Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • avazat 2021

    avazat

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • AVAZAT

    сущ. муз. собир. avazat (совокупность шести музыкальных ладов: помимо 12 основных мугамов

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • AVAZAT

    [fars. “avaz” söz. cəmi] сущ. муз. авазат, авазар (юкьван асиррин Мукьвал тир РагъэкъечӀдай патан музыкада эхиримжи ругуд пердедикай ибарат тир ванери

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • AVAZAT

    is. [fars. “avaz” söz. cəmi] mus. Orta əsr Yaxın Şərq musiqi dəstgahlarında son altı pərdənin ibtidasını təşkil edən havacat silsiləsi. Musiqi binasın

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • AVAZAT

    f. və ə. «avaz» c. Yaxın Şərq musiqisində son altı pərdəni təşkil edən silsilə.

    Tam oxu »
    Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti
  • AVAZAT

    Avaz (farsca “səs”) və at (ərəbcə cəm şəkilçisi) hissəsindən əmələ gəlib. Hərfi mənası “səslər”dir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti
  • AĞAZAL

    Ağa Zal;hörmətli, ağsaqqal

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • AMANAT

    (Şahbuz) qonaq. – Bı kəndə genə amanat gəlib

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • AFAYAT

    sağlamlıq, səhhət; güc, qüvvət; nuş olsun

    Tam oxu »
    Azərbaycan qadın adlarının izahlı lüğəti.
  • ARARAT

    dağ adı: Ağrıdağ, Əyridağ, Kamal dağı, Nuh dağı da adlanır

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • AYANAT

    (Culfa, Kürdəmir, Sabirabad, Şərur) kömək. – Hökmət mənə ayanat eliyir (Culfa)

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • АМАНАТ

    əmanət, zamin, girov

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • АВАНЗАЛ

    avanzal, salon önü (baş zalın qabağındakı otaq)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • APARÁT

    ...fiziol. Orqanizmin hər hansı fəaliyyətini təmin edən üzvlər. ◊ Elmi aparat – elmi işdə müəllifin istifadə etdiyi vəsait və materiallar (göstəricilər,

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • APARAT

    аппарат

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • AVAZLI

    голосистый

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ƏLAQƏLƏNDİRMƏK

    связать, увязать

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ввязать

    ...ввязка, ввязывание 1) что Вставить во что-л. посредством вязания. Ввязать пятку в чулок. 2) кого разг. Вовлечь, заставить принять участие (обычно в ч

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • УВЯЗАТЬ

    УВЯЗАТЬ I сов. 1. bağlamaq, sanmaq: увязать вещи şeyləri bağlamaq; 2. məc. uyğunlaşdırmaq, əlaqələndirmək; увязать теорию с практикой nəzəriyyəni təcr

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • СВЯЗАТЬ

    ...bağlamaq (calamaq); 4. məc. əl-qolunu bağlamaq; 5. toxumaq; связать чулки corab toxumaq; ◊ связать язык кому dilini bağlamaq (sərbəst danışmağa imkan

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • НАВЯЗАТЬ

    НАВЯЗАТЬ I сов. 1. bağlamaq, sanmaq, dolamaq; навязать на шею шарф boynuna şarf bağlamaq (sarımaq); 2. toxumaq; 3. məc. zorla boynuna qoymaq, zorla qə

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАВЯЗАТЬ

    ЗАВЯЗАТЬ I сов. 1. bağlamaq, düyünləmək; 2. sarımaq; 3. məc. başlamaq, düzəltmək, açmaq; завязать разговор söhbətə başlamaq; завязать спор mübahisə aç

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УВЯЗАТЬ₁

    несов., см. увязнуть

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВВЯЗАТЬ

    сов. 1. toxumaq, hörmək, bağlamaq (bir şeyin içərisinə); 2. məc. cəlb etmək, qarışdırmaq, dolaşdırmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • навязать

    ...навязываться, навязка, навязывание 1) что на кого-что разг. Завязать на ком-л., вокруг чего-л. (обычно в каком-л. количестве) Навязать всем галстуки

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • УВЯЗАТЬ₀

    1. кутIунун. 2. пер. алакъалу авун, сад-садахъ галкIурун, алакъада ттун; сад- садав кьадайвал авун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • СВЯЗАТЬ

    ...кутIунун. 2. хурун (мес. элжек, гуьлуьт). 3. пер. алакъалу авун; связать один вопрос с другим са месэла масадахъ (муькуьдахъ) галаз алакъалу авун; су

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • НАВЯЗАТЬ

    1. кутIунун. 2. хурун. 3. пер. илитIун, хиве ттун, хиве кутIунун (са кар)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • УВЯЗАТЬ

    bağlamaq, sarımaq, uyğunlaşdırmaq, əlaqələndirmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • СВЯЗАТЬ

    1. bağlamaq, sarımaq; 2. əlaqələndirmək, əlaqədar etmək; 3. quraşdırmaq, bir – birinə bağlamaq; 4. əl – qolunu bağlamaq; 5

