vaqiə
vali
OBASTAN VİKİ
Edqar de Val
Edqar de Vahl (Edgar de Wahl, 23 avqust 1867 - 9 mart 1948) Baltik alman müəllimi, riyaziyyatçı və dilçi idi. O, ilk dəfə 1922-ci ildə nəşr olunan Hind-Avropa dillərinə əsaslanan naturalist qurulmuş bir dil olan Interlingue (həyatı boyunca "Oksidental" kimi tanınır) yaradıcısı olması ilə məşhurdur. == Nəşrlər == Edgar von Wahl. Flexion und Begriffsspaltung. – Linguist 1896, nr 10. Edgar von Wahl. Ausnahmen. – Linguist 1897, nr 3. Edgar de Wahl. [Idiom neutral reformed].
Eduvil (Val-d'Uaz)
Eduvil (fr. Hédouville) — Fransada bələdiyyə, region — İl-de-Frans, departament — Val-d'Uaz, rayon — Pontuaz, kanton — Valle-dü-Sosseron. Əhalisi — 282 nəfər (1999). Bələdiyyə Paris şəhərinin təxminən 36 km şimalında, Serji bələdiyyəsinin 16 km şimal-şərqində yerləşir.
Ezanvil (Val-d'Uaz)
Ezanvil (fr. Ézanville) — Fransada bələdiyyə, region — İl-de-Frans, departament — Val-d'Uaz, rayon — Sarsel, kanton — Ekuan. Əhalisi — 8.825 nəfər (1999). Bələdiyyə Paris şəhərinin təxminən 16 km şimalında, Serji bələdiyyəsinin 23 km şərqində yerləşir.
Kurdimanş (Val-d'Uaz)
Kurdimanş (fr. Courdimanche) — Fransada bələdiyyə , region — İl-de-Frans, departament — Val-d’Uaz, rayon — Pontuaz, kanton — l'Otiy. Əhalisi — 6.527 nəfər (2003). Bələdiyyə Paris şəhərinin təxminən 33 km şimal-qərbdə, Serji belediyyənin 5 km şərqdə yerləşir.
Kurdimanş (Val-d’Uaz)
Kurdimanş (fr. Courdimanche) — Fransada bələdiyyə , region — İl-de-Frans, departament — Val-d’Uaz, rayon — Pontuaz, kanton — l'Otiy. Əhalisi — 6.527 nəfər (2003). Bələdiyyə Paris şəhərinin təxminən 33 km şimal-qərbdə, Serji belediyyənin 5 km şərqdə yerləşir.
Lassi (Val-d'Uaz)
Lassi (fr. Lassy) — Fransada bələdiyyə , region — İl-de-Frans, departament — Val-d’Uaz, rayon — Pontuaz, kanton — l'Otiy. Əhalisi — 177 nəfər (1999). Bələdiyyə Paris şəhərinin təxminən 33 km şimalda, Serji belediyyənin 30 km şərqdə yerləşir.
Lassi (Val-d’Uaz)
Lassi (fr. Lassy) — Fransada bələdiyyə , region — İl-de-Frans, departament — Val-d’Uaz, rayon — Pontuaz, kanton — l'Otiy. Əhalisi — 177 nəfər (1999). Bələdiyyə Paris şəhərinin təxminən 33 km şimalda, Serji belediyyənin 30 km şərqdə yerləşir.
Val
Val — sadə fomalı fırlanma səthinə malik olan maşın hissəsi olub fırlanma hərəkətini və qüvvəni ötürmək və həmçinin fırlanan hissələrə dayaq vermək üçün təbiq olunur. eksentrik (dirsəkli) vallar fırlanma hərəkətini irəli-geri hərəkətə çevirmək üçündür.Onlar əsasən mühərriklərdə tətbiq olunurlar. çevik vallar iş zamanı fırlanan element bir başa əl çatmaz yerdədirsə istifadə olunurlar(məsələn, diş həkiminin alətini fırladan val və ya taxometrin valı). hamar vallar üzərindəki hissənin hərəkətli oturmasını təmin edirlər. pilləli vallar müxtəlif ölçülü hissələri götürmək və çəkini azaltmaq baxımından tətbiq olunurlar. işi boş və ya dolu vallar ötürüləcək yükdən asılı olaraq möhkəmlik baxımından tətbiq olunurlar.
