. Ölkələr arasında diplomatik münasibətlər 5 may 1992-ci ildə qurulmuşdur. Gürcüstanın Vatikandakı səfirliyi Roma şəhəri 25 Via Toscana ünvanında yerləşir. Gürcüstanda Apostol Nunsiatursı isə Tbilisi, 40 Zghenti-də yerləşir. == Tarixi == Gürcüstan ilə Vatikan arasında diplomatik münasibətlər əsrlər boyu davam edir. Gürcüstan padşahları və şahzadələri Vatikanla tez-tez məktublaşır və səfirlik mübadiləsi aparırdılar. 17-18-ci əsrlərdə Gürcüstandakı Roma Katolik Kilsəsinin missionerlik fəaliyyətində əhəmiyyətli dərəcədə artım olmuşdur. Gürcüstan 1991-ci ildə müstəqillik qazanır və 5 may 1992-ci ildə Vatikan ilə diplomatik əlaqələr qurur. Gürcüstanın paytaxtı Tiflisdəki Apostol Nunsiatura həmçinin qonşu Cənubi Qafqaz ölkələri olan Ermənistan və Azərbaycanda da vatikanı təmsil edir. Karitas xeyriyyə fondu vasitəsilə Vatikan Gürcüstanda humanitar fəaliyyət göstərir.

Heriot-Vatt Universiteti — 1821-ci ildə Edinburqda qurulmuş və 1966-cı ildən universitet kimi faəliyyət göstərən dünyanın ilk mexanik universitetidir. == Kampusları == Universitetin Scottish Borders, Orkney, Dubay və Malayziyada kampusları var.

Hidemaro Vatanabe (24 sentyabr 1924 - 12 oktyabr 2011) — keçmiş Yaponiya futbolçusu. == Milli komanda karyerası == Yaponiya milli komandasının heyətində 2 oyun keçirib.

III Duka İoann Vatas (yun. Ιωάννης Γ΄ Δούκας Βατάτζης, translit. Iōannēs III Doukas Vatatzēs; təq. 1192, Dimetoka – 3 noyabr 1254, Kamalpaşa, İzmir ili) — Nikeya imperatoru (hak. 1221–1254). III İoann müvəffəqiyyətli bir hökmdar idi. O, ordunu gücləndirmiş, səlibçiləri bir neçə dəfə məğlub etmiş, Avropada vuruşmuşdur. Bolqarlarla barışıq quran III İoann ölkənin daxili işlərinə böyük diqqət yetirmişdir. Hökmdarlığı dövründə Nikeya imperiyasının iqtisadiyyatı inkişaf etmiş, ölkədəki rifah artmışdır. Yerli sənayeyə böyük diqqət yetirən III İoann xarici məhsulların idxalına qadağa qoymuşdur.

III Duka İoann Vatas (yun. Ιωάννης Γ΄ Δούκας Βατάτζης, translit. Iōannēs III Doukas Vatatzēs; təq. 1192, Dimetoka – 3 noyabr 1254, Kamalpaşa, İzmir ili) — Nikeya imperatoru (hak. 1221–1254). III İoann müvəffəqiyyətli bir hökmdar idi. O, ordunu gücləndirmiş, səlibçiləri bir neçə dəfə məğlub etmiş, Avropada vuruşmuşdur. Bolqarlarla barışıq quran III İoann ölkənin daxili işlərinə böyük diqqət yetirmişdir. Hökmdarlığı dövründə Nikeya imperiyasının iqtisadiyyatı inkişaf etmiş, ölkədəki rifah artmışdır. Yerli sənayeyə böyük diqqət yetirən III İoann xarici məhsulların idxalına qadağa qoymuşdur.

Katsuaki Vatanabe (13 fevral 1942 Mie prefekturası, Yaponiya) — Toyota şirkətinin İdarə Heyətinin sədri. Katsuaki Vatanabe 1964-cü ildə Tokiodakı Keio Universitetin bitirmiş və Toyota şirkətində işə başlamışdır. Şirkətin müxtəlif bölmələrində çalışan Vatanabe 1992-ci ildə İdarə Heyətinə daxil oldu. 2005-ci ilin iyun ayında Fudzio Çonun yerinə "Toyota Motor Company"nin İdarə Heyətinin sədri seçilmişdir. Evlidir, üç qızı var. Tokioda yaşayır. 2005 və 2007-ci illərdə Time jurnalı tərəfindən dünyanın ən nüfuzlu 100 şəxsi siyahısına daxil edilmişdir.

Kazuma Vatanabe (d. 10 avqust 1986) — Yaponiya futbolçusu. == Milli komanda karyerası == Yaponiya milli komandasının heyətində 1 oyun keçirib.

Ken Vatanabe (yap. 渡辺 謙; 21 oktyabr 1959) — məşhur yapon aktyoru, döyüş ustası və prodüseri. 1959-cu ildə Yaponiyanın Niiqata prefekturasının Koide qəsəbəsində anadan olub, atası kalliqrafiyaçı olmuşdur. Ken 1978-ci ildə Musaşino musiqi akademiyasını bitirmişdir. O, aktrisa Yuki Vatanabenin qardaşıdır. Model Anna Vatanabenin atasıdır.