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • завязать

    ...(чем) 1) а) Сделать узел; соединить, закрепить концы чего-л. узлом. Завязать галстук. Завязать на папке тесёмки. Завязать шнурки ботинок. Завязать ба

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ЗАВЯЗАТЬ

    1. Bağlamaq, düyünləmək; 2. Sarımaq; 3. Başlamaq, düzəltmək, açmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • связать

    ...посредством вязки. Связать верёвочную лестницу. Связать плот. Связать кофту, варежки, носки. Связать из ангорской шерсти, из акрила. Джемпер связан п

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • увязать

    ...увязка 1) а) что разг. Связать вместе, упаковать. Увязать тюки. Увязать вещи. Увязать пожитки. Увязать в вещевой мешок одежду. Увязать поклажу. б) от

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • завязать узлом

    Завязать (или связать) узлом кого;

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ВЯЗАТЬ

    1. Bağlamaq; 2. Toxumaq, 3. Bərkitmək, yapışdırmaq; 4. Bir-birinə keçirtmək, geydirmək, taxmaq, bənd etmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ВЯЗАТЬ

    несов. 1. кутIунун; вязать снопы цуьлер кутIунун. 2. хурун; вязать перчатки бегьлеяр хурун. 3. алкIун; кукIун; сив рутIун; мне вяжет во рту зи сив ртI

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВЯЗАТЬ

    ВЯЗАТЬ I несов. büzüşdürmək, büzüşmək; безл. от зелёного яблока вяжет во рту kal alma ağzı büzüşdürür. ВЯЗАТЬ II несов. 1. bağlamaq; вязать снопы dərz

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • вязать

    ...шерсти, из мохера. Вязать носки, кофту, кружева. Вязать сети. Вязать на машине, на спицах, крючком. Я не умею вязать. 4) а) что Вызывать во рту ощуще

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • İPLƏMƏK

    глаг. завязывать, завязать, связывать, связать что-л. веревкой

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • DƏRZLƏMƏK

    глаг. nəyi вязать, связывать, связать в снопы что

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • DAVACAT

    лечебные средства, медикаменты

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • HAVACAT

    песни, мелодии

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • HAVASAT

    погода

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • QAVAZAQ

    громоздкий, занимающий много места

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ХВАТАТЬ

    1. tutmaq, yapışmaq; 2. qapmaq, qarmalamaq, götürmək, qapışdırmaq; 3. yaxalamaq, həbs etmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ХВАТАТЬ₀

    1. несов ( кьун, садлагьана кьун; вигьена кьун. 2. къачун. ♦ звѐзд с неба не хватает акьван гьунар авай кас туш, са еке акьул авайди туш

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ХВАТАТЬ₁

    несов. бес хьун; бумаги нам хватает кагъазар чаз бес жезва

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • DAVACAT

    top. [ər.] 1. Dava-dərman, dərmanlar. [İbrahim:] Bu dükanda … davacat və qeyri ticarət şeyləri də var idi. S.S.Axundov. [Həkim:] Bəzi para davacat və

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • HAVAZAR

    ağlar hava, inildəyən hava

    Tam oxu »
    Azərbaycan qadın adlarının izahlı lüğəti.
  • АШАРАТ

    кил ГЬАШАРАТ.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • AVAZLI

    s. loud-voiced, full throated, rich voiced; xoş ~ (i.s.) having sweet / pleasant voice

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • ALAZAY

    прил. полуиспорченный, негодный

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • AMANAT

    сущ. разг. вещь или деньги, отданные на хранение для сбережения в залог

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • APARAT

    ...указатели, вспомогательные сведения к научному труду. Tənqidi aparat критический аппарат, elmi aparat научный аппарат 5. совокупность органов, выполн

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ARAQAT

    сущ. прокладка

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • AVANZAL

    сущ. аванзал (помещение перед главным залом)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • AVAZLI

    прил. 1. протяжно-мелодичный, певучий. Avazlı səs певучий голос, avazlı nitq певучая речь, avazlı tələffüz певучее произношение 2. умеющий петь, голос

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • AYANAT

    сущ. диал. помощь. Ayanat etmək оказывать, оказать помощь

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • AVAZLI

    ahəngli — musiqili

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • AVUKAT

    (-tı) vəkil vəkil

    Tam oxu »
    Türkcə-azərbaycanca lüğət
  • APARAT

    APARAT I is. [ lat. ] tex. Alət, cihaz, qurğu. Bütün laboratoriya müdirlərinin otağında – masanın üstündə qara bir telefon aparatı var (Anar). APARAT

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin omonimlər lüğəti
  • APARAT

    APARAT (tex.), ALƏT, CİHAZ, QURĞU

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • AMANAT

    i. money or a thing given to smb. to keep temporarily

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • APARAT

    I. i. tex. apparatus II. i. (idarə heyəti) machinery; bodies; dövlət ~ı State machinery, the machinery of the State

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • ARAQAT

    i. washer, gasket, padding

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • АВАНЗАЛ

    м avanzal, salon önü (baş zalın qabağındakı otaq).

