Mario Varqas Lyosa

Xorxe Mario Pedro Varqas Lyosa, 1-ci markiz Varqas Lyosa, (isp. Jorge Mario Pedro Vargas Llosa, 1er Marqués de Vargas Llosa. 28 mart 1936[1][2][…], Arekipa, Peru) — Peru nasiri və dramaturqu, publisist, ictimai-siyasi xadimi, Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatı (2010).

Mario Varqas Lyosa
isp. Mario Vargas Llosa
Doğum adı Jorge Mario Pedro Vargas Llosa
Doğum tarixi 28 mart 1936(1936-03-28)[1][2][…] (88 yaş)
Doğum yeri
Təhsili
Fəaliyyəti romançı, dramaturq, siyasətçi, jurnalist, esseist, ədəbiyyat tənqidçisi, universitet müəllimi[d], nasir, dramaturq, filosof, publisist, yazıçı, kinorejissor
Fəaliyyət illəri 1959-cu ildən
Əsərlərinin dili ispan dili
İstiqamət magik realizm
Tanınmış əsərləri
Üzvlüyü
Mükafatları "İncəsənət və ədəbiyyat" ordeninin komandor dərəcəsi "Fəxri legion" ordeni kavaleri Austrian Decoration for Science and Art Commander of the Order of the Aztec Eagle Grand Cross, Special Class of the Order of the Sun of Peru Grand Cross of the Order of Boyacá "Xristofor Kolumb" ordeni Order of Vasco Núñez de Balboa Orden de la Independencia Cultural Rubén Darío
Princess of Asturias Literary Prize Servantes mükafatı
gold Medal of the Community of Madrid Qabriela Mistral ordeni
İmza
mvargasllosa.com
Vikimənbənin loqosu Mario Varqas Lyosa Vikimənbədə
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mario Varqas Lyosa 1936-cı ildə anadan olmuşdur. Xorxe Mario daha dünyaya gəlmədən, valideynləri — Ernesto Varqas Maldonado və Dora Lyosa Ureta boşanmışlar və Mario 10 yaşına qədər ailəsi haqqında bilgi sahibi olmamışdır.

Orta təhsilini Boliviyada konsul işləyən babasının yanında almış, daha sonra isə hərbi məktəbi bitirmişdir.

1953-cü ildə San Markos Milli Universitetinin (Universidad Nacional Mayor de San Marcos) Ədəbiyyat və hüquq fakültəsinə qəbul olunmuşdur. Bu addımı atası tərəfindən xoş qarşılanmadığı üçün bəzi problemlər yaşamışdır. 18 yaşındaykən dayısının 31 yaşlı baldızı — Xulia Urkidi ilə evlənmişdir.

1959-cu ildə İspaniyada, Madrid Komplutense Universitetində (Universidad Complutense de Madrid) "Xavier Prado" təqaüdü ilə doktorantura oxumağa başlayır və bu universitetdən fəlsəfə və ədəbiyyat doktoru ünvanını alır. Daha sonra Parisə gedir. Parisdə Berlitz Liseyində (Escuela Berlitz) ispan dili müəllimliyi edir. Bu arada FransPres kimi agentliklərin ispan dili şöbələrində də işləyir.

1964-cü ildə Peruya qayıdır və Xulia Urkidi ilə boşanır.

1965-ci ildə Patrisiya Lyosa ilə evlənir və ondan Alvaro (1966), Qonzalo (1967) və Morgana (1974) adlı uşaqları dünyaya gəlir.

Yaradıcılığı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Yosa ədəbiyyata "İnkanın qaçışı" (1952) pyesi ilə gəlmişdir. Sonradan hekayələr yazmış, ədəbi jurnallar nəşr etdirmişdir. "Şəhər və itlər" (1962), "Yaşıl ev" (1966), "Pantaleon və qonaqlar" (1973), "Xuliya xala və yazıçı" (1979) romanları, hekayələri, pyesləri, tənqidi yazıları onu bütün dünyada tanıtmışdır.

1990-cı ildə Peruda prezident seçkilərində namizəd olmuşdur, lakin Alberto Fuximoriyə uduzmuşdur.

Lyosa 2010-cu il Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür. Mükafatı verən İsveç Akademiyasının açıqlamasında Nobel mükafatının Lyosaya "hakimiyyət strukturunun detallı açıqlamasına və insanın mübarizəsi, üsyanı və məğlubiyyətinin kəskin təsvirinə görə" verildiyi bildirilmişdir.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 Mario Vargas Llosa // filmportal.de. 2005.
  2. ↑ 1 2 Mario Vargas Llosa // Internet Speculative Fiction Database (ing.). 1995.
  3. ↑ 1 2 Quiénes son los miembros de la RAE y cómo se organizan (isp.). 2023.
  4. ↑ 1 2 Fransa Akademiyası. 1635.
  5. ↑ 1 2 https://www.epe.es/es/cultura/20230202/sido-instalacion-vargas-llosa-academie-82413678.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]