müxtəlif xalqların əsrlər boyu oturuşmuş adət və ənənələridir. Örfün yaranma səbəbi cəmiyyətdə münasibətlərin tənzimlənməsi ehtiyacından ortaya çıxmış
günlərini ibadətdə keçirən, mömin həyatı yaşayan, günahlardan çəkinən, mənəviyyata üstünlük verən müqəddəs şəxslərdir
fars dilindən götürülmüş Allahın göndərdiyi və ya seçdiyi elçi, rəsul və nəbilər bu adla adlandırılır
sufizmdə mənəvi yetkinliyə çatmış şeyxin vasitəsi ilə Allahla qurulan bağlantıdır. Şeyx keçmişdə ölmüş övliyalarla da mənəvi rabitə qurula bilər
hicri-qəməri təqviminin doqquzuncu və ən müqəddəs ayıdır. Bu ayda Quran nazil olmuşdur (Quran, 2: 185)
Məhəmməd peyğəmbərin vəfatından sonra Xilafəti idarə etmiş ilk dörd xəlifələrdir. Bunlar Əbu Bəkr Siddiq (hakimiyyət dövrü hicri 11 – 13-cü illər), Öm
Məhəmməd peyğəmbərin sözlü və ya əməli davranışlarını başqalarına ötürən müsəlman din adamlarıdır. Hədis elmində isə ravi rəvayətləri söyləyən və onu
Məhəmməd peyğəmbərin həyat yoldaşlarından biri olmuşdur. Bəzi rəvayətlərə görə Reyhanə Onun kənizlərindən biri olmuşdur
hicri təqviminin yeddinci ayıdır. İslamdan öncəki dövrlərdə Ərəblər bu ayda tanrılarına qurbanlar kəsirdilər
İslamın ilk əsrlərindən etibarən rəyi daha çox İraq məktəbinin ilahiyyatçıları tətbiq edirdilər. Bu məktəb Kufədə yerləşmişdir
kəbində olan kişi və ya qadının zina etdiklərinə görə ölümünə qədər daşqalaq edilməsidir. Fiqhə görə bunu məhkəmədə dörd şahid təsdiq və ya zina etmiş
müsəlmanların Rəcəb ayında qeyd etdikləri müqəddəs gecələrdən biridir. Bu gecə Rəcəb ayının ilk cümə axşamında qeyd edilir
yeni şəriət və kitabla gəlmiş böyük peyğəmbərdir. Rəsullar keçmiş peyğəmbərlərin şəriətlərini inkar etməmişdirlər
Quran və hədislərdə öz əksini tapmamış fiqhi məsələlər üzrə müctəhidin şəriətə uyğun olan öz fikrindən irəli gələn hökmdür
hər hansı bir mala və ya pula qoyulmuş faiz ya da o maldan alınan və həqiqi dəyərinə uyğun olmayan gəlirdir
müsəlman ölkələrinin qeyrimüsəlman ölkələrlə sərhədlərində qurulmuş keşikçi məntəqələri idi. Bu kimi yerlərdə ilk sufi toplantıları keçirilirdi
bax: İRTİDAD.
ərəb qəbilələrinin Əbu Bəkrin başçılıq etdiyi Xilafətə qarşı üsyanlarıdır. Müsəlman tarixçi və ilahiyyatçılarının çoxu hesab edirlər ki, onlar İslamda
bax: RİFAİLƏR.
