Lüğətlərdə axtarış.

İllizi (ərəb. إيليزي‎) ‎ — Əlcəzairin cənub-şərqində şəhər, eyniadlı vilayətin inzibati mərkəzi. Şəhərin cənubunda Tassilin Accer Milli Parkı yerləşir . == Coğrafi mövqe == Şəhər vilayətin mərkəzi hissəsində, Böyük Səhrada, Tassilin Accer yaylasının şimalında yerləşir. Mütləq hündürlüyü dəniz səviyyəsindən 597 metr yüksəkdir.İllizi ölkənin paytaxtı Əlcəzairdən təxminən 1250 kilometr cənub-şərqdə yerləşir. == Tarixi == Əlcəzair müstəqillik qazanmazdan əvvəl şəhər Fort-Polinyak olaraq tanınırdı. == Demoqrafiya == 2008-ci il siyahıyaalınmasında əhalinin 17,252 nəfər olduğu bildirilmişdir.

Ayaz İshaki (tatar. Ğayaz İsxaqıy, Гаяз Исхакый; 23 fevral 1878, Yauşirmə[d], Kazan quberniyası, Rusiya imperiyası – 22 iyul 1954, Ankara) — tatar yazıçı-publisisti, ictimai xadimi. == Həyatı == Rusiya müsəlmanlarının liderlərindən olub, çarizmin süqutundan sonra tatar milli dövlətçiliyi uğrunda mübarizə aparıb. Sovetləşmədən sonra Almaniya və Türkiyədə yaşayıb, orada vəfat edib.

Aşurbəyovun villası — Mərdəkanda yerləşən, əvvəllər Bakı milyonçusu Teymur bəy Aşurbəyova məxsus olmuş villa. Villa 1901-ci ildə inşa olunub. == Tarixi == == Memarlıq xüsusiyyətləri == === Planlaşdırılması === Aşurbəyovun villası tamamilə başqa xarakter daşıyır (1901-ci il). Burada Əsədullayevin villası ilə müqayisədə təntənəli memarlıq və xüsusi planlaşdırma qərarı özünü göstərmir. Əsas ərazidə binanın yuxarı və aşağı verandasında qurulan ayrı-ayrı otaqlar yerləşmişdir. Onların qruplaşdırılması bədiidir, baxmayaraq ki, ərazinin planlaşdırılmış quruluşu aydın xiyaban və yollarla müəyyən edilir.

Camaati-İslami (urdu جماعتِ اسلامی) — Hindistan yarımadasında qurulmuş ən böyük islam partiyası. 1941-ci ilin avqustunda Lahor şəhərində Əbüləla Mövdudinin rəhbərliyi və müsəlman icmasından 75 nəfər nümayəndənin iştirakı ilə yaradılmışdır. Partiyanın məqsədi Britaniya Hindistanında islami oyanışın əsasını qoymaq, sosial həyatda islam qanunlarını tətbiq etmək, müsəlmanların mədəni birliyinə nail olmaqidi. == Tarixi == 1947-ci ildə Pakistan müstəqillik qazandıqdan sonra Mövdudinin oraya mühacirət etməsi ilə partiya Hindistan Camaati-İslami və Pakistan Camaati-İslami partiyası olmaqla iki qola parçalandı. Sonralar Hindistan Camaati-İslami partiyası 1970-ci illərdə nisbətən fəallaşsa da, demək olar ki, kənarda qalmış, partiyanın əsas fəaliyyəti Pakistan Camaati-İslami partiyasının adı ilə bağlı olmuşdur. Kəşmirdə, Şri-Lankada və 1972-ci ildə Banqladeşdə eyni adlı partiyalar yaradılmışdı. Camaati-İslami 1947-ci ilədək, demək olar ki, heç bir siyasi və sosial fəaliyyət göstərməmiş, yalnız təşkilatlanma ilə məşğul olmuş və nüfuz dairəsini genişləndirməyə çalışmışdır. Dövlətin islam qanunları əsasında idarə olunması tələbi ilə çıxış edən Camaati-İslami Pakistanın 1956-cı ildə qəbul edilmiş ilk konstitusiyasında qismən buna nail olsa da, sonralar fəaliyyəti dəfələrlə qadağan edilmiş, Mövdudi bir neçə dəfə həbsə alınmışdır. Partiya Daşkənd bəyannaməsinə (1966) qarşı çıxmışdır. Pakistanın bölünməsi və Banqladeş Respublikasının yaradılmasının əleyhinə olan partiya 1971-ci ildə Hindistan və Şərqi Pakistanla silahlı toqquşmada dövləti dəstəkləmişdir.