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • АРВАЗА

    || АРВАЗАГ сущ.; -ди, -да; -яр || -ар, -йри || -ди, -йра || ри хъчарин са жуьре.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • АВАРАН

    ...кван ! Р. # ~ дуст, ~ кӀвалер, ~ мехъер;. 2) хъсан хесетрин. Аваран итим акурла, Куьре рикӀел хкведа зи. И. Гь. Куьре рикӀел хкведа зи. Синонимар: ви

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • АМАНАТ

    ...-ра 1) хуьн патал амай, тунвай затӀ. Хинедавай лацу гъилер Аманат яз амазмани? Е. Э. Зи азиз. Ватан чи бубайрилай амайди я аманат. X. Т. Ватан

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • АЛАМАТ

    ...С. Ашна авай папан гъиляй Гъуьл акъатна, аламат. С. Аламат. 2) мягьтел жедай кар, тахьай хьтин гьакъикъат. еке кар (крар ) -Аламатар тахьайтӀани

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • АЛАВАТ

    нугь., кил. ГЬАВАЛАТ.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • АДАЛАТ

    ...ди, -да дуьзвал, гьахълувал. Кьиникь са затӀ туш хьи акьван, - Адалат чаз хьана масан. Е. Э. 1877 - йисан бунтариз. Ярагъ Мегьамедан фикирдалди, има

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • АДАВАТ

    ...сущ.; - ди, -да душманвал, такӀанвал. Им чи юлдашрин арада Тур са адават хьана хьи. С. С. Мегер мусурмандин къайда.... Заз чидайд я адан гьунар: Гв

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • АВСИЯТ

    ...масадахъ галаз авай гьиссер, гьерекатар, мукьвавал. Бейвафадивди авсият Кьамир вуна мукьвал, кьейди. С. С. Гуьгьуьлдиз. ХупӀ пис тушни ви хасият,

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • АВАЗЛУ

    прил. аваздин лишан авай. # ~рахун, ~ кӀелун

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • АМАНАТ

    м köhn. əmanət, zamin, girov

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • АВАДАН

    фарс, прил. 1) магьсул, бегьер бул авай. # ~ чил, ~ йис. НикӀер авадан я, кукӀрух хьана кьил. А. Ф. КьатӀ-кьатӀ авур зунжурар. 2) девлетлу, къайдад

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • avocat

    m, -e f vəkil

    Tam oxu »
    Fransızca-azərbaycanca lüğət
  • avazlı

    sif. d’une voix agréable ; d’une belle voix ; ~ olmaq avoir une voix forte

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • araqat

    is. tex. garniture f (de joint)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • aparat

    is. tex. appareil m ; dövlət ~ı appareil d’état ; dövlətin polis ~ı appareil policier d’un Etat ; inzibati ~ mécanisme m administratif ; həzm ~ı appar

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • AVATAR

    sans. avatar – göydən enmə

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti
  • АГЬВАЛАТ

    ...дуьзвилелди акурди. Е. Э. Цилингар. За лугьун квез са пис папан агьвалат. С. С. Папанни гьуьлуьн дяве. Чи СтӀалрин хуьре садра Ихьтин агьвалат хьана

