aerokosmik

Rusiya Aerokosmik Qüvvələri (rus. Воздушно-космические силы) — Rusiya Silahlı Qüvvələrinə tabe olan xüsusi qoşun növüdür. Bu qoşunlar Rusiya Müdafiə Nazirliyinin tövsiyəsi ilə 1 avqust 2015-ci il tarixində Rusiya Hərbi Hava Qüvvələri və Rusiya Aerokosmik Müdafiə Qüvvələrinin birləşməsindən sonra yaradılmışdır. Baş qərargahı Moskva şəhərində yerləşir. Rusiya Aerokosmik Qüvvələri üç hissədən ibarətdir: Rusiya Hərbi Hava Qüvvələri Rusiya Aerokosmik Müdafiə Qüvvələri Rusiya Kosmik Qüvvələri Rusiya Silahlı Qüvvələri Rusiya Hərbi Hava Qüvvələri Viktor Bondarev Russian Aerospace Forces official site (English) Структура Вооружённых Сил Российской Федерации. Воздушно-космические силы. Задачи и главное командование. Официальный сайт Министерство обороны Российской Федерации // structure.mil.ru Автор: Дмитрий Сергеев. Воздушно-космический «зонтик»: чем займутся новые войска России.

Türk Aerokosmik Sənayesi, TUSAŞ (türk. Türk Havacılık ve Uzay Sanayii) — Türkiyədə hava qurğularının layihələndirilməsi, təkmilləşdirilməsi, istehsalı, tamamlanması, yenilənməsi və satış sonrası xidmət sahələrində texnologiya mərkəzi. Şirkət dünyanın ən böyük sərnişin təyyarəsi Airbus A380-ə və hərbi nəqliyyat təyyarəsi Airbus A400M-ə parça istehsal edir. Bundan başqa, şirkət 2013-cü ildə ilk uçuşunu həyata keçirən Airbus A350-yə qanad istehsal etməyə başlamışdır. Mənşəyi 1973-cü ildə Türk Aviasiya Sənayesinin qurulmasına qədər gedir. Türk Aviasiya Sənayesi və Türk Aerokosmik Sənaye Aviasiya və Kosmos Sənayesi şirkətləri 28 aprel 2005 tarixində TAI adı altında birləşmiş olub, Türk Aerokosmik Sənayesi, dizayn, istehsal infrastrukturu ilə insan resursları baxımından olduqca təsirli bir güc yaradacaq və "Aviasiya Mərkəzi" olaraq xidmət göstərəcəkdir. 12 yanvar 2005 tarixində TUSAŞ obyektlərində imzalanan "Pay Satış Müqaviləsi" ilə TAİ-nin sahib olduğu Lockheed Martin of Turkey (%42) və General Electric İnternational (%7) şirkətlərinə məxsus səhmlər Türk Aerokosmik Sənayesi tərəfindən satın alınmışdır. Türk Aerokosmik Sənayesi, 1984-cü ildə macərasına çox az adamla başladı, hərbi layihələrdən əldə etdiyi təcrübələri ticari layihələrə çatdıraraq, bu gün 3000-dən çox yüksək səviyyəli əməkdaşı və 50-yə yaxın fərqli layihəsi ilə bir Dünya Şirkəti olma hədəfinə çatıb. Türk Aerokosmik Sənayesi həmçinin, Milli Sənaye Təşkilatı kimi Airbus Military şirkəti ilə birgə olub, Fransa, Almaniya, İtaliya, Birləşmiş Krallıq, İspaniya, Belçika və Cənubi Afrika Respublikası aviasiya şirkətləri ilə birlikdə A400M təyyarəsinin dizayn və inkişaf etdirmə fəaliyyətlərinə davam edir. Dünyadakı son texnoloji prosesləri yaxından izləyərək aviasiya sahəsində aparıcı təşkilatlar arasında yer almağa qərarlı olan Türk Aerokosmik Sənayesi, Türkiyədə XXI əsrdə yeni üfüqlər açmağı qarşısına məqsəd qoymuşdur.