Ser Edmund Persival Hillari (ing. Sir Edmund Persival Hillary; 20 iyul 1919 - 11 yanvar 2008) - Yeni Zelandiyalı tədqiqatçı və alpinist. 29 may 1953-cü ildə Tensinq Norqeylə birlikdə Everestin zirvəsini fəth etmiş ilk insandır. Nepalın fəxri vətəndaşı. Edmund Hillari hələ həyatda ikən pulun üzərində təsvir edilən ilk Yeni Zelandiyalıdır. O, 2008-ci il yanvarın 11-də ürək tutmasından vəfat etmişdir.

Hacınskinin villası — Mərdəkanda yerləşən, əvvəllər Hacınskiyə məxsus olmuş villa. Villa 1912-ci ildə tikilmişdir. == Tarixi == == Memarlıq xüsusiyyətləri == === Planlaşdırılması === Məşhur villaların sırasında 1912-ci ildə tikilən Hacınskinin villası da vardır. Hacı Zeynalabdin Tağıyevin villası, Əsədullayevin villası və Aşurbəyovun villasından fərqli olaraq burada planlaşdırmanın xarakteri daha vahiddir və klassik olaraq kəskindir – bir kompozisiya-planlaşdırma xətti üstünlük təşkil edir. Ərazinin enişli olması villanın ərazisində bir neçə verandanın quraşdırılmasını labüd etmişdir. Yuxarı hissədə modern çalarlı saxta roman memarlığının sarayı yerləşir. Saraydan - əsas həcmli-ərazi hissəsindən qərb istiqamətində bütün ərazini əhatə edən əsas xiyaban başlayır. Perpendikulyar xiyaban planlaşdırma kompozisiyasını şərtləndirir, xiyabanın kəsişməsində isə alçaq hovuz yerləşir. Aşağı verandadan əsas xiyabana doğru möhtəşəm mənzərə açılır. Parkın yaşıl fonunda sarayın plastik fasadı villanın yüksək relyefdə yerləşməsi ilə xüsusi cəlbedicilik yaradır.

Hacıyevin villası — Mərdəkanda yerləşən, əvvəllər Hacıyevə məxsus olmuş villa. == Tarixi == == Memarlıq xüsusiyyətləri == === Planlaşdırılması === Villa ərazisinin ensiz xətti onun üçün fərqli bir planlaşdırma tələb etmişdir. Neoroman memarlığının modern çalarlı əsas kompozisiya xəttində yerləşən ikimərtəbəli binası effektiv qala və damlarla villanın ərazisini eyni olmayan hissələrə bölür. Villanın əsas ərazisi planlaşdırma quruluşunun istiqamətləndiyi şimala dəniz sahillərinə baxır. Mərkəzi çox da böyük olmayan xiyaban 40 metr uzunluqda və 2,5 metr hündürlükdə olan və əhəngdaşından yonulmuş lövhələrlə döşənmiş düzbucaqlı hovuzu hər iki tərəfədən əhatə edir. Hovuzun divarı çox genişdir, onu istirahət üçün veranda kimi istifadə etmək olar. Villanın cənub hissəsi sadə qurulub. Bu villa planlaşdırma qərarına görə qurulub, lakin geniş ərazisi ilə digər villalardan memarlıq xüsusiyyətlərinə görə cəlbedicidir.

