Ərəb sözüdür, hərfi mənada “zəbt edən” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Farsca zadən (doğmaq) feili ilə qohumdur, qrammatik əsası “za”dır. Zahı sözü də buradandır. (Bəşir Əhmədov
Ərəbcə olan zabitə sözünün dialekt tələffüzüdür. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcədir, cəm forması “zəvvar”dır. Ehtimal ki, Zaur da buradandır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Alimlər bunu sak-a-tala (sakların düzənliyi, talası) kimi yozurlar. Bəzən za (arxa) və tala (talanın arxa tərəfi) kimi də şərh edilir
Farsca gümrah sözünün sinonimidir (farslarda gümrah “yolunu azmış” deməkdir, bizdə məna dəyişib: çevik, qoçaq anlamını bildirir)
alm. sahlband
island. sandr < sand – qum
Farsca zaridən “ağlamaq” feili ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəb sözüdür (əsli: zərafət), “zəriflik” deməkdir, zərif kəlməsinin ərəbcə cəm formasıdır. (Bəşir Əhmədov
Kökü “zar”dır və təqlidi sözdür (zar-ıltı...), -ı şəkilçisi ondan feil düzəldib (zar-ı-maq), gül-ünc qəlibi üzrə zarı-(ı)nc sözü əmələ gəlib, sonrakı
Bunu ərəb mənşəli hesab edirlər. Əslində, təqlidi sözdür (zarıltı, gurultu..). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcədir, bizdə onun əvəzinə soy işlədilib. “Zatına lənət”, “zatı qırıq” deyirik. Cəmi zəvat kimidir, “mahiyyət” deməkdir
Bax: Zair. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Xammalı mexaniki yolla işləyən müəssisə; rusca “заводитъ” sözü ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcə səmt sözündəndir (başımızın üstündəki göy nöqtəsi). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
yun. zeo – qaynamaq, bişmək + yun. lithos – daş
Ziyad və Allah sözlərindən əmələ gəlib. Ərəbcə “Allahın böyütdüyü”, “Allahın üstün tutduğu” deməkdir
Barmaq qabar olmasın deyə geyilən barmaqlığa deyiblər, mənşəyi qaranlıqdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcə “ibadət edənlərin, zinəti, bəzəyi” (dinin yaraşığı) deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Farsca “şifahi” deməkdir, zəban(dil) sözü ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcədir, “qurban” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Farsca zədən (vurmaq) məsdəri ilə kökdaşdır, qrammatik əsası zən sözüdür. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
“Parlaq” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
“Ödü partlamaq” deməkdir. Zəhr sözü “öd”, “öd kisəsi” mənasında işlədilir (türkmənlər öd kisəsinə zəxre deyirlər)
Farsca “ilan (mar) zəhəri”deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcədir, “kişi”, “mərd” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcə zəka sözü ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Farscadan alınma sözdür, əsli “zalu”dur, bizdə sülük, suluncan, çelik deyiblər. Ehtimal ki, su anlamı ilə bağlıdır
Ərəbcə zillət, zəlalət kimi sözlərlə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcə zülm, zalım sözləri ilə qohumdur. “Qalib” mənasında da işlədilir: Zəlimxan. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Zəlim sözünün mənası “qalib gələn tərəf” deməkdir. Ad “Qalib xan” kimi anlaşıla bilər. (Bəşir Əhmədov
Ərəbcədir, “zamin durma”, “məsuliyyət” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Zənzibar adasından qul gətirib ərəblərə və farslara satan adamları ərəblər zənci adlandırıblar. Zənzibar adasının adı ilə bağlıdır, “zənzibarlı” demək
Əsli “ilcir”dir. İlişmək feilinin kökü ilə qohumdur: “bir-birinə ilişmiş halqalar ardıcıllığı” deməkdir
Farsca “çənə çuxuru”dur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Mənbələrdə can (canq) kimi göstərilib. Görünür, canqıltı sözü ilə bağlıdır. Zanqıltı da bununla əlaqədardır
Zəng sözü ilə bağlıdır. Əsl mənası “колокольчик” olub. İndi mənası dəyişib və mahnı oxumaqla əlaqədar işlənir
Hər iki komponent fars sözüdür. Zər “qızıl”, ziba isə “bəzəkli paltar” deməkdir. Zər-ziba “qızılla bəzənən” mənasını əks etdirir
Ərəbcə zərb “vurmaq”, məsəl isə “uyğun” deməkdir. Zərb-məsəl “uyğun sözlə yerində vurmaq” kimi başa düşülə bilər
“Əlinin zərbəsi (gücü)” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Zərd farsca “sarı”, ab isə “su” deməkdir. Mənası “öd”dür (sarı su). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Farsca zər (qızıl) və əfşan (şüa saçan) sözlərindən əmələ gəlib. “Qızıl saçan” (parlayan), “qızıla tutulmuş (bəzənmiş) “qızıl saçan” (parlayan) “ anla
Farsca “qızılçı” (qızıl ustası) deməkdir (-gər bizdəki -çı şəkilçisinə uyğun məna bildirir). (Bəşir Əhmədov
Zərnişan sözünün ixtisarı ilə bağlı yaranıb. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Farsca “ətrafı zərlə bəzənmiş parça növü” deməkdir. Bizdə qadın adı kimi də işlədilir. Nigar sözünün bir mənası gözəl, şəkil deməkdir
Zərrə ərəbcədir, bin isə farsca didən (görmək) feilinin qrammatik əsasıdır, “kiçiyi (zərrəni) göstərən” deməkdir
Farsca zər “qızıl”dır, zəri isə “qızıl sapla toxunmuş parça növü”dür. Parçanın şəxs adı kimi işlədilməsi geniş yayılıb
Farscadır, “tacı qızıldan olan” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcə zaer (поломник) sözünün cəmidir. Güman olunur ki, Zaur sözü də bununla bağlıdır. (Bəşir Əhmədov