İsrail Aerokosmik Sənayesi (ivr. ‏התעשייה האווירית לישראל‏‎, ha-ta'asiya ha-avirit le-yisra'el) və ya qısa adı ilə IAI (תע"א) — İsrailin həm hərbi, həm də mülki sektorda əsas aerokosmik və aviasiya istehsalçısı və təchizatçısıdır. 2013-cü il məlumatına əsasən şirkətin 16,000 nəfər əməkdaşı var. IAI şirkətinin bütün səhmləri İsrail dövlətinə məxsusdur. IAI mülki təyyarə, döyüş təyyarəsi, pilotsuz uçuş aparatları, raket, müxtəlif avionika istehsalı və təmiri ilə məşğul olur. IAI-nin əsas istiqaməti aviasiya və kosmik sənaye olmasına baxmayaraq, şirkət, həmçinin quru və dəniz qüvvələri üçün də müxtəlif hərbi təyinatlı məhsulların istehsalı ilə məşğul olur. Bu məhsullar xüsusilə İsrail Silahlı Qüvvələrinin ehtiyacını ödəmək məqsədilə hazırlansa da, bəzi xarici ölkələrə də ixrac edilir. İsrail Silahlı Qüvvələri İsrail Hərbi Hava Qüvvələri Şimon Peres Israel Aerospace Industries — rəsmi sayt.

Azərbaycan Milli Aerokosmik Agentliyi — Azərbaycanın kosmik tədqiqat proqramlarını idarə edən dövlət qurumu. Agentlik 1974-cü ildən Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının tərkibində "Kaspiy" Elmi Mərkəzi kimi fəaliyyət göstərib. 1981-ci ildə "Kaspiy" Elmi Mərkəzinin bazasında Kosmik Kəşfiyyat Elmi İstehsalat Birliyi yaradılıb. Azərbaycan Milli Aerokosmik Agentliyi 1992-ci ildə Ayaz Mütəllibovun 580 saylı fərmanı ilə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının "Kaspiy" Elmi Tədqiqat mərkəzinin yerinə təsis edilmişdir. == Tarixi == Azərbaycan kosmik proqramı daha çox Sovet İttifaqı dövründə olduğu kimi beynəlxalq əməkdaşlıq yolu ilə həyata keçirilir. Bir neçə Azərbaycan zavodu Sovet İttifaqının kosmik layihələri üçün avadanlıq istehsal edirdi, lakin həmin müəssisələr indi köhnəlib. Proqrama həm milli, həm də digər xalqlarla iş birliyində bir sıra peyk missiyaları daxil edilmişdir. 2006-cı ildə Müdafiə Sənayesi Nazirliyinin tabeliyinə verilmişdir. 2009-cu ildə Azərbaycan kosmik sənayesi, İlham Əliyevin sərəncamından sonra kosmik sənayenin inkişafı üzrə dövlət proqramı çərçivəsində inkişaf etdi. Proqram çərçivəsində, 2013-cü ilədək VSAT (Çox Kiçik Apertur Terminalı) yığımı və istehsalı üçün təkliflər verilməsi planlaşdırıldı.

Akademik M.F.Reşetnyov adına Sibir Dövlət Aerokosmik Universiteti (rus. Сибирский государственный аэрокосмический университет) — Krasnoyarsk (Rusiya) bir universitet. Universitet 1960-ci ildə təsis edilib. Bu gün məktəb 11.500 tələbəsi var. Əsas təlim sahələri: aerokosmik, mühəndislik, gömrük, iqtisadiyyat və maliyyə.

Şimali Amerika Aerokosmik Müdafiə Komandanlığı, qısaca NORAD (ing. North American Aerospace Defense Command) — 1981-ci ilin mart ayına qədər Şimali Amerika Hava Hücumundan Müdafiə Komandanlığı olaraq bilinən ABŞ və Kanadanın Şimali Amerika üçün aviasiya və kosmosda müdafiəsini təmin edən hərbi birləşmə.