Hillari Dayan Rodham Klinton (ing. Hillary Diane Rodham Clinton, d. 26 oktyabr 1947[…], Çikaqo, İllinoys) — ABŞ siyasətçisi, 44-cü ABŞ Prezidenti Barak Obama administrasiyasında Dövlət katibi. ABŞ Demokrat Partiyasının üzvü. 2001–2009-cu illərdə Nyu-York ştatından senator, 1993–2001-ci illərdə 42-ci ABŞ Prezidenti Bill Klintonun həyat yoldaşı olaraq, ABŞ-nin birinci xanımı olmuşdur. ABŞ-də 2008-ci il prezident seçkilərində Demokrat Partiyasından prezidentliyə namizədlik kampaniyasında ("praymariz") iştirak edir və Barak Obamadan sonra ikinci nəticə əldə edir. == Erkən illəri və ailəsi == Hillari Klinton 1947-ci ildə İllinoys ştatında, Çikaqoda doğulub. Yel Universitetinin Hüquq fakültəsini 1969-cu ildə bakalavr, 1973-cü ildə isə hüquq doktoru dərəcəsi ilə bitirib. Hillari öz gələcək həyat yoldaşı Bill Klintonla da universitetdə tanış olur və onlar 1975-ci ildə evlənirlər. Bu evlilikdən Çelsi adlı qızları var.

Hizbul-İslami (fars. افغانستان اسلامي حز‎).Mənası ərəbcə "İslam partiyası" deməkdir. Əfqanıstandakı kommunizm və SSRİ-Əfqanıstan müharibəsinə görə yaradılıb. İlk lideri Gülbəddin Hikmətyar olub. Partiya 1975-ci ildə yaranıb. Əsasən ölkənin dininin qorunub saxlanılması üçün yaradılsa da, bir çox dövlət tərəfindən "terror qruplaşması" kimi tanınıb. Hizbul-İslami siyasi partiyasının "Hizbul-İslami Xalid", "Hizbul-İslami Gülbəddin" və "Həzbi İslami Xalid Faruki" qolları var.

Keçekyanın villası — Rostov-na-Donu şəhərində, Svoboda meydanında yerləşən bina. XIX əsrdə inşa edilən bina Naxçıvan-na-Donu şəhərinin mərkəzində yerləşurdi. Hazırda ərazi Proletarski rayonu adlanır. Bu gün binada A. S. Puşkin adına uşaq kitabxanası yerləşir. Bina Rusiya Federasiyası regional əhəmiyyətli mədəni irs siyahısına daxil edilmişdir. == Tarixi == Naxçıvan-na-Donu şəhərinin Bulvarnaya meydanı, ev 7 ünvanında yeləşən bina XIX əsrdə inşa edilmişdir. Binanın tikintisinə nəzarət şəhər arxitektoru Nikolay Nikitiç Durbax tərəfindən həyata keçirilmişdir. Sənədlərə görə 1886-cı ildən binanın sahibi Olqa Tarasovna Xocaev olmuşdur. 1894-cu ildə Xocaev binanı 8 min rubla İskuqi Xaçeresovna Kekeçyana satmışdı. O, həkim Fedorun həyat yoldaşı idi.

Krindaç villası — Rostov vilayəti Novoçerkassk şəhəri ərazisində bir mərtəbəli bina. Bina regional əhəmiyyətli mədəni irs obyekti siyahısına daxildir. Adres: Taqanroq ş, Atamanskaya küçəsi, 46. == Tarixi == Villa XX əsrin əvvəllərində inşa edilmişdir. Onun ilk sahibi Yeqor İvanoviç Krindaç olmuşdur. O, mülki şəxslər üzrə vəkil kimi çalışırdı. Üstəlik içtimai işlərdə çalışırdı. Tarixdən məlumdur ki, Yeqor İvanoviç Krindaç ictimai əhəmiyyət daşıya kitabların yayılması ilə məşğul olan kitabların yayılması sahəsində böyük işlər görmüş və cəmiyyət üzvü olmuşdur. Cəmiyyət öz işinə 1876-cı ildə başlamışdır. Üç ildən sonra cəmiyyət Don Qoşunu vilayətinin xalq təhsili cəmiyyəti adlandırılmağa başlanılmışdır.