Keyta Vatanabe (25 mart 1992) — Yaponiyalı şort-trekçi. Keyta Vatanabe Yaponiyanı 2018-ci ildə Cənubi Koreyada təşkil edilən XXIII Qış Olimpiya Oyunlarında təmsil etdi. == Karyerası == Keyta Vatanabe birinci dəfə Olimpiya Oyunlarına 2018-ci ildə qatıldı. O, Cənubi Koreyada baş tutan XXIII Qış Olimpiya Oyunlarında kişilər 1500 m məsafəyə şort-trek yarışlarında iştirak etdi. Vatanabe 2:19.205 saniyəlik nəticəsi ilə öz cığırında 4-cü yeri tutdu və yarımfinala vəsiqə qazana bilmədi.

Masaşi Vatanabe (11 yanvar 1936 - 7 dekabr 1995) — keçmiş Yaponiya futbolçusu. == Milli komanda karyerası == Yaponiya milli komandasının heyətində 39 oyun keçirib, 12 qol vurub.

Mitsuo Vatanabe (d. 4 iyun 1953) — keçmiş Yaponiya futbolçusu. == Milli komanda karyerası == Yaponiya milli komandasının heyətində 28 oyun keçirib, 4 qol vurub.

Mutsuhiro Vatanabe (yap. 渡邊睦裕, 1 yanvar 1918 – 1 aprel 2003) və ya məhkumların ona verdikləri ləqəblə Quş – Yaponiya İmperator ordusu mənsubu. == Xidmətləri == İkinci dünya müharibəsində Omori, Naoetsu (hazırda Coetsu), Niiqata, Mitsuşima (hazırda Hiraoka) və Yamakitada əsir düşərgələrində xidmət vermişdir. Yaponiyanın İkinci dünya müharibəsində məğlub olmasından sonra əsirlərə pis davrandığı üçün ABŞ tərəfindən müharibə cinayətkarı elan edilmiş, lakin qaça bilmiş və heç vaxt məhkəmə qarşısına çıxmamışdır. Əsirlərindən biri ABŞ atleti və olimpiada iştirakçısı Lui Zamperini olmuşdur. Onun hekayəsi Laura Hillenbrand tərəfindən yazılmış "Sınmaz: Sağ qalmanın, dayanıqlığın və islahın İkinci dünya müharibəsi hekayəsi" adlı kitabında nəql olunur (bu kitab əsasında Ancelina Coli tərəfindən film adaptasiyası çəkilib). Zamperini qeyd etmişdir ki, Vatanabe tez-tez əsirləri döyür, onlarda ciddi yaralanmalara səbəb olurdu. Deyilənlərə görə Vatanabe bir rəsmini qışda 4 gün boyunca fundonşi ilə gəzməyə məcbur etmiş, 65 yaşlı əsiri isə günlərlə ağaca bağlanmış vəziyyətdə saxlamışdır. Lauranın kitabına görə Vatanabe fransız dilində axıcı şəkildə danışa bilirmiş və nihilizm fəlsəfəsinin fransız məktəbi ilə maraqlanırmış. == Sonrakı həyatı == 1945-ci ildə general Duqlas Makartur Vatanabeni Yaponiyada ən çox axtarılan 40 müharibə cinayətkarı siyahısında 23-cü yerdə göstərmişdir.

Müqəddəs Vatslav kafedralı və ya Müqəddəs Vatslavın mitrpolit kilsəsi (çex. Katedrála svatého Václava) – Çexiyanın Moraviya vilayətinin Olomouts şəhərinin mərkəzində yerləşir. Qədim kilsə Roma-Katolik arxiyepiskopluğuna mənsubdur və Çex torpaqlarında neoqotika memarlığının ən gözəl nümunələrindən biri hesab olunur. Kilsənin tikintisi 1100-cü ildə başlamış və 1131-ci ildə təqdis edilmişdir. O Mərkəzi Avropa orta əsr memarlığının incilərdən biri sayılır. Ətrafda yerləşən meydanın adı 1929-cu ildə Müqəddəs Vatslavın min illik yubileyi münasibətilə rəsmi şəkildə dəyişdirilmişdi. == Tarix == Müqəddəs Vatslav kafedralının tikintisi XII əsrin əvvəlində (1104-1107-ci illərdə) Olomouts knyazı Svyatopolk tərəfindən başladılmışdır. Tikinti işləri daha sonralar Svyatopolkun oğlu Vatslav tərəfindən davam etdirilmişdir. O 1130-cu ildə ölümündən əvvəl kilsənin tikintisini yepiskop Yindrjix Zdikova əmanət etmişdir. Hələ bitməmiş kilsə 30 iyun 1131-ci ildə müqəddəs Vatslavın xatirəsinə təqdis edilmişdir.