sufi təriqətlərindən birinin ardıcıllarıdırlar. Təriqətin adı Əhməd ibn Əli Rifai (578/1183-cü ildə vəfat etmişdir) ilə bağlıdır
(1281/1865 – 1354/1935) – Məhəmməd Əbduhun davamçısı, müsəlman islahatçısı və Misrin ictimai-siyasi xadimi olmuşdur
mahiyyəti insan üçün tam bilinməyən, bədənə həyat verən cöhvərdir. Qurana görə Allah insanlara ruh haqqında çox az bilgi vermişdir (17: 85)
Quranda (2: 87) anılmış Cəbrailin adlarından biridir. Bundan başqa Allahın İsa peyğəmbərə verdiyi qüvvə, onun gətirdiyi müqəddəs kitab, Xristian təsli
(2/624-cü ildə vəfat etmişdir) – Məhəmməd peyğəmbərin Xədicə ilə evliliyindən doğulan qızlarından biridir
bax: MÖVLƏVİLƏR
fiqhdə dini vəzifələrin yüngülləşdirilmiş formada icra edilməsidir. İlahiyyatçılara görə dini vəzifələrin icra edilməsində yüngülləşdirici yollar ola
namazda qiyam, rüku və iki səcdəni əhatə edən ibadət halıdır. O zaman Quran ayələri və başqa dualar oxunur
ibadətlərin əsasları belə adlanır. Məsələn, namazın rüknləri qiyamda durmaq, rükuya getmək və iki dəfə səcdə etmək, sonuncu rükətin sonunda oturub təş
ayaq üstündə edilən təzimdir. Namazın rüknlərindən biridir (Quran, 2: 43). Qiyamdan sonra icra edilir
müəyyən bir işin görülməsi üçün yüksək vəzifəli şəxsə verilən və onun tərəfindən qəbul edilən pul və ya hədiyyələrdir
mələk və ulduzlara tapınan Mesapatomiyada məskunlaşmış qədim xalq olmuşdurlar. Onlar haqqında Quranda məlumat yer almaqdadır (22: 17)
sufilikdə mənəvi yolçuluğu ayıq olaraq, sağlam düşüncəni itirməyərək və vəcd halına düşmədən həyata geçirməkdir
müəyyən bir məqsəd üçün bütlərə adanan, İslam öncəsi ərəblərin hörmət bəslədikləri dişi dəvədir. Həmin niyyət həyata keçən kimi o dəvəni bütün işlərdə
Allahın Səmud qəbiləsinə göndərdiyi peyğəmbər olmuşdur. O, Nuh peyğəmbərin oğlu Samın soyundan idi. Qurana görə Allah günahlara batmış Ad qəbiləsini m
Allahın rizasını qazanmaq üçün dünya həyatının keçici dəyərlərinə əhəmiyyət verməyən, şəriət qaydalarına uyğun olaraq yaşayan, əməlləri ilə hamıya nüm
rəvayətlərə görə Musa peyğəmbərin zamanında İsrail oğullarını qızıl buzov bütünə ibadət etməyə təhrik edən bir adam olmuşdur
bax: MÜSTƏHƏB
Məhəmməd peyğəmbərin nəvəsi Hüseynin soyundan gələn əhli-beyt nümayəndələri belə adlanırlar. Onlara müsəlman dünyasının hər yerində hörmət və sayğı bə
Əli ibn Əbu Talibi tanrılaşdırmış ilk firqələrdən birinin ardıcılları olmuşdurlar. Bu firqənin yaradıcısı Abdullah ibn Səba olmuşdur
dözümlülük, dini vəzifələrin icra edilməsində dayanıqlı olmaq, haram olan şeylərdən, eləcə də həyatda baş vermiş uğursuzluq və bədbəxtliklər üzündən i
Ərəbistanda özünü peyğəmbər elan etmiş qadın olmuşdur. O, Təmim qəbiləsindən idi. Səccah uzun müddət Ərəbistanın şimalında Təqlib qəbiləsində yaşamışd
Allaha ibadət edərkən Onun böyüklüyü qarşısında dizə çökərək alını yerə qoymaqdır. Namazın rüknlərindən biridir (Quran, 22: 77), hər rükətdə rükudan s
namaz qılan müsəlmanın ibadət vaxtı yol verdiyi səhfə görə icra etdiyi əlavə səcdədir. Bu səcdələri namazı bitirdikdən sonra yerinə yetirirlər
(55/675-ci ildə vəfat etmişdir) – Məhəmməd peyğəmbərin ən yaxın səhabələrindən biri, ordu sərkərdəsi və Xilafətin yüksək məmurlarından biri olmuşdur
(14/635-ci ildə vəfat etmişdir) – Mədinənin Xəzrəc qəbiləsinin başçılarından biri, Məhəmməd peyğəmbərin səhabəsi və siyasət adamı olmuşdur
zəngin insanların Allah rızasını qazanmaq məqsədi ilə yoxsullara ayırdıqları paydır. Sədəqə vacib və müstəhəb ola bilər
Məkkədə yerləşən iki təpənin adlarıdır. Səfa və Mərva təpələri arasında yürümək böyük və kiçik həccin ayinlərindən biridir
bax: QIZILBAŞLAR.
(50/670-ci ildə vəfat etmişdir) – Məhəmməd peyğəmbərin həyat yoldaşlarından biri olmuşdur. Bəzi mənbələrdə onun kənizi olduğu qeyd edilir
İslamı qəbul etmiş, Məhəmməd peyğəmbəri görmüş, onu dinləmiş ardıcılları, tərəfdarları və yaxınlarıdır