De Val
De Vaal — Şimali Hollandiya əyalətində yerləşən kənd. Den Helder şəhərinin şimalında 15 km aralıqda yerləşir. == Əhali == 2001-ci il statistikasına istinadən bölgədə 188 nəfər yaşayır. 0.06 km2 ərazidə təxminən 78 yaşayış məntəqəsi mövcuddur.
Dirsəkli val
Dirsəkli val bir və ya bir neçə dirsəkdən və yastıq oturdulması üçün eynioxlu boğazlardan ibarət valdır. O, çarxqollu-sürüngəc mexanziminin tərkib hissəsi kimi tətbiq olunaraq sürgü qolundan verilən itələmə hərəkətini fırlanma momentinə çevirir. Dirsəkli valların ilk tətbiqinə qədim Romadakı Hierapolis mişar dəyirmanında rast gəlinir (III əsr). Bu maşın fırlanma hərəkətini sürgü qolu və disrəkli valın köməyi ilə düzxətli hərəkətə çevirirdi. == Quruluşu == Dirsəkli valın dirsəyindəki boğazda sürüngəc oturdulur. Sürüngəcin oxu valın oxuna nisbətən sürüşdürülmüş hazırlanır. Valı gövdədə oturtmaq üçün onun uc hissələrində yastıqaltı səthlərdən ibarət boğazlar nəzərdə tutulur. Sürüngəc və valın birləşdiyi yerlərdə tətbiq olunan sürtünmə yastıqlarında yağlamanın təsirini gücləndirmək üçün dirsəkli valların xarici səthləri ilə təmas səthləri arasında deşiklər açılır. Bəzi hallarda sürüngəc valla diyirlənmə yastığı ilə birləşdirilir. Burada yastıqların təzyiq altında yağlanması məcburi deyil.
La Val
La Val— Bolzano şəhərindən təxminən 45 kilometr şimal-şərqdə İtaliyanın şimalındakı Cənubi Tirol əyalətində bir bələdiyyə. == Coğrafiyası == 30 noyabr 2010-cu il məlumatına görə əhalisi 1307 nəfər və ərazisi 39,0 kvadrat kilometrdir. == Tarixi == Emblem bir əyri budaqdan ibarətdir, iki yarpağı ilə əyilmiş formada təsvir edilmiş, Rü ailəsinin emblemidir. Emblem 1969-cu ildə qəbul edilmişdir. == Cəmiyyət == 2011-ci il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, əhalinin 97.66%-i Ladino dilində, 1.53%-i italyan dilində və 0.81%-i alman dilində birinci dil kimi danışırlar. == İqtisadiyyat == === Turizm === Turizm mərkəzlərində də insanlar ingilis dilində danışırlar. Dini Roma Katolikidir. Kənd turizmin (yürüyüş, alpinizm, dağ velosipedi) və kənd təsərrüfatla yaşayır. Ərazidə xizək turizmi yoxdur, lakin qış servis avtobusları Alta Badia kimi yaxınlıqdakı xizək mərkəzlərinə turistlər gətirir. Qışda yaydan daha çox turist qonaq olur.
Martin Val
Martin Val (dan. Martin Vahl, 10 oktyabr 1749, Bergen – 24 dekabr 1804, Kopenhagen) — Danimarka (Norveç) botaniki və zooloqu. == İstinadlar == Christensen, Carl (1932) Martin Vahl, pp. 85–88 in: Meisen, V. Prominent Danish Scientists through the Ages. University Library of Copenhagen 450th Anniversary. Levin & Munksgaard, Copenhagen. == Xarici keçidlər == Flora Danica. The Royal Copenhagen Porcelain Manufactory’s page on the Flora Danica dinner set. Facsimile of Enumeratio plantarum, Hauniae, 1805–1806.