Qazaxıstan Respublikasının Rəqəmsal İnkişaf, İnnovasiyalar və Aerokosmik Sənaye Nazirliyi (qaz. Қазақстан Республикасының цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігі) — Qazaxıstan Respublikasının mərkəzi icra orqanı. Qazaxıstan Respublikası Prezidentinin 6 oktyabr 2016-cı il tarixli Fərmanı ilə təşkil edilmişdir. Nazir — Askar Jumaqaliyev (26 dekabr 2018–20 iyul 2020). Nazirlik müdafiə, aviasiya və elektron sənayesi, informasiya və rabitə (kiber təhlükəsizlik) sahəsində məlumat təhlükəsizliyi, səfərbərlik təlimi və səfərbərlik, dövlət maddi ehtiyatının formalaşdırılması və inkişafı sahəsində dövlət siyasətinin həyata keçirilməsindən, vahid hərbi-texniki siyasət və hərbi-texniki əməkdaşlığın həyata keçirilməsində iştirak, müdafiə sifarişinin formalaşdırılması, yerləşdirilməsi və həyata keçirilməsində liderlik. Sovet dövründə Qazaxıstan ərazisində yerləşən 50 müdafiə sənayesi müəssisəsi var idi. Qazaxıstan dəniz qüvvələri üçün əhəmiyyətli miqdarda silah və texnika istehsal etdi: torpedalar, bir sıra dəniz mənzilli raketlər, anti-torpedo texnologiyası, elektron avadanlıqlar, rəhbər sistemlər; aviasiya, radiolokasiya stansiyaları, tanklar üçün silahlanma üçün radioelektron avadanlıqlar; kiçik silahlar, raket sistemləri, raket əleyhinə sistemlərin komponentləri, raket əleyhinə müdafiə, hava hücumundan müdafiə. 17 iyun 2019-cu il tarixində Qazaxıstan Respublikası Prezidentinin Fərmanı ilə Nazirliyin müdafiə sənayesi, vahid hərbi-texniki siyasətdə iştirakı, hərbi-texniki əməkdaşlıq, formalaşması, sahəsindəki funksiyaları və səlahiyyətləri, dövlət müdafiə sifarişinin yerləşdirilməsi və həyata keçirilməsi Sənaye və İnfrastruktur İnkişaf Nazirliyinə təhvil verilmişdir. Səfərbərlik təlimi və səfərbərlik, Milli İqtisadiyyat Nazirliyinin tabeliyində olan dövlət maddi ehtiyatının formalaşdırılması və inkişafı və nazirliyin özünün qalan funksiyaları Rəqəmsal İnkişaf, İnnovasiya və Aerokosmik Sənaye Nazirliyinə çevrildi. Şöbənin məqsədi elektron informasiya ehtiyatlarının, informasiya sistemlərinin və informasiya-kommunikasiya infrastrukturunun xarici və daxili təhdidlərdən qorunması səviyyəsinə nail olmaq və qorumaq, qlobal rəqabət şəraitində Qazaxıstan Respublikasının davamlı inkişafını təmin etməkdir.

İran İnqilab keşikçiləri Ordusunun Aerokosmik Qüvvələri – İran İslam Respublikasını havadan edilə biləcək bütün hücumlardan müdafiə etmək vəzifəsini yerinə yetirən ehtiyat qüvvədir. Komandanı Briqadir Həsən Əbubasardır. Bu qoşun növü 1979-cu ildə yaradılıb. İran İnqilab keşikçiləri Ordusunun nəzarəti altında olan ikinci böyük qüvvədir. Nizami İran Hərbi Hava Qüvvələrindən ayrıdır. İnqilab keşikçiləri Ordusunun hava qoşunları daha çox Strateji raket qoşunu kimi tanınır. İran HDQ və İran HHQ kimi İİKK-nın aerokosmik qüvvələri də Silahlı Qüvvələrin ayrıca bir növüdür. Gələcəkdə İran İslam Respublikasının Hava qoşunları ilə bərabərləşdiriləcəyi ehtimal olunur. İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun (İİKK) aerokosmik qüvvələri bu təşkilatın aviasiya, raket və kosmik komponentlərindən ibarətdir. Onların vəzifələri düşmənin quru, hava və dəniz qüvvələrinə, hərbi və iqtisadi infrastruktur obyektlərinə raket zərbələri endirməkdən ibarətdir.