Müqəddəs Vatslav üzümlüyü (çex. Svatováclavská vinice)— Çexiyanın ən qədim üzüm bağlarından biridir. O Praqa qəsrinin şərq hissəsində, Aşağı darvazanın altında və Na Opişi bağı ilə Köhnə qəsr pilləkənləri arasında yerləşir. Bağın bu cür adlandırılmasının əsas səbəbi, müqəddəs Vatslav barədə uydurulan müxtəlif əfsanə və nağıllar ilə bağlıdır. Rəvayətə görə müqəddəs şərabın istehsalı üçün yığılan üzümləri bir zamanlar məhz o bu torpaqda əkmişdi. Burada ənənəyə uyğun olaraq, üzümün Reyn rislingi və Pino Nuar növləri əkilir. == Tarix == Üzüm bağının əsası müqəddəs Varslav tərəfindən X əsrdə qoyulmuşdu. Bağın salınmasının əsas səbəbi, xristian kilsələri üçün müqəddəs şərabın istehsalı idi. IV Karlın hakimiyyəti dövründə bağın ətrafında qala divarları inşa olunmuşdu. XIX əsrin 30-cu illərində bağın yanında həmçinin memar Emanuel Rixterin layihəsinə uyğun olaraq neoklassik üslubda villa tikilmişdi - onu inşa edən memarın şərəfinə, villa "Rixteruv" adlandırılmışdı.

Niall Robert Vatson (15 iyun 2000-ci ildə anadan olub) — Akkrinqton Stenli klubundan icarə əsasında Rankorn Linnets klubunda yarımmüdafiəçi kimi çıxış edən peşəkar İngiltərə futbolçusudur. == Klub karyerası == O, peşəkar karyerasında debütünü 19 sentyabr 2017-ci ildə Midlsbro U-23 klubu ilə oyunda etmişdir. O, ikinci hissədə Mexi Leakok-MakLeodu əvəz etmişdir. EFL Trofeyi görüşündə Akkrinqton Midlsbro klubuna 3–2 hesabı ilə qalib gəlmişdir. 22 yanvar 2018-ci ildə Vatson Şimali Premyer Liqası klublarından olan Marine klubuna icarəyə verilmişdir. 2018-ci ilin avqust ayında Vatson Rankorn Linnets klubuna mövsüm sonuna qədər icarəyə verilmişdir.

Nikolay Fyodoroviç Vatutin (rus. Никола́й Фёдорович Вату́тин; 3 (16) dekabr 1901, Vatutino[d], Valuyki qəzası[d], Voronej quberniyası[d], Rusiya imperiyası – 15 aprel 1944, Kiyev) — Sovet hərbi xadimi, Ordu generalı (12 fevral 1943-cü ildən etibarən), Sovet İttifaqı Qəhrəmanı (15 aprel 1965-ci ildən etibarən). == Həyatı == 3 dekabr 1901-ci ildə Kurskda doğulub. 15 aprel 1944-cü ildə Rovnoda vəfat edib. == İstinadlar == == Xarici keçidlər == Ватутин Николай Фёдорович Суржик Д. В. "Ватутин Николай Фёдорович". Проект РВИО и ВГТРК «100 великих полководцев». 2013-06-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-10-08.

Vinnifred İton (ing. Winnifred Eaton; 21 avqust 1875 və ya 1877, Monreal, Kvebek – 8 aprel 1954) – Kanada yazıçısı. O, çinəsilli olmasına və heç vaxt Yaponiyada olmamasına baxmayaraq, yaponmənşəli Onoto Vatanna təxəllüsü ilə tanınmış və Yaponiya mövzusunda əsərlər yazmışdır. İton ədəbi karyerası boyunca 16 roman, eləcə də, yüzlərlə hekayə və məqalə yazmışdır. Onun 1899-cu ildə nəşr olunan "Yaponiyalı Nume xanım" adlı romanı Asiya mənşəli müəllifə məxsus olan ilk ABŞ romanı olmuşdur. Kalqari Universitetinin Riv Teatrı onun şərəfinə adlandırılmışdır. == İlk illəri == Vinnifredin atası Edvard İton ingilis tacir və rəssam idi, anası Qreys Trefusis isə çinli idi. Evard və Qreys Şanxayda tanış olmuş, İngiltərə və ABŞ-də yaşadıqdan sonra 1872-ci ildə Kanadanın Monreal şəhərinə köçmüşdürlər. Vinnifred 14 uşaqlı ailənin səkkizinci uşağı olmuşdur. İton uşaq yaşlarından etibarən ədəbiyyata maraq göstərməyə başlamışdır.

Sereno Vatson (ing. Sereno Watson; 1 dekabr 1826 – 9 mart 1892, Kembric, Massaçusets) — Amerika botaniki.