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
OBASTAN VİKİ
Avazat
Avazat — orta əsrlər Azərbaycan və Yaxın Şərq musiqisində Şahnaz, Mayə, Səlmək, Novruz, Gərdaniyyə, Güvaşt avazlarının məcmusu. Hazırda Azərbaycan musiqisində avazatların bəzisi muğam möbəsi (Mayə), bəzisi isə muğam (Şahnaz) kimi məşhurdur.
Alazan
Qanıxçay və ya Alazan çayı (gürc. ალაზანი, avar. Алазан, çeç. Алаз, sax. Дур) – Kürün ən böyük sol qoludur. Mingəçevir su anbarına tökülür. Uzunluğu 391 km, hövzəsinin sahəsi 12.080 min km²-dir (7.325 km²-i Gürcüstanda, 4.755 km²-i isə Azərbaycanda olmaqla).Çayın 177 km-i Gürcüstan-Azərbaycan dövlət sərhədi boyunca axır. == Ümumi məlumat == Başlanğıcını Gürcüstan ərazisində Baş Qafqaz silsiləsinin Didi Borbalo dağından (2837 m) götürür. Çay Pankisi dərəsindən çıxdıqdan sonra Kaxeti düzənliyinə daxil olur və bu hissədə sol tərəfdən bir çox qollar qəbul edir. Aşağı axımında, sağ tərəfdən 100 km-dən artıq məsafədə isə heç bir qol qəbul etmir.
Aparat
Aparat (lat. apparatur – avadanlıq) 1)cihaz, texniki qurğu, alət, tərtibat; 2)idarə orqanlarının məcmusu; 3)hər hansı təşkilatın və ya birliyin işçilərinin hamısı – bütün işçiləri: idarə, müəssisə və ya təşkilatın ifrat tərkibi; 4)tədqiqat üzrə əlavə məlumat; 5)hər hansı bir idarəetmə və yaxud təsərrüfat sahəsinə xidmət edən bir və ya bir neçə müəssisə; 6)müəssisənin ştat tərkibi; 7)elmi əsərə, seçilmiş əsərlərə əlavə edilən qeydlər, göstəricilər və digər köməkçi məlumatlar; 8)tədqiqat üsulu, metodu; 9)idarə və ya təsərrüfatın müəyyən sahəsində xidmət edən müəssisələrin məcmusu; Məsələn, dövlət aparatı, bir idarənin və ya təşkilatın bütün işçiləri, ştatı. == Ədəbiyyat == Əliquliyev R.M., Şükürlü S.F., Kazımova S.İ., Elmi fəaliyyətdə istifadə olunan əsas terminlər // Bakı. İnformasiya Texnologiyaları nəşriyyatı. 2009. 201 s.
Ararat
Ararat — ermənilərin Ağrı dağına verdiyi ad. Ararat rayonu — Vedi rayonunun indiki adı. Ararat (şəhər) — Ermənistanda şəhər. Ararat (kənd) — İrəvan quberniyasının İrəvan qəzasında, indi Vedi (Ararat) rayonunda kənd.
Avanzal
Avanzal (fr. avant-salle ön zal) iki fransız söz birləşməsindən yaranıb. Avant-ön, salle-zal, salon mənalarını verir. Əsas tamaşaçı zalından əvvəlki keçid otağı . Müasir memarlıq üslub və prinsiplərində tikilən yeni teatr binalrının əksəriyyətində avanzal olmur.
Avaran
Avaran (Qusar) — Azərbaycan Respublikasının Qusar rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.
Avatar
Avatar aşağıdakı mənalarda işlənə bilər: Avatara — induizmdə müəyyən missiya ilə maddi dünyaya enmiş tanrının adı. == Filmlər == Avatar — 1916-cı il istehsalı olan italyan səssiz filmi. Avatar: Aanq haqqında əfsanə — Nickelodeon telekanalında nümayiş olunan cizgi serialı. Korra əfsanəsi — Nickelodeon telekanalında nümayiş olunan cizgi serialı. Avatar — 2009-cu il istehsalı olan ABŞ fantastika filmi.
Avazlar
Avazlar — Azərbaycan Respublikasının Laçın rayonu Hoçaz kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. == Tarixi == Bu kəndin tarixi haqqında yazılı mənbələr demək olarki yox dərəcəsindədir. Kəndlə bağlı tədqiqatçı yoxdur. Araşdırmaçılar sadəcə olaraq Azərbaycan ərazisində yaşayan tayfalar haqqında, toponimlər haqqında, ya da hansısa türkçü düşüncə ilə yanaşdıqda hansısa bir mənbədə türkə bağlılıq görüblərsə, elə oradaca xalq qarşısında xidmətlərini bitmiş hesab ediblər. Unudurlar ki tarixi təhrif etmək, gələcək nəsilləri türkçü etmək demək deyil. Əksinə anti-türk tədqiqatçılara bu bir şans olur. O şanski, onlar Qafqazın türk tarixinin ancaq bu cür mənbələrdən ibarət olduğunu bildirib ələ salsınlar. Avazlar kəndinin adına aydınlıq gətirmək istəyən şəxslərin adlarını, aşağıdakı ardıcıllıqla qeyd edək. Necə olubki bu kənd haqqında hansısa mənbəyə söykəniblər? Gəlin bizdə onları araşdıraq: 1.
Kvazar
