1. Baxma, baxış, baxmaq tərzi, gözlərin ifadəsi. Xoş nəzərlə baxmaq. Acıqlı nəzərlərlə süzmək. Küskün nəzər. İncik nəzər.
– Ey gül, nə əcəb silsileyi-müşki-tərin var; Ahu nəzərin var!
[Ağsaqqal qocalar] … qorxaq nəzərləri ilə bizi salamladılar.
// Göz, baxış.
…Hamının nəzəri onlara tərəf çevrildi.
2. məc. Nəzərində şəklində – …gözündə, …təsəvvüründə,
…düşüncəsinə görə.
İşlərimiz avropalıların nəzərində elə bir … əhəmiyyətli əhvalatdır ki, … onlar indiyədək neçə cild kitablar yazıblar.
…Fərruxun nəzərində tamam başqa bir aləm açıldı.
3. Göz, diqqət, himayə, kömək.
Səməd dərhal Nadirin yanına yüyürüb [dedi:] – Bacıoğlu, xoş gəlmisən, sənin nəzərin bizim üstümüzdən əskik olmasın.
4. məc. Bədbəxtlik, uğursuzluq, gözə gəlmə, gözdəymə.
[Qadın:] …Mat-məəttəl qalmışam ki, bu nə bəladı, nəzərdi, gözdü, afətdi.
◊ Nəzər dəymək – bax göz dəymək (“göz”də).
Tanrıdan əhdim budur; Dəyməsin nəzər sənə. ().
Nəzər etmək (yetirmək, qılmaq) – nəzər salmaq, diqqət etmək, fikir vermək, maraqlanmaq, göz yetirmək.
Nəzərdə tutmaq (saxlamaq) – nəzərə almaq, fikirdə tutmaq, haqqında düşünmək.
[Aslanov:] Mollayev məni də çağırtdırıb, nəzərdə tut ki, bu gün bərk vuruşa bilərik.
Əntərzadə bütün bu mülahizələri nəzərdə tutub, bədii hissəyə hazırlıq görməmişdir.
Nəzərdən düşmək (çıxmaq) – unudulmaq, yaddan çıxmaq, etibardan düşmək; gözdən düşmək.
Gövhəri-əşkim kimi düşdün nəzərdən aqibət.
[Sara:] …Səni sevəndən sonra hər bir şey nəzərimdən çıxıb.
Nəzərdən keçirmək – gözdən keçirmək, baxmaq, göz yetirmək.
…Onların mənzillərini nəzərdən keçirdik.
[Oğlan] daş-qaşı bir-bir ehtiyatla götürüb, yanından sallanan qiymət kağızını nəzərdən keçirdi.
Nəzərdən qaçırmaq – diqqətsizlik üzündən unutmaq, gözdən qaçırmaq, yaddan çıxarmaq.
[Sədr:] …Lazımi idarələr bunu nəzərdən qaçırmışlar…
Nəzərdən qaçmaq – bax gözdən qaçmaq (“göz”də).
Bu şanlı vəzifəm, inan, şübhəsiz; Mənim nəzərimdən qaçmayıb, qaçmaz.
Nəzərə almaq – bax nəzərdə tutmaq.
Deyirəm, ölməyini, ay kişi, bir al nəzərə.
Nəzərə gəlmək – 1) görünmək,
…kimi görünmək.
Rəngi saralmış, başının tükləri ağarmış Şaban altmış yaşında nəzərə gəlirdi. ;
2) bax gözə gəlmək 3-cü mənada (“göz”də).
Nəzərə vermək – maraq oyatmaq, nəzər-diqqəti cəlb etdirmək, nəzərə çarpdırmaq.
[Ağa Kərim:] Sənin canın üçün bir növ ilə səni Hacı Qafurun arvadının yanında nəzərə verdim.
[Mirzə İsmayıl:] Sonra mən səni xanın nəzərinə verərəm.
Nəzəri cəlb etmək – maraq oyatmaq, diqqəti cəlb etmək, hamının marağına səbəb olmaq.
Bu sel kimi axan müxtəlif dəstələr sırasında hamının nəzərini özünə cəlb edən Azərbaycan qadınları dəstəsi idi.