Takehiro Vatanabe (16 dekabr 1961) — Yaponiyanı təmsil edən stolüstü tennisçi. == Karyerası == Takehiro Vatanabe Yaponiyanı 1988-ci ildə Seul şəhərində baş tutan XXIV Yay Olimpiya Oyunlarında təmsil edib və cüt turnirdə 13-cü pillənin sahibi olub. Daha sonra Takehiro Vatanabe Yaponiyanı 1992-ci ildə Barselona şəhərində baş tutan XXV Yay Olimpiya Oyunlarında təmsil edib və fərdi turnirdə 33-cü, cüt turnirdə isə 17-ci pillənin sahibi olub.

Takeşi Vatanabe (d. 10 sentyabr 1972) — keçmiş Yaponiya futbolçusu. == Milli komanda karyerası == Yaponiya milli komandasının heyətində 1 oyun keçirib.

Tomas Votson (17 fevral 1874, Kampbell[d], Nyu-York ştatı – 19 iyun 1956, Nyu-York, Nyu-York ştatı) – IBM şirkətinin yaradıcısı. == Həyatı == 1874-cü il 17 fevralda Nyu-York ştatının kənd rayonunda, metodist kilsəsinə mənsub şotland mühacirinin ailəsində anadan olmuşdur; əmək fəaliyyətinə National Cash Register (1895–1913) şirkətində kommivoyajer kimi başlayan Votson şirkətdə sürətlə karyera zirvəsinə qalxır; 1913-cü ildə 29 yaşlı Janet Kitreclə ailə qurur; 1914-cü ilin mayında Computing Tabulating Recording (CTR) şirkətində baş rəis vəzifəsini tutur, şirkət sonradan adını dəyişib International Business Machines (IBM) olur; 41 il ərzində CTR/İBM-ə rəhbərlik etmiş, ölümündən 6 ay əvvəl, 1956-cı ildə şirkətə rəhbərliyi böyük oğlu Tomasa vermişdir; 1956-cı il 19 iyunda vəfat etmişdir. == Digər ədəbiyyatlar == Belden, Thomas Graham; Belden, Marva Robins (1962). The Lengthening Shadow – The Life of Thomas J. Watson. Little, Brown and Co, 332pp Maney, Kevin (2003). The Maverick and His Machine: Thomas Watson, Sr. and the Making of IBM. John Wiley & Sons. ISBN 0-471-41463-8 . Rodgers, William H. (1969) THINK: A Biography of the Watsons and IBM. Sobel, Robert, (2000). Thomas Watson, Sr.: IBM and the Computer Revolution Tedlow, Richard S. (2003).

Tomas Votson (17 fevral 1874, Kampbell[d], Nyu-York ştatı – 19 iyun 1956, Nyu-York, Nyu-York ştatı) – IBM şirkətinin yaradıcısı. == Həyatı == 1874-cü il 17 fevralda Nyu-York ştatının kənd rayonunda, metodist kilsəsinə mənsub şotland mühacirinin ailəsində anadan olmuşdur; əmək fəaliyyətinə National Cash Register (1895–1913) şirkətində kommivoyajer kimi başlayan Votson şirkətdə sürətlə karyera zirvəsinə qalxır; 1913-cü ildə 29 yaşlı Janet Kitreclə ailə qurur; 1914-cü ilin mayında Computing Tabulating Recording (CTR) şirkətində baş rəis vəzifəsini tutur, şirkət sonradan adını dəyişib International Business Machines (IBM) olur; 41 il ərzində CTR/İBM-ə rəhbərlik etmiş, ölümündən 6 ay əvvəl, 1956-cı ildə şirkətə rəhbərliyi böyük oğlu Tomasa vermişdir; 1956-cı il 19 iyunda vəfat etmişdir. == Digər ədəbiyyatlar == Belden, Thomas Graham; Belden, Marva Robins (1962). The Lengthening Shadow – The Life of Thomas J. Watson. Little, Brown and Co, 332pp Maney, Kevin (2003). The Maverick and His Machine: Thomas Watson, Sr. and the Making of IBM. John Wiley & Sons. ISBN 0-471-41463-8 . Rodgers, William H. (1969) THINK: A Biography of the Watsons and IBM. Sobel, Robert, (2000). Thomas Watson, Sr.: IBM and the Computer Revolution Tedlow, Richard S. (2003).

Vasileyos Vatatzes (yunanca:Βασίλειος Βατάτζης; d. 1694-ö. 1748-dən sonra) — Osmanlı rumlarından olan və XVIII əsrdə yaşamış şəxs. Gənc yaşlarında olarkən o, Moskvada yaşamağa başlamış və buradan Səfəvi imperiyasına səfərlər etmişdir. Bu səfərlərdən birində Nadir xanla tanış olmuş və onunla yaxınlaşa bilmişdir. O, Nadir şah barədə rumca bioqrafiya yazmışdır. Bu bioqrafiyanın adı Persika adlanır və dövlətin 1720, 1730 və 1740-cı illəri barədə xeyli məlumat verir. Həmçinin o, Periegetikon adlanan səyahət gündəliyi yazmış və xəritə çəkmişdir. Yevangelos Venetisə görə, Vatatzes "İran sivilizasiyasının və Nadir şahın idarəçiliyinin heyranı" və "İran tarixi və hellenik-iranik araşdırmalar, İran tarixi üçün vacib müəllif" olmuşdur.. Lakin, onun əsəri müasir elm tərəfindən "böyük ölçüdə görməzlikdən gəlinmişdir".