Paylayıcı val
Paylayıcı val qazpaylayıcı mexanizmin əsas hissəsi olub, daxili yanma mühərrikində qazın verilməsini və çıxışını, həmçinin işçi taktını sinxronizə etməyə xidmət edən dirsəkli valdır. Müasir avtomobillərdə paylayıcı val silindr blokunun üst tərəfində yerləşdirilir və dirsəkli valla qayış və ya zəncirlə əlaqələndirilir. Paylayıcı vallar dirsəkli vala nisbətən iki dəfə kiçik sürətlə fırlanır, çünki dirsəkli valın iki dövrü bir iş tsiklini yaradır (dördtaktlı mühərriklərdə). Valın üzərində yerləşən dirsəklərin sayı sorma və xaricetmə klapanların sayına bərabərdir. Beləliklə hər klapana bir dirsək uyğun gəlir, hansı ki, klapan itələyicilərinin dəstəklərinə toxunaraq onu açır. Dirsək klapanı sətbəst buraxdıqda o, güclü geriyə itələmə yayların köməyi ilə sürətlə qapanır. Paylayıcı val mühərrik boyu uzanır. Sorma və xaricetmə dirsəklərində əlavə olaraq, hər silindrdə püskürtmə nasosunu işə salan yanacaq dirsəyi nəzərdə tutulur. İki istiqamətdə fırlanan mühərriklərdə hər bir istiqamət üçün nəzərdə tutulmuş paylayıcı vallar yanaşı yerləşdirilir. Valı şaquli istiqamətdə hərəkət etdirməklə lazımı valı işə salmaq olur.
Devyatı Val adası
Devyatı Val adası (azərb. Doqquzuncu dalğa‎) — Kuril adalarının Kiçik Kuril cərgəsinə daxil olan ada. İnzibati cəhətdən Saxalin vilayətinin Şimali Kuril şəhər dairəsinə daxildir. Adada yaşayış yoxdur. Şikotan adasının cənubunda Ayvazovski buxtasında qərarlaşır. Şikotan adasından 100 metrlik boğaz ayırır. Ayvazovski butasında, adadan cənub-qərbdə Ayvazovski adası yerləşir.
Val-d'Uaz
Val-d'Uaz (fr. Val-d'Oise, hərfən — «Uaza vadisi») — Fransanın şimalında yerləşən, İl-de-Frans regionun departamentlərindən biri. Sıra nömrəsi —95. İnzibati mərkəzi — Pontuaz. Əhalisi — 1 187 836 nəfər (departamentlər arasında 17-ci yer, 2010-cu ilin məlumatları). Sahəsi — 1246 km². Departamentin ərazisində Sena və Uaza çayları axır. Departamentə 3 rayon, 39 kanton və 185 kommun daxildir. Val-dd'Uaz — 1968-ci ilin 1 yanvar tarixində keçmiş Sena və Uaza departamentlərinin ərazisində yaradılmışdır.
Val-de-Alkala
Val-de-Alkala (isp. Vall de Alcalá) — İspaniyada yerləşən bələdiyyə. Bələdiyyə Marina-Alta ərazisinin 24,40 km² hissəsini əhatə edir. 2010-cu ildə hesablamalara görə əhali 185 nəfərə çatmışdır. Əyalət paytaxt şəhərindən 80 km uzaqlıqda yerləşir.
Val-de-Ebo
Val-de-Ebo (isp. Vall de Ebo) — İspaniyada yerləşən bələdiyyə. Bələdiyyə Marina-Alta ərazisinin 32,40 km² hissəsini əhatə edir. 2010-cu ildə hesablamalara görə əhali 272 nəfərə çatmışdır. Əyalət paytaxt şəhərindən 110 km uzaqlıqda yerləşir.
Val-de-Laqvart
Val-de-Laqvart (isp. Vall de Laguart) — İspaniyada yerləşən bələdiyyə. Bələdiyyə Marina-Alta ərazisinin 22,96 km² hissəsini əhatə edir. 2010-cu ildə hesablamalara görə əhali 981 nəfərə çatmışdır.
Val-de-Marn
Val-de-Marn (fr. Val-de-Marne, hərfən — «Marna vadisi») — Fransanın mərkəz hissəsinin şimalında yerləşən, İl-de-Frans regionun departamentlərindən biri. Sıra nömrəsi — 94. İnzibati mərkəzi — Kretey. Əhalisi — 1,333,702 nəfər (departamentlər arasında 11-ci yer, 2011-ci ilin məlumatları). Ərazi — 245 km². Parisin cənub və şərq-cənubuna yerləşən departamentin ərazisində Sena və Marna çayları axır. Val-de-Marna departamenti 1968-ci il yanvarın 1-də yaradılmış, Sena (29 kommun) və Sena və Uaza (18 kommun) keçmiş departamentlərin tərkibinə daxil edilmişdir. Adı Marna çayından gəlir.