Parizio villası — Maltanın Lija şəhərində villa. 16-cı əsrdə Muskati ailəsi tərəfindən inşa edilmişdir. Hal-hazırda bu Striklend Vəqfinin iqamətgahı və eyni zamanda Robert Hornyold-Striklendin və ailəsinin evidir. Meybl Striklend Parizio villasını 1943-cü ildə satın almışdır. == Tarixi == Parizo villasının 16-cı əsrdə Muskati ailəsinin yay malikanəsi olaraq inşa edildiyi güman edilir. Binaya aid ən erkən qeydlər 1567-ci ilə aiddir. 1797-ci ildə villa Paolo Parizio Muskati tərəfindən miras alındı və 1841-ci ildə ölümündən sonra həyat yoldaşı Antonia Muskati Xaraya verildi. Villa 1938-ci ildə Lord Striklendin həyat yoldaşı Leydi Marqaret Striklaed tərəfindən satın alındı.Villa 1943-cü ildə, 1988-ci ildə ölümünə qədər orada yaşayan Meybl Striklend tərəfindən satın alınmışdır. Hal-hazırda 1979-cu ildə Mebl tərəfindən qurulan bir quruluş olan Striklend Vəqfinin mülküdür.Villanın mülkiyyəti hazırda Striklend Vəqfi və Meybl Striklendin yeganə varisi olan Robert Hornyold-Striklend arasında mübahisəlidir.Villanın portağal və zeytun ağaclarından ibarət öz bağçaları var.

Petrovun villası — Rostov-na-Donu şəhərində, Puşkinskaya küçəsi ev 115 ünvanında yerləşən bina. Bina XIX əsrin sonları inşa edilmişdir. Bina layihəsinin müəllifi Nikolay Aleksandroviç Doroşenkodur. 1958-ci ildən binada Rostov vilayəti seçmə incəsənt muzeyi yerləşir. Petrovun villası regional əhəmiyyətli mədəni irs obyekti elan edilmişdir. == Tarixi == Villa XIX əsrin sonları inşa edilmişdir. Binanın ilk sahibi A. A. Dombrovski olmuşdur. O, binanı sonradan satmışdır. 1898-ci ildə bina Vladiqafqaz dəmiryolları idarəsinə mənsub olmuşdur. XIX əsrdə Vladiqafqaz dəmiryolları idarəsi uzun zaman sürən bir məhkəmə işi ilə əlaqədar müəyyən çətinlik yaşayırdı.

Ayaz İshaki (tatar. Ğayaz İsxaqıy, Гаяз Исхакый; 23 fevral 1878, Yauşirmə[d], Kazan quberniyası, Rusiya imperiyası – 22 iyul 1954, Ankara) — tatar yazıçı-publisisti, ictimai xadimi. == Həyatı == Rusiya müsəlmanlarının liderlərindən olub, çarizmin süqutundan sonra tatar milli dövlətçiliyi uğrunda mübarizə aparıb. Sovetləşmədən sonra Almaniya və Türkiyədə yaşayıb, orada vəfat edib.

Qrekovun villası — Rostov vilayəti Taqanroq şəhəri ərazisində yerləşən bina. Bina XIX əsrin dördüncü yarısında inşa edilmişdir. Çexov küçədi, ev 121 ünvanında yerləşir. 4 fevral 1976-cı il qərarı ilə regional əhəmiyyətli mədəni irs siyahısına daxil edilmişdir. == Təsviri == Qrekov villası Taqanroq şəhərində klassizm stilində inşa edilən ən yaxşı binalsrdan biridir. Şəhərin tipik bağçalı binalarına bənzəyir. Hər kolonna lepkalar ilə bəzədilmişdir. Əsas çıxış ön fasadda yerləşməməsi onun çatışmazlıqlarından sayılır. == Tarixi == Villa Çexov küçəsi ilə Sobornaya xiyabanın kəsişdiyi ərazidə 1820-ci ildə inşa edilmişdir. Bina Dmitri Yevfokimoviç Qrekov binanı oğlu Timofey Dmitrieviç Qrekov üçün tikfirmişdi.

