Alınma sözdür, bizdə siləcək sözü işlədilib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Qətr sözü “yağış” deməkdir, qətrə isə “damcı” mənasında işlədilir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcədir (qəzavü-qədər işlədirik), “tale, alın yazısı” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
M.Fasmer bu sözü pulla bağlayır; газета adlanan Venesiya sikkəsi olub və qəzeti həmin sikkəyə satıblar
“Qəzəl oxuyan” deməkdir. Xan farsca xanəndə (oxuyan) sözü ilə bağlıdır, qəzəl sözü bizə ərəblərdən keçib
Bir varianta görə, “tutulma” mənasını verən qıc (“qıc olub” deyirik) sözündən əmələ gəlib. Başqa ehtimala görə, təqlidi sözdən əmələ gəlib: qıc dişlə
Qıdıq və qıcıq eyni sözün dəyişmiş formalarıdır. Горчица yerinə qıcı (yəni qıcıqlandıran, acı) sözünü işlətmişik
Acı sifətindən əmələ gəlib. Qabaqlar acığır kimi olub, sonra fonetik dəyişmələrə məruz qalıb və qıcğır şəklinə düşüb (qışqır, hayqır sözlərinin modeli
“Qıdı kirvə” deyirik, “güldürən” (qıdıq verən) deməkdir. Qıdı qıdıqdan əmələ gəlib, sözün son səsini itirmiş formasıdır
Ərəbcədən keçib, cəm forması əqfal kimidir, “замок” deməkdir. Qıfıl düzəldən ustaya ərəblər qəffal deyiblər
Qıfıl ərəbcədir, bənd isə farsca, hər iki söz “bağlama” anlamı ilə əlaqədardır. Şeir növüdür. (Bəşir Əhmədov
Türkmənlər bunun yerinə qumalaq işlədirlər, qom (yumru) sözü ilə bağlıdır. Görünür, qığ elə qom kəlməsinin təhrifi ilə bağlı yaranıb
Bəzi türk dillərində bu sözün əvəzinə, uçqun işlədilir və uçmaq feili zəminində yaranıb. Qığılcım bizdə qaxılcım, qıyılcım kimi olub (bəlkə də, çaxılc
Gəmircək sözünün dəyişmiş formasıdır. Xımırtdək kimi də işlədilir. Elastik birləşdirici toxumalardan ibarətdir
Odun qırıntılarına (baltanın ağzından çıxan kiçik hissələrə) qıxmıq deyirik. Sözün əsli qıyıxmaq olub, qıymaq (kəsmək) feilindən törəmədir, “kəsinti”
Qərb dialeklərində işlədilir. Qıcıq sözünün təhrifindən ibarətdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Sünbüldə, balıqlarda qılçıq olur. Qıl sözü ilə bağlıdır. Qılpın sözü də buradandır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
İşi səliqə-sahmanla yerinə yetirməyən adamlara qıldıqsız adam deyirlər. Bu, qılıqsız sözünün təhrif olunmuş formasıdır və mənaca dəyişikliyə uğrayıb
Qılmaq feilindən törəyib. Qul, qulluq, qıldıqsız, eləcə də türk dilindəki kollanmaq sözlərinin hamısı qılmaq zəminində yaranıb, “rəftar” deməkdir
Qılmaq feilindən əmələ gəlib, qılıq kəlməsi ilə qohumdur. Qılmaq feili, qul ismi ilə bağlıdir, “davranış” deməkdir
Mənası “əyri” deməkdir, görünür, qıyıq (qıyıq “ucu əyri iynə növü”dür) kəlməsi ilə qohumdur. Qılınc əyri olmasa, kəsməz deyimi də var
“Fırça” anlamında işlədilib. Qələm qamışdan düzəlmiş ruçkaya deyiblər, qılqələm isə “kist” (fırça) demək olub
Qolay (səmt) sözü ilə qohumdur. “İti” anlamında işlədilir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Qıl “bərk tük” deməkdir. Qılpın, qılcıq sözləri həmin kəlmə ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Qıymıldamaq şəklində olub, “əyri” anlamını verən qıy (gözünü qıymaq) kəlməsi ilə qohumdur. Qımıldamaq tarixi baxımdan “azca əyilmək (tərpənmək)” de