Val-de-Pre
Val-de-Pre (fr. Val-des-Prés, oks. Vau dels Prats) — Fransada kommuna, Provans-Alp-Kot-d'Azur regionunda yerləşir. Departament — Yuxarı Alplar. Kommunanın dairəsi — Brianson. Şimali Brianson kantonuna daxildir. INSEE kodu — 05174. 2008-ci ildə əhalinin sayı 502 nəfər təşkil edirdi. 2007-ci ildə əmək qabiliyyətli 325 nəfərdən (15-64 yaş) 265 nəfəri iqtisadi cəhətdən, 60 nəfər fəaliyyətsizdir (fəaliyyət göstəricisi 81.5%, 1999-cu ildə 75.7%). Fəal olan 265 nəfərdən 249 nəfər (138 kişi və 111 qadın) işləyir, 16 nəfər işsizdir (8 kişi və 8 qadın).
Val-de-Qalinera
Val-de-Qalinera (isp. Vall de Gallinera) — İspaniyada yerləşən bələdiyyə. Bələdiyyə Marina-Alta ərazisinin 53,60 km² hissəsini əhatə edir. 2010-cu ildə hesablamalara görə əhali 662 nəfərə çatmışdır. Əyalət paytaxt şəhərindən 95 km uzaqlıqda yerləşir.
Val-de-Şalvan
Val-de-Şalvan (fr. Val-de-Chalvagne, oks. Vau de Chalvanha) — Fransada kommuna, Provans-Alp-Kot-d'Azur regionunda yerləşir. Departament — Yuxarı Provans Alpları. Antrevo kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Kastelan. INSEE kodu — 04043. 2008-ci ildə əhalinin sayı 65 nəfər təşkil edirdi. 2007-ci ildə 43 yaşda (15-64 yaş arasında) 36 nəfər iqtisadi cəhətdən fəal, 7 nəfər fəaliyyətsizdir (fəaliyyət göstərici 83,7%, 1999-cu ildə 60.0%). Fəal 36 nəfərdən 35 nəfəri (20 kişi və 15 qadın), 1 nəfər işsiz idi.
Val-d’Uaz
Val-d'Uaz (fr. Val-d'Oise, hərfən — «Uaza vadisi») — Fransanın şimalında yerləşən, İl-de-Frans regionun departamentlərindən biri. Sıra nömrəsi —95. İnzibati mərkəzi — Pontuaz. Əhalisi — 1 187 836 nəfər (departamentlər arasında 17-ci yer, 2010-cu ilin məlumatları). Sahəsi — 1246 km². Departamentin ərazisində Sena və Uaza çayları axır. Departamentə 3 rayon, 39 kanton və 185 kommun daxildir. Val-dd'Uaz — 1968-ci ilin 1 yanvar tarixində keçmiş Sena və Uaza departamentlərinin ərazisində yaradılmışdır.
Val Conson hadisəsi
Val Conson hadisəsi (ing. Val Johnson incident) — ABŞ-nin Minnesota ştatının Marşall qraflığında işləyən şerif müavini Val Consonun 1979-cu ildə uçan naməlum obyektlə qarşılaşması iddiasına verilən ad. Conson verdiyi raportda bildirmişdir ki, 27 avqust 1979-cu il tarixində Minnesota ştatının Stiven şəhəri yaxınlıqlarında patrul çəkirdi. O, saat 02:00 radələrində yolunda üzərində işıq şüası görür. Bu işıq şüası ona doğru sürətlənir, onun avtomobili işığa bürünür və o, şüşənin qırılması səsini eşidir. Conson demişdir ki, o, 39 dəqiqə hüşunu itirmişdi. Hüşunu geri alan zaman o, qol saatının və avtomobil saatının 14 dəqiqə geridə olduğunu görür. Avtomobilin külək şüşəsi parça-parça olub, bir avtomobil fənəri və fövqəladə vəziyyət üçün nəzərdə tutulmuş qırmızı işıq zərər görmüş, avtomobilin radio antenni əyilmişdir. Consonun yardım çağırışına cavab verən polis işçiləri onun avtomobilinin yolun üzərində, yanakı vəziyyətdə olduğunu görmüşdür. Conson bu hadisə əzilmiş və göz qıcıqlanması yaşamışdır.