Rastaşanovun villası — muzey, memorial-incəsənət ekspozisiyası olaraq rus və sovet artisti , müğənni Yuri Rastaşanovun şərəfinə təşkil edilmişdir. Villa Rostov vilayəti Neklinovski rayonu ərazisində qərarlaşır. == Təsviri == Muzey Yuri Rastaşanovun 1998-ci ildən 2011-ci ilə yaşadığı evdə təşkil edilişdir. Muzey ilk dəfə 2012-ci ilin fevralında seyrcilərin üçünə açılmışdır. Kolleksiyanın əsası Yuri Rastaşanov tərəfindən müxtəlif illərdə toplanılmış şəkillərdən ibarətdir. Binada ədəbiyyat gecələri və fortapiano musiqisi səsləndirilən konsertlər təşkil edilir. == Muzey fondu == Muzey fondu olduqca zənginliyi ilə seçilir. Burada təkcə 150 saxlanc yeri vardır. Muzeyə toplanan şəkil ekisponatları arasında məşhur sovet rəssamlarının əsərləri belə vardır. Misal İ. V. Rodamon, A. E. Strelov, O. X. Hüseynov.

Saqirovun villası — Rostov-na-Donu şəhərində, Svoboda meydanı ev 6 yerləşən bina. 1890-cı illərdə Naxçıvan-na-Donu şəhərinin mərkəzi meydanında inşa edilmişdir. Hazlrda ıraxi Proletarski rayonu adlanır. Bina ekkektika stilində inşa edilmişdir. Saqirovun villası Rusiyanın regional əhəmiyyətli mədəni irs obyekti siyahısına daxil edilmişdir. == Tarixi == Binanın layihəsinin hazlrlanması şəhər arxitektoru Nikolay Nikitiç Durbaxa həvalə edilmişdir. Binada çörək istehsalını həyata keçirən iş adamı A. S. Saqirov qalırdı. 1906-cı ildə binanı A. Şelqunova satın almışdır. 1910-cu illərdə isə binanı iş adamı B. A. Şelqunov icarəyə götürmüşdür. O, burada Eldordo adlı sinematoqraf açmışdır.

Sibyakov villası — Rostov vilayəti Konstantinovsk şəhəri ərazisində yerləşən tarixi arxitektur bina. Bina 190-cı ildə inşa edilmişdir. Bina modern stilinə sahibdir. Tikilidə uşaq incəsənət məktəbi yerləşir. Üç mərtəbəli bina 2002-ci il 12 dekabr tarixli 124 saylı qərarla arxitektur abidə elan edilmişdir. Adres: 347250, Rostov vilsyəti, Konstantinovsk ş, Lenin küçəsi, 8. == Tarixi == Konstantinovsk şəhəri Lenin küçəsi kərpiçdən inşa edilmiş üç mərtəbəli bina. Tacir Nikolay İvanoviç Don çayının hündür bir kənarında villa inşa etdirməyi qərara alır. Bina 1906-cı ildə inşa edilir. Nikolay İvanoviç Konstantinovka və Nikolayevskda manifaktura məhsullarının satışı ilə məşğul olurdu.

Suprunovun villası — Rostov-na-Donu şəhərində, Puşkinskaya küçəsi ev 79 ünvanında yerləşən bina. Bina XX əsrin əvvəllərində inşa edilmişdir. Onun sahibi taxıl tədarükçüsü və atçılıq firmasının sahibi İvan Aleksandroviç Suprunov olmuşdur. Suprunovun villası Rusiyanın regional əhəmiyyətli mədəni irs obyekti siyahısına daxil edilmişdir. == Tarixi == İvan Aleksandroviç Suprunovun villası XX əsrin əvvəllərində inşa edilmişdir. Bu binanın tikintisi ilə əlaqədar şəhər əfsanəsi vardır. Belə ki, Suprunov İtaliyaya səfəri zamanı Neapol küçələri ilə gəzməyi qərara alır (digər versiyaya görə Genuya şəhəri). Burada gözəl bir bina onu heyran qoyur. O, nəyin bahasına olursa olsun binanı almağı və Rostova aparmağı qərara alır. İlk əvvəl tacir evin sahibinə bu fikirlə müraciət etdikdə onun təklifi qəbul olunmur.