Kvazi ulduzlar və ya kvazarlar-müşahidə olunan kainatın ən parlaq obyektləridir.Kəşf olunan ilk kvazarlar 3C 48 və 3C 273 kvazarları olmuşdur. Kvazarlar bizdən milyardlarla işıq ili uzaqlığında olan qalaktikaların mərkəzlərində yerləşirlər.Bir kvazarın parlaqlığı bütöv bir qalaktikanın parlaqlığından çoxdur və bir kvazar Günəşdən 1 trilyon dəfə daha parlaqdır.Kvazarların mərkəzlərində superkütləli qara dəliklər yerləşir.Bu obyektlər inanılmaz dərəcədə çox enerji yayırlar.4 milyard ildən sonra Süd Yolu və Andromeda qalaktikalarının toqquşması zamanı onların mərkəzlərində olan superkütləli qara dəliklər də toqquşacaqlar.Bu zaman böyük ehtimalla,Süd Yolunun mərkəzində bir parlaq kvazar əmələ gələcəkdir. Kvazar termini "quasi-stellar radio source" yarı ulduz ( ulduza oxşar) radio mənbəyi mənasını verir, bunun səbəbi 1950-ci illərdə aparılmış müşahidələrdə bu obyektlərin mənşəyi bilinməyən radio şüalanma mənbələri kimi kəşf edilməsi və vizual oblastda fotoqrafik müşahidələr zamanı zəif parıltılı ulduza oxşar işıq nöqtələrinə bənzədilmələridir. Habbl kosmik teleskopu vasitəsilə aparılmış müşahidələr zamanı kvazarların qalaktikaların mərkəzində meydana gəldiyi, bəzi kvazarların isti qalaktikalarla güclü qarşılıqlı təsirdə olduğu və ya qalaktikaları birləşdirdiyi meydana çıxdı.Kvazarlar çox geniş məsafə aralığında aşkar edilir və kvazarların kəşf araşdırmaları göstərir ki,kvazarların yaranması daha çox uzaq keçmişdə baş vermişdir. Kainatda kvazar fəaliyyətinin ən yüksək dövrü 10 milyard il bundan əvvələ uyğun gəlir. 2017-ci ilə qədər müşahidə olunan ən uzaq kvazar ULAS J1342+0928-dir.Bu kvazar kainat yalnız 690 milyon yaşındaykən şüalandırmağa başlamışdır. Bu kvazardakı superkütləli qara dəlik indiyə kimi məlum olan ən uzaq qara dəlikdir və kütləsinin 800 milyon Günəş kütləsi tərtibində olduğu təxmin edilir.Göy sferinin radioteleskoplarla müşahidəsi ulduzabənzər radioşüalanma mənbələrinin kəşf edilməsinə gətirib çıxardı(1963).Onlar görünən obyektlərlə müqayisə edilərkən, ulduzlardan fərqlənmədiyinə görə ulduzabənzər kvazar adlandırıldı. Lakin sonralar onların uzaqlaşma sürətlərinin çox böyük və bizdən məsafələrinin milyard işıq ilinə bərabər olduğu aşkar edildi. Kvazarların işıqlığı 1039 Vt tərtibindədir, yəni adi qalaktikanın işıqlığına nisbətən ən azı yüz dəfə böyükdür. Kvazarlar öz enerjisinin əsas hissəsini infraqırmızı diapozonda şüalandırır.
AVAVA
AVAVA — yayın son ayındakı ay işığının olduğu gecələrdə insanların əllərini ağızlarına aparıb çalarkən çıxardıqları səs. Bu hərəkətə "avava çalmaq" deyilir. Sonay gecələrində avava çalmaq yeniyetmələri, gəncləri oynamağa çağırmaq deməkdir.Ava, avaz sözləri bu səsdən törənibdir. == İstinadlar == == Həmçinin bax == AVAVA (roman), Nasir Mənzuri Qaraçuxa (roman), Nasir Mənzuri.
Avdat
Avdat — Petra ilə Qəzzə limanı arasında Buxur Yolu adlanan ticarət yolunun üzərində yerləşən Nəbatilərin mərkəzi şəhəridir. Şəhərin akropolu dəniz səviyyəsindən 655 metr yüksəklikdə Negev dağının yamacında yerləşir. Avdatın tikilmiş hissəsi 85 dunamdır və bütün Avdat Milli Parkı isə 2100 dunam ərazini əhatə edir. Avdat Milli Parkında qədim Nəbati tikililərinin qalıqları, o cümlədən gözətçi qülləsi, yaşayış kompleksi, məbəd tikililəri, şərabçılıq sahəsi , hərbi şəhərcik, yaxşı vəziyyətdə qalmış hamamlar və yenidən qurulmuş kənd təsərrüfatı terrasları var. 2005-ci ildə YUNESKO Avdatı Buxur Yolunun bir hissəsi kimi ümumdünya irsi siyahısına əlavə etdi. == Arxeoloji qazıntılar == Avdatın yaranma tarixi eramızdan əvvəl III əsrə təsadüf edir. Avdat haqqında ilk dəfə Yunan alimi Ptolemeyin “Coğrafiya” əsərində Roma əyaləti Ərəbistanın yeddi yaşayış məntəqəsi siyahısında rast gəlmək olar. Bizanslı Stefan, Herodyanın yazılarına əsaslanaraq, Avdat haqqında yazır ki, nəbatilərin məskənidir, tanrı kimi hörmət edilən padşahlarının adını daşıyır. Nəbatilərin tarixində Obodat (Avdat) adlı üç padşah olub, ancaq ölümdən sonra yalnız I Obodat ilahiləşdirilib. Eramızın I əsrində şəhər köçəri ərəb tayfalarının basqınlarından çox əziyyət çəkirdi.
Alakat faciəsi
