SSRİ-də aclıq (1946-1947)

SSRİ-yə vurulan son böyük aclıq 1946-cı ilin iyulunda başladı, 1947-ci ilin fevral-avqust aylarında zirvəsinə çatdı və sonra sürətlə intensiv olaraq azaldı, baxmayaraq ki, 1948-ci ildə yenə də qıtlıq var idi.[1] Vəziyyət ölkənin taxıl istehsal edən bölgələrinin əksəriyyətini əhatə etdi: Ukrayna, Moldova və Rusiyanın mərkəzi hissələri. Şərait quraqlıqdan qaynaqlandı, təsirləri İkinci Dünya müharibəsinin səbəb olduğu dağıntıdan daha da ağırlaşdı. 1946-cı ildə taxıl yığımı 39,6 milyon ton təşkil etdi - Bu rəqəm 1940-cı ildəki məhsulun yalnız 40% idi. Müharibə ilə kənd əhalisindəki əmək qabiliyyətli kişilərin sayında 1931 səviyyəsinə qədər geri düşərək böyük bir azalma oldu. Kənd təsərrüfatı texnikası və at çatışmazlığı var idi. Sovet hökuməti taxıl ehtiyatları ilə kənd ərazilərinə yardım təmin etdi və kömək üçün Birləşmiş Millətlər Təşkilatına müraciət etdi. Yardım, eyni zamanda, ölümü minimuma endirən Ukrayna (əsasən Ruteniya diasporası) və Şərqi Ukraynadan və Şimali Amerikadan gələn rus və ukraynalılardan gəldi.[2][3]

Qıtlığın səbəbi ümumiyyətlə quraqlığın müharibənin mövcud infrastruktur və iqtisadi ziyanları ilə əlaqələndirilməsinə baxmayaraq, bəzi tarixçilər hökumətin cavabının mümkün olduğu qədər təsirli olmadığına görə tənqid etmişlər.[1] Məsələn, böhran dövründə, SSRİ dördüncü beşillik plan üzrə ixrac öhdəliklərini davam etdirdi,[1] ixracatın əksəriyyəti yeni Şərq blokunu birləşdirmək üçün Almaniyanın sovetləşmiş bölgəsinə, Polşa, Macarıstan və Çexoslovakiyaya getdi.[4]

Qismən bu aclıq nəticəsində Avropa və Şimali Amerikadakı bir çox ölkədən fərqli olaraq Sovet İttifaqı müharibədən sonrakı bir körpə bumu yaşamadı. 1946-47-ci illərdəki quraqlıq və qıtlıqdan irəli gələn, ərazinin yaxşılaşdırılması ilə bağlı bir sıra iddialı layihələrdən ibarət "Təbiətin Dəyişikliyi üçün Böyük Plan" tətbiq edilməyə başlandı.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 3 Michael Ellman Arxivləşdirilib 2012-12-05 at Archive.today, The 1947 Soviet Famine and the Entitlement Approach to Famines Arxivləşdirilib 2009-03-25 at the Wayback Machine Cambridge Journal of Economics 24 (2000): 603-630.
  2. ↑ "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2022-02-16 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-01-31.
  3. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2012-09-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-01-31.
  4. ↑ Hanson, P. 2003: The rise and fall of the Soviet economy: An economic history of the USSR from 1945. Pearson Education Limited: London.

Mənbə

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Zima, V. F. The Famine of 1946-1947 in the USSR: Its Origins and Consequences. Ceredigion, UK: Mellen Press, 1999. (ISBN 0-7734-3184-5)
  • Nicholas Ganson, The Soviet Famine of 1946-47 in Global and Historical Perspective [1]. New York: Palgrave Macmillan, 2009. (ISBN 0-230-61333-0)
  • Cașu, I. The Famine of 1946-1947 in the Moldavian SSR: Its Causes and Consequences, in Romanian, in Cașu, Dușmanul de clasă. Represiuni politice, violență și rezistență în R(A)SS Moldovenească. Chișinău: Cartier, 2014, p. 289-333. (ISBN 978-9975-79-828-0) Russian version at: academia.edu
  • Ніточко,І.І.(ред.)Голодомори в Україні : Одеська область. 1921-23,1932–33,1946-47. Дослідження, спогади, документи. Одесса : Державний Архів Одеської Області, Одеська Обласна Державна Адміністрація, Державний Комітет Архівів України. 2007 р. 460 с. ISBN 978-966-318-816-4