Tağıyevin villası — Mərdəkanda yerləşən, əvvəllər Bakı milyonçusu Hacı Zeynalabdin Tağıyevə məxsus olmuş villa. Bina 1893–1895-ci illərdə mülki mühəndis İosif Qoslavski tərəfindən inşa olunub. == Tarixi == XX əsrin əvvəllərində kapitalizm Bakı sənayesinin bütün sahələrində böyük uğurlara nail oldu, şübhəsiz bu da memarlığa öz təsirini göstərdi. Böyük mədaxilli evlər, burjuaziyanın sarayları, əhalinin orta təbəqəsinin binaları və şəhərdə əhalinin sinfi bərabərsizliyini göstərən kənarlarda kasıbların daxmaları. == Memarlıq xüsusiyyətləri == === Planlaşdırılması === Tağıyevin villası memarlıq-planlaşdırma qərarına və yaşıllaşdırma tərtibatına görə nümunədir. Onun planlaşdırılmış kompozisiyası landşaft xüsusiyyətlərini yarpaqlı və iynəyarpaqlı ağacların növləri, daş lövhələrlə döşənmiş düz yollar hesabına heç də geridə qoymur. Döşəmə həmçinin torpağın üst hissələrinin bəzədilməsində bədii rol oynamışdır. Yeni villalar əvvəlkilərin təkrarı deyildir. Sifarişçilər memarların qarşısında hər dəfə yeni vəzifələr qoyurdular ki, bu da dənizkənarı villaların orijinal olmasına və böyük təmtəraqına və əzəmətinə görə fərqlənməsinə səbəb olmuşdur.

Torloniya villası (it. Villa Torlonia) - Romada Torloniya ailəsinə məxsus villadır. Villanın girişi Nomentan yolundandır. Villa, neoklasik üslubda memar Cüzeppe Valadye tərəfindən layihələndirilmişdir. Tikinti 1806-cı ildə bankir Covanni Torloniya tərəfindən sifariş edilərək başlamış və oğlu Alessandronun nəzarəti altında tamamlanmışdır. Vladimir Nabokovun bioqrafı Endryu Fildin sözlərinə görə, 1910-cu illərdə bu villanı gələcək yazıçı Vasili İvanoviç Rukavişnikovun əmisi icarəyə götürmüşdü. O, Rusiyanın Romadakı səfirliyinin katibi və Rusiyada ən varlı Ural qızıl mədənçi ailəsinin varisi idi . Villa bir müddət istifadə edilmirdi, lakin 1920-ci illərdə Torloniya knyazı, onu Benito Mussoliniyə ildə 1 lirəlik simvolik icarə haqqı ilə iqamətgah kimi hədiyyə etmişdi. Villa, 1945-ci ildən tərk edilsə də, sonralar restavrasiya edilərək turistlərin ziyarəti üçün açılmışdı. Burada həmçiniTorloniya ailəsinə aid antik heykəllər də nümayiş olunur.

Trunov villası — Rostov vilayəti Rostov-na-Donu şəhəri ərazisində yerləşən bina. Bina XIX əsrin sonları XX əsrin əvvəllərində inşa edilmişdir. Bina Rostov-na-Donu ərazisində regional əhəmiyyətli mədəni irs obyekti siyahısına daxil edilmişdir. Trunov villasının müasir adresi: Temerniskaya küçəsi ev 13 ünvanında yerləşir. == Tarixi == 1880-ci illərdə hazırda binanın yerləşdiyi ərazi digər ünvanda yerləşirdi. Əvvəlki ünvan Temerniskaya 33 olmuşdur. Bu ərazidə yerləşən torpağın və onun üzərində yerləşən binanın sahibi Eremey Ayvazov olmuşdur. O, Naxçıvan-na-Donu şəhərində spirtli içkilərin satışı ilə məşğul olurdu. 1888-ci ildən binanın sahibi Qeorqi Trunov olmuşdur. Tarixi mənbələrin məlumatına görə binanın yerləşdiyi ünvan digər adla tanınırdı — Temerniskaya küçəsi, 37.