Qazaxıstan Respublikasının Rəqəmsal İnkişaf, İnnovasiyalar və Aerokosmik Sənaye Nazirliyi (qaz. Қазақстан Республикасының цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігі) — Qazaxıstan Respublikasının mərkəzi icra orqanı. Qazaxıstan Respublikası Prezidentinin 6 oktyabr 2016-cı il tarixli Fərmanı ilə təşkil edilmişdir. Nazir — Askar Jumaqaliyev (26 dekabr 2018–20 iyul 2020). Nazirlik müdafiə, aviasiya və elektron sənayesi, informasiya və rabitə (kiber təhlükəsizlik) sahəsində məlumat təhlükəsizliyi, səfərbərlik təlimi və səfərbərlik, dövlət maddi ehtiyatının formalaşdırılması və inkişafı sahəsində dövlət siyasətinin həyata keçirilməsindən, vahid hərbi-texniki siyasət və hərbi-texniki əməkdaşlığın həyata keçirilməsində iştirak, müdafiə sifarişinin formalaşdırılması, yerləşdirilməsi və həyata keçirilməsində liderlik. Sovet dövründə Qazaxıstan ərazisində yerləşən 50 müdafiə sənayesi müəssisəsi var idi. Qazaxıstan dəniz qüvvələri üçün əhəmiyyətli miqdarda silah və texnika istehsal etdi: torpedalar, bir sıra dəniz mənzilli raketlər, anti-torpedo texnologiyası, elektron avadanlıqlar, rəhbər sistemlər; aviasiya, radiolokasiya stansiyaları, tanklar üçün silahlanma üçün radioelektron avadanlıqlar; kiçik silahlar, raket sistemləri, raket əleyhinə sistemlərin komponentləri, raket əleyhinə müdafiə, hava hücumundan müdafiə. 17 iyun 2019-cu il tarixində Qazaxıstan Respublikası Prezidentinin Fərmanı ilə Nazirliyin müdafiə sənayesi, vahid hərbi-texniki siyasətdə iştirakı, hərbi-texniki əməkdaşlıq, formalaşması, sahəsindəki funksiyaları və səlahiyyətləri, dövlət müdafiə sifarişinin yerləşdirilməsi və həyata keçirilməsi Sənaye və İnfrastruktur İnkişaf Nazirliyinə təhvil verilmişdir. Səfərbərlik təlimi və səfərbərlik, Milli İqtisadiyyat Nazirliyinin tabeliyində olan dövlət maddi ehtiyatının formalaşdırılması və inkişafı və nazirliyin özünün qalan funksiyaları Rəqəmsal İnkişaf, İnnovasiya və Aerokosmik Sənaye Nazirliyinə çevrildi. Şöbənin məqsədi elektron informasiya ehtiyatlarının, informasiya sistemlərinin və informasiya-kommunikasiya infrastrukturunun xarici və daxili təhdidlərdən qorunması səviyyəsinə nail olmaq və qorumaq, qlobal rəqabət şəraitində Qazaxıstan Respublikasının davamlı inkişafını təmin etməkdir.

Akademik M.F.Reşetnyov adına Sibir Dövlət Aerokosmik Universiteti (rus. Сибирский государственный аэрокосмический университет) — Krasnoyarsk (Rusiya) bir universitet. Universitet 1960-ci ildə təsis edilib. Bu gün məktəb 11.500 tələbəsi var. Əsas təlim sahələri: aerokosmik, mühəndislik, gömrük, iqtisadiyyat və maliyyə.

N.E. Jukovski adına Milli Aerokosmik Universitet və ya Xarkov Aviasiya İnstitutu (ukr. Національний аерокосмічний університет ім. М. Є. Жуковського «Харківський авіаційний інститут») - Ukraynanın aparıcı təhsil müəssisələrindən biridir, hansı ki, aviasiya və kosmik texnikanın tədqiqi və istehsalı sahəsi üzrə mütəxəssisləri hazırlayır. Xarkov Aviasiya İnstitutu 1930-cu ildə yaradılıb. Əvvəlcə onun tərkibinə iki fakültə, təyyarə və motor istehsalı fakültələri, daxil idi. İnstitutun yarandığı zaman onun cəmi 12 müəllim və 69 tələbəsi var idi. Amma institut tez inkişaf edirdi, və artıq 1932-ci ildə, XAİ-nun müəllimləri və tələbə-diplomçuları tərəfindən hazırlanmış - Avropada ilk yığılan şassisinə sahib olan - XAİ-1 sərnişin təyyarəsi havaya qalxdı. 1937-ci ilin noyabrından XAİ-da birinci raketləri layihələşdirən reaktiv qrup işləməyə başladı. 40-cı illərin başlanğıcına yaxın - institutda artıq təxminən 1000 tələbə var idi, eksperimental dizayn bürosu işləyirdi və fəal elmi araşdırmalar aparılırdı. İnstitutun ixtisaslaşması daimi genişlənirdi, yeni fakültələr açılırdı.

Aerokosmika sənayesi aviasiya və kosmik fəza texnikasını birləşdirən bir elmdir. Aerokosmik təşkilatlar hava və ya kosmik gəmilərin tədqiqatı, dizaynı, istehsalı və istismarı ilə maraqlanırlar. Aerokosmik fəaliyyətlərin ticarət, sənaye və hərbi də daxil olmaqla çox sayda qolları vardır.