Val-d'Aran
Val-d'Aran Kataloniyanın şimal-qərb hissəsində yerləşən bir dairədir. Dairənin ərazisi 620.5 km², əhalisi isə 7130 nəfər təşkil edir. Regionun rəsmi dili Aranes dilidir. Paytaxtı isə Vielha e Mijaran şəhəri hesab edilir.
Dünya valyuta sisteminin təkamülü
Effektiv valyuta məzənnəsi
Ennri (Val-d'Uaz)
Ennri (fr. Ennery) — Fransada bələdiyyə, region — İl-de-Frans, departament — Val-d'Uaz, rayon — Pontuaz, kanton — Valle-dü-Sosseron. Əhalisi — 2.062 nəfər (1999). Bələdiyyə Paris şəhərinin təxminən 31 km şimal-qərbində, Serji bələdiyyəsinin 6 km şimal-şərqində yerləşir.
Erjebet Valkay
Erjebet Valkay (6 mart 1979) — Macarıstanı və İtaliyanı təmsil edən su poloçusu. == Karyerası == Erjebet Valkay, Macarıstan yığmasının heyətində 2004-cü ildə Yunanıstanın Afina şəhərinin ev sahibliyində baş tutan XXVIII Yay Olimpiya Oyunlarında mübarizə apardı. Beşinci pillə uğrunda görüşdə Rusiya yığmasına 11:12 hesabı ilə məğlub olan Macarıstan yığması, Afina Olimpiadasını altıncı pillədə başa vurdu. Daha sonra Erjebet Valkay, İtaliya yığmasının heyətində 2008-ci ildə Çinin ev sahibliyində baş tutan XXIX Yay Olimpiya Oyunlarında mübarizə apardı. Beşinci pillə uğrunda görüşdə Çin yığmasına 8:10 hesabı ilə məğlub olan İtaliya yığması, XXIX Yay Olimpiya Oyunlarını altıncı pillədə başa vurdu.
Ernesto Valverde
Ernesto Valverde (9 fevral 1964) ― İspaniya keçmiş futbolçusu və məşqçisi.
Eruvil (Val-d'Uaz)
Eruvil (fr. Hérouville) — Fransada bələdiyyə, region — İl-de-Frans, departament — Val-d'Uaz, rayon — Pontuaz, kanton — Valle-dü-Sosseron. Əhalisi — 559 nəfər (2004). Bələdiyyə Paris şəhərinin təxminən 32 km şimal-qərbində, Serji bələdiyyəsinin 9 km şərqində yerləşir.
Eugenia valvata
Eugenia valvata (lat. Eugenia valvata) — mərsinkimilər fəsiləsinin evgeniya cinsinə aid bitki növü.
Federiko Valverde
federiko Valverde (22 iyul 1998, Montevideo) – Uruqvaylı futbolçu. Uruqvay milli komandasının və İspaniynın Real Madrid komandasının üzvü.
Feliks Vallotton
Feliks Vallotton (fr. Félix Vallotton, 28 dekabr 1865, Lozanna — 29 dekabr 1925, Paris) — isvreçli rəssam və qrafikçi. Ağac üzərində oyma (qravürlər) ona şöhrət qazandırdı. == Bioqrafiyası və yaradıcılığı == Vallotton Lozannada mühafizəkar orta səviyyəli bir ailənin tərkibində doğulub. 1882-ci ildə klassik tədqiqatlar sahəsində yüksək təhsil alan Kanton Kollecində təhsil almışdır.
Frank-Valter Ştaynmayer
Frank-Valter Ştaynmayer (alm. Frank-Walter Steinmeier‎; 5 yanvar 1956, Detmold, Almaniya) - alman siyasətçi, Almaniyanın prezidenti(19 mart 2017-ci ildən). Prezident seçilməmişdən öncə Almaniyanın xarici işlər naziri (2005-2009 və 2013-2017-ci illər) vəzifəsində işləmiş, 2007-2009-cu illər isə vitse kansler olmuşdur. Ştaynmayer Sosial-Demokrat Partiyasının üzvü və hüquq elmləri doktorudur.
