сущ. гагауз (туьрк чӀаларикай садал рахадай халкь ва а халкьдикай тир кас); qaqauz dili гагауз чӀал.
Tam oxu »I сущ. гагауз, гагаузка; qaqauzlar гагаузы (тюркоязычная народность, живущая в Молдове, Украине, а также в Болгарии и Румынии) II прил. гагаузский. Qa
Tam oxu »...Bolqarıstanda yaşayan türkdilli xalq və bu xalqa mənsub adam. Haray, ey qaqauz, türk, kazak, balkar! Ey başqırd, ey türkmən, susursan niyə? Qovuşsun
Tam oxu »Oğuz sözü ilə qohumdur. S.Mladenov qaqauz sözünün göy oğuz birləşməsindən əmələ gəldiyini bəyan edib (müqayisə edin: göy türklər). İnandırıcı hesab e
Tam oxu »-ов; мн. см. тж. гагауз, гагаузка, гагаузский Народ тюркской этноязыковой группы, живущий в Молдавии, на Украине, а также в Болгарии и Румынии; предст
Tam oxu »...птиц отряда ржанкообразных). Adi qağayı обыкновенная чайка, ağ qağayı белая чайка II прил. чаечный, относящийся к чайке
Tam oxu »Bu quşun bir adı da ağayaq olub. Görünür, qağayı ağayaq sözünün təhrifi nəticəsində əmələ gəlib. İkinci ehtimala görə, qayağı və qayıq sözləri eyni kö
Tam oxu »Mərhum professor Ə.Dəmirçizadə Qaf (Qaf dağı) və Kas (Kaspi) sözlərinin qohumluğu haqqında mülahizə söyləyib
Tam oxu »QAĞAYI (zool.) (dəniz quşu) Göy dənizim, ləpələrin qatar-qatar; Yoxsa qanad çalıb keçən qağayılardır? (R.Rza); MARTI / MARTI QUŞU Dalğalardan bac alır
Tam oxu »(Dərbənd) palçıqda gəzmək üçün xüsusi ayaq ağacı. – Qanqazsız palçığdan gitmağa çetindi
Tam oxu »прил. кавказский. Qafqaz xalqları кавказские народы, Qafqaz ayısı кавказский медведь, Qafqaz köpgəri кавказская серна, Qafqaz cökəsi кавказская липа
Tam oxu »...içində duz var Qağala çalmax (Tərtər) – qaqqıldamaq. – Töüx əzzəl qağala çalır, soηra yumurtduyur
Tam oxu »I sif. 1) Caucase m ; 2) sif. caucasien, -ne, caucasique ; ~ cökəsi tilleul m caucasique II coğ. Caucase m
Tam oxu »Ərişi qırmızı, arğacı mavi rəngdə olan ipək parça növüdür. Alınma sözdür. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Tam oxu »is. zool. Dəniz sahilində yuvalayıb, sahil suları üzərində uçan və balıqla qidalanan iri qanadlı dəniz quşu
Tam oxu »урус, сущ.; -ди, -да; -яр, -йри, -йра гагара (кеферда жедай цин ири жендек авай къуш).
Tam oxu »нар. гъамлу яз. Урусатдин кьуьд хьиз, гъамлуз Чун килигда квез. И. Гь. Верхи тарар. Синоним: перишандиз. Антоним: шаддиз.
Tam oxu »пакавуз (ракьун рекьин станциядал ва я таможнида багъаж ва я маса ппарар, шейэр хуьдай склад)
Tam oxu »прил. гьая авачир. Гьаясуз тир пехъи залум... X. Т. Бубадин тапшуругъ. Гьаясуз дишегьлиярни, эркекарни гзаф хьанва. Р. Синоним: ягьсуз.
Tam oxu »нар. гьяркьуь яз. Синонимар: гегьеншдаказ, гьяркьуьдаказ, фирягьдаказ, фирягьдиз. Антонимар: гуьтӀуьдаказ, гуьтӀуьз
Tam oxu »сущ. -ди, -да; -ар, -ри, -ра гьая авачир кас. Квахь, гьаясуз, лагьанай вуна. М. С. Буьркьуьди.... и гьаясузар вири недай затӀар авай складрал, мага
Tam oxu »прил. дуьзвал гвачир, дуьз тушир. Гъейриди ваз бегьем течиз, гьахъсуз шикаят хьайила, Заманадин гьал тийижиз, вун гьакӀ бейхабар хьана хьи. Е. Э.