Alakat faciəsi və ya Alakat üsyanı — 1929-1930-cu illərdə məcburi kollektivləşdirməyə qarşı çıxmaq istəyən kəndlilərin aldadılması nəticəsində baş vermiş faciə. Nəticədə 800 nəfər həbs olunmuş 42 nəfəri isə güllələnmişdir. == Tarixi arayış == 1929-cu ilin sonu 1930-cu ilin əvvəllərində Krımda gedən məcburi kollektivləşdirmə həm də krım tatar ənənələrini də məhv ediridi. "Qolçomaq" elan olunan Krım tatarları ölkənin şimal bölgələrinə sürgün edilirdilər. İnsanların sürgün edilməsi və məcburi kollektivləşdirmə insanların narazılığını artırırdı və bu yeni kəndli üsyanlarına səbəb olurdu. Bu üsyanlar öz adını Krımın cənub sahillərində yerləşən Alakat dərəsindən alıb. Üsyan qəddarlıqla yatırıldı və öz ardınca yeni repressiya dalğası da gətirdi. == Hadisələrin gedişatı == 1929-cu ilin ikinci yarısında XDİK Krımda Sovet İttifaqının düşmənlərini və etibarsız elementləri müəyyən etmək üçün əməliyyat keçirirdi. Onları müəyyən etmək üçün həm də provakasiya metodundan da istifadə olunurdu. Üsküt kəndində əslən Karasubazardan olan P.Popov adında biri yerli sakinləri məcburi kollektivləşdirməyə qarşı qalxmağa təhrik edir və kolxoza getmək istəməyən sakinlərin adlarını siyahıda qeyd edərək XDİK-a təqdim edir.
Aparat funksiyası
Aparat funksiyası – optik cihazların xassəsi; cihazın çıxışındakı kəmiyyətin qurğunun girişindəki həqiqi qiyməti ilə əlaqəsini müəyyən edən funksiya. Aparat funksiyası əsasən, teleskop, mikroskop və spektral cihazların xarakteristikası üçün istifadə edilir. Təsvir yaradan optik cihazın Aparat funksiyası cihazın yaratdığı nöqtəvi şüalanma mənbəyinin təsvirində işıqlanmanın paylanmasını göstərir. Aparat funksiyası obyektin təsvirində işıqlanmanın paylanması ilə elə həmin obyektin parlaqlığının paylanması arasında əlaqəni müəyyən etməyə imkan verir. Spektral cihazlarda Aparat funksiyası monoxromatik şüalanmanın müşahidəsi zamanı cihazın qeyd etdiyi spektrdən ibarətdir. İdeal optik cihaz nöqtəvi mənbəyi nöqtə şəklində təsvir edir və onun Aparat funksiyası bu nöqtədən başqa hər yerdə sıfra bərabər olur. Real cihazlarda isə difraksiya, aberrasiya və s. amillər nəticəsində nöqtəvi mənbəyin təsviri “yayılır” və ləkəşəkli alır. Real vəziyyətlərdə Aparat funksiyasının hesablanması çətin olduğu üçün onu eksperiment üsulu ilə təyin edirlər.
Aparat kəsilməsi
Aparat kəsilməsi (ing. Hardware interrupt) – “diqqət yetirilməsi haqqında xahiş”; kompüterin aparat vasitələri və ya proqram təminatı tərəfindən mikroprosessor üçün hazırlanıb verilən siqnal. Bəzən tələ (TRAP) də adlandırılan kəsilmə mikroprosessoru məcbur edir ki, yerinə yetirilən əməliyyatı durdursun, özünün cari durumunu yadda saxlasın və idarəetməni xüsusi prosedura – xüsusi komandalar yığınını yerinə yetirən kəsilmələr emalçısına (INTERRUPT HANDLER) versin. Kəsilmələrə çoxlu səbəblər ola bilər: bunlar qurğuların xidmət üçün sorğusu, verilənlərin emalındakı xətalar, mümkün olmayan əməllərin yerinə yetirilməsinə cəhd və (nadir hallarda) yaddaşla bağlı yaranan problemlər və ya sistemin bəzi çox vacib komponentlərinin sıradançıxma təhlükələri ola bilər. Mikroprosessor bir çox mənbədən kəsilmə haqqında sorğu aldıqda onların emal olunma ardıcıllığı “çözmə” səviyyələrinin iyerarxiyasına görə müəyyən olunur. Proqram kəsilmə mexanizmindən istifadə etməklə əməliyyat sisteminin funksiyalarına, məsələn, faylların açılması, oxunması və qapadılması funksiyalarına müraciət edə bilər. Digər tərəfdən, kəsilmə, mikroprosessor ilə kompüter sistemini əmələ gətirən başqa elementlər arasında rabitə vasitəsidir. Əgər daimi kəsilmə sorğuları axını hər hansı kritik vəzəyyətdə işi çətinləşdirir və ya əngəlləyirsə, onda proqram kəsilməni müvəqqəti olaraq bloklaya bilər ki, nəticədə lazım olan zaman müddətində mikroprosessor üzərində vahid nəzarətə nail ola bilsin.Aparat kəsilməsi ya klaviatura, disksürən və giriş-çıxış portları kimi xarici qurğular, ya da “daxildən” – mikroprosessor tərəfindən generasiya olunan kəsilmə növü. Qurğular xarici aparat kəsilmələri vasitəsilə kompüterin mikroprosessorunu onlara diqqət yetirməyə “çağırırlar”. Daxili aparat kəsilmələri mikroprosessor tərəfindən müəyyən hadisələrə nəzarət edilməsi üçün (məsələn, proqram sıfıra bölməyə cəhd etdikdə) generasiya olunur.
