sufi təriqətlərindən birinin davamçılarıdırlar. Bu təriqətin adı Əbu Abdullah Siracəddin Ömər ibn Əqmələddin Xəlvətiyə (800/1397-ci ildə vəfat etmişdi
Quranda qeyd edilən şərab növüdür. Tərkibində alkol olan sərxoşedici maddədir. Müsəlman fəqihlərinin əksəriyyətinə görə içkilərin içilməsi və ya daxil
xarici basqınlarından qorunmaq üçün şəhərin, kəndin və qalaların ətrafında qazılan uzun və dərin çuxurlardır
torpağın istifadə edilməsinə görə ödənilən vergi növüdür. İslam tarixinin ilk dövrlərində müsəlmanlar apardıqları savaşlar nəticəsində yeni əraziləri
Mədinə qəbilələrindən biri olmuşdur. İslamdan öncə onlar Mənata (büt) tapınırdılar. Onlar İslamı qəbul etdikdən sonra ənsarlardan olmuşdurlar
İbrahim peyğəmbərdən sonra yaşamış peyğəmbər və ya mömin bir insan olmuşdur. Rəvayətlərə görə o, Yəmənin Ad qəbiləsinə göndərilmiş peyğəmbərdən biri i
bax: HƏDİYYƏ.
Allahın qanunları ilə idarə olunan İslam dövlətidir. Xilafətin başçısı xəlifə və ya imam adlanır. İslam alimlərinin əksəriyyəti Xilafəti Məhəmməd peyğ
sufilərin üst geyimidir. Onu sufilikdə olan hər bir kəs təriqətin bütün qaydalarına tabe olmağın göstəricisi kimi geyinir
kişilərin cinsi orqanlarının üst dərisinin kəsilib çıxarılmasıdır. Bu hər bir müsəlman üçün müstəhəb əməllərdən hesab edilir
döyüşün gedişi, yırtıcıların hücumu, vulkan püskürməsi, zəlzələ, daşqınlar kimi fövqəladə hallar baş verən zaman qılınan namazdır (Quran 4: 101-102)
(1320/1902 – 1409/1989) – ilahiyyatçı alim, görkəmli siyasətçi və İran İslam inqilabının rəhbəri olmuşdur
vrilməsinə çağırışlar etməyə başlamışdır. Buna görə də, 1383/1964-cü ildə həbs edilib, sonra isə öz ölkəsindən Turkiyəyə, sonra isə İraqa sürgün edilm
malın 5\1-dən verilən vergidir. İslamda tətbiq edilən vergi növüdür. Onu ildə bir dəfə vergisi verilməyən mallardan və ya puldan verirlər
din xadiminin (xatibin) dini mövzularda müsəlmanların qarşısında oxuduğu dini maarifləndirici vasitədir
Allaha inanmaq və Onun göstərdiyi yolla gedərək dini vəzifələri yerinə yetirməkdir. Geniş mənada tanrılara, eləcə də təbiət güclərinə tapınmaqdır
xaricilərin ən mötədil qolunun davamçılarıdırlar. İbadiliyin adı 65/684-cü ildə Əməvilərə qarşı üsyan etməkdən çəkinmiş Abdullah ibn İbadla bağlıdır
şeytanın adlarından biridir. Yunanların “diabolos” sözünün ərəbləşmiş forması olduğu ehtimal edilir. Məcazi mənada bu adla yollarını azmış yalançı ins
(1198/1784 – 1252/1836) – Osmanlı imperiyasının son dövrlərində yaşamış ən görkəmli müsəlman fəqihlərindən biri olmuşdur
(598/1201-ci ildə vəfat etmişdir) – tanınmış İslam mühəddisi, fəqih və tarixçisi olmuşdur. Bağdadda doğulmuş, hənbəli məzhəbinə bağlı olan İbn Cövzi b
(560/1165 – 638/1240) – İslamda mistik ənənələrin yaradıcılarından biri olmuşdur. Tam adı Mühiddin Əbu Abdullah Məhəmməd ibn Əli Hatimi Tai olmuşdur
(773 – 852) – görkəmli fəqih və tanınmış mühəddis olmuşdur. Əsl adı Əbül-Fəzl Əhməd ibn Əli ibn Məhəmməd Kinani Şafiidir
(384/994 – 456/1064) – görkəmli müsəlman fəqihi və mütəfəkkiri olmuşdur. İslam dünyasının yetişdirdiyi böyük alimlərdən biri də İbn Həzmdir
(732/1334 – 808/1410) – tanınmış İslam mütəfəkkiri və tarixçisi olmuşdur. Əsl adı Əbdurəhman ibn Məhəmməd ibn Əbu Bəkr ibn Məhəmməd ibn Həsən idi