Tam oxu »нар. Гьахълу яз. Авторди вичини гьахълуз къейдзавайвал, лезги чӀалан Синоним рин куьруь словарь баянар гудайди ва нормативныйди хьунилай гьейри,
Tam oxu »гл., ни; -йда, -йна; -из, -зава; -я, -йин, -йрай, -ймир; гьарай авун, гьарай тавун, гьарай тахвун, гъарай хъийимир 1) кӀевиз ва яргъа з ван
Tam oxu »сущ.; -и, -а; -ар, -ри, -ра сивяй кӀевиз акъатзавай сес(ер). Гафар. Гила гьар пакамахъ тамалай кӀекрен гьарюнрин ван къвезва
Tam oxu »Qaqauz dilində örtlenmek sözü ruscaya “жечь”,” палить” kimi tərcümə olunub. Güman edirəm ki, pörtmək və ört (od) sözləri qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Eti
Tam oxu »Oğru sözü ilə qohumdur. Qaqauz dilində belə bir deyim də var: əyridən doğru olmaz; oğru “əyri iş görən” anlamını əks etdirib. (Bəşir Əhmədov. Etimolog
Tam oxu »...sonra dəyişərək qaşov şəklinə düşüb. “Qaşıma aləti” deməkdir. Qaqauz dilində ona kaşaağat (qaşıyacaq, qaşıyıcı) deyirlər. (Bəşir Əhmədov. Etimologi
Tam oxu »Burmaq, bürümək sözü ilə qohumdur. Qaqauz dilində “barama qurdu” yerinə, bürüncük böcək işlədirlər. Kiçik xiyar bəzi dialektlərdə belə adlanır (bu cür
Tam oxu »...dialektlərində gögöyünlə yanaşı, büyələk (biyələk) sözü də işlədilir. Qaqauz dilində gögöyün yerinə böyrək sinəyi (milçəyi) işlədilir. Görünür, büyəl
Tam oxu »Bu söz bilmək feili ilə qohumdur. Qaqauz dilində onun mənası “очевидный” anlamında şərh olunub. Anadolu türklərində bəlirmək sözü “meydana çıxmaq”, bə
Tam oxu »Qaqauz dilində sapa sözü var və “расположенный встороне” deməkdir. Sapmaq isə “сбить с пути, поворачивать” deməkdir. Sapaq “kənara çıxan (əlavə) yol”d
Tam oxu »Bəzi türk dillərində (məsələn, qaqauz dilində) sıbıdılma (отбросы), sıbıtma (выбрасывать) sözləri var. Süpürgə onların zəminində əmələ gəlib, tullant
Tam oxu »...geniş (dərin) mənasını verən enmək feilidir (indi işlədilmir). Qaqauz dilində yenqin kimi işlədilir. Görünür, en sözü ad-feil omonimi olub, sözün -gi
Tam oxu »...olub. Qoyun saxlanılan xalxal da ağıl (ətrafı bağlı) adlanır. Qaqauz dilində aul sözü “çəpər” mənasını indi də saxlayıb. Onlarda aulaşırı ifadəsi ru
Tam oxu »El arasında пчелиные соты anlamını verən köməc (qaqauz dilində qomeç kimi işlədilir) sözü var. Gömmək (basdırmaq, quylamaq) feili ilə qohumdur, arı şa
Tam oxu »...“daş”, daha hansı bir dildəsə “ağac” anlamını əks etdirir. Qaqauz dilində də “meşə” mənasını verir, onlar daalık (dağlıq) kəlməsini rus dilinə “леси
Tam oxu »Acı sözünün qədim mənalarından biri “ağrımaq” deməkdir və qaqauz dilində indi də qalmaqdadır: onlarda “aceer ayaam” – cümləsi ayağım ağrıyır anlamını
Tam oxu »...belədir: ölü bir qayda olaraq şişir. Türk dillərinin bəzilərində (məs, qaqauz dilində) hamilə yerinə qebə işlədilir. Qebermə (gəbərmə) isə ruscaya “и
Tam oxu »...sonra 40 gün çilləli hesab olunur. Bu dövr təhlükəli sayılır. Qaqauz türkləri belə qadınlar haqqında deyirlər ki, onun məzarı 40 gün açıq qalır, onu
Tam oxu »...burunku gün (tuva dilində), üçüncü gün (tatar), ötöqün, ötenqen (qaqauz). Bizdə arxa anlamında sırt sözü var, bəzi türk dillərində “əvvəlki” mənasın
Tam oxu »Qaqauz dilində arğın sözü “zəif” mənasında işlədilir. Arqımaa feili isə arıqlamaq kimi açıqlanıb. Deməli, arıq və arğın sözləri eyni kökdən əmələ gəl
Tam oxu »...kəlməsindəki yarı komponenti də qaraq (göz) sözünün dəyişmiş formasıdır. Qaqauz dilində gözəyarı əvəzinə qöz kararına (приблизительно) ifadəsi işlədi
Tam oxu »Bəzi türk dillərində (Qaqauz dilində) mor sözü var və darçını, mixəyi, xurmayı, qəhvəyi mənalarında işlədilir. Morar feili də “badımcanı rəng” anla
Tam oxu »...qanlı yaş axır deyirik. Əslində, heç bir qan görünmür və olmur. Qaqauz dilində bu ifadə “горючие слезы” anlamında işlədilir. Sözün əsli köylü (qaynam
Tam oxu »...görüşənlərin hamısı oğraş adlanmır. Burada aradüzəltmə mənası üstündür. Qaqauz dilində bu sözün yerinə kodoş işlədilir (bizdə də buna oxşar söz var).