Batbat (lat. Hyoscyamus) — bitkilər aləminin quşüzümüçiçəklilər dəstəsinin quşüzümükimilər fəsiləsinin batbat cinsinə aid bitki növü. == Qısa morfoloji təsviri == İkiillik, 30-80 sm hündürlükdə, yumşaq tüklü, vəzili, pis qoxulu, gövdəsi düz, budaqlı, bəzən sadə, düzdayanan, yuxarısı qövsvari əyilmiş, sıx yarpaqlanmış bitkidir. Yarpaqlarının uzunluğu 4-25 sm, eni 1,5-11 sm, aşağıda saplaqlı, uzunsov-yumurtavari, oyuqvari lələkvari dilimlidir, gövdə yarpaqları, gövdəyə sarılmış, yumurtavari və ya uzunsov, kənarları oyuqlu iri dişli, bəzən bütövdür. Çiçəkləri iri, oturaq, meyvəyanı kasacıqları 25–30 mm uzunluqda, zanbaqvari, bərk, dibi tüklü-yapışqanlıdır. Tac 25-45 mm uzunluqda, çirkli-açıq-sarı və ya çirklisarı, bənövşəyi damarcıqlarla örtülmüşdür. Toxumları 1-1,5 mm uzunluqda, böyrəkvari və ya yumru-böyrəkvari, boz-qonurdur. == Yayılması == BQ qərbi, BQ şərqi, BQ Quba sahəsi, Samur-Dəvəçi və Xəzər sahili ovalıqların rayonlarında arandan orta dağ qurşağına kimi yayılmışdır. Ruderal yerlərdə, bəzən alaq kimi bostanlarda, bağlarda və əkinlərdə bitir. == Növləri == Ağ batbat (Hyoscyamus albus L.) Qızılı batbat (Hyoscyamus aureus L.) Hyoscyamus desertorum (Asch.

Bat (İngiltərə)

Cat — faylın içindəkiləri göstərmək üçün istifadə olunan *nix alətidir.

Fələstin Azadlıq Təşkilatı (FAT) (منظمة التحرير الفلسطينية) ya "Munəzzəmət əl-Təhrir əl-Filəstiniyyəh", Ərəb Birliyi vasitəsilə 1964-cü ildə qurulmuşdur, Fələstinin azadlığı uğrunda, Qəzzə və Qərb sahili üzərində fəaliyyət göstərən bir təşkilatdır. Fələstin Azadlıq Təşkilatı (FAT) bir neçə fələstinli qrupları öz qanadı altına yığan bir qurumdur. Bütün fraksiyalardan həcmcə böyük olanı "Fəttah" qrupudur.

Hat — Azərbaycan Respublikasının Qubadlı rayonunun Başarat kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. == Tarixi == 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. Kənd 2020-ci ildə Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad olunub. == Toponimikası == Hat kəndi Qarabağ silsiləsinin ətəyindədir. Keçmiş adı Böyük Hat olmuş, yaxınlığındakı Kiçik Hat kəndinin əhalisi buraya köçürüldükdən sonra, böyük komponenti ixtisara uğramışdır. Yaşayış məntəqəsini əliyanlı tayfasına mənsub ailələr salmışlar. Tədqiqatçılara görə, oykonim həd (kənar, qıraq) sözündəndir.

Latın dili — Hind-Avropa dillərinə daxil dillərdən biri. Qədim Roma ərazisində işlədilmişdir. Əksər elmi terminlər bu dildən götürülmüşdür. Məsələn, "hydro" — su, "ferrium" — dəmir, "vita" — həyat deməkdir. Hazırda Vatikanda latın dili dövlət dilidir. == Tarixi == Latın dili hind-avropa dil ailəsinin italyan dil qrupunun bir üzvüdür. Latın dilinin əlifbası qədim italyan əlifbası əsasında yaranıb və kökləri daha qədimə yunan və finikya əlifbasına qədər gedir. Latin dilinin tarixi bizim eradan öncəsinə aiddir və Tiber çayı ətrafındakı Latium bölgəsinin əsas istifadə etdiyi dil olub. Eyni zamanda Latium bölgəsi hazirdada böyük bir coğrafiyada öz təsirini göstərən roman sivilizasiyasının (Cənubi Avropa, Latın Amerikası və.s) ilk inkişaf etdiyi bölgə olub. Günü gündən Romada elit təbəqənin istifadə etdiyi dilə çevrilən latin dili b.e.ə I və b.e I əsrləri arasinda şimaldan gallarin, etruryalıların, liquriyalıların, venediklilərin və cənubdan yunan dilli xalqların təsiri ilə latın xalqı tarix səhnəsindən çıxmış və bununla da bu dilin məişət həyatında istifadəsi mümkünsüz olmuşdur.