Kök qım hissəsidir, “azca hərəkət etmək” deməkdir, təqlidi sözdür. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Kök (qım) təqlidi sözdür (qımıltı). Görünür, həm də feil kimi işlədilib, qayıdış növdür. Ad (isim) yerində işlədilən qım sözündən qımıldamaq, qım-qımı
“Cəzlandırmaq” anlamında işlədilib, düzəltmə feildir. Qın sözü mənbələrdə ruscaya “упрекать” kimi tərcümə olunub
Mənbələrdə yazılanlara görə, türk igidlərindən biri Volqanı keçmək üçün qayıq (suda sürüşən, üzən ağac, oyulmuş ağac) düzəldib (qıf sözünü yada salın)
“Kül rəngində (boz) olan” deməkdir. Koroğlunun atlarından biri Qır, digəri isə Dür adlanıb. Hər ikisi rənglə bağlıdır
Qır “çöl, səhra” deməkdir. Qır toyuğu “kəklik” mənasını bildirir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Bu, nalbənd alətidir. Atı nallamaq üçün əvvəlcə onun dırnaqlarını yonur, hamarlayırlar. Həmin alət qıracaq adlanır, qırmaq feilindəndir, “yonmaq, kəsm
Qır sözü “kənar” demək olub. Ondan da qıraq əmələ gəlib. Görünür, qır həm də feil kimi işlədilib ki, -aq şəkilçisi onu sifətə çevirib
“Qırçın sular” deyirik. Qırçın sözü qırışmaq, qırıq kəlmələri ilə qohumdur. Qırçın sular suyun üzərindəki qırışlara işarədir
Sözün əsli qırıq kimi olub. Qır feildir, -ıq feildən ad düzəldən şəkilçidir. Say sistemində əvvəl 3, sonra 7, nəhayət, 40 rəqəmləri sonuncu olub: 3 –
F.Ələkbərov “Allah, Məhəmməd, ya Əli” kitabında yazır: “Hicri 61-ci il məhərrəmin 10-unda Hüseynin ətrafında 90-a yaxın adam vardı, bunlardan 40-ı ən
Kökü qırmaq feilidir. Mənbələrdə “saqqal qır” (saqqalı qırx) cümləsi var. –x şəkilçisi (əsli: -ıx) qalx feilində də var
Sözün ikinci komponenti, əslində, tökmək feili ilə bağlıdır: qırıq-tökük. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
“Hərəkət, həvəs, manevra” mənalarında işlədilir. Sözün əsli qılmaq feili ilə bağlıdır, “rəftar” deməkdir
1. Qırmaq feilindən düzəlib. Dəridəki qırışlar (paltarda da) qırılmaqla bağlı olub. 2. Ad-feil omonimi olan bu söz qırğız dilində qırış, qazaxlarda is
Əsli qorreş mal kimi olub (alınma kəlmədir). Qorreş –“səs-küy” anlamını verir. Qırışmal etimoloji baxımdan “səs-küy salan, qaraçı” mənasını əks etdiri
Fars sözüdür, “fazan” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
E.ə. təxminən 1200-cü ildə başlayan Troya müharibəsindən qabaq yunan gəmiləri Troya yaxınlığındakı boğazlar vasitəsilə Qara dənizə keçməyə cəsarət edi
Qədim mənası “kəsmək” deməkdir, qırxmaq feili də bununla bağlıdır. Mənbələrdə qır sözünün bir mənası rusca “сбрить” kimi açıqlanıb
Bir ehtimala görə, sözün kökü qırmaq feili ilə bağlıdır. Saxlamaq feilindən saxlanc kəlməsi, tıxmaq feilindən tıxac kəlməsi əmələ gəldiyi kimi, qırmaq
Mənbələrdə qarlayu (qara oxşayan) formasında yazılıb. –layu şəkilçisinin –ov şəkilçisinə keçməsi isə təbiidir: oxlayu –oxlov, biləklayu-bülov və s
Qırpmaq “kəsmək” deməkdir, qırpıq isə “kəsik” anlamını əks etdirir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Qırmaq sözünün sinonimidir. Hər ikisi qırmaq feili ilə bağlıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti) Kərt və kəs sözləri qohum olduğu kimi, qırp və qı
“Gödəltmək” mənasında qısmaq feili olub (“sıxmaq” mənası da olub), ondan qısğa (короткий) sifəti əmələ gəlib
Əsli sıxmaq feili ilə bağlıdır, “kəlbətin” mənasında işlədilir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)