Этимологический словарь азербайджанского языка

  • ŞABALID

    Fars sözüdür, “şah palıd” deməkdir. Doğrudan da, şabalıdın və palıdın meyvələri bir-birinə oxşardır. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • ŞABAŞ

    Sözün əsli şadbaş kimi olub, hərfi mənası “şad olsun”, ”təbrik” deməkdir ( baş farsca budən, yəni olmaq feilinin əsasıdır )

    Полностью »
  • ŞADARA

    Mənbələrdə şardaq sözü var, mənası belə açıqlanıb: “seyrək toxunmuş”. Güman ki, şadara sözü həmin kəlmənin dəyişmiş formasıdır

    Полностью »
  • ŞADMAN

    Farsca “sevinən” (şadlanan) deməkdir. Arzuman sözünün qəlibi üzrə yaranıb. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ŞAFTALI

    Sözün alı (alu) hissəsi meyvə deməkdir (gavalı...), şaft hissəsini fars sözü ilə bağlayırlar: fars meyvəsi

    Полностью »
  • ŞAHBAZ

    Baz farsca “şahin” deməkdir. Şahbaz “şahinlərin şahini” (seçiləni) mə­na­sını verir. Başının rəngi sarışın olan şahinə deyirlər, ağ şahinlər isə sadəc

    Полностью »
  • ŞAHƏ QALXMAQ

    Sözün əsli şax kimi olub, farsca “buynuz” deməkdir. Birləşmənin mənası “вставать на дыбы” deməkdir. Deməli, buynuz kimi yuxarı qalxmaq anlamını əks et

    Полностью »
  • ŞAHİ-MƏRDAN

    Farsca mərdlərin (mərd+an) şahı (ulusu, əsli) deməkdir. İmam Əlinin ləqəbi kimi poeziyada çox işlədilib

    Полностью »
  • ŞAHİD

    Ərəbcədir, bizdə tanımaq feilindən əmələ gəlmiş tanıq sözü işlədilib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ŞAHİN

    Şahın ov quşlarının hamısında birlikdə şahin (şah quşu) deyiblər. Bizdə onun yerinə bayqu işlədilib (“Əsli və Kərəm”də “Bayqunun məskənin sar aldı get

    Полностью »
  • ŞAHMALI

    Mal ərəbcə “sərvət” deməkdir, şahmalı “şahın sərvəti, var-dövləti” (və ya “şaha layiq olan”) kimi anlaşıla bilər

    Полностью »
  • ŞAHMAR

    İlan növüdür, farsca “şah ilan” (ilanların şahı) deməkdir. Şahbaz sözü də həmin qəlib üzrə yaranıb: “şahinlərin şahı” deməkdir

    Полностью »
  • ŞAHMAT1

    Farscadır. “Şah öldü” mənasını əks etdirir. “Mən bu işə mat qalmışam” deyirik, mənası “təəccübdən donmuşam”, “ölü vəziyyətdəyəm” deməkdir

    Полностью »
  • ŞAHMƏRDAN

    Fars mənşəlidir, “igidlərin şahı”, “mərdlərin şahı” deməkdir, şah və mərd sözlərindən əmələ gəlib. İmam Əlinin epitetlərindən olub

    Полностью »
  • ŞAHNAMƏ

    Fars mənşəlidir, “şah haqqında yazı (əsər)” deməkdir. El arasında kompliment anlamında da işlədilir. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • ŞAHNAZ

    Melodiyadır, “gözəl səslənən” deməkdir. Təranə adına uyğun gəlir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ŞAHNİŞİN

    Söz fars mənşəlidir, şah məlumdur, nişan “sərnişin” sözündəki ilə eynidir (oturmaq). Şahinişin “şahın oturmasına layiq düzəldilmiş yer (qalereya)” de­

    Полностью »
  • ŞAHPƏRİ

    “Pərilərin ən yaxşısı” (şahı) deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ŞAHRAN

    Farsca şah və rah sözlərindən əmələ gəlib: “şah (böyük) yol” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ŞAHSUVAR

    Fars mənşəlidir “yaxşı minici (atlı)” mənasında işlədilir, “atlıların şahı, yaxşısı” deməkdir. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • ŞAHVERDİ

    “Şahın verdiyi” (şahın hədiyyəsi) deməkdir. Allahverdi sözünün qəlibi üzrə yaranıb. Burada şah dedikdə, İmam Əli nəzərdə tutulur

