XÜMS (din.) (varlıların yoxsullara verməli olduğu vergi) Camaatın, xüsusən sərvətdarların xümsü, zəkat və fitrəsi ağanın mübarək əlilə paylanırdı (Ə.H
Tam oxu »...iltifatına, mərhəmətinə işarə. [Həcər xanım:] Olar gözəllərin xümsü, zəkatı; Cavana yetişər, çala yetişməz. Aşıq Ələsgər.
Tam oxu »ə. 1) beşdə bir; 2) gəlirin beşdə biri miqdarında seyidlərə verilən dini vergi; seyidmalı
Tam oxu »[ər. “beşdə bir”] сущ. хуьмс (1. ислам динда: варлубуру кесибриз паюн лазим тир вичин къазанжидин вадлай са паюниз барабар налог; 2. пер. классик шиир
Tam oxu »сущ. 1. одна пятая часть чего-л. 2. истор. пятая часть любой военной добычи, шедшая на содержание потомков и родичей Пророка Мухаммеда, вдов, сирот и
Tam oxu »(Dərbənd) yeni doğmuş heyvanın ilk südündən bişirilən yemək. – Bala, yi bu xurşi, büzə qünşi götürütdü
Tam oxu »XƏMS(Ə) ə. 1) beş; 2) beş hissədən ibarət mənzum əsər; 3) beşlik. Xəmsei-mübarək beş barmaq (əllə yemək yeyildiyi üçün mübarək sayılır).
Tam oxu »I (Zəngibasar, Naxçıvan, Şahbuz) böyük saxsı küp. – Xum üçüz <üç yüz> litir su tutur (Naxçıvan); – Xuma qabaxlarda yağ doldururdux, doşa
Tam oxu »zərf Süzgün-süzgün, nazlı-nazlı. Xumar-xumar baxmaq göz qaydasıdır; Lalətək qızarmaq üz qaydasıdır. M.P.Vaqif. Xumar-xumar o baxmağı gözlərin; Yəğmala
Tam oxu »din. bax xüms. [Seyidlər] cavab verdi ki, əlbət, sizdən seyidmalı xahiş edəcəklər. C.Məmmədquluzadə.
Tam oxu »...dillərində işlənən "qud, qut" sözü ilə əlaqədardır. Bəlkə də, f. "xuda" teonimi də bununla bağlıdır).
Tam oxu »...Şərur, Tovuz, Yevlax) çiy südün üzü. – Savax-savax bir istikən xama yi, gör nejə kökəlersəη (Qazax); – Xameyi nəhrədə çalxadıx, yaxşı yağımız oldu (D
Tam oxu »...ələyədülər, yəxşi əngilavasi də uladu (Dərbənd); – Uşaxlar xamus dərmağa gitdilər (Tabasaran)
Tam oxu »is. [fars.] 1. Allah, Tanrı. Bəlalərdən səni saxlasın xuda; Sən tək gözəl, əldən olmasın cida. M.P.Vaqif. Ey xuda, kim çəkər axırda gülabın bu gülün;
Tam oxu »is. Çiy südün üzü, qaymağı, smetan. Həmayıl durub camışın xamasını, beçənin balını, buğdanın çörəyini gətirib qoydu Ələsgərin qabağına
Tam oxu »zərf [fars.] Dinməz, susmuş, sakit (halda). Xamuş dayanmaq. Xamuş olmaq. – Nadir daxil oldu, qeybət kəsildi, hamısı xamuş oturub çay içməyə məşğul old
Tam oxu »[yun.] Tam qarışıqlıq, qarmaqarışıqlıq, nizamsızlıq, hərc-mərclik, qaydasızlıq, sistemsizlik. …Həyat, baş açılmaz bir xaosa çevrilərək, artıq [Səriyyə
Tam oxu »...[ər.] 1. Süzgün (göz, baxış haqqında). Nə baxırsan pəncərədən; Xumar gözün süzən gözəl?! Aşıq Ələsgər. Qız isə Bahadırı görüb yanından keçərkən, xuma
Tam oxu »is. [ər.] Xasiyyət, təbiət. Sənətkar xülqünə hopmuşdu onun; Təlim-tərbiyənin zövqü, ahəngi. Şəhriyar
Tam oxu »is. [ər.] köhn. 1. Xalislik, saflıq. Hər kəs öpər əlimdən; İzhar edər xülusi… A.Səhhət. 2. Səmimilik
Tam oxu »(Şəki) 1. boğaz 2. boyun. – Ha düməsin uzatdı, çatmadı düyüyə, ayaği bağliydi xoruzun
Tam oxu »səadət, xoşbəxtlik gətirən (Qədim türklərdə ailə səadəti və uşaqları himayə ilahəsi olan Umay adındandır)
Tam oxu »межд. 1. грох (звук от падения чего-л. тяжелого) 2. бум, бух (употребляется звукоподражательно для обозначения сильного глухого звука от удара, падени
Tam oxu »I сущ. пятница (пятый день недели). Keçən cümə (günü) в прошлую пятницу, gələn cümə (günü) в следующую пятницу, cümə günləri по пятницам, hər cümə (gü
Tam oxu »I сущ. дума (дорев. и нынешнее название различных органов центрального и местного управления в России). Dövlət Duması Государственная Дума (название п
Tam oxu »1. фикир. 2. дума (1. ист. виликди, пачагь авай девирдин Россияда законар акъудунин ва я административный везифаяр кьиле тухудай векилрин межлис. 3
Tam oxu »I сущ. серебро: 1. химический элемент серовато-белого цвета с блеском, употребляемый для выделки ювелирных изделий, посуды, чеканки монеты и т.п. 2. и
Tam oxu »...cümə axşamından sonra gələn gün. [Hacı:] Hazırla, ay xalaqızı, cümə günü gələcəyəm! Mir Cəlal. □ Cümə axşamı – həftənin dördüncü günü. [Nənəxanım:] A
Tam oxu »[rus.] tar. Rusiyada: bir sıra mərkəzi və yerli idarə orqanlarının adı. Dövlət duması (Rusiyada: qanunvericilik hüququna malik, seçilən nümayəndələr m
Tam oxu »...metalların üstünə gümüş suyu çəkmək, gümüşü rəngləmək. Qaşıqları gümüş suyuna çəkmək. Gümüşə tutmaq – üstünü gümüşlə örtmək, gümüşlə bəzəmək. Xəncəri
Tam oxu »...şairin könlü kimi qarşılayır baharı. S.Vurğun. // Məc. mənada. Qumaş paltarını geymişdi dağlar; Töküldü sinəmə şır-şır bulaqlar. O.Sarıvəlli.
Tam oxu »[ər. qürs] 1. is. Yastı, dairə şəkilli şey, yuvarlaq şey; disk. Ay qursu. – Günəşin qursu nədən yer yüzünə şölə verir? Nəsimi. 2. sif. Həcmcə kiçik, v
Tam oxu »I сущ. гумус (перегной растительного и животного происхождения, содержание которого в почве служит показателем ее плодородия), перегной II прил. гумус
Tam oxu »...Bağır:] Məsələn, onun əqidəsi ilə guya ictihad lazım deyil və xüms və imammalı vermək xilafdır və guya üləma fövt olan müctəhidin rəyində qalmağı o c
Tam oxu »