Aparat təchizatı
Aparat təchizatı, aparat fondları, kompüter komponentləri , «dəmir», (ing. hardware) — proqram və məlumatlar istisna olmaqla bir sistemin və ya şəbəkənin bir hissəsi olan bir hesablama cihazının elektron və mexaniki hissələri (hesablama sisteminin saxladığı və işlədiyi məlumatlar). Təchizata aşağıdakılar daxildir: kompüterlər və məntiq cihazları, xarici cihazlar və diaqnostik avadanlıqlar, enerji avadanlığı, batareyalar və akkumulyatorlar. Donanım kompüterin konfiqurasiyasını təşkil edən cihazlara aiddir. Daxili və xarici cihazları ayırd edin. Fərdi qovşaqlar və bloklar arasında danışıqlar aparat interfeysləri deyilən donanım məntiqi cihazları istifadə edilərək aparılır; hardware interfeysləri üçün standartlara protokol deyilir. Fərdi kompüter, konfiqurasiyası lazım olduqda dəyişdirilə bilən universal bir texniki sistemdir. == Kompüter == Kompüter texnikası kompüter və kompüter şəbəkələrinin işlədiyi avadanlıq üçün ümumi bir addır. Təchizata ümumiyyətlə aşağıdakılar daxildir: mərkəzi emal vahidi ram sistem məntiqi ətraf mühit şəbəkə avadanlığıDonanım tərəfindən yerinə yetirilən bəzi vəzifələr qismən və ya tamamilə proqram emulyasiyasından istifadə etməklə həyata keçirilə bilər, məsələn, fərdi kompüterlərdə, modem rabitə protokollarının proqram təminatı, 3 ölçülü görüntü göstərmə funksiyalarının proqram emulyasiyası tez-tez istifadə olunur. Adətən yerinə yetiriləcək bir tapşırığın aparatdan proqrama köçürülməsi aparatın qiymətini azaldır, lakin mərkəzi prosessora yükü artırır.
Arabat boğazı
Arabat boğazı - Kryac adasını Arabat əqrəbindən (Ukrayna, Krım yarımadası) ayırır. Azov dənizini Sivaş körfəzi ilə birləşdirir. Uzunluğu 6 km, eni ortalama olaraq 100 m, Azoz dənizi ilə birləşdiyi yerdə 150 m təşkil edir. Yaxın zamanlara qədər boğaz mövcud olmamış və Arabat bərzəxi üzərində dəmir yolu fəaliyyət göstərmişdir. 1970-ci ilin mart ayında bölgədə baş verən və gücü 30–35 km/s-a çatan fırtına baş verir və nəticədə bərzəx boğaza çevrilir. Rusiya vətəndaş müharibəsində Ağlarla Qırmızılarla baş verən əsas döyüşlər burada olmuşdur. Sahillərində yaşayış məntəqəsi yoxdur.
Arabat körfəzi
Arabat körfəzi (ukr. Арабатська затока, krımtat. Arabat körfezi, Арабат корьфези) — Azov dənizinin cənubunda körfəz. Arbat körfəzi Arbat əqrəbi ilə Kerç yarımadası arasında yerləşir. Körfəzin girişi ( ayrıca dənizlə məhdudlaşmır) 45 km-dir. Kerç yarımadasına doğru 20 km daxil olmuş. Körfəzin qərb sahilləri alçaqdır, cənub-şərq və cənub sahillər isə yarğan tiplidir. Körfəz öz adını keçmişdə sahildə mövcud olmuş Arbat qəsrindən almış. Arbat körfəzinin sahilində bir neçə kənd yerləşir. Bunlardan daha böyük olanı Semyonovka, Zavodskoe, Nasır və Kamenskoe.
Ararat (kənd)
Dəvəli, Ararat — İrəvan quberniyasının İrəvan qəzasında, indiki Vedi (Ararat) rayonunda kənd.1728-ci ildən mə'lumdur == Tarixi == Rayon mərkəzindən 14 km məsafədə, Vedibasar çayından axan arxın yanında yerləşir. "İrəvan əyalətinin icmal dəftəri"ndə, Qafqazın 5 verstlik xəritəsində qeyd edilmişdir. 1828–1829-cu illərdə kəndə İrandan gəlmə ermənilər yerləşdirildikdən sonra əhali qarışıq yaşamışdır. 1975-ci ildə kənd Ararat adlandırılmışdır. == Toponimi == Toponim qacarların bir boyu olan dəvəli etnonimi əsasında əmələ gəlmiş etnotoponimdir. Quruluşca sadə toponimdir. Ermənistan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 3.l.1935-ci il fərmanı ilə kəndin adı dəyişdirilib Ararat qoyulmuşdur. XVII əsrin əvvəllərinə aid ermənicə mənbədə Davalonots kimi qeyd olunmuşdur. Ehtimal ki, orta əsrlərdə Anadoluda mövcud olmuş Dəvəlu bölgəsindən gəlmiş ailələrin özləri ilə gətirdikləri addır. 1588-ci ilə aid mənbədə Azərbaycanda qışı Qarabağda keçirən bir el də Davilu adlanırdı.
Ararat (şəhər)
Ararat — Ermənistanda şəhər.