    Полностью »
  • ŞAHVƏLƏD

    Vələd ərəbcə “övlad” deməkdir. Şahvələd “şah övladı” kimi başa dü­şü­lür. Şah farscadır. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • ŞAİQ

    Ərəbcə “üstün” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ŞAKİR

    Ərəbcə şükür sözü ilə qohumdur, şükür edən, şükürlü deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ŞAQQA

    Ərəbcə şəqq (parçalamaq) sözündəndir. Mənbələrdə şaq sözü “paz” kimi şərh olunub. Şaqqa pazla bölünmüş hissədir

    Полностью »
  • ŞALTAY

    Əsli sıltay kimi olub, “böhtan” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ŞALVAR

    Tatar dilində çalbar kimi işlədilir, məncə, çal (geyin) və bar (var, get) sözlərindən əmələ gəlib. Pencəksiz bayıra çıxmaq bir o qədər də eyib sayılmı

    Полностью »
  • ŞAM

    Məncə, işıq kəlməsi ilə qohumdur və ərəblərə bizdən keçib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ŞAMAMA

    Farsca “şamme”dir (qərb dialektlərində şamba kimi işlədilir). Mənası “ətirli” deməkdir. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • ŞAMAYKA

    Əsli farsca şahmahi (balıqların şahı və ya şahların balığı) kimidir. Şahmar (ilanların şahı, şah ilan) sözü göstərir ki, birinci variant daha dəqiqdir

    Полностью »
  • ŞAMDAN

    Farscadır, “şam qabı” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ŞAMXAL

    “Müşket” mənasını verir. Ləzgi sözüdür. Tüfəngli (müşketli) əsgər, yəni igid deməkdir. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • ŞAMİL

    Ərəbcə “əhatəli”, “aid olan” deməkdir. Cahanşümül sözü ilə qohumdur, aidiy­yət bildirir (müqayisə et: şamil etmək

    Полностью »
  • ŞAMPAN ŞƏRABI

    Bütün vacib döyüşlər, adətən, düzəngahlarda baş verir. Burada piyadalar üçün geniş yer var və süvarilərin (və ya tankların) manevr etmək imkanları yük

    Полностью »
  • ŞAN

    Farscadır, arı pətəyindəki evciklərə (deşiklərə) deyirik (xatırla: arı şanı). Rus dilində соты adlanır

    Полностью »
  • ŞANAPİPİK

    Quş adıdır, şana farsca “yaba” deməkdir, pipik isə ərəbcə ibik (xoruz darağı) sözünün dəyişilmiş formasıdır

    Полностью »
  • ŞANI

    Arının ən şirin balı beçə balı adlanır (bu balı cavan arılar hazırlayır). Belə şirin olan şeylərə şanı deyilir

    Полностью »
  • ŞANS

    Latın mənşəlidir, “fürsət” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ŞAPALAQ

    Şappıltı kəlməsi göstərir ki, bu, təqlidi sözdən əmələ gəlib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ŞAPKA

    Latın sözüdür, “papaq” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ŞAR

    rus. şar – kürə

    Полностью »
  • ŞARA

    Qərb dialektlərində suyun sahədən çıxıb ətrafı basmasına şuara deyirlər. Sö­zün əsli şostən (yumaq) məsdərinin qrammatik əsası olan şur kəlməsi ilə ba

    Полностью »
  • ŞARLATAN1

    Fransada bir vaxtlar bu adda məşhur fırıldaqçı olub, söz də onunla bağlı yaranıb və yayılıb. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • ŞAYBA

    Alman mənşəlidir, “dəyirmi” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ŞEF-REDAKTOR

    fr. chef – rəis +  fr. redacteur < lat. redactus < redigere – hərəkətə gə­tirmək

    Полностью »
  • ŞEH

    Su, çiləmək sözləri ilə qohumdur (müqayisə et: işəmək). Farsca ola bilməz, çünki onlarda jalə, şəbnəm sözləri işlədilir

    Полностью »
  • ŞEİR

    Ərəb mənşəlidir, şair sözü ilə kökdaşdır. Bizdə onun əvəzinə qoşuq işlədilib (indi qoşma janrının adında qalır)

    Полностью »
  • ŞELF

    ing. shelf – taxça, dayazlıq

    Полностью »
  • ŞERL

    alm. schörl

    Полностью »
  • ŞEŞƏLƏNMƏK

    Şeşə sözü (şeşəbuynuz) başı göydə gəzən, özündən razı anlam­la­rında işlədilir. Şeşələnmək, bir növ, “lovğalanmaq”, “dikbaşlıq etmək” anlam­larını əks

    Полностью »