Tam oxu »...formasıdır. Gün sözü “vaxt” mənasında da işlədilir (bir gün gələr...). Qaqauz dilində выкидыш sözünün mənası qünsüz (vaxtından tez doğma) kimi açıq
Tam oxu »...çoxaltma dərəcəsi zəminində yaranıb (müqayisə et: dümdüz, bomboz və s.). Qaqauz dilində dimdik yerinə, qaqa (qaxmaq, vurmaq) sözü işlədilir. Dimdik
Tam oxu »Qaqauz dilində alat sözü var və ruscaya спешка kimi tərcümə olunub. Alatlan kəlməsi isə tələsik (торопливо) kimi açıqlanıb. Qətiyyətlə demək çətin ols
Tam oxu »...sözünün sinonimi olan düyün kəlməsi var. Türk dillərinin bəzilərində (Qaqauz dilində) dünür (сватовство), dünürçü(сват), düyün(свадьба) kəlmələri işl
Tam oxu »...qurşağı yerinə də əbəm qurşağı (nənə qurşağı) deyilən vaxtlar olub. Qaqauz dilində əməköməci yerinə qul Fatma (Fatma gülü) deyirlər. Fatma elə “göbə
Tam oxu »...dəyişib. Hamısı kəbin (daha doğrusu,quda) anlayışı ilə bağlıdır. Qaqauz dilində kürəkən yerinə qüvəə, baldız əvəzinə qorumca deyirlər. Bunlar da t
Tam oxu »...boğulub ölür) dialektlərdə öyədəyə düşmək sözü ilə ifadə edilir. Qaqauz dilində çuxur (çökəklik) sözü əvəzinə adık işlədilir, öyədəyə düşməyə “adıq d
Tam oxu »...olub və digər türk dillərində indi də belə işlədilir. Məsələn, qaqauz dilində soysuz kəlməsi var və ruscaya “безродный”, “неродовитый” kimi tərcümə o
Tam oxu »...erkəkləyib deyirlər. Bu da yetişmək, vaxtı ötmək anlamı ilə bağlıdır. Qaqauz dilində ərgən əvəzinə, yergin işlədilir. Görünür, sözün əsli yetişmək fe
Tam oxu »Qaqauz dilindəki daalık (dağlıq) sözü ruscaya “лесистая местность” kimi tərcümə edilib. “Dağ” anlamını əks etdirən söz Litva dilində “ağac, meşə”, alb
Tam oxu »...Sonra həmin qapaqla sözü təhrif edilib və qapazla formasına düşüb. Qaqauz dilində qapaz sözü iki mənada işlədilir: tətik (крючок) və pərdə (плева де
Tam oxu »...yemək”, “ağıza azca (tam olmayan, ala) nəsə ötürmək” deməkdir. Qaqauz dilində “tələm-tələsik” mənasında işlədilən alatlan kəlməsi var. Alat isə “tələ
Tam oxu »...Həm də sürücünün üstündə oturması üçün yastıq rolunu oynayır. Qaqauz dilində yastıq yerinə,“bağırsaq” deyirlər. Araba dönəndə yastığın boltu səs salı
Tam oxu »1. Bəzi türk dillərində (məs. Qaqauz dilində) ruscaya заражаться kimi tərcümə olunub, ehtimal ki, il kökündən yaranıb (ilişmək kəlməsini yada salın).
Tam oxu »...salxım əvəzinə, salbak (saplağından asılan, sallanan) işlədirlər. Qaqauz dilində salkı (висячий), salkım (свисающий) sözləri də var. Hamısı “sallamaq
Tam oxu »...dalabagəlmək, əslində, “tələbə gəlmək” (tələbi ödəmək) deməkdir. Qaqauz dilində dalap ”tələb”, talaf isə “at xəstəliyinin bir növü” kimi açıqlanır. B
Tam oxu »...ki, balta sözü bölmək (böltələmək) kəlməsi ilə bağlı yaranıb. Qaqauz dilində balta yerinə, nacat, onun pasını təmizləyən cod kağıza nacdat deyilir.
Tam oxu »