SAT (Türkiyə)

Tatlar — İrandilli etnoslardan biri. Azərbaycan və Rusiya ərazisində yaşayırlar. == Tarixi == Tarixi məlumata görə bu qədim xalq təqribən 2000 il bundan qabaq Sasanilər İmperiyası hakimiyyəti zamanı şimaldan gələn türklərin qarşısını almaq məqsədilə Cənubi Qafqaz ərazisinə köçürülmüşdür. Qədim ari tayfalarından olan tatlar ərəb işğalından sonra islam dinini qəbul etmişlər. 1810-cu ildə Bakı və Abşeronun ətraf kəndlərinin komendantı general İvan İvanoviç Repin Bakı haqqında yığdığı məlumatlarda qeyd olunurdu ki, şəhərin özündə və müvafiq olaraq Bakı xanlığına aid olmuş ərazilərdə 2235 nəfər yaşayırdı. Azsaylı rus, erməni, yəhudilər(81 nəfər) istisna olmaqla əhalinin böyük əksəriyyəti - 2155 nəfər şiə tatlar təşkil edirdi. == Dil == İran dillərindən biri olan Tat dilində danışırlar. == Din == Tatların əksəriyyəti İslam dininə etiqad edir. Tatların bir qismi isə yəhudidir. == Məskunlaşma == Tatlar əsasən Bakıda, Quba, Şabran, Siyəzən, Xaçmaz, Şamaxı, İsmayıllı, Gəncə, Şəmkir, Xızı, Gədəbəy və Dərbənd rayonlarında tarixən sıx olaraq məskunlaşıblar.

VAX – (Virtual Address eXtension) 1978-ci ildən 1990-cı ilədək keçmiş Digital Equipment Corporation şirkəti tərəfindən istehsal olunmuş 32-mərtəbəli minikompüterlərin populyar ailəsi. VAX sistemlərində bir neçə əməliyyat sistemi: OpenVMS, Ultrix, VAXeln və ya BSD UNIX işləyə bilər. Bəzi VAX maşınlarında bu gün də Linux, NetBSD və OpenBSD əməliyyat sistemləri işləyir. == Ədəbiyyat == İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.

Varşava Müqaviləsi Təşkilatı (VMT) — 14 may 1955-ci ildə SSRİ və Avropadakı sosialist bloku dövlətləri tərəfindən imzalanan Varşava müqaviləsi əsasında yaranan hərbi ittifaq. Bu müqavilə NATO-nun yaradılmasına SSRİ-nin cavabı idi. Müqavilənin şərtlərinə görə müqaviləyə qoşulan ölkələr beynəlxalq münasibətlərdə güc nümayiş etdirmək və tətbiq etməkdən çəkinmək və müqaviləyə qoşulan ölkələrdən hər hansı birinə hərbi hücum olacağı təqdirdə ona bütün mümkün vasitələrlə, o cümlədən hərbi qüvvə ilə dərhal yardım etmək öhdəliyini götürürdülər. == Tarixi == Müqavilə Albaniya, Almaniya Demokratik Respublikası, Bolqarıstan, Çexoslovakiya, Macarıstan, Polşa, Rumıniya və SSRİ arasında imzalanmış və 5 iyun 1955-ci ildə qüvvəyə minmişdir. Bu sənəd Varşava Müqaviləsi Təşkilatının nizamnamə aktı idi. Əslində Varşava Müqaviləsi əvvəllər SSRİ ilə Çexoslovakiya (1943), Polşa (1945), Bolqarıstan, Macarıstan ve Rumıniya (1948) arasında imzalanmış ikitərəfli müqavilələri tamamlayırdı. Almaniya Demokratik Respublikası Paktın hərbi qoluna 1956-cı ildə qoşuldu. 1962-ci ildə Albaniya SSRİ ilə siyasi ixtilaflarına görə təşkilatdakı fəaliyyətini dondurdu və 1968-ci ildə təşkilatın qoşunlarının Çexoslovakiyaya yeridilməsindən sonra onu tərk etdi. Təşkilatın əsas məqsədi NATO-ya qarşı durmaq və iştirakçı dövlətlərdə anti-kommunist çıxışlarının yatırılması idi. Bu qurum AFR-in 9 may 1955-ci ildə ABŞ-nin təklifi ilə Avropada Sovet nüfuzunun artmasından narahat olan 12 ölkənin 1949-cu ildə qurduğu Şimali Atlantika Alyansı NATO-ya qoşulmasına cavab kimi yaradılıb.