Frankonvil (Val-d'Uaz)
Frankonvil (fr. Franconville) — Fransada bələdiyyə , region — İl-de-Frans, departament — Val-d’Uaz, rayon — Pontuaz, kanton — Frankonvil. Əhalisi — 32.988 nəfər (2006). Bələdiyyə Paris şəhərinin təxminən 17 km şimal-qərbində, Serji belediyyənin 14 km cənub-şərqində yerləşir.
Frankonvil (Val-d’Uaz)
Frankonvil (fr. Franconville) — Fransada bələdiyyə , region — İl-de-Frans, departament — Val-d’Uaz, rayon — Pontuaz, kanton — Frankonvil. Əhalisi — 32.988 nəfər (2006). Bələdiyyə Paris şəhərinin təxminən 17 km şimal-qərbində, Serji belediyyənin 14 km cənub-şərqində yerləşir.
Frans Adam fon Valdeşteyn
Frans Adam fon Valdeşteyn (alm. Franz Adam von Waldstein‎; 14 fevral 1759, Vyana – 24 may 1823) — Macarıstan botaniki. == Elmi fəaliyyəti == Frans Adam fon Valdeşteyn toxumlu bitkilər üzrə ixtisaslaşmışdır. == Əsərləri == «Descriptiones et icones plantarum rariarum Hungariae», Vena, 1803—1812 == Şərəfinə adlandırılmış taksonlar == Waldsteinia Willd. — Rosaceae fəsiləsinə aid bitki cinsi Növlər: Campanula waldsteiniana Roem. et Schult. Salix waldsteiniana Willd.
Hordeum vulgare var. valentinae
II Valid
II Valid və ya Valid ibn Yəzid (ərəb. الوليد بن يزيد‎ 706 — 17 aprel 744) — 743-744-cü illərdə hakimiyyətdə olmuş əməvi xəlifəsi. Hakimiyyəti əmisi Hişam ibn Əbd əl-Malikdən almışdır. II Valid 6 fevral 743-cü ildə Hişamın vəfatından sonra taxta çıxmışdır. Ət-Tabari Validin bir neçə şeirindən misal çəkir. Valid kənizdən olan iki oğlunu varisi elan etdikdən sonra ailə daxilində gərginlik yaranmış və sonda o qətlə yetirilmişdir. Validin xələfi əmisi oğlu III Yezid olmuşdur. == Ədəbiyyat siyahısı == Muhammad ibn Jarir al-Tabari. History, v. 26 "The Waning of the Umayyad Caliphate, " transl.
I Valerian
Publi Avreli Lisini Valeri Valerian (lat. Publius Aurelius Licinius Valerius Valerianus), Roma tarixşünaslığında daha çox Valerian kimi tanınır (200 – 260-cı illər, Bişapur[d], Fars ostanı) — 22 oktyabr 253-cü ildən 260-cı ilin yazına qədər hakimiyyətdə olmuş Roma imperatoru. O, Edessa döyüşü zamanı Sasani şahı I Şapur tərəfindən əsir götürülmüş, əsirlikdə ölmüş yeganə Roma imperatoru olmuşdur. == İstinadlar == == Əlavə ədəbiyyat == == Xarici keçidlər == "Valerian and Gallienus", at De Imperatoribus Romanis.
Kolle di Val d'Elsa
Kolle di Val d'Elsa (it. Colle di Val d'Elsa) — İtaliyanın Toskana regionunda şəhər.
Lardye-e-Valansa
Lardye-e-Valansa (fr. Lardier-et-Valença, oks. Lardier) — Fransada kommuna, Provans-Alp-Kot-d'Azur regionunda yerləşir. Departament — Yuxarı Alplar. Kommunanın dairəsi — Qap. Tallar kantonuna daxildir. INSEE kodu — 05071. == Əhalisi == 2008-ci ildə əhalinin sayı 928 nəfər təşkil edirdi. == İqtisadiyyatı == 2007-ci ildə əmək qabiliyyətli 169 nəfərin (15-64 yaş arasında) 124-ü iqtisadi cəhətdən, 45-i fəaliyyətsizdir (fəaliyyət göstərici 73.4%, 1999-cu ildə 77.2%). Fəal 124 nəfərdən 115 nəfəri (57 kişi və 58 qadın), 9 nəfəri işsizdir (5 kişi və 4 qadın).

Digər lüğətlərdə