Ararat Respublikası
Ararat Respublikası və ya Kürd Ararat Respublikası(Kürd: Komara Agiriyê, کۆماری ئارارات və Kürd: Komara Araratê) özünü Kürd dövləti elan etmişdi. Türkiyənin şərqində, mərkəzi Karaköse vilayətində yerləşirdi. Agirî, kürd dilində Ararat adlanır. == Tarixi == Xoybun partiyasının mərkəzi komitəsinin rəhbərlik etdiyi Ararat Respublikası 28 oktyabr 1927-ci ildə və ya 1928-ci ildə, Türkiyənin cənub-şərqindəki kürdlər arasında üsyan dalğası zamanı müstəqillik elan etdi. Xoybunun ilk iclasında İhsan Nuri Paşa Ararat qiyamının hərbi komandiri elan edildi. 1927-ci ilin oktyabrında Kürd Ava, və ya Ararat Dağı yaxınlığındakı bir kənd olan Kürdəva, Kürdüstanın müvəqqəti paytaxtı olaraq təyin edildi. Xoybûn Böyük Güclərə və Millətlər İttifaqına müraciət etdi və eyni zamanda İraq və Suriyadakı digər kürdlərlə əlaqə yaratmaq üçün mesajlar göndərdi. Ancaq Türkiyə tərəfindən edilən təzyiq altında, Britaniya İmperiyası və Fransa Xoybun üzvlərinin fəaliyyətlərinə məhdudiyyətlər qoydular. Türk ordusu sonradan 1930-cu ilin sentyabrında Ararat Respublikasını məğlub etdi.
Ararat dialekti
İrəvan dialekti (erm. Երևանի բարբառ Yerevani barbař) — şərqi erməni dilinin İrəvan və onun ətrafında danışılan dialekti. Qrabar sözləri İrəvan dialektinin lüğət tərkibinin əhəmiyyətli hissəsini təşkil edir. Tarix boyu bu dialekt bir çox dillərin, xüsusən də rus və fars dillərinin təsirinə məruz qalmışdır və bu gün çoxlu alınma sözlər var. Bu gün erməni dilinin ən geniş yayılmış dialektidir.Tarixən bu dialekti əsasən danışıldığı Ağrı vadisinə istinadən Ararat dialekti kimi tanınırdı. XIX əsrdə müasir ədəbi erməni dilinin yaradılması üçün səylər göstərilmişdir. 1841-ci ildə erməni yazıçısı Xaçatur Abovyan İrəvan dialekti yazdığı "Ermənistanın yaraları" romanını tamamlamışdır. 1918-ci ildə İrəvan Birinci Ermənistan Respublikasının paytaxtı elan edildiyinə görə İrəvan dialektinin əhəmiyyəti artmışdır. Sovet dövründə şərqi erməni dili və İrəvan dialekti üstünlük təşkil edən rus dilinin güclü təsiri altına düşmüşdür və 1980-ci illərin sonunda ruslaşdırma erməni dilinin gələcəyi üçün zərərli hesab edilmişdir.Bu gün İrəvanda yaşayan ən azı 1 milyon insan danışıq ermənicəsinin əsasını təşkil edən İrəvan dialektində danışır. Bundan əlavə, Ermənistanda, qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikasında və Gürcüstanın Samtsxe-Cavaxetiya regionunda faktiki olaraq bütün dialektika təhsil sistemi vasitəsilə İrəvan dialektinin təsiri altındadır.
Ararat mahmızçiçəyi
Ararat mahmızçiçəyi (lat. Delphinium araraticum) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin qaymaqçiçəyikimilər fəsiləsinin mahmızçiçək cinsinə aid bitki növü.
Ararat mərzi
Ararat mərzi (erm. Արարատի մարզ) — Ermənistan Respublikasında I dərəcəli inzibati–ərazi vahidlərindən biri. İnzibati mərkəzi Artaşat şəhəridir.
Ararat qəbiristanlığı
Ararat Massis erməni qəbiristanlığı və ya sadəcə Ararat qəbiristanlığı — ABŞ-də, Kaliforniya ştatının Fresno şəhərində erməni qəbiristanlığı. 1885-ci ildə əsası qoyulan qəbiristanlıq ABŞ ermənilərinin tarixində bir çox görkəmli şəxsiyyətin, o cümlədən Soqomon Teyliryan, Viktor Maqakyan və Vilyam Saroyanın dəfn olunduğu yerdir. Ararat Massis qəbiristanlığı bir əsrdən artıq müddətdə Ermənistan və Yaxın Şərqdən kənarda tikilmiş yeganə erməni qəbiristanlığı idi.
Ararat rayonu
Vedi rayonu, Ararat rayonu — Qərbi Azərbaycanda (indiki Ermənistan Respublikası) Vedibasar mahalı rayonu ərazisində rayon. Mərkəzi Böyük Vedi şəhəridir. == Tarixi == 1930-cu il sentyabrın 9-da yaradılıb. 1968-ci il mayın 5-nə qədər Vedi rayonu, həmin tarixdən isə Ararat rayonu adlandırılıb. Ərazisi 1399 kv. km-dir. Rayon mərkəzi Böyük Vedidir. Rayon mərkəzindən İrəvan şəhərinə olan məsafə 49 km-dir. Vedi rayonu Qərbi Azərbaycan (indiki Ermənistan Respublikası) ilə Türkiyə arasında dağarası düzənlik olan Ağrı vadisində yerləşir. Bu düzənliyin uzunluğu 90 km, dəniz səviyyəsindən hündürlüyü 850-1000 metrdir.