Vah (slovak. Váh) — Slovakiyanın ən uzun çayı, Dunayın sol qolu. == Adlanması == Çayın adı latın dilindən olan vagus (gəzib dolanan) sözündən yaranıb, belə ki, çay öz məcrasını tez-tez dəyişirmiş. == Coğrafiyası == Vah çayı Kralyova Leqota çayı yaxınlığında, mənsəbini Vısokiye Tatrı və Nizkiye Tarı dağlarından götürən Çernı Vah və Belı Vah çaylarının birləşməsi nəticəsində yaranır. Vah çayının uzunluğu — 433 km, çay səthinin sahəsi — 19 600 km²-dir. İllik su sərfi 152 m³/saniyədir. == İqtisadiyyatı == Vah çayı üzərində Vajsk silsiləsi yaradan 20 su-elektrik stansiyası vardır. Çayın suyu suvarma və su təchizatı üçün istifadə edilir. Çay mənbəyindən Sered şəhərinə qədər gəmiçilik üçün istifadə edilir.

Val — sadə fomalı fırlanma səthinə malik olan maşın hissəsi olub fırlanma hərəkətini və qüvvəni ötürmək və həmçinin fırlanan hissələrə dayaq vermək üçün təbiq olunur. == Təsnifatı == eksentrik (dirsəkli) vallar fırlanma hərəkətini irəli-geri hərəkətə çevirmək üçündür.Onlar əsasən mühərriklərdə tətbiq olunurlar. çevik vallar iş zamanı fırlanan element bir başa əl çatmaz yerdədirsə istifadə olunurlar(məsələn, diş həkiminin alətini fırladan val və ya taxometrin valı). hamar vallar üzərindəki hissənin hərəkətli oturmasını təmin edirlər. pilləli vallar müxtəlif ölçülü hissələri götürmək və çəkini azaltmaq baxımından tətbiq olunurlar. işi boş və ya dolu vallar ötürüləcək yükdən asılı olaraq möhkəmlik baxımından tətbiq olunurlar.

Van(türk. Van, erm. Վան, — Van ilinin mərkəzi, Türkiyədə şəhər. == Tarixi == “Van və Bitlisdə müsəlman əhalisinin cəmi 10 faizi sağ qalmışdı. Maddi dəlillər bizi belə bir ümumi faktlar həqiqətinə gətirib çıxarır ki, ermənilər müstəsna qəddarlıqla geniş miqyasda müsəlmanları qırmışlar. Nəticədə əhalinin dörddə bir qismi ancaq sağ qalmışdı. Ölkə dağılmışdı . Van Türkiyənin şərqində yerləşən bir şəhərdir. Tarixi eramızdan 7 min əvvələ gedib çıxır. Əhalisi təqribən 1,2 milyon nəfər, ərazisi 19 min km²-dır.

Var (Xoy)

Müxtəliflik — botaniki adlandırmalarda var. (lat. varietas sözünün qısaldılmış forması) növdən də kikik taksonomik vahidi göstərir və bu zaman həmin taksonomik vahid 3 adın köməyilə yazılır.

Vatt (Vt) (ing. Watt; işarəsi: W) — Elektrik və ya mexaniki güc ölçü vahidi. 1 vatt – 1 saniyədə (s) 1 coul (C) iş görə bilən mexanizmin gücünə deyilir və BS-də güc vahidi olaraq götürülür. N = A/t, burada N-mexaniki güc, A iş, t-bu işi görməyə sərf olunan zamandır. Vatt ölçü vahidi universal buxar maşınının yaradıcısı ixtiraçı-mexanik Ceyms Vattın şərəfinə adlandırılıb.

Zaman və ya vaxt — fizikada və başqa təbiət elmlərində bizim kainatın ölçüsü kimi qəbul edilir. O ölçüləbilmə qabiliyyətinə malik olub kainatda baş verən istənilən materiya dəyişiklikləri ilə əlaqədardır. Zaman köklü fenomenlərlə izah oluna bilmədiyindən, o ölçmə yolu ilə qiymətləndirilir. Sİ vahidlər sistemində zaman saniyə (s) ilə ölçülür. Bunun əsasında dəqiqə, saat, gün və həftə əmələ gəlir. Təqvimdən asılı olaraq ay, il, əsr və minilliklər də mövcuddur. Zamanın ölçülməsi astronomiyanın qədim məsələlərindən biridir. Astronomiyada günəş günü və ulduz günü arasında fərq vardır. Bu fərq il boyu bir gün edir. Günəş günü Sİ vahidlər sistemində heç bir vahidə malik deyil.