(701/1301 – 774/1373) – görkəmli müsəlman müfəssiri və fəqihi olmuşdur. O, Suriyanın Busra şəhərinin yaxınlığındakı bir kənddə doğulmuşdur
(751/1350 ildə vəfat etmişdir) – sələfiliyin yaradıcılarından biri olmuşdur. Dəməşqdə doğulmuşdur. Fiqhi, kəlamı (I) və ərəb dilinin qrammatikasını mə
(213/828-276/889) – tanınmış müfəssir, mühəddis, fəqih, kəlamçı və İslam tarixçisi olmuşdur. Bəzi mənbələrə görə o, hənbəli məzhəbinin ardıcılı olmuş,
(209/824 – 273/886) – dövrünün məşhur mühəddisi və fəqihi olmuşdur. İranın Qəzvin şəhərində doğulmuşdur
(125/742-ci ildə vəfat etmişdir) – tabiundan ən tanınmış hədis ravilərindən biri olmuşdur. Hicaz və Suriya arasında yerləşən Ayla məntəqəsində
yaşamışdır. Öz dövrünün ən bilikli insanlarından biri olmuşdur. İbn Şihab hədis elmi üzrə Əməvi xəlifələrinin sarayında dərs demişdir
(661/1263 – 728/1328) – müsəlman mütəfəkkiri və hüquqçusu, müasir sələfiliyin yaradıcılarından biri olmuşdur
Allahın ən böyük peyğəmbərlərindən biri olmuşdur. Quranda o, “Xəlilullah” (Allahın dostu) adlandırılmışdır (Quran 4: 125)
hər hansı bir hərəkət və davranışlardan, eləcə də hadisələrdən çıxarılan doğru nəticədir. Quran və hədislər bizdən əvvəlki nəsillərdən, peyğəmbərlərin
fiqhdə insanların hər hansı bir məsələ haqqında razılığa gəlmələri üçün edilən təklifin qəbul edilməsidir
fiqhdə gəlir əldə etmək məqsədi ilə müəyyən vasitənin və ya yerin müvəqqəti olaraq başqasına verilməsidir (Quran, 65: 6, 28: 26-27)
Yalnız anlaşılmayan və çoxmənalı ayə və hədislər haqqında ictihad verilir. Ehtiyac olanda qiyasa, rəyə, icmaya, istihsana və örfə müraciət edilməlidir
hər hansı bir əsərin gözəl, möcüzəvi ədəbi quruluşudur. Quranın forma ilə anlamının möcüzəliyi və bənzərsizliyi Quranın icazı adlanır
hər hansı bir problem haqqında hökm verildikdə birliyə gəlmək, eyni mövqedən çıxış etməkdir. Fiqhdə icma, fəqihlərin müxtəlif problemlərin həlli yolun
şəriətdə hüquqi hökmlərin irəli sürülməsi, eləcə də müxtəlif dini problemlərin Quran, hədis, qiyas və icmaya istinad edilərək həll edilməsidir
qadının boşanandan və ya ərinin ölümündən sonra yenidən ərə getməsi üçün gözləmə müddətidir (2: 228)
İslamda qeyd edilən qurban və oruc bayramlarıdır. Bu bayramların qeyd edilmə adəti Məhəmməd peyğəmbərin dövründən başlamış, bu günə qədər davam etməkd
Qurana görə Allahın peyğəmbərlərindən biri olmuşdur. Onun Adəmin oğlu Şitin soyundan gəldiyi rəvayət edilir
insanlara pislik edə bilən cinin adıdır. Çox güclü cinləri də ifritlər adlandırırlar. İfritlərdən birinin Süleyman peyğəmbərə tabe olduğu rəvayətlərdə
Səba ölkəsinin kraliçası Bilqeysin taxtını onun yanına gətirmişdir (Quran, 27: 38-39).
gün boyu tutulmuş orucun qidanın qəbul edilməsi ilə sonuclandırılmasıdır (Quran 2: 187). Məhəmməd peyğəmbərin göstərdiyi yola uyğun olaraq müsəlmanlar
iqalə hesab edilmir. Bunun üçün fiqhdə başqa hökmlər vardır.
hər hansı bir insanı törətmədiyi hər hansı əməllə görə günahlandırmaqdır. İslamda iftira ən böyük günahlardan biri hesab edilir
namazın əvvəlində niyyət etmək, sonra “Allahu əkbər” deyərək ibadətə başlamaqdır. Bunu etmək fiqh məzhəblərinin əksəriyyətinə görə vacibdir
həcc prosesində ihrama girdikdən sonra hər hansı bir obyektiv səbəblər üzündən hər hansı bir ayini yerinə yetirməmək və ya bu ayinləri əksik yerinə ye
bax: MÖHTƏKİRLİK.