Xandrin villası - Rostov vilayəti Taqanroq şəhəri ərazisində yerləşən bina. Krasnuşkinin binası Taqanroq şəhəri Aleksabdrovskaya küçəsi, ev 56 ünvanında yerləşir. Bina 1870-ci ildə inşa edilmişdir. Xandrin villasının layihəsi Tenişevə məxsusdur. == Tarixi == Xandrin villası Taqanroq şəhərinin fəxri sakini, sahibkar E. A. Xandrinin sifarişi ilə 1870-ci ildə arxitektor Tenişevin layihəsi əsasında inşa edilmişdir. «Daşınmaz əklakların siyahısına» görə bina 1873 - 1916-cı illər ərzində ancaq Xandrinlər ailəsinə məxsus olmuşdur (1898-ci ildən titullu məsləhətçi Anton Zaxaroviç Xardin). Oktyabr inqilabından sonra Xrdinlər ailəsi Xarkova köçmüşdür. İnqilabdan sonra burada şəhər hərbi komendaturası yerləşirdi. 1920-ci ildə bina şəhər təsərrüfatının balansına verilmişdir. Fasaddan ağacdan olan gerb və abidə çıxarılmışdır.

İdraki psixologiya — düşünmə, emosiya, öyrənmə, xatırlama, qərar vermə, dil, problem həll etmə və mühakimə etmə kimi zehni müddətin ən geniş mənada araşdırılmasıdır. Yəni idraki psixoloqlar insanların məlumatı anlama, yadda saxlama və yada salmaları ilə maraqlanırlar. İdraki psixoloqlar zehni müddətlərin tədqiq edilə biləcəyinə və araşdırılması lazım olduqlarına inanırlar. Hər nə qədər idraki müddətlər birbaşa müşahidə edilməsələr də, davranışlar müşahidə oluna və bu davranışların altında yatan idraki müddətlər haqqında nəticələr çıxardıla bilər. == Zehni müddətlər == İdraki psixoloqların əsl diqqət mərkəzi davranışlara təsir edən zehni müddətlərdir. Bu müddətlərdən bəziləri bunlardır: diqqət, yaddaş, qavrayış, metaboransiya.

Cəfərsoy İlhami Yusif oğlu — dilçi-alim, filologiya elmləri doktoru == Həyatı == İlhami Cəfərsoy 1950-ci ildə 24 iyulda Şuşa rayonunun Aşağı Quşçu kəndində anadan olmuşdur. 1968-ci ildə APİ-nin filologiya fakültəsinə daxil olmuş, 1972-ci ildə həmin fakültəni fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. 1988-ci ildə "Azərbaycanın türkmənşəli etnohidronimləri" adlı namizədlik, 2010-cu ildə "Türk dilləridə teonim və etnonimlər" (Ön Asiyanın ölü dillərinin onomoloji leksikası əsasında)adlı doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir. 6 monoqrafiya və tədris vəsaitinin, 80-ə yaxın məqalənin müəllifidir. Məqalə və tezisləri Bakıda, Budapeştdə, Kiyevdə, Moskva, Kazan, Almatı və Daşkənddə nəşr olunmuşdur. Əsas tədqiqat sahələri Ön Asiyanın qədim dillərinin türk leksikasıdır. İ. Y. Cəfərsoy hal-hazırda Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun "Qədim dillər və mədəniyyətlər" şöbəsinin müdiridir. == Əsərləri == 1. Sibirdə Təbriz şəhəri (monoqrafiya). Bakı, 2005, 216 s.