Vağlar (lat. Ardeidae) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin leyləkkimilər dəstəsinə aid heyvan fəsiləsi. == Cinsləri == === Yarımfəsilə Tigrisomatinae === ==== Cins Cochlearius ==== Qayıq dimdikli vağ (Cochlearius cochlearius) Cins Tigrisoma Meksika pələng vağı (Tigrisoma mexicanum) Tigrisoma fasciatum Pələng vağı (Tigrisoma lineatum) ==== Cins Tigriornis ==== Afrika pələng vağı (Tigriornis leucopha) ==== Cins Zonerodius ==== Zonerodius heliosylus === Yarımfəsilə Botaurinae === ==== Cins Zebrilus ==== Zebrilus undulatus ==== Cins Ixobrychus ==== Xırda balaban (Ixobrychus minutus) Ixobrychus dubius Ixobrychus novaezelandiae (nəsli tükənib 1890) Ixobrychus cinnamomeus Ixobrychus involucris Ixobrychus exilis Ixobrychus sinensis Ixobrychus eurhythmus Ixobrychus sturmii Ixobrychus flavicollis ==== Cins Botaurus ==== Botaurus lentiginosus Adi balaban (Botaurus stellaris) Botaurus pinnatus Botaurus poiciloptilus === Yarımfəsilə Ardeinae === ==== Cins Nycticorax ==== Gecə vağı (Nycticorax nycticorax) Nanken gecə vağı(Nycticorax caledonicus) ==== Cins Nyctanassa ==== Nyctanassa carcinocatactes (nəsli 17-ci əsrdə tükənib.) Sarı taclı gece vağı (Nyctanassa violacea) ==== Cins Gorsachius ==== Gorsachius leuconotus Gorsachius magnificus Gorsachius goisagi Gorsachius melanolophus ==== Cins Butorides ==== Butorides virescens Butorides sundevalli Yaşıl arxalı balıqcıl (Butorides striata) ==== Cins Agamia ==== Agamia agami ==== Cins Pilherodius ==== Pilherodius pileatus ==== Cins Ardeola ==== Ardeola grayii Adi vağ (Ardeola ralloides) Ardeola bacchus Ardeola speciosa Ardeola idae Ardeola rufiventris ==== Cins Bubulcus ==== Misir vağı (Bubulcus ibis) ==== Cins Ardea ==== Böyük mavi vağ (Ardea herodias) Boz vağ (Ardea cinerea) İri vağ (Ardea goliath) Ardea cocoi Ardea pacifica Ardea melanocephala Ardea humbloti Ardea insignis Ardea sumatrana Erquvani vağı (Ardea purpurea) İri ağ vağ (Ardea alba) Ardea picata ==== Cins Syrigma ==== Fit çalan vağ (Syrigma sibilatrix) ==== Cins Egretta ==== Xırda ağ vağ (Egretta garzetta və ya Ardea garzetta) Qar vağı (Egretta thula) Qızılı vağ (Egretta rufescens) Egretta vinaceigula Qara vağ (Egretta ardesiaca) Louisiana vağı (Egretta tricolor) Egretta novaehollandiae (və ya Ardea novaehollandiae) Xırda mavi vağ (Egretta caerulea) Egretta sacra (ya da Ardea sacra) Sahil vağı (Egretta gularis) Egretta dimorpha Egretta eulophotes ==== Cins Mesophoyx ==== Mesophoyx intermedia == Azərbaycanda yayılması == Azərbaycanda 8 növü yaşayır: Erquvani vağı (Ardea purpurea) Boz vağ (Ardea cinerea) Xırda ağ vağ (Egretta garzetta və ya Ardea garzetta) İri ağ vağ (Ardea alba) Misir vağı (Bubulcus ibis) Adi vağ (Ardeola ralloides) Gecə vağı (Nycticorax nycticorax) Adi balaban (Botaurus stellaris) 2023-cü ildə adətən su hövzələrində rast gəlinən vağ quşları qeyri-adi hal kimi Masallı rayonunun Viləş kəndindəki meşə zolağında məskən salmışlar.

Pat (fransızca pat, italyanca patta — "heç-heçə oyun") — şahmatda, gediş etməli olan tərəfin, heç-bir mümkün gedişi olmadığı, eyni zamanda şahı zərbə altında olmadığı bir hal. Pat heç-heçə ilə nəticələnir.

SAT (Türkiyə)

Çat (internet)

La Val— Bolzano şəhərindən təxminən 45 kilometr şimal-şərqdə İtaliyanın şimalındakı Cənubi Tirol əyalətində bir bələdiyyə. == Coğrafiyası == 30 noyabr 2010-cu il məlumatına görə əhalisi 1307 nəfər və ərazisi 39,0 kvadrat kilometrdir. == Tarixi == Emblem bir əyri budaqdan ibarətdir, iki yarpağı ilə əyilmiş formada təsvir edilmiş, Rü ailəsinin emblemidir. Emblem 1969-cu ildə qəbul edilmişdir. == Cəmiyyət == 2011-ci il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, əhalinin 97.66%-i Ladino dilində, 1.53%-i italyan dilində və 0.81%-i alman dilində birinci dil kimi danışırlar. == İqtisadiyyat == === Turizm === Turizm mərkəzlərində də insanlar ingilis dilində danışırlar. Dini Roma Katolikidir. Kənd turizmin (yürüyüş, alpinizm, dağ velosipedi) və kənd təsərrüfatla yaşayır. Ərazidə xizək turizmi yoxdur, lakin qış servis avtobusları Alta Badia kimi yaxınlıqdakı xizək mərkəzlərinə turistlər gətirir. Qışda yaydan daha